Στις 19 Σεπτεμβρίου 2024 δικάζεται η έφεση κατά της πρωτόδικης απόφασης που έκανε εν μέρει δεκτή την αγωγή του στελέχους της Ελληνικός Χρυσός Ευστάθιου Λιάλιου εναντίον του συνεργατικού μέσου Alterthess και της Σταυρούλας Πουλημένη.
Στόχος μας η δικαίωση του ανεξάρτητου ειδησεογραφικού μέσου και, κατ’ επέκταση, της ελεύθερης δημοσιογραφίας.
Πρόκειται για την αγωγή SLAPP που κατατέθηκε μετά από δικαστικό ρεπορτάζ που είχε δημοσιεύσει η δημοσιογράφος Σταυρούλα Πουλημένη στο Alterthess τον Οκτώβριο του 2020 σχετικά με την πρωτοβάθμια ποινική καταδίκη δύο στελεχών της Hellas Gold. Τα δύο υψηλόβαθμα στελέχη καταδικάστηκαν τότε για μια σειρά παραβάσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που αφορούσαν την υποβάθμιση του περιβάλλοντος της ΒΑ Χαλκιδικής με υπαιτιότητα της δραστηριότητας της εταιρείας. Οι παραβάσεις αυτές είχαν βεβαιωθεί από την Επιθεώρηση Μεταλλείων, μέσα από πολυσέλιδα πορίσματα και μαρτυρίες.
Τον Οκτώβριο του 2021, ένα από τα στελέχη, ο Ευστάθιος Λιάλιος, κατέθεσε αγωγή, με την οποία ζητούσε αποζημίωση 100.000 ευρώ, υποστηρίζοντας ότι το δημοσίευμα τον δυσφήμισε και παραβίασε τα προσωπικά του δεδομένα, δημοσιεύοντας το πλήρες όνομα και τη θέση του κατά την αναφορά της πρωτόδικης καταδίκης. Έπειτα από δεύτερη έφεση, οι καταδίκες και των δύο στελεχών ανατράπηκαν στη συνέχεια από ανώτερο δικαστήριο τον Μάιο του 2022.
Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο που αφορούσε την αγωγή SLAPP έγινε στις 19 Μαΐου του 2022 και έκανε εν μέρει δεκτή την αγωγή του Ευστάθιου Λιάλιου, αναφέροντας, μεταξύ άλλων, ότι στο εν λόγω δημοσίευμα η Σταυρούλα Πουλημένη προχώρησε σε παράνομη επεξεργασία των προσωπικών του δεδομένων εφόσον καταχώρησε την καταδίκη του στο ρεπορτάζ χωρίς να λάβει τη ρητή συγκατάθεσή του. Συγκεκριμένα, έκρινε ότι η επεξεργασία δεν υπαγορευόταν από ανάγκη πληροφόρησης του κοινού, η οποία, σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με την απόφαση, μπορούσε να επιτευχθεί με την απλή καταγραφή του γεγονότος, χωρίς την ταυτόχρονη δημοσίευση των στοιχείων της ταυτότητας και της επαγγελματικής του ιδιότητας. Το δικαστήριο επιδίκασε στον ενάγοντα 3.000 ευρώ για την αποκατάσταση της ηθικής βλάβης που υποτίθεται ότι υπέστη.
Όπως είχαμε δηλώσει και τότε, πρόκειται για μια απόφαση που θέτει σε κίνδυνο την ελευθερία της έκφρασης καθώς παραγνωρίζει ότι η δίκη, την απόφαση της οποίας δημοσιεύσαμε, αφορούσε ένα ζήτημα δημοσίου ενδιαφέροντος. Αυτό είναι, εξάλλου, το κριτήριο που θέτει τόσο η νομοθεσία όσο και η νομολογία των εθνικών και υπερεθνικών (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) δικαστηρίων.
Επιπλέον, η απόφαση παραβλέπει το γεγονός ότι δεν μπορεί να υπάρξει δημοσιογραφία που να αναφέρεται σε δημόσια πρόσωπα, όπως ο ενάγων, με αρχικά ονομάτων και υπονοούμενα. Επίσης, επρόκειτο για μια απόφαση που εκφωνήθηκε δημόσια ενώπιον ακροατηρίου, σε μια δίκη για την οποία υπήρχε ενδιαφέρον όχι μόνο από την τοπική κοινωνία της Χαλκιδικής αλλά από το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Όπως είναι γνωστό, η εξόρυξη χρυσού στη Χαλκιδική, και συνολικά η δραστηριότητα της εν λόγω εταιρείας, έχει επιφέρει ήδη βαθύ πλήγμα στο περιβάλλον και συνολικά στην κοινωνική ζωή των κατοίκων της ΒΑ Χαλκιδικής. Επιπλέον, πολλές βεβαιώσεις παραβάσεων είχαν επικυρωθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες, ενώ η επιχειρούμενη έναρξη των εξορύξεων στις Σκουριές αλλά και η καταστροφή που έχει υποστεί το δάσος των Σκουριών συνεχίζει να ξεσηκώνει πλήθος αντιδράσεων.
Το πιο σημαντικό στη συγκεκριμένη υπόθεση είναι ότι πρόκειται για μια αγωγή SLAPP, με στόχο τον εκφοβισμό μας και το σταμάτημα κάθε ενασχόλησης με τις επιπτώσεις της δραστηριότητας μιας πολυεθνικής εταιρείας, η οποία πρέπει να υπόκειται σε δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο. Οι αγωγές SLAPP (Strategic Lawsuits against Public Participation – Στρατηγικές αγωγές ενάντια στη συμμετοχή του κοινού) είναι αβάσιμες και καταχρηστικές αγωγές που στόχο έχουν να εκφοβίσουν και να φιμώσουν τον/την εναγόμενο/η και να τους αποθαρρύνουν από το να συνεχίζουν να ασχολούνται με ζητήματα δημόσιου ενδιαφέροντος, με την πολιτική δράση ή τη δημοσιογραφική έρευνα για τη δραστηριότητα και τα πεπραγμένα κάποιου κέντρου εξουσίας, μιας εταιρείας, ενός δημόσιου προσώπου. Επιδιώκουν δηλαδή να φιμώσουν τις φωνές που ασκούν δημόσια κριτική και, τελικά, να εξουδετερώσουν το δικαίωμα στον κοινωνικό έλεγχο. Χαρακτηριστικό τέτοιων αγωγών είναι η ανισότητα κοινωνικής και οικονομικής εξουσίας μεταξύ ενάγοντος και εναγόμενου.
Επιπλέον, η ενδεχόμενη αρνητική δικαστική εξέλιξη της υπόθεσης εγκυμονεί τον κίνδυνο να προκαλέσει βιομηχανία παρόμοιων διώξεων κατά δημοσιογράφων και πολιτών. Τον κίνδυνο αυτό έχουν επισημάνει με αφορμή την υπόθεσή μας διεθνείς και εγχώριες δημοσιογραφικές Ενώσεις και Οργανισμοί, Οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, πολιτικά κόμματα και ευρωβουλευτές.
Υπενθυμίζεται ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τον Φεβρουάριο του 2024 Οδηγία που στόχο έχει να διασφαλίσει ότι τα πρόσωπα και οι οργανώσεις που εργάζονται για θέματα δημόσιου συμφέροντος θα προστατεύονται από τις αβάσιμες και καταχρηστικές αγωγές. Ωστόσο, η χώρα μας ακόμη δεν έχει ενσωματώσει τη σχετική Οδηγία, ούτε έχει λάβει κάποιο άλλο μέτρο κατά τέτοιων αγωγών.
Το εφετείο κατά της πρωτόδικης δικαστικής απόφασης για την αγωγή έρχεται σε μια συνθήκη που η Ελευθερία του Τύπου βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που δημοσιογράφοι, περιβαλλοντικοί ακτιβιστές και πολίτες διώκονται γιατί τόλμησαν να ερευνήσουν ή να μιλήσουν πολιτικά για ζητήματα δημόσιου ενδιαφέροντος. Το Predator Gate, η δολοφονία του Γ. Καραϊβάζ, μια σειρά αγωγών SLAPP αλλά και οι κυβερνητικές προσπάθειες πολιτικού ελέγχου των Μέσων, σε συνδυασμό με την παρακμή του κράτους δικαίου, έτσι όπως καταγράφεται από διεθνείς Οργανισμούς και ευρωπαϊκές επιτροπές, δείχνουν το ασφυκτικό τοπίο που επικρατεί στο πεδίο της ενημέρωσης και της ελευθερίας της έκφρασης.
Με βάση τα παραπάνω, το ανεξάρτητο συνεργατικό μέσο ενημέρωσης Alterthess καλεί τον δημοσιογραφικό κλάδο αλλά και όλους τους ανθρώπους που ζητούν μια ανεξάρτητη ενημέρωση, τους ανθρώπους που αγωνίζονται για το περιβάλλον και τη δημοκρατία, να δηλώσουν την στήριξή τους, όπως έχουν κάνει και κατά την πρωτοβάθμια διαδικασία, και να βρεθούν στο πλευρό μας στο Εφετείο Αθηνών (είσοδος από την οδό Λουκάρεως) στις 19 Σεπτεμβρίου στις 11:00, ημέρα εκδίκασης της έφεσής μας, σε ένδειξη συμπαράστασης και αλληλεγγύης. Στον χώρο θα πραγματοποιηθεί Συνέντευξη Τύπου για το θέμα.
Στη συνέντευξη τύπου θα μιλήσουν:
-Σταυρούλα Πουλημένη, δημοσιογράφος, μέλος Alterthess, μέλος ΔΣ ΕΣΗΕΜΘ
-Νίκος Σώχαλης, δικηγόρος Alterthess
-Μάχη Νικολάρα, δημοσιογράφος, ειδική γραμματέας ΕΣΗΕΑ
-Σωτήρης Τριανταφύλλου, πρόεδρος ΠΟΕΣΥ
-Αναστασία Σταυροπούλου, δικηγόρος, μέλος της Εναλλακτικής Παρέμβασης Δικηγόρων
-Μαρία Καδόγλου, μέλος του κινήματος ενάντια στην εξόρυξη χρυσού στην Χαλκιδική.
Δείτε όλο το χρονικό της υπόθεσης εδώ
