Το αίτημα να επαναχαρακτηριστεί το αδόμητο οικόπεδο που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Μ. Αλεξάνδρου & Β. Χατζή, ως χώρο σχολικής στέγης ζήτησαν οι κάτοικοι της Ε’ Δημοτικής Κοινότητας σε ενημερωτική παρέμβαση που πραγματοποίησαν στο δημοτικό συμβούλιο Θεσσαλονίκης το απόγευμα της Δευτέρας.
Πρόκειται για (ακόμη ένα) οικόπεδο-φιλέτο ιδιοκτησίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, που οδηγείται σε τσιμεντοποίηση προς ανέγερση πολυόροφης οικοδομής. Στους παλιότερους κατοίκους της πόλης είναι γνωστό ως οικόπεδο «πρώην Μάρμαρα Μόσχου» (από την επιχείρηση κοπής μαρμάρων που λειτουργούσε επί δεκαετίας εκεί). Είναι ένα από τα ελάχιστα πλέον εναπομείναντα άκτιστα οικόπεδα στην πόλη (με εμβαδόν 846,71 τ.μ.και αντικειμενική αξία 1.852.990) και στο παρελθόν ήταν χαρακτηρισμένο ως χώρος ανέγερσης σχολικής στέγης. Με ενέργειες της ιδιοκτήτριας Εκκλησίας της Ελλάδος αποχαρακτηρίστηκε ώστε να μπορεί να χτίσει εκεί πολυώροφο κτίριο προς οικονομικό όφελος. Το ζήτημα του οικοπέδου κρατάει χρόνια τώρα και ξαναέρχεται στην επιφάνεια μετά το νέο ανοιχτό διαγωνισμό που προκήρυξε η Εκκλησία της Ελλάδος στα μέσα Ιανουαρίου (Αριθμ. 330/2024) ώστε να χτίσει με αντιπαροχή πολυώροφη οικοδομή. Σύμφωνα με τους κατοίκους του Ε’ διαμερίσματος η Εκκλησία θα λάβει κατ’ελάχιστον το 52% του κτιρίου. Η καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή προσφορών στο διαγωνισμό είναι η 22α Μαρτίου 2024.
Η Κυριακή Φουγάλα που στο χθεσινό δημοτικό συμβούλιο εκπροσώπησε την «Πρωτοβουλία κατοίκων του Ε’ διαμερίσματος για Νηπιαγωγείο στο οικόπεδο Μόσχου» επεσήμανε ότι η περιοχή είχε ανέκαθεν μεγάλες ανάγκες σε σχολική στέγη. Ειδικότερα, όπως αναφέρεται και στις ανακοινώσεις της Πρωτοβουλίας, λόγω ελλιπούς διδακτηριακής υποδομής σε σχέση με τον αριθμό των νηπίων, τα υπάρχοντα νηπιαγωγεία της περιοχής αναγκαστικά δημιουργούν παραρτήματα, τα οποία στέλνονται να στεγαστούν είτε σε χώρους που αρχικά δεν προορίζονταν για σχολική στέγη. Παράδειγμα αποτελούν τα παραρτήματα του 26ου και 31ου που συστεγάζονται σε ημιυπόγειο χώρο του δημαρχείου, είτε τα παραρτήματα συστεγάζονται με σχολεία άλλων βαθμίδων, όπως η περίπτωση του 14ου νηπιαγωγείου που οι αίθουσές του δεν επαρκούν για τον αριθμό των παιδιών της περιφέρειάς του και δημιουργήθηκε παράρτημα που συστεγάζεται με σχολείο επί της οδού Αμαλίας. «Η περιοχή χρειάζεται νηπιαγωγείο. Από την άλλη τα άχτιστα οικόπεδα στην περιοχή σπανίζουν και γνωρίζουμε τις επιπτώσεις από το χτίσιμο ενός ακόμη τεράστιου κτιρίου που θα οδηγήσει και σε περισσότερα αυτοκίνητα σε μια ήδη φορτωμένη από ΙΧ περιοχή. Εδώ και 36 χρόνια το ζητάμε και γνωρίζουμε ότι στο παρελθόν υπήρξαν δημοτικά συμβούλια που στάθηκαν στο πλευρό μας» ανέφερε η κα Φουγάλα.
Ο Γρ. Κούταλης, εκπρόσωπος της Εκκλησίας της Ελλάδας, που εναντιώνεται στον επαναχαρακτηρισμό του οικοπέδου ως κοινωφελή χώρο, απέδωσε τις διαμαρτυρίες σε κατοίκους της περιοχής που θα χάσουν τη θέα ενώ υποτίμησε την ανάγκη για σχολική στέγη στην περιοχή.
«Δε μπορούσα να φανταστώ ότι ύστερα από είκοσι χρόνια θα παιζόταν ξανά αυτό το έργο» επεσήμανε μεταξύ άλλων τονίζοντας ότι «σε αυτή τη φάση που βρίσκεται το ακίνητο, τα προβλήματα που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν είναι μόνο από την πλευρά της Εκκλησίας για να αναζητήσει διαφυγόντα κέρδη, ευκαιρίες αξιοποίησης». Εξήρε την κοινωνική προσφορά της Εκκλησίας λέγοντας: «Και μην ξεχνάτε ότι εμείς δεν είμαστε ένας ιδιώτης που θα χτίσει την οικοδομή του για να πουλήσει και να εισπράξει, από την ίδια πλευρά βρισκόμαστε σε επίπεδο προσφοράς». Ο ίδιος ανέφερε ότι υπάρχει μεγάλη προσέλευση από κατασκευαστές στον ανοιχτό διαγωνισμό που έχει κηρύξει η Εκκλησία και διερωτήθηκε:«αυτός που πάει να κατασκευάσει είναι λιγότερος ευαίσθητος από τους κατοίκους;» Τέλος εξέφρασε την αντίρρησή του για την ανάγκη σχολικής στέγης δηλώνοντας «δεν υπάρχει ούτε ένα παιδί να πάει στα νήπια γιατί κάνουν ουρά τα λεωφορεία για τα ιδιωτικά σχολεία».
Οι κάτοικοι της περιοχής εξακολουθούν να ζητούν την απόδοση του οικοπέδου στην τοπική κοινωνία και τον Δήμο Θεσσαλονίκης διεκδικώντας από τον Δήμο Θεσσαλονίκης τον επαναχαρακτηρισμό του οικοπέδου ως χώρου για ανέγερση νηπιαγωγείου ενώ παράλληλα καλούν την Εκκλησία της Ελλάδος να παραχωρήσει το οικόπεδο στον Δήμο Θεσσαλονίκης για να γίνει νηπιαγωγείο. Διαδικτυακό αίτημα που ζητά την παραχώρηση του οικοπέδου για να γίνει νηπιαγωγείο έχει συγκεντρώσει πάνω από 700 υπογραφές.
Η οδύσσεια ενός οικοπέδου
Να σημειωθεί ότι η οδύσσεια του οικοπέδου ξεκινάει το 1988 όπου με απόφαση Νομάρχη Θεσσαλονίκης το ακίνητο χαρακτηρίστηκε ως χώρος Ειδικού Προορισμού σχολικής και κοινωνικής χρήσης. Η Εκκλησία αντέδρασε με προσφυγή στα δικαστήρια και με την υπ’αρ. 2444/2003 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης βεβαιώθηκε η άρση της απαλλοτρίωσης, λόγω παρόδου έυλογου χρόνου, επειδή δεν την καταβλήθηκαν τα χρήματα για την απαλλοτρίωση του.
Η Εκκλησία έκανε αίτηση στο ΥΠΕΧΩΔΕ και πέτυχε με την απόφαση που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 71/ΑΑΠ/23-10-2006, την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου για τον αποχαρακτηρισμό και την μετατροπή του χώρου σε οικοδομήσιμο, με τον καθορισμό παρόδιας στοάς και όρων δόμησης, σε συμμόρφωση με τη δικαστική απόφαση.
Όπως αναφέρουν οι κάτοικοι της Ε’ κοινότητας «παρά το γεγονός ότι ο αποχαρακτηρισμός επήλθε σε συμμόρφωση προς δικαστική απόφαση άρσης, η επιτακτική ανάγκη για σχολική στέγη και οι διαρκείς κινητοποιήσεις από τους κατοίκους οδήγησαν το Δημοτικό Συμβούλιο να πάρει απόφαση (1377/25-6-2009) με την οποία δήλωνε την επιθυμία του για έγκριση για τον επαναχαρακτηρισμό του οικοπέδου για ανέγερση νηπιαγωγείου, και παρά το γεγονός ότι ο αποχαρακτηρισμός επήλθε σε συμμόρφωση προς δικαστική απόφαση άρσης».
Ακολούθως ο Δήμος Θεσσαλονίκης υπέβαλε αίτημα προς τον τότε Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων Α.Ε. (αρ.πρωτ.:61043/4035/24-07-2009) για έγκριση σύναψης Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του Δήμου Θεσσαλονίκης, της ΟΣΚ Α.Ε. και της Ν.Α.Θ. για την απόκτηση του χώρου (για τη μετεγκατάσταση του 26ου διθέσιου νηπιαγωγείου, παράρτημα του οποίου σήμερα συστεγάζεται σε ημιυπόγειο χώρο του δημαρχείου μαζί με άλλο παράρτημα του 31ου νηπιαγωγείου).
Το Νομαρχιακό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης με την 149/21-6-2010 απόφασή του για την έγκριση του Προγράμματος Σχολικής Στέγης έτους 2010, ενέγραψε πίστωση €800.000 ευρώ σε βάρος κωδικού έργου για την απαλλοτρίωση του οικοπέδου. Το αίτημα όμως δεν ικανοποιήθηκε.
Παράλληλα, σε συνέχεια του υπ’αρ.34/14η συν./6-7-2009 πρακτικού του Δ.Σ., ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης απέστειλε επιστολή προς τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος με την οποία ζητούσε τη μεταβίβαση του εν λόγω χώρου στο Δήμο Θεσσαλονίκης προκειμένου να ανεγερθεί σχολικό κτίριο.
Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, με το υπ’ αρ.5764/27-09-2010 έγγραφό της εξέφρασε την αρνητική της άποψη ως προς το υποβληθέν αίτημα.
Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Θεσσαλονίκης σε μια θυελλώδη συνεδρίαση στις 20-12-2010 συζήτησε την επανεπιβολή χαρακτηρισμού χώρου Νηπιαγωγείου στο συγκεκριμένο οικόπεδο, κατόπιν θετικής Εισήγησης της Επιτροπής Πολεοδομίας και Κυκλοφορίας του Δήμου.
Στη συνεδρίαση εκείνη παρευρέθηκαν και επιχειρηματολόγησαν τόσο εκπρόσωποι της Εκκλησίας της Ελλάδος δια του νομικού της συμβούλου, όσο και εκπρόσωποι των κατοίκων. Το Δημοτικό Συμβούλιο ενέμεινε στο χαρακτηρισμό του οικοπέδου ως χώρου ανέγερσης σχολείου, όπως ήταν και οι προηγούμενες αποφάσεις του, ανέβαλε όμως το θέμα ως προς το τεχνοκρατικό σκέλος για το επόμενο δίμηνο, οπότε θα γινόταν και η σύνταξη και ψήφιση του νέου Προϋπολογισμού του Δήμου.
Το Φεβρουάριο 2011, σύμφωνα με το υπ’ αρ.52/7-2-2011 έγγραφο της Διεύθυνσης Τοπογραφίας και τις τότε ισχύουσες αντικειμενικές αξίες, κρίθηκε ότι το κόστος απαλλοτρίωσης του ακινήτου το 2011 ανερχόταν σε €8.926.267 ευρώ – ποσό υπέρογκο και, εννοείται φυσικά, απαγορευτικό για τα οικονομικά του δήμου.
Εν τω μεταξύ, η Εκκλησία της Ελλάδος είχε κινήσει διαδικασίες ώστε να απαλλοτριωθούν και να προσκυρωθούν στο δικό της οικόπεδο τμήματα από συνορεύουσες γειτονικές ιδιοκτησίες, προκειμένου το οικόπεδο της Εκκλησίας της Ελλάδος να καταστεί άρτιο και οικοδομήσιμο.
Έτσι, το Φεβρουάριο του 2012, το Τμήμα Πολεοδομικών Εφαρμογών της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Δήμου Θεσσαλονίκης εξέδωσε σχετική πράξη (που κυρώθηκε με απόφαση του Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολου Τζιτζικώστα και με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης) με την οποία κανονίσθηκε η προσκύρωση στην όμορη ιδιοκτησία διπλανού οικοπέδου επί της Λεωφ. Μεγάλου Αλεξάνδρου και Β. Χατζή.
Κάτοικοι γειτονικών ιδιοκτησιών στα επηρεαζόμενα οικόπεδα, προσπάθησαν να αντιδράσουν ασκώντας προσφυγή στην απόφαση του περιφερειάρχη αλλά η προσφυγή τους απορρίφθηκε τον Σεπτέμβριο 2013, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης.
Οι κάτοικοι άσκησαν αίτηση ακύρωσης αλλά το Διοικητικό Εφετείο με απόφασή του το 2015 την απέρριψε. Οι κάτοικοι προσέφυγαν και στο ΣτΕ και στη δίκη στις 13 Φεβρουαρίου του 2019 το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε τη προσφυγή τους.
Τον Μάρτιο 2019, το ζήτημα του οικοπέδου έφτασε στη Βουλή των Ελλήνων με ερώτηση που κατέθεσαν 33 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, προς τον υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων σχετικά με το αίτημα επαναχαρακτηρισμού του ως σχολική στέγη.
Τον Απρίλιο του 2019, η Διεύθυνση Αστικού Σχεδιασμού και Αρχιτεκτονικών Μελετών του Δήμου αποφάνθηκε, σε ενημερωτικό σημείωμα της υπηρεσίας, ότι “η απόκτηση του ακινήτου από το Δήμο για την κάλυψη των αναγκών της σχολικής στέγης, μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με τη συναίνεση της Εκκλησίας της Ελλάδος ως ιδιοκτήτριας του οικοπέδου”.
Έκτοτε, όχι μόνο δεν έχει συναινέσει στο από δεκαετιών αίτημα του Δήμου Θεσσαλονίκης και των κατοίκων της περιοχής, να δώσει το ακίνητο για ανέγερση νηπιαγωγείου, αλλά η Εκκλησία της Ελλάδος έχει βγάλει, διάφορες φορές, το συγκεκριμένο ακίνητο στην αγορά «προς αξιοποίηση», για να χτιστεί πολυώροφη οικοδομή (ενδεικτικά οι προκηρύξεις 2168/2021, 5320/2023, 330/2024) επιφέροντας κάθε φορά, στο παρελθόν και σήμερα, τη συσπείρωση των κατοίκων της περιοχής, που αντιτίθενται σφόδρα στην ανέγερση πολυώροφης πολυκατοικίας και ζητούν τον επαναχαρακτηρισμό του οικοπέδου ως χώρο ανέγερσης Νηπιαγωγείου.
