Ο Henry Giroux, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Κριτικής Παιδαγωγικής στις ΗΠΑ, μόλις έγραψε ένα δοκίμιο για τη χώρα του, τις Ηνωμένες Πολιτείες, στο οποίο αναλύει τις απάνθρωπες νεοφιλελεύθερες πολιτικές και το μίσος για τη δημοκρατία από τη δεκαετία του 1970: «Στο επίκεντρο των αυταρχικών και εγκληματικών κρατικών πρακτικών τους υπάρχει είναι ένας συστημικός πόλεμος ενάντια στους εργάτες, τους νέους, τους μαύρους και τους μετανάστες, που καθορίζεται όλο και περισσότερο από την αύξηση της μαζικής βίας και ένα κράτος που τιμωρεί τόσο εντός όσο και εκτός της χώρας».
Είναι προφανές ότι ο «συστημικός πόλεμος» εναντίον των λαών πρέπει να συμβαδίζει με τη στρατιωτικοποίηση των κοινωνιών μας, μια διαδικασία που βιώνουμε σε τόσες χώρες και περιοχές της Λατινικής Αμερικής, καθώς και στον υπόλοιπο πλανήτη.
Το σημαντικό είναι να κατανοήσουμε ότι η φύση του είναι συστημική και όχι περιοδική ή συνδεδεμένη με μια συγκεκριμένη κυβέρνηση. Αυτό είναι το πρώτο βήμα για να κατανοήσουμε γιατί δεν πρέπει να στοιχηματίζουμε στα κράτη, από τη στιγμή που αυτά ακριβώς ευθύνονται για τον νέο μιλιταρισμό εναντίον των λαών.
Πριν από μέρες δημοσιεύτηκε και το δοκίμιο «Βιώνοντας τη στρατιωτικοποίηση. Η υπόθεση Wallmapu» των Fernando Pairicán και Wladimir Martínez, στην οποία οι συγγραφείς αναλύουν τη διετή επιβολή της κατάστασης έκτακτης ανάγκης στην περιοχή Mapuche στη Χιλή και τις συνέπειές της στις κοινότητες.
Το πρώτο πράγμα που επισημαίνουν είναι ότι η παρούσα φάση της στρατιωτικοποίησης ξεκίνησε στη διάρκεια της κυβέρνησης του νεοφιλελεύθερου Sebastián Piñera και συνεχίζει να αυξάνεται υπό τον προοδευτικό Gabriel Boric. Αυτή είναι η κρατική πολιτική. Το δεύτερο είναι ότι «αυτή η στρατιωτικοποίηση δεν είχε ουσιαστικά αποτελέσματα στη μείωση του επιπέδου της βίας», σύμφωνα με τα πολυάριθμα στοιχεία που παρέχονται.
Το τίμημα είναι πολύ ξεκάθαρο: «η αίσθηση της μόνιμης απειλής που το πληρώνουν οι κοινότητες». Η παρουσία των καραμπινιέρων, της αστυνομίας, τώρα και του στρατού στις κοινότητες των Μαπούτσε δεν συμβάλλει στη μείωση των εγκλημάτων που σχετίζονται με τη διακίνηση ναρκωτικών, αλλά πλήττει κυρίως τους νέους που δημιουργούν νέες αυτόνομες, ριζοσπαστικές οργανώσεις.
Ο Pairicán και ο Martínez ισχυρίζονται ότι «οι διαδικασίες της στρατιωτικοποίησης είναι μια τακτική εδαφικής αναδιοργάνωσης που περιορίζει τους δεσμούς και τις αλληλεπιδράσεις αυτών των ομάδων ή των πληθυσμών που βρίσκονται υπό έλεγχο, απειλώντας τον τρόπο που σχετίζονται, αλληλεπιδρούν και κατοικούν το περιβάλλον τους».
Ταυτόχρονα, καταλήγουν, «επιβλήθηκε μια ρητορική που ευνόησε νέους τύπους ρατσισμού που βασίζονται σε έννοιες όπως «ναρκο-τρομοκράτες» και «βία», οι οποίες υποδαυλίζουν τον στιγματισμό και τις προκαταλήψεις εναντίον των Μαπούτσε, δικαιολογώντας ταυτόχρονα τη στρατιωτική ανάπτυξη στην περιοχή. Αυτό το μοντέλο, που μπορούμε να το ονομάσουμε βίαιη αποικιακή δημοκρατία, αντί να είναι η λύση, κατέληξε να είναι το πρόβλημα».
Το κράτος ανίσχυρο μπροστά στην εκθετική αύξηση της βίας που σχετίζεται με τα ναρκωτικά, σκοπεύει να επεκτείνει τη στρατιωτικοποίηση της επικράτειας των Μαπούτσε σε νέες περιοχές και πόλεις.
Στο Περού, στις 18 Ιουλίου, δημοσιεύθηκε μια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας σχετικά με τις σφαγές εναντίον των αγροτών των Άνδεων κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων από τον Δεκέμβριο του 2022 έως τον Μάρτιο του 2023, με τίτλο: Ποιος έδωσε την εντολή; Η διοίκηση είναι υπεύθυνη για τους νεκρούς και τους τραυματίες στις διαδηλώσεις στο Περού, που άφησαν πίσω τους 50 νεκρούς και 1.400 τραυματίες. Όλα τα στοιχεία που παρέχονται από την έκθεση δείχνουν την ευθύνη της προέδρου Dina Boluarte, που ανέλαβε μετά την αποπομπή και την σύλληψη του προέδρου Pedro Castillo, και των ανώτερων στρατιωτικών και αστυνομικών. Σε μια μόνο μέρα, στις 9 Ιανουαρίου 2023, 18 άνθρωποι δολοφονήθηκαν και περισσότεροι από εκατό τραυματίστηκαν στο αεροδρόμιο της Juliaca. Η έκθεση υπογραμμίζει ότι η Εθνική Αστυνομία έλαβε εντολή να «εξαλείψει το ανθρώπινο φράγμα», ότι οι διοικητές περιέγραψαν τους διαδηλωτές ως «τρομοκράτες» και ότι επέτρεψαν τη χρήση πυροβόλων όπλων μεγάλου διαμετρήματος για να αντιμετωπίσουν «τις αντίπαλες δυνάμεις».
Αντιμετώπισαν την κοινωνική κινητοποίηση με τη λογική του πολέμου για να εξοντώσουν την αντίπαλη πλευρά. Ενάμιση χρόνο μετά τις σφαγές δεν υπάρχει δικαιοσύνη. Ο Raúl Samillan, πρόεδρος του Συνδέσμου Μαρτύρων και Θυμάτων της 9ης Ιανουαρίου, περιγράφει το καθεστώς ως «κοινοβουλευτική δικτατορία», ένα σημείο που συμπίπτει με το δοκίμιο για τη στρατιωτικοποίηση του Wall Mapu. Η γεωγραφία της κρατικής βίας είναι ακριβώς η ίδια με την αποικιακή βία που επιβλήθηκε εδώ και πέντε αιώνες, κάτι που επαναλαμβάνεται σε όλη τη Λατινική Αμερική, από τη Γουατεμάλα και το Μεξικό μέχρι την Αργεντινή και τη Χιλή. Είναι φανερό ότι αυτός ο «συστημικός πόλεμος» στρέφεται κατά των πληθυσμών των αυτόχθονων πληθυσμών, των μαύρων και των αγροτών. Στο παρελθόν τον έκαναν για να κλέβουν χρυσό και ασήμι, τώρα για να εκκενώνουν τα εδάφη και να μετατρέπουν τη ζωή σε εμπόρευμα.
Η γεωγραφία της αντίστασης απαντάει στην αποικιακή και εξορυκτική βία. Η δική μας πρόκληση συνεχίζει να είναι η επέκταση των γεωγραφιών, των λαών και των κοινωνικών δυνάμεων που εμπλέκονται στην αντίσταση στον καπιταλισμό. Δεν είναι εύκολο. Η στρατιωτικοποίηση μας επιβάλλει όρια, απειλώντας την αναπαραγωγή της ζωής.
