Η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ παρουσιάζουν στα πλαίσια του αφιερώματός τους Το ζεύγος και η βία τη Δευτέρα 2 Ιανουαρίου 2017 στις 22:15 στην αίθουσα ΒΑΚΟΥΡΑ 1 (Ιωάννου Μιχαήλ 8, τηλ. 2310233665) το καθηλωτικό θρίλερ του Νίκολας Ρεγκ Μετά τα μεσάνυχτα (Βρετανία, 1973, έγχρωμη, 110′).
Παίζουν: Τζούλι Κρίστι, Ντόναλντ Σάδερλαντ, Χίλαρι Μέισον. Από τις 21:05 ως τις 22:15 θα προηγηθεί μουσικός πρόλογος υπό ην οργανωτική ευθύνη του Αλέξανδρου Τριανταφύλλο με τη σοπράνο Ασπασία Φραγκούλη και την πιανίστρια Αναστασία Κεχαγιά.
Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη ανάλυση του Γιώργου Παπαδημητρίου από το Μyfilm.gr. Στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.
Το προς συζήτηση θέμα στο μάθημα για τον κινηματογράφο θα είναι: Ο εχθρικός κόσμος που μας περιβάλλει και το σινεμά στο δημιουργικό πνεύμα του Νίκολας Ρεγκ.
Ένας πατέρας διαισθάνεται μυστηριωδώς τον επικείμενο θάνατο της κόρης τους, δίχως να μπορέσει να τον αποτρέψει.
Η ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:
«Πολύ συχνά, η αίσθηση μίας διαρκούς, υποβόσκουσας και ανεξακρίβωτης απειλής, η οποία αιωρείται ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από τους ήρωες, μπορεί να αποδειχθεί άκρως αποτελεσματικότερη σε παραγωγή τρόμου σε σύγκριση με μία εμφανή και συγκεκριμένη απεικόνισή του. Ο Νίκολας Ρεγκ μας χαρίζει ένα αριστουργηματικό αντιπροσωπευτικό παράδειγμα σπάνιας οπτικής ομορφιάς, με το Don’t Look Now, βασισμένο στο ομότιτλο διήγημα της Δάφνης Ντι Μοριέ.
Από τα πρώτα κιόλας λεπτά η αθωότητα και η γαλήνη εξαφανίζονται βίαια από τη ζωή της Λόρα (Τζούλι Κρίστι) και του συζύγου της Τζον (Ντόναλντ Σάδερλαντ), ο οποίος διαισθάνεται μυστηριωδώς τον επικείμενο θάνατο της κόρης τους, δίχως να μπορέσει να τον αποτρέψει. Προτού συνέλθουμε από την πρώτη δόση φρίκης και αναστάτωσης μεταφερόμαστε στη Βενετία, μία μετάβαση απότομη αλλά διόλου άγαρμπα αποτυπωμένη. Μέχρι τέλους εξάλλου, η εναλλαγή πλάνων, χώρων, διαθέσεων και ρυθμών, γίνεται μαεστρικά, αναγκάζοντάς μας ακόμη και σε στιγμές απόλυτης νηνεμίας να αναμένουμε την ένταση και ως εκ τούτου να εξαλείφεται κάθε έννοια εφησυχασμού. (Το αποκορύφωμα έξοχης χρήσης του μοντάζ εντοπίζεται στην ερωτική σκηνή, υψηλότατης αισθητικής, με το ζευγάρι και εκτός κινηματογραφικού πλατό Σάδερλαντ – Κρίστι να απογειώνει τον κινηματογραφικό ερωτισμό).
O λόγος και η πρόφαση αυτού του ταξιδιού με τη μάλλον προδιαγεγραμμένη πορεία είναι η αναστήλωση μίας εκκλησίας, όπως ακριβώς το ζεύγος προσπαθεί να αναστηλώσει τη, διαταραγμένη μετά την τραγωδία, σχέση του. Η Βενετία κατέχει ευθύς εξαρχής πρωταγωνιστικό ρόλο, καθώς αποκαλύπτεται σταδιακά ως τόπος συνεύρεσης ζωντανών και νεκρών, οι οποίοι περιπλανώνται όχι απαραίτητα για να στοιχειώσουν αλλά πιθανώς και για να προστατέψουν. Η υγρασία, η ομίχλη που καλύπτει τα πάντα και τα αναρίθμητα αδιέξοδα στενάκια της πόλης αναπαριστούν το λαβύρινθο που μεθοδικά χτίζεται στο ανθρώπινο μυαλό και σφραγίζει όλες τις πιθανές εξόδους. Σε αυτό το γκρίζο και συσκοτισμένο φόντο, το χρώμα αποκτά μία εξέχουσα συμβολική σημασία, φορέας και διαρκής υπενθύμιση της θλίψης, προάγγελος κακών μαντάτων, γέφυρα σύζευξης όσων έχουν χαθεί και όσων τους αναζητούν.
Η σκέψη της τραγικής απώλειας ουδέποτε απωθείται, είναι μονίμως και παρούσα σε δεύτερο πλάνο και επίπεδο και η ελπίδα συνεύρεσης αρχίζει ολοένα και πιο έντονα να ριζώνει στον τσακισμένο ψυχισμό. Αυτή η βασανιστική αγωνία, η αίσθηση ενός ανολοκλήρωτου τέλους όπου δεν έχει πει ακόμη ειπωθεί η τελευταία λέξη, αποτυπώνεται σε σκόρπια αντικείμενα, όπως στην τσάντα και τις μπότες της Λόρα ή ακόμη και στη ζυγαριά στο δωμάτιο του ξενοδοχείου, όλα κατακόκκινου χρώματος, όπως ακριβώς και το αδιάβροχο που φορούσε το μικρό κορίτσι τη μοιραία ημέρα. Η κυριότερη όμως εισβολή του κόκκινου χρώματος είναι μία φιγούρα μικρών διαστάσεων με ένα ανατριχιαστικά όμοιο αδιάβροχο, η οποία στέκει πάντα σε μακρινή απόσταση, για χρόνο αρκετό ώστε να γίνει αντιληπτή αλλά ελάχιστο για να καταστεί προσβάσιμη. Μία φευγαλέα λάμψη που ακροβατεί ανάμεσα στο φόβο της τρέλας και την πίστη σε ένα θαύμα, μία στιγμή που διαρκεί όσο μία αιωνιότητα, μία πρόσκληση απειλητική και καλοδεχούμενη, εν πάση περιπτώσει ένα αίνιγμα που κραυγάζει για αποκωδικοποίηση.
Η αλήθεια λοιπόν αποκαλύπτεται σταδιακά και για να κατακτηθεί, ο φέρων το χρίσμα πρέπει να συλλέξει κάθε φορά το ψήγμα της, το οποίο του φανερώνεται ευλαβικά και να το τοποθετήσει κατάλληλα, όπως ακριβώς στο ψηφιδωτό που αναστηλώνει. Στην πορεία αυτή καταργούνται όλοι οι ως τότε γνωστοί σύμμαχοι, αφού κανένα αξιακό σύστημα, ούτε αυτό της λογικής ούτε αυτό της θρησκείας, κρίνεται επαρκές, ενώ απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μην αγνοηθούν τα προειδοποιητικά σήματα κινδύνου. Εν τέλει, αποδεικνύεται πως ο δίαυλος της επικοινωνίας που έχει προσφερθεί έχει διττή όψη. Μπορεί να αποδειχθεί εξίσου κατάρα, όσο και χάρισμα…»
ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΟ «ΜΕΤΑ ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ»
Εξάλλου, 10 λόγοι για να μην χάσετε το Μετά τα μεσάνυχτα είναι:
- Για τον υποδειγματικό συνδυασμό μελοδράματος, μεταφυσικής, φιλμ νουάρ, ταινίας φανταστικού αλλά και δημιουργίας πάνω στο ίδιο το σινεμά.
- Για το καταπληκτικό έμμεσο σχόλιο που κάνει ο Ρεγκ για το ίδιο το σινεμά και τη σημειολογία του.
- Γιατί το φιλμ, εκτός των άλλων, είναι ένα εξαιρετικό σχόλιο πάνω στο βλέμμα, τις περιπλανήσεις και τις παραπλανήσεις του.
- Για την περίτεχνη και αρτίστικη πλανοθεσία και γεωγραφία των κάδρων.
- Για τους σπουδαίους ρόλους των Τζούλι Κρίστι και Ντόναλντ Σάδερλαντ, που έχουν τέτοια χημεία λες και είναι πραγματικό ζευγάρι.
- Για την εκπληκτική σεκάνς όπου το ζεύγος-ηθοποιοί κάνουν έρωτα στην πραγματικότητα, όπου το κυρίαρχο σημείο δεν είναι τόσο η τόλμη όσο οι εκπληκτικές σκηνές αντίστιξης μέσω του μοντάζ.
- Για την εκπληκτική φωτογραφία του μετρ Άντονι Ρίτσμοντ, που αποδίδει τόσο τους χαρακτηριστικούς τόνους του κόκκινου, όσο και την παγωμένη ατμόσφαιρα του χώρου.
- Γιατί ποτέ άλλοτε η Βενετία δεν απεικονίστηκε τόσο θανατηφόρα.
- Γιατί παρά τους αργούς ρυθμούς, χάρη στο εσωτερικό μοντάζ, όλη η ταινία ισορροπεί πάνω σε μια συνεχή εκκρεμότητα.
- Για την επαναλαμβανόμενη προβληματική του Ρεγκ, πως ο κόσμος που μας περιβάλλει είναι άκρως εχθρικός όταν αδυνατούμε να αποκωδικοποιήσουμε τα “σημεία” του.
Υ.Γ. Την επόμενη Δευτέρα 9 Ιανουαρίου η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ παρουσιάζουν στα πλαίσια του ίδιου αφιερώματος το καθηλωτικό θρίλερ του Μπράιαν Ντε Πάλμα Ο δολοφόνος του μεσονυχτίου (1981).