Ποιο είναι το σχολείο που θέλουμε; Τι στόχο θα έχει; Ποιοι θα συμμετέχουν σ’ αυτό; Ποιος θα το διαχειρίζεται; Ποιος;…. Τι;…. Γιατί;…
Χιλιάδες ώρες συζητήσεων, υπευθύνων και μη, γονέων και παιδιών, εκπαιδευτικών και κοινωνίας…
Θυμάμαι όταν πρωτοξεκίνησα την πορεία μου στο χώρο της εκπαίδευσης, νεότευκτος «φυσικός», διάβασα στην «Ελευθεροτυπία» το άρθρο ενός εκπαιδευτικού που έβγαινε στη σύνταξη, κάνοντας μια αναδρομή στα τριάντα πέντε χρόνια της δικής του πορείας στο χώρο της εκπαίδευσης, καταλήγοντας στο ότι δεν μπόρεσε να αλλάξει σχεδόν τίποτα σε όλο αυτό το διάστημα. Με σόκαρε! Δεν μπορούσα! Δεν ήθελα να το πιστέψω! Έλεγα… «Δε γίνεται! Τριάντα πέντε χρόνια και τίποτα;»
Και να που πέρασαν τριάντα ένα δικά μου χρόνια στο χώρο της εκπαίδευσης και βλέπω ότι τα τριάντα πέντε έγιναν εξήντα έξι!
Και συνεχίζω. ΠΟΥ ΠΑΜΕ; Μπορεί να γίνει κάτι; Ποιος μπορεί να κάνει την αλλαγή; Ποιος πρέπει να αλλάξει; Πώς θα γίνει; Η αδράνεια (για να χρησιμοποιήσω και την αγαπημένη μου έννοια από τη Φυσική) είναι τεράστια. Υπάρχει ελπίδα; Πέθανε τελευταία;
Θα σας πω, λοιπόν, ένα όνειρο. Ένα όνειρο που το βλέπω όταν κοιμάμαι, ή όταν κάνω πως κοιμάμαι. Ένα όνειρο που φεύγω μαζί του στις δύσκολες στιγμές, ατομικές ή συλλογικές. Ένα όνειρο που ξεκινάει από τη γειτονιά μου, από το νησί μου, από το χωριό μου πάνω στο βουνό, από την ξεχασμένη άκρη της μεγαλούπολης, από το εμπορικό της κέντρο. Από όπου περάσω και δω ένα σχολείο.
Ονειρεύομαι το σχολείο ανοιχτό, και το πρωί, και το μεσημέρι, και το απόγευμα, και το βράδυ, και το σαββατοκύριακο, και στις γιορτές των Χριστουγέννων, του Πάσχα, και στις διακοπές του καλοκαιριού…
Όχι, μην τρομάζετε, φίλοι συνδικαλιστές, δεν προτείνω αύξηση ωραρίου. Αύξηση ποιότητας ζωής προτείνω.
Προτείνω ένα Σχολείο που δεν θα είναι κλειδωμένο με αλυσίδες στις πόρτες, σχολείο που δεν θα χρειάζεται καν να έχει κλειστές πόρτες. Δεν θα χρειάζεται καν πόρτες. Ούτε κάγκελα. Μόνο ωραίους μεγάλους κήπους- πάρκα. Με παιδικές χαρές, χώρους άθλησης. Χώρους συγκέντρωσης της γειτονιάς. Χώρους για συζητήσεις των καθημερινών προβλημάτων της γειτονιάς μας, της πόλης μας, της χώρας μας, της Ευρώπης μας. Του κόσμου όλου.
Χώρους που τα παιδιά θα παίζουν. Θα συζητούν με τους μεγάλους, τους παππούδες, τις γιαγιάδες. Που θα τους ξεπαρκάρουν από τα ΚΑΠΗ. Γιατί δεν θα τα χρειάζονται. Γιατί το σχολείο θα είναι χώρος και για αυτούς. Εκεί θα γίνονται δημιουργικοί. Θα διηγούνται στα παιδιά την ιστορία τους. Κι έτσι θα μαθαίνουν τα παιδιά μέσα από ιστορίες – παραμύθια, την ιστορία του τόπου τους. Θα ψάχνουν στην κάθε γωνιά της γειτονιάς τους να ζήσουν τις ιστορίες των παππούδων τους, των γιαγιάδων τους. Θα μαθαίνουν τα επαγγέλματα που υπήρχαν, που υπάρχουν, θα ανταλλάσουν ιδέες για το τι θα μπορεί να υπάρξει στο μέλλον. (Μίλησε κανένας για Σχολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό;).
Θα αναλάβουν οι παππούδες να περιποιούνται τον κήπο. Οι παλιοί τεχνίτες να διορθώσουν το σπασμένο παγκάκι. Να βάψουν τις γωνιές της αυλής, τις αίθουσες του σχολείου. Εκεί που θα συναντιούνται. Θα γίνονται οι παρουσιάσεις των βιβλίων των συγγραφέων. (Αλήθεια, πότε έγινε παρουσίαση του βιβλίου μέσα στο φυσικό του χώρο;). Θα γίνονται εκθέσεις νέων, και όχι μόνο, καλλιτεχνών για κάθε μορφή τέχνης. Θα προβάλλονται ταινίες- ντοκυμαντέρ σε συνεργασία με νέους και καταξιωμένους σκηνοθέτες. Θα παίζουν θέατρο σε συνεργασία με τα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., το Κ.Θ.Β.Ε. στη Θεσσαλονίκη, ή , το Εθνικό στην Αθήνα, και κάθε άλλο θεατρικό σχήμα. Θα ακούμε συναυλίες με νέα και παλιά ρεύματα μουσικής, τα συγκροτήματα των παιδιών μας, τους νέους καλλιτέχνες, τους ερασιτέχνες, ημι-επαγγελματιές της γειτονιάς μας, τους νοσταλγικούς ήχους της περασμένης γενιάς.
Θα ερχόμαστε μαζί οι γονείς να συζητήσουμε με τη βοήθεια και των ειδικών επιστημόνων για το πώς θα μεγαλώσουμε τα παιδιά μας- δε θα μαθαίνουμε στου «κασιδιάρη το κεφάλι», όπως λέει και ο λαός μας. ( Μήπως αυτό λέγεται Σχολή Γονέων;). Και θα βάλουμε στο χορό (α, για χορό μίλησα: υπάρχουν τόσοι τοπικοί σύλλογοι που μπορούν να μάθουν σε παιδιά και μεγάλους, παραδοσιακούς και μοντέρνους χορούς. Και όχι μόνο: γαστρονομικές παραδόσεις και γεύσεις από την κουζίνα των γειτόνων μας που ήρθαν από μακριά, τα παιχνίδια τους, τις μουσικές τους, και όχι μόνο). Θα βάλουμε στο χορό έλεγα, και τους καθισμένους στον καναπέ να έρθουν να μάθουν Νέες Τεχνολογίες, ξένες γλώσσες, φωτογραφία, θέατρο, κινηματογράφο, και πόσα άλλα… (Μήπως αυτό λέγεται «Δια Βίου Μάθηση»;)
Θα ανοίξουμε τα εργαστήρια των επαγγελματικών μας λυκείων στη γειτονιά, αφού τα οργανώσουμε και τα εξυγχρονίσουμε πρώτα, και θα πηγαίνει ο γονιός το αυτοκίνητό του στο σχολείο του παιδιού του για service, και θα κάνει και τα σχόλιά του στα παιδιά του και στην παρέα του για το αποτέλεσμα.
Και στις ώρες λειτουργίας του σχολείου τα παιδιά θα μάθουν να δουλεύουν μαζί. Να αλληλουποστηρίζονται σταματώντας τον ανταγωνισμό. Να συμπληρώνει το ένα το άλλο. Να δείχνει, να μαθαίνει τους άλλους εκεί που έχει το ταλέντο του και να μαθαίνει από το ταλέντο των άλλων. Να συνεργάζεται με το συμμαθητή του εκεί που έχει την ανάγκη του ( πλήρης ενσωμάτωση των ειδικών ομάδων). Και οι δάσκαλοι- καθηγητές, συντονιστές στο ρόλο τους, στον «όρκο» του εκπαιδευτικού. Θα μάθουμε την αξία του Δημόσιου συμφέροντος ζώντας μέσα στο δημόσιο σχολείο, θα γνωρίσουμε το γείτονά μας. Θα προσπαθούμε μαζί…
Να πως πατάει στα πόδια της η Δημοκρατία μας… Πώς γίνεται διαφορετικό και το σχολείο!
Δε θα αφήσουμε, φυσικά, απ’ έξω και τους φοιτητές μας στα Πανεπιστήμια, στα Α.Τ.Ε.Ι. που μπορούν να παίξουν το δικό τους ρόλο με παράλληλες δράσεις των φοιτητών τους, ενισχυτικά, ως φορείς γνώσης και τέχνης σε κάθε σχολείο.
Και ύστερα, ξύπνησες;;;;
Ναι. Αλλά πολλά από αυτά δεν είναι ουτοπία. Πολλά από αυτά τα ξεκινήσαμε πριν από τρία χρόνια, με κάποιους «φωτισμένους» εκπαιδευτικούς και γονείς, και τα υλοποιήσαμε. Πού; Σε μια δύσκολη μεγαλούπολη. Στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Με πολλή προσπάθεια και μεράκι. Πολλές ιδέες, πολλές ώρες δουλειάς. Ανάψαμε μια σπίθα. Δεν είχαμε τη στήριξη που θέλαμε. Δεν μας κατάλαβαν; Δεν ήθελαν την αλλαγή; Το διαφορετικό; Φοβήθηκαν το μέγεθος του αποτελέσματος; Δεν ξέρω… Κάτι από όλα. Μπορεί και όλα.
Δεν το βάζουμε κάτω, όμως. Το όνειρο υπάρχει. Τα σχέδια υπάρχουν, η διάθεση υπάρχει. Θα προσπαθήσουμε. Θα συνεχίσουμε…
*Ο Αντώνης Καρούμπης είναι Φυσικός, Καθηγητής και τ. Αντιδήμαρχος Παιδείας και Διά Βίου Μάθησης Δήμου Θεσσαλονίκης