Η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕMΕΣ προβάλλουν στα πλαίσια του αφιερώματός τους Μεταμοντέρνο αμερικανικό νουάρ τη Δευτέρα 10 Ιουλίου στις 21:30 στο θερινό σινεμά ΑΠΟΛΛΩΝ (Σαρανταπόρου 4 – Βασιλέως Γεωργίου, τηλ. 2310828642) το θρυλικό φιλμ νουάρ του Όττο Πρέμινγκερ Τηλεφωνήσατε ασφάλεια αμέσου δράσεως (ΗΠΑ, 1952, ασπρόμαυρη, 91’). Παίζουν: Ρόμπερτ Μίτσαμ, Τζιν Σίμονς, Μόνα Φρίμαν, Χέρμπερτ Μάρσαλ, Μπάρμπαρα Ο’Νιλ. Από τις 21:00 ως τις 21:20 θα προηγηθεί 20λεπτος μουσικός πρόλογος με τη φυσαρμόνικα του Αλέξανδρου Τριανταφύλλου.
Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, του οποίου έντυπη ανάλυση θα διανεμηθεί στους θεατές, ενώ στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.
Το προς συζήτηση θέμα στο σεμινάριο για τον κινηματογράφο θα είναι: Ο λαβυρινθώδης και αντιφατικός κόσμος του Όττο Πρέμινγκερ.
Μια νεαρή πλούσια γυναίκα γοητεύει έναν στιβαρό οδηγό ασθενοφόρου. Παρόλο που εκείνος υποψιάζεται κάτι επικίνδυνο, δεν μπορεί να απομακρυνθεί από εκείνη.
Η ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:
«Είναι η ιστορία του οδηγού νοσοκομειακού Φρανκ και της γοητευτικής Νταϊάν, που η μητριά της (κυρία Τρέιμαν) πεθαίνει μυστηριωδώς από εισπνοή φωταερίου. Η κοπέλα αποπλανεί με τη γοητεία της τον στιβαρό νέο άνδρα, αλλά εκείνος οσμίζεται σοβαρό κίνδυνο. Αντιφατικές καταστάσεις, έλξεις, υποψίες και στοιχεία συσσωρεύονται ως το ανατρεπτικό τέλος.
Εξαίσιο, μονάκριβο, ένα είδος μαργαριταρένιου κολιέ δώρο από τον μέγιστο Ότο Πρέμινγκερ, που με την ευρωπαϊκή παιδεία του κεντάει πάνω στο αμερικάνικο μοντέλο του φιλμ νουάρ όχι μόνο μια εξπρεσιονιστική δαντέλα, αλλά χαράζει και τα σημάδια ενός υπόγειου, κρυφού, ανείπωτου ρήγματος. Όταν το τελευταίο διαρρηχθεί πλήρως, θα καταπιεί ως δίνη το τελευταίο ίχνος μιας κατεστημένης οικογενειακής ηθικής και ως εκ τούτου του συστήματος που την περιτυλίγει.
Κοντά στην κυνική φιγούρα του Μίτσαμ φαίνεται πως δένει η αγγελική οπτασία της πανέμορφης Βρετανίδας Σίμονς. Όμως μια αρρώστια, ένας ύπουλος καρκίνος σιγοτρώει τα σωθικά ενός συστημικού μορφώματος. Μια αυτοκαταστροφή, μια βαριά ψυχοπάθεια αιωρείται και αφήνει τα εντυπώματά της παντού. Η εξωτερικά πανέμορφη, πλούσια, βολεμένη και καπριτσιόζα κοινωνία καταρρέει και ο Πρέμινγκερ με χιτσκοκικό σασπένς και σκληρότητα φυσιοδίφη την παρακολουθεί.
Η φωτογραφία και τα καδραρίσματα του μεγάλου στυλίστα Χάρι Στράντλινγκ όχι μόνον κάνουν θαύματα, αλλά μέσω της υψηλής αισθητικά χρήσης της σκιάς και του φωτός αναδεικνύονται κενά, ρήγματα, φωλιές, ορμές θανάτου. Η μουσική του άλλου μετρ Ντιμίτρι Τιόμκιν ανασύρει το ηθικό και ιδεολογικό βάρος του κλασικού γοτθικού μελοδράματος.
Οι ηθοποιοί δένουν αρμονικά και εκθέτουν τα σώματά τους σε όμορφα ντεκόρ. Κι εκεί όμως θα τους ανακαλύψει η αμείλικτη κάμερα του Πρέμινγκερ. Αποτυπώνει τα σώματά τους με πλαν αμερικέν, μεσαία πλάνα και καδραρίσματα αντιπαράθεσης και πάθους. Η κάμερα κινείται αργά και σταθερά, ενώ η αφήγηση εναλλάσσει σιωπές με πυκνό διάλογο. Στις ραφές του μοντάζ (ρακόρ) δεν ενοποιείται απλά η αφήγηση, αλλά αιωρείται και η νύξη, η έλλειψη, το αόρατο, το ανείπωτο, το μη εξηγήσιμο.
Με εναλλακτικό ελληνικό τίτλο Τέσσερα πτώματα χωρίς ένοχο, το απαισιόδοξο οπτικό ποίημα του Πρέμινγκερ εγκαταλείπεται στο θαυμασμό (μας) ως το πιο μεταμοντέρνο σχόλιο για την πλήρη απώλεια και τη διαδικασία του ολισθήματος προς αυτήν.»
ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΟ «ΔΩΣ’ΜΟΥ ΤΑ ΧΕΙΛΗ ΣΟΥ»
Εξάλλου, 10 λόγοι για να μη χάσετε το Δωσ’μου τα χείλη σου είναι:
- Για το ασύγκριτο στυλ του Πρέμινγκερ, σε σκηνοθεσία και αισθητική πρόταση.
- Για τον αριστοτεχνικό συνδυασμό γοτθικού μελοδράματος, νουάρ και ψυχοπαθολογικής ταινίας.
- Γιατί η κινηματογράφηση του Πρέμινγκερ, που αποφεύγει την κλασική αισθητική πρόταση των πλάνων αμερικέν, και απομονώνει συνεχώς τα πλάνα του ζεύγους μέσα από ευμαρή ντεκόρ.
- Για τους φανταστικά αντιδιαμετρικούς ρόλους των Ρόμπερτ Μίτσαμ και Τζιν Σίμονς.
- Επειδή πίσω από το νωχελικό ύφος του Μίτσαμ και τον συνεχώς τονιζόμενο κυνισμό του, κρύβεται καλά ένα βαθύ συναίσθημα.
- Γιατί πίσω από το αγγελικό πρόσωπο (πραγματικός τίτλος της ταινίας) της Τζιν Σίμονς και τη μάσκα του ερωτικού πάθους, κρύβεται η τεχνική του σκορπιού.
- Γιατί μουσική, φωτογραφία και ντεκόρ είναι ταιριαστά και δημιουργούν μια υποβλητική ατμόσφαιρα.
- Γιατί ο Πρέμινγκερ τους ξεπερνάει άνετα όλους. Σίγουρα είναι καλύτερος του Χίτσκοκ ενώ θυμίζει πολύ κατά το ήμισυ Κλουζό. Είναι, δηλαδή, μισάνθρωπος αλλά αποδίδει με τη μέγιστη ευμένεια και γενναιότητα το ρόλο του αγγέλου στον άνδρα παρόλο που η γυναίκα είναι το αγγελικό πρόσωπο.
- Γιατί ενώ σε όλη την ταινία δε χύνεται σταγόνα αίμα, τα πάντα είναι βουτηγμένα στο έγκλημα. Ο ανατρεπτικός Πρέμινγκερ συμπεραίνει: έγκλημα είναι η ευμάρεια, το οικονομικό σύστημα, ο τρόπος ζωής.
- Γιατί μετά από τόσες ταινίες που είδαμε γύρω από το διαβολικό, ο Πρέμινγκερ το ορίζει πια κοινωνικά, ταξικά, οικονομικά, και όχι με μεταφυσικούς όρους.
Υ.Γ. Τη Δευτέρα 17 Ιουλίου στις 22.00 η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ προβάλλουν στα πλαίσια του ίδιου αφιερώματος την κλασική αστυνομική περιπέτεια του Πίτερ Γέιτς Μπούλιτ (1968).