Εδώ και δώδεκα χρόνια η Λητή, μια περιοχή στην Δημοτική Κοινότητα Μυγδονίας του Δήμου Ωραιοκάστρου, στην οποία κατοικούν περίπου 2.500 κάτοικοι, παραμένει χωρίς πόσιμο νερό. Ο λόγος είναι η παρουσία νιτρικών αλάτων στο νερό σε μεγάλες συγκεντρώσεις που ανάγκαζαν από το 2010 όχι μόνο τη Λητή αλλά και τις γειτονικές δημοτικές κοινότητες του Μελισσοχωρίου και του Δρυμού να πίνουν εμφιαλωμένο.
Οι μεγάλες συγκεντρώσεις νιτρικών αλάτων παρ’ ότι έχουν διαγνωσθεί στο νερό εδώ και 12 χρόνια οφείλονται σε τεκμηριωμένη βιομηχανική και γεωργική ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα σε βάθος δεκαετιών εξαιτίας κυρίως των λιπασμάτων και των φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή.
Πρόκειται για μια απίστευτη ιστορία καθώς χιλιάδες άνθρωποι μένουν επί μια δεκαετία χωρίς πρόσβαση σε πόσιμο νερό, πρόβλημα για το οποίο μικρή σημασία δόθηκε τα προηγούμενα χρόνια από τους αρμόδιους φορείς. Όταν τελικά οι αρμόδιοι με μεγάλη καθυστέρηση αποφάσισαν να ασχοληθούν με το ζήτημα, δηλαδή πριν τρία χρόνια, ξεκίνησε η κατασκευή ενός ενοποιημένου δικτύου της περιοχής προκειμένου οι δημοτικές κοινότητες Λητής, Μελισσοχωρίου και Δρυμού να έχουν πόσιμο νερό. Ωστόσο μέχρι και σήμερα και παρά την ολοκλήρωση του έργου, το πρόβλημα παραμένει άλυτο για τη Λητή. Έτσι, οι κάτοικοι της Λητής πέραν του ότι συνεχίζουν να λένε «το νερό νεράκι» εξακολουθούν αναγκαστικά και να πληρώνουν από 300 έως 500 ευρώ το χρόνο προκειμένου να πίνουν και να χρησιμοποιούν εμφιαλωμένο νερό για το μαγείρεμα.
Το πρόβλημα αυτό αναγνωρίστηκε από τον Συνήγορο του Πολίτη στον οποίο απευθύνθηκε ο Μάλαμας Σωτηρίου, κάτοικος Λητής, επισημαίνοντας τους λόγους δημόσιας υγείας που ανακύπτουν αλλά και το δικαίωμα των πολιτών στο πιο βασικό αγαθό.
Ο Μάλαμας Σωτηρίου εξέφρασε την διαμαρτυρία του στον Συνήγορο του Πολίτη ζητώντας τη διερεύνηση της υπόθεσης που αφορά την προστασία των δικαιωμάτων του πολίτη, την καταπολέμηση της κακοδιοίκησης και την τήρηση της νομιμότητας. Για την ιστορία της υπόθεσης, όπως αναφέρει και ο Συνήγορος του Πολίτη, το πρόβλημα της επάρκειας και της ακαταλληλότητας πόσιμου νερού του δικτύου στην Κοινότητα Λητής της Δ.Ε. Μυγδονίας υφίσταται επί σειρά ετών (από το 2010) και αναγνωρίστηκε και από την Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Υγιεινής και Υγειονομικού Ελέγχου Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Η τελευταία ενημέρωσε με το υπ’ αρ. 13080/27.12.2011 έγγραφο τη Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Μυγδονίας ότι το νερό στην Κοινότητα της Λητής, όπως και σε άλλες κοινότητες, ήταν ακατάλληλο λόγω της συγκέντρωσης νιτρικών και έτσι εκδόθηκε απόφαση απαγόρευσης της πόσης του ήδη από τον Δεκέμβριο του 2010.
Τον Μάρτιο του 2019 ο Δήμος Ωραιοκάστρου σύναψε με την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας σύμβαση κατασκευής έργου με τίτλο «Ενοποίηση-Επέκταση Υφιστάμενου Υδρευτικού Δικτύου της Τ.Κ. Μελισσοχωρίου με τα Υδρευτικά Δίκτυα της Δ.Κ. Λητής και της Δ.Κ. Δρυμού για τη βελτίωση της Ποιότητας και της Ποσότητας Πόσιμου νερού στις Δημοτικές Κοινότητες της Δ.Ε. Μυγδονίας του Δήμου Ωραιοκάστρου».
Όπως αναφέρεται στη σχετική επιστολή του Συνηγόρου του Πολίτη προς τον Δήμο Ωραιοκάστρου, τις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας αλλά και τη Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης Ωραιοκάστρου (ΔΕΥΑΩ) η σύμβαση στηρίχτηκε σε σχετική μελέτη από τον Δήμο Ωραιοκάστρου και κόστισε 1.627.146,12 με προθεσμία περάτωσης τους 14 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης.
Ωστόσο, ενώ το έργο ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2021 η Κοινότητα Λητής δεν μπόρεσε να συνδεθεί με τις νέες γεωτρήσεις λόγω τεχνικής αβλεψίας της μελέτης. Η ίδια η ΔΕΥΑ Ωραιοκάστρου ανακοίνωσε στις 16 Δεκεμβρίου του 2021 ότι ολοκληρώθηκε η δοκιμαστική λειτουργία του ενοποιημένου δικτύου ύδρευσης Μυγδονίας, μετά την ανόρυξη νέων γεωτρήσεων και την ολοκλήρωση των απαραίτητων τεχνικών εργασιών, ωστόσο από τις αναλύσεις που έγιναν στο νερό από διαπιστευμένο εργαστήριο «η Λητή δεν μπορεί προς το παρόν να υδροδοτηθεί από το νέο δίκτυο, καθώς παρουσιάστηκε τεχνικό πρόβλημα στον αγωγό που θα μεταφέρει το νερό από τις νέες γεωτρήσεις». Η ΔΕΥΑΩ από τότε εξετάζει λύσεις αντιμετώπισης του προβλήματος οι οποίες μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να έχουν φέρει κάποιο αποτέλεσμα και χωρίς μάλιστα να έχει γίνει κάποια ενημέρωση επί του ζητήματος στους κατοίκους. Τι πήγε στραβά, πότε θα λυθεί το πρόβλημα, πότε θα μπορούν να έχουν πόσιμο νερό οι κάτοικοι της Λητής, δεν το γνωρίζουμε ακόμη…
Η τελευταία πάντως ανάλυση για μικροβιολογικές και χημικές παραμέτρους από την Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Άρδευσης και Αποχέτευσης δείχνει σε τουλάχιστον δύο γεωτρήσεις της Λητής τα νιτρικά άλατα να συνεχίζουν να ξεπερνούν το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο 50,0 mg/l (50,2 mg/L και 113 mg/L) καθιστώντας αδύνατη τη χρησιμοποίησή τους για πόσιμο νερό.
Η επικινδυνότητα των νιτρικών έχει αναγνωριστεί ως κύριος παράγοντας μόλυνσης των υδάτων και από την Ευρωπαϊκή Ένωση με ειδική Οδηγία της (Directive 91/676/EEC) που επέβαλε τον περιορισμό στη χρήση τους. Η ύπαρξη τους στο πόσιμο νερό έχει αρνητική επίδραση αφού μέσω του νερού διοχετεύονται σε όλα μας τα κύτταρα καθώς, σύμφωνα με έρευνες, τα υψηλά νιτρικά στο πόσιμο νερό προκαλούν προβλήματα στον μεταβολισμό, στον θυρεοειδή, στο κυκλοφορικό σύστημα, ενώ στατιστικά συνδέονται με την αύξηση των καρκινογενέσεων.
Λύση στο χρόνιο πρόβλημα με την ποιότητα του νερού που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι υπόσχονται να δώσουν άλλα έργα για επέκταση των δικτύων του Ωραιοκάστρου από την ΕΥΑΘ ύψους 12 εκατ. ευρώ, που θα εξασφαλίζουν την ποσότητα που καλύπτει τις ανάγκες για την υδροδότηση της περιοχής. Τον περασμένο Μάιο μάλιστα υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ ΕΥΑΘ ΑΕ, Δήμου Ωραιοκάστρου και Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης Ωραιοκάστρου (ΔΕΥΑΩ). Τα έργα αυτά «θα βελτιώσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες στον κεντρικό δήμο καλύπτοντας σημερινές και μελλοντικές ανάγκες του και, αφετέρου, θα υδροδοτήσουν επιτέλους και νέες περιοχές, του Δρυμού, της Λητής και του Μελισσοχωρίου, με υψηλής ποιότητας πόσιμο νερό. Με τον τρόπο αυτόν πρόκειται να δοθεί λύση στο χρόνιο πρόβλημα της ποιότητας νερού στη Δημοτική Ενότητα Μυγδονίας» αναφέρεται στο Μνημόνιο Συνεργασίας, ωστόσο ο χρόνος υλοποίησης των έργων παραμένει άγνωστος.
Να σημειωθεί πως ο Μάλαμας Σωτηρίου έχει αιτηθεί ήδη από τον Ιανουάριου του 2022 τη σύγκληση έκτακτου Κοινοτικού Συμβουλίου με αποκλειστικό θέμα το πρόβλημα του πόσιμου νερού στη Λητή στο οποίο να συμμετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς και τα αρμόδια όργανα για να ενημερώσουν τους κατοίκους.
Το Κοινοτικό Συμβούλιο δεν έχει γίνει ακόμη ενώ, όπως ο ίδιος καταγγέλλει μιλώντας στο alterthess, το ενοποιημένο δίκτυο ύδρευσης Μυγδονίας, για το οποίο δεν έχει αποδοθεί πουθενά προς το παρόν ευθύνη, «έχει περάσει σκανδαλωδώς απαρατήρητο και από τα ειδησεογραφικά μέσα του δήμου και της περιοχής». «Πέρα του ότι είναι ένα ζήτημα που κρατάει πάνω από δέκα χρόνια, εκεί που πήγε να φτιαχτεί ένα νέο έργο, δεν κατάφεραν να λύσουν το πρόβλημα, δεν γνωρίζουμε ποιος είναι ο υπεύθυνος του λάθους, δεν έχουμε καμία γνώση πότε θα αποκατασταθεί. Και ακόμη περιμένουμε…» σημειώνει ακόμη, ξεκαθαρίζοντας πως δεν είναι μόνο θέμα κόστους, «είναι θέμα δημόσιας υγείας και γι’ αυτό υπάρχει απαγόρευση πόσης». «Παίζουν με την υγεία των κατοίκων της Λητής και από την άλλη κάθε νοικοκυριό πρέπει να επωμίζεται ένα οικονομικό κόστος που ανέρχεται στα 500 ευρώ ανάλογα με τα μέλη του νοικοκυριού» καταλήγει.
Ερώτημα αποτελεί γιατί δεν υπήρξε ένας συντονισμός προκειμένου να μην γίνονται έργα επί έργων που κόστισαν τόσο πολύ και τα οποία μάλιστα δεν έφεραν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
