Ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Δημήτρης Δημούλης θέτει τους άξονες μιας συνταγματικής αναθεώρησης που θα ανταποκρινόταν στην απαίτηση των «Αγανακτισμένων» για «πραγματική δημοκρατία»
Του Δημήτρη Δημούλη
Το Σύνταγμα του 1975, όπως και κάθε άλλο Σύνταγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι βαθιά αντιλαϊκό και αντιδημοκρατικό. Οι προηγούμενες αναθεωρήσεις περιορίστηκαν σε «διακοσμητικές» αλλαγές («νέα δικαιώματα») και σε αναδιαρθώσεις συσχετισμών εξουσίας μεταξύ πολιτικών ομάδων, ιδίως δε υπέρ της κυβέρνητικής πλειοψηφίας.
Είναι επιβεβλημένη η ριζική αναθεώρηση των θεμελίων της συνταγματικής οργάνωσης με τη σύγκληση μιας Λαϊκής Συντακτικής Συνέλευσης, άμεσα εκλεγμένης από το λαό για να διαβουλευθεί και να αποφασίσει σχετικά με το Σύνταγμα. Σκοπός πρέπει να είναι η δημιουργία θεσμικών προϋποθέσεων και κανόνων για πραγματική και άμεση δημοκρατία. Πρόκειται για πάντα επίκαιρο πρόσταγμα:
Διακυβέρνηση του λαού από το λαό και προς όφελος του λαού
Αυτή η φράση δεν είναι μια αφηρημένη διακήρυξη όπως η ευρισκόμενη στο Σύνταγμα του 1975. Πρόκειται για επιτακτικό αίτημα που πρέπει να είναι ο γνώμονας οποιασδήποτε απόφασης και να μεταφράζεται σε θεσμούς και διαδικασίες που να εγγυώνται την αυθεντικότητα και διαρκή επικαιροποίηση της λαϊκής βούλησης. Κάθε φορά που υπάρχει αμφιβολία για το ρόλο ενός θεσμού ή απόφασης πρέπει να τίθεται το ερώτημα: Η απόφαση έχει ληφθεί από το λαό; Λειτουργεί υπέρ του λαού;
Αυτή η επιταγή πρέπει να αντικαταστήσει τις αιτιολογίες αποφάσεων με βάση το «εθνικό συμφέρον», τις «επιταγές των εταίρων» ή το σεβασμό δήθεν δημοκρατικών διαδικασιών (απόφαση της Βουλής ή άλλων αρμοδίων). Αυτά δεν ενδιαφέρουν στο βαθμό που δεν έχουν την έγκριση του λαού. Πρέπει να εγκαταλείψουμε την πίστη σε «ειδικούς» και «επαγγελματίες» της οικονομίας και της πολιτικής που βρίσκουν πάντα το ορθό και το ταυτίζουν με το εθνικό συμφέρον.
Ο λαός που βρίσκεται στους δρόμους αποτελεί την ιστορικά πιο αυθεντική έκφραση ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ. Αυτή η λαϊκή απαίτηση πρέπει να εκφρασθεί με τη ριζική τροποποίηση του Συντάγματος.
Η νέα οργάνωση πρέπει να έχει δύο άξονες. Τη λαϊκή σύλληψη των συνταγματικών δικαιωμάτων και τη δημοκρατική σύλληψη της κρατικής οργάνωσης.
1. Ουσιαστική και λαϊκή σύλληψη των συνταγματικών δικαιωμάτων
1.1. Ατομική ιδιοκτησία
Σκεπτικό
Η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής αποτελεί τη νομική βάση της οικονομικής εκμετάλλευσης και της πολιτικής ασυμμετρίας-υποταγής. Αυτό το συστατικό στοιχείο του καπιταλισμού εμφανίσθηκε από τα Συντάγματα ως θεμελιώδες δικαίωμα του ατόμου, ενίοτε ως απόλυτο ή και ιερό.
Δεν είναι δυνατόν στα πλαίσια του καπιταλισμού να καταργηθεί η ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Απαιτείται ωστόσο ο αυστηρός έλεγγχος και περιορισμός της (προσοχή! Η ιδιοκτησία μέσων κατανάλωσης είναι δικαίωμα και ανάγκη που ουδείς αμφισβητεί. Το πρόβλημα είναι η ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής που επιτρέπει τον διαρκή έλεγχο στην εργασία και τη ζωή των πολιτών ως δικαίωμα του ιδιοκτήτη).
Προτάσεις
1.1.1. Πλήρης κατοχύρωση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα κατανάλωσης.
1.1.2. Κατοχύρωση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής υπό τις εξής επιφυλάξεις:
Υποχρέωση εκπλήρωσης της κοινωνικής λειτουργίας της ιδιοκτησίας, η οποία πρέπει να ορισθεί σαφώς. Ο μη σεβασμός εργατικών δικαιωμάτων, η συστηματική παράβαση διατάξεων για το περιβάλλον, η φοροδιαφυγή και άλλες αντικοινωνικές συμπεριφορές αντιβαίνουν στην κοινωνική λειτουργία της ιδιοκτησίας και πρέπει να τιμωρούνται με αυστηρές χρηματικές ποινές ή και δήμευση.
Οι ιδιοκτήτες μέσων παραγωγής οφείλουν να υλοποιούν κρατικά προγράμματα καταπολέμησης της ανεργίας, αντιμετωπίζοντας οι παραβάτες τις ίδιες ποινές.
Οι ιδιοκτήτες αστικών ακινήτων μη ιδιόχρησης οφείλουν να τηρούν τις κρατικές στοχοθεσίες περί χρήσης και επιπέδου ενοικίων.
Ιδρύεται Αρχή Ελέγχου της Κοινωνικής Λειτουργίας της Ιδιοκτησίας.
1.2. Δημόσιος τομέας
Πλήρης κρατικός έλεγχος σε όλες τις ζωτικές για τα λαϊκά στρώματα υπηρεσίες. Κατάργηση της έννοιας «δημόσια επιχείρηση» και της μετοχοποίησης.
Η πολιτική πρόσβασης και τιμών πρέπει να βρίσκεται σε αντιστοιχία με τα λαϊκά εισοδήματα και ανάγκες
Ιδρύεται Αρχή εγγύησης της δημόσιας υπηρεσίας-περιουσίας.
Δυνατότητα ιδιωτικοποίησης μόνο μετά από δημοψήφισμα.
1.3. Φορολογικό σύστημα
Κατάργηση όλων των έμμεσων φόρων.
Οι φορολογικοί συντελεστές εισοδήματος και περιουσίας θα καθορίζονται με ευρεία λαϊκή διαβούλευση και θα εγκρίνονται σε ειδικό δημοψήφισμα.
Σύστημα ελέγχου εισοδημάτων και κερδών με ηλεκτρονική διασύνδεση και δυνατότητα χρήσης δεδομένων τραπεζών και εταιρειών από κρατικές υπηρεσίες.
Συνταγματική εξαγγελία του ότι το τραπεζικό «απόρρητο» και η προστασία της ιδιωτικότητας δεν εμποδίζουν τον κρατικό έλεγχο εισοδημάτων και κερδών, δεδομένου ότι η φοροδιαφυγή θίγει το κοινωνικό σύνολο και αναφέρεται σε κάτι θεμελιακά δημόσιο: το εισόδημα. Δεν υπάρχει λόγος το κράτος να γνωρίζει επακριβώς το μισθό ενός δημοσίου υπαλλήλου και να μη μπορεί να ελέγξει την τραπεζική κίνηση ενός «ελεύθερου επαγγελματία».
1.4. Τραπεζικό σύστημα
Θέσπιση συνταγματικών κανόνων για την καταπολέμηση της θεσμικής τοκογλυφίας και των μηχανισμών κερδοσκοπίας διά «επενδύσεων».
Παρουσίαση ετήσιας έκθεσης «διαφάνειας» που θα παρουσιάζει με εύληπτο λεξιλόγιο τις δραστηριότητες και τα κέρδη των τραπεζών, συνταγμένη από όργανο με συμμετοχή συνδικαλιστών και λαϊκών εκπροσώπων. Η έκθεση θα γίνεται αντικείμενο συζητήσεως στη Βουλή, δείχνοντας σαφώς ποιες οι λειτουργίες των Τραπεζών.
1.5 Κοινωνικά δικαιώματα
Η παρούσα διαμόρφωση των κοινωνικών δικαιωμάτων, ξεκινώντας από τις αφηρημένες συνταγματικές διακηρύξεις και φτάνοντας στις καθημερινές κρατικές πρακτικές, επιτρέπει τον εμπαιγμό των λαϊκών στρωμάτων. Απαιτείται ριζική αλλαγή.
1.5.1. Αρχές
Αφετηρία πρέπει να είναι δύο αρχές.
Πρώτον, η αρχή της αλληλλεγύης. Ο πολίτης έχει δικαίωμα σε ικανοποίηση των βιοτικών και πολιτιστικών του αναγκών με κρατική ευθύνη. Σε αντίθετη περίπτωση δεν υπάρχει πραγματική δημοκρατία. Η καταπίεση ή ο αποκλεισμός ενός πολίτη αποτελεί θανάσιμο κίνδυνο για το κοινωνικό σύστημα που θέλει να λέγεται δημοκρατικό.
Δεύτερον, η αρχή της άμεσης δεσμευτικότητας και ικανοποίησης. Η μη πρόσβαση σε βασικά υλικά και άϋλα αγαθά αποτελεί σήμερα τον κανόνα. Το Σύνταγμα πρέπει να εξαγγέλει την άμεση δεσμευτικότητα της εξασφάλισης κοινωνικών αγαθών με ειδικούς μηχανισμούς. Αυτό προϋποθέτει τα εξής βήματα.
Πρώτον, επεξεργασία από το Υπουργείο Κοινωνικής Ασφάλειας (βλ. στη συνέχεια) της ετήσιας «Δέσμης κοινωνικών αγαθών». Τα βασικά κοινωνικά δικαιώματα (κατοικία, ένδυση, εκπαίδευση, υγεία κλπ.) ποσοτικοποιούνται με βάση οικονομικές μελέτες, δείχνοντας το ελάχιστο όριο πρόσβασης σε κοινωνικά αγαθά για μια ζωή χωρίς στερήσεις.
Δεύτερον, πολίτες που δεν έχουν πρόσβαση σε αυτά τα αγαθά λόγω αποδεδειγμένης οικονομικής αδυναμίας μπορούν να προσφύγουν στα δικαστήρια που υποχρεούνται εντός μηνός να διατάξουν τελεσίδικα την ικανοποίηση του αιτήματος εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις. Το δικαστήριο ποσοτικοποιεί την απαίτηση. Σε περίπτωση μη συμμορφωσης της διοίκησης εντός μηνός, το ποσό που αντιστοιχεί στο δικαίωμα δεσμεύεται ηλεκτρονικά σε κρατικό λογαριασμό και μεταβιβάζεται στο δικαιούχο. Σε περίπτωση επειγουσών αναγκών (ιδίως υγείας) οι σχετικές προθεσμίες γίνονται 24ωρες.
Πρότυπο πρέπει να αποτελεί η γαλλική νομοθεσία περί «άμεσα απαιτητού δικαιώματος κατοικίας».
1.5.2. Ουσιαστικός βασικός μισθός
Ορίζεται με υπουργική απόφαση ο ουσιαστικός βασικός μισθός. Ο μισθός πρέπει να επαρκεί για την ικανοποίηση βασικών αναγκών του εργαζομένου και των μη ικανών προς εργασία προστατευόμενων μελών. Το Υπουργείο Κοινωνικής Ασφάλειας (βλ. στη συνέχεια) ποσοτικοποιεί το «καλάθι» αυτών των αναγκών (διατροφή, ένδυση, συντήρηση της κατοικίας, 20θήμερες ετήσιες διακοπές κλπ.) και με βάση αυτό καθορίζεται ο ουσιαστικός βασικός μισθός. Στην επιτροπή καθορισμού συμμετέχουν ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες, συνδικαλιστές και κοινωνικοί εκπρόσωποι.
Κριτήριο δεν είναι το τι «μπορεί» να πληρώσει η «αγορά», αλλά το τι χρειάζεται ο εργαζόμενος για να επιβιώσει με αξιοπρέπεια.
Απαγορεύεται οποιαδήποτε μορφή εργασιακής σχέσης με αμοιβή κατώτερη του ουσιαστικού βασικού μισθού. Σε περίπτωση μερικής απασχόλησης ο μισθός δεν μπορεί να είναι κατώτερος του 60% του ουσιαστικού βασικού μισθού.
1.5.3. Ελάχιστο εισόδημα του πολίτη
Πολίτες αποδεδειγμένα ανίκανοι προς εργασία ή άνεργοι (που δεν λαμβάνουν υψηλότερο επίδομα) έχουν δικαίωμα σε βοήθημα στο ύψος του 50% του ουσιαστικού βασικού μισθού. Το βοήθημα αυτό τους καταβάλλεται επ’αόριστο.
1.6. Πολιτογράφηση-νομιμοποίηση αλλοδαπών εργαζομένων
Εισάγονται δύο συνταγματικές ρυθμίσεις για την άρση ρατσιστικών πρακτικών εναντίων αλλοδαπών εργαζομένων.
– Παροχή άδειας εργασίας με απλές διαδικασίες και απολύτως δωρεάν σε οποιονδήποτε αποδεικνύει ότι δέχτηκε προσφορά εργασίας ή έχει ανεύρει εργασία στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από τον τρόπο εισόδου του. Υποχρέωση ετήσιας ενημέρωσης για την εργασιακή σχέση, με σκοπό την προστασία των αλλοδαπών από πρακτικές καταπάτησης των δικαιωμάτων τους.
– Δυνατότητα πολιτογράφησης με απλές και δωρεάν διαδικασίες οποιουδήποτε αλλοδαπού διαμένει νόμιμα στην Ελλάδα επί δύο χρόνια και αποδεικνύει εισοδήματα που επιτρέπουν τη συντήρηση του ίδιου και των προστατευόμενων μελών.
1.7. Θρησκευτική ελευθερία και ισότητα
Απαγόρευση ευνοϊκής μεταχείρισης ορισμένης θρησκείας ή των μελών της για οποιονδήποτε λόγο. Άμεση συνταξιοδότηση όλων των θρησκευτικών λειτουργών σε κρατική υπηρεσία και απαγόρευση οποιασδήποτε κρατικής δαπάνης για θρησκευτικούς λόγους. Κατάργηση διατάξεων που προστατεύουν το «θείο», αρχής γενομένης από το Σύνταγμα. Πρόκειται για στοιχειώδη επιταγή ίσης μεταχείρισης των πολιτών.
Διατήρηση μέτρων υπέρ «θρησκευτικών μειονοτήτων» με τη διευκρίνιση ότι προστατεύεται η εθνική-πολιτιστική ταυτότητά τους και αντισταθμίζονται δυσμενείς διακρίσεις του παρελθόντος και όχι η θρησκευτική τους ένταξη.
2. Ουσιαστική και δημοκρατική σύλληψη της κρατικής οργάνωσης
2.1. Κρατικό προσωπικό
2.1.1. «Εκπρόσωπος της Ελλάδας»
Άμεση κατάργηση του θεσμού του Προέδρου Δημοκρατίας με το εξής σκεπτικό.
Πρώτον, διότι πρόκειται για υπόλειμμα της μοναρχίας με τις «μετριαστικές» και «διαμεσολαβητικές» της αρμοδιότητες.
Δεύτερον, διότι η παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας επιτρέπει την επιβίωση ιδεολογημάτων περί κοινού εθνικού συμφέροντος και εθνικής ενότητας, ιδεολογήματα που συναντώνται στις παρεμβάσεις των εκάστοτε Προέδρων και συσκοτίζουν τα πολιτικά συμφέροντα και αντιπαραθέσεις.
Τρίτον, διότι θα υπάρχει εξοικονόμηση κρατικών πόρων που δαπανώνται για μια πολυπληθή υπηρεσία χωρίς ουσιαστική αρμοδιότητα.
Στη θέση του ορίζεται ένας «Εκπρόσωπος της Ελλάδας» που αναλαμβάνει τη διπλωματική εκπροσώπηση της χώρας ως ομόλογος αρχηγών κρατών και ασκεί τεχνικές αρμοδιότητες πολιτικού συντονισμού (προκήρυξη εκλογών, διαβουλεύσεις για σχηματισμό κυβέρνησης κλπ.). Το αξίωμα αναλαμβάνει χωρίς πρόσθετη αμοιβή ανά εξάμηνο εναλλάξ ένας βουλευτής («Αντιπρόσωπος», βλ. στη συνέχεια) της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας που απαλλάσσεται των βουλευτικών του καθηκόντων (σύστημα παρόμοιο με το ελβετικό).
2.1.2. Λαϊκή Αντιπροσωπεία
Η Βουλή των Ελλήνων μετονομάζεται σε Λαϊκή Αντιπροσωπεία προς υπενθύμιση του σκοπού της.
Για κάθε θέση Αντιπροσώπου εκλέγονται τέσσερα άτομα, τα οποία εναλλάσσονται ετησίως στο αξίωμα, με σκοπό την καταπολέμηση της επαγγελματικοποίησης της πολιτικής.
40% των Αντιπροσώπων είναι υποχρεωτικά γυναίκες.
Για όλες τις αποφάσεις της Λαϊκής Αντιπροσωπείας προβλέπεται δικαίωμα βέτο του 30% των Αντιπροσώπων με σκοπό τον έλεγχο της κυβερνητικής πλειοψηφίας.
2.1.3. Ανακλητότητα
Προβλέπεται το ανακλητό όλων των εκλεγμένων κρατικών αξιωματούχων μετά από αίτημα του 20% της Λαϊκής Αντιπροσωπείας ή του εκλογικού σώματος. Το εκλογικό σώμα αιτείται την ανάκληση ηλεκτρονικά με βάση απλή διαδικασία.
Εάν ο υπό ανάκληση δεν παραιτηθεί, διεξάγεται δημοψήφισμα στην περιφέρεια εκλογής του. Σε περίπτωση ανάκλησης στερείται της εκλογιμότητας για οκτώ χρόνια.
2.1.4. Δικαστικά όργανα
Για την καταπολέμηση του απομονωτισμού των δικαστηρίων σε κάθε βαθμίδα, 15% των δικαστών επιλέγεται μεταξύ δικηγόρων με τουλάχιστον δεκαετή δράση. Επίσης 15% επιλέγεται μεταξύ ατόμων με πανεπιστημιακό πτυχίο και σημαντική 10ετή δράση στο δημόσιο βίο (συνδικάτα, ΜΚΟ, σωματεία κλπ.).
Οι δικαστικές αποφάσεις συντάσσονται σε γλώσσα κατανοητή από τους πολίτες με αποφυγή της ρητορείας, της καθαρεύουσας και των όρων στα λατινικά. Καταργείται η «έδρα», το «εδώλιο», η ιερατική ένδυση και τα λοιπά σύμβολα ανωτερότητας των δικαστών σε σχέση με τους πολίτες.
2.2. Δημοψήφισμα
Το δημοψήφισμα ανάγεται σε βασικό μέσο λήψης αποφάσεων και ελέγχου της κρατικής πολιτικής.
Διεξάγεται με απλή ηλεκτρονική διαδικασία ψηφοφορίας με δικαίωμα ψήφου των πολιτών και των νόμιμων μεταναστών.
Διεξάγεται ετήσιο δημοψήφισμα χάραξης οικονομικής πολιτικής. Σε περίπτωση απόρριψης της κυβερνητικής πρότασης διεξάγονται εκλογές.
Διεξάγεται δημοψήφισμα για οποιοδήποτε κρίσιμο θέμα με αίτημα του 20% των εκλογέων ή των Λαϊκών Αντιπροσώπων. Το αποτέλεσμα είναι πάντα δεσμευτικό.
2.3. Εξωτερική πολιτική και άμυνα
Εξαγγέλλεται η επιδίωξη σύναψης συμφώνου Φιλίας και Ειρήνης με την Τουρκική Δημοκρατία. Οι διαπραγματεύσεις πρέπει να έχουν δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα και η Ελλάδα δεσμεύεται να δείξει καλή πίστη και υποχωρητικότητα. Ιδίως παραιτείται από οποιαδήποτε αξίωση επί της Κύπρου και δεσμεύεται να αποδεχθεί κρίση διεθνών διαιτητών με απλουστευμένη διαδικασία. Αυτό θα επιτρέψει να επιλυθεί οριστικά το «αμυντικό» πρόβλημα.
Καταργείται η υποχρεωτική στράτευση, μετατρεπόμενες οι Ένοπλες Δυνάμεις σε επαγγελματική υπηρεσία.
Προβλέπεται η κατ`αρχήν απαγόρευση δαπανών για εξοπλισμούς πέρα από το απολύτως απαραίτητο για τη διατήρηση μια στρατιωτικής δύναμης ανάλογης σε μέγεθος και λειτουργία με εκείνη των ειρηνικών κρατών (π.χ. Δανία). Για τις στρατιωτικές δαπάνες διεξάγεται ιδιαίτερη ψηφοφορία στο ετήσιο οικονομικό δημοψήφισμα, με τη δυνατότητα υποβολής εναλλακτικών προτάσεων από κόμματα της Αντιπολίτευσης. Υιοθετείται υποχρεωτικά η πρόταση που θα υπερψηφισθεί.
Απαγορεύεται η συμμετοχή ένοπλων δυνάμεων σε πολεμικές επιχειρήσεις στο εξωτερικό καθώς και σε «ειρηνευτικές δυνάμεις», ούσα παοκλιεσιτική αποστολή η άμυνα της χώρας.
2.4. Πολιτική κοινωνικής ασφάλειας
Ιδρύεται ένα Υπουργείο Κοινωνικής Ασφάλειας με σκοπό τη διαμόρφωση κοινωνικής πολιτικής αντίστοιχης προς την νέα σύλληψη των κοινωνικών δικαιωμάτων.
Η έννοια «κοινωνική ασφάλεια» περιλαμβάνει την εξασφάλιση ουσιαστικής άσκησης και ικανοποίησης όλων των δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της εξασφάλισης απέναντι στη φτώχεια και ασθένεια.
Η «δημόσια ασφάλεια» παύει να θεωρείται συνώνυμο κατασταλτικής πολιτικής εναντίον αλλοδαπών και λαϊκών στρωμάτων. Συνίσταται στην πολύπλευρη παρέμβαση για επίλυση κοινωνικών προβλημάτων και συγκρούσεων.
Τα οπλοφορούντα όργανα ασφαλείας υπάγονται στο νέο Υπουργείο με σκοπό τη μείωση του αριθμού και των επεμβάσεών τους περιοριζόμενα στην αποτροπή κινδύνων και στη σύλληψη επικίνδυνων ατόμων.
Καταργούνται όλες οι μυστικές υπηρεσίες του κράτους. Προβλέπεται η πρόσβαση σε όλα τα δημόσια αρχεία και έγγραφα των ατόμων που αιτιολογούν το σχετικό συμφέρον τους, χωρίς «απόρρητα» και «διαβαθμίσεις».
2.5. Υπουργείο Κοινωνικής Ισότητας
Η κοινωνική ανισότητα δεν αποτελεί συνέπεια της ελευθερίας των ατόμων. Αποτελεί αίτιο καταπίεσης και ανελευθερίας. Κρατικός σκοπός είναι η απάλυνσή της.
Το Υπουργείο Κοινωνικής Ισότητας έχει σκοπό την έρευνα, διαβούλευση και δράση γύρω από την κοινωνική ανισότητα. Σκοπός είναι η λήψη μέτρων για τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Σε ετήσια έκθεση που υποβάλλεται και συζητείται στη Λαϊκή Αντιπροσωπεία το Υπουργείο παρουσιάζει τις δράσεις του, την κατάσταση της ανισότητας στη χώρα και τα εμπόδια εξίσωσης.
2.6. Συμβολικές διατάξεις
Το Σύνταγμα δηλώνει στο Προοίμιο ότι συντάσσεται από και για τους πολίτες της Ελλάδας και αποσκοπεί στην διαρκή τελειοποίηση της άμεσης και ουσιαστικής δημοκρατίας.
Το Ακροτελεύτιο άρθρο αναφέρει ότι αποτελεί καθήκον των πολιτών
– η συμμετοχή στους θεσμούς δημοκρατίας και ελέγχου των λαϊκών αντιπροσώπων
– η αντίσταση εναντίον των υπονομευτών της άμεσης και ουσιαστικής δημοκρατίας.
3. Διευκρίνιση για το πολιτικό σκεπτικό της πρότασης
Η ανάγνωση των παραπάνω προτάσεων δημιουργεί «αυθόρμητα» μια ανησυχία. Ακόμη και αν οι προτάσεις αυτές εκφράζουν ευγενείς προθέσεις μπορεί να έχουν καταστροφικά αποτελέσματα: την «ακυβερνησία» ως συνώνυμο του πολιτικοοικονομικού χάους.
Σε μια επιφανειακή ανάγνωση μπορεί να φανούν επικίνδυνα τα διαρκή δημοφηφίσματα, η ουσιαστική λαϊκή συμμετοχή, η δυνατότητα ανάκλησης εκπροσώπων και η ισχυροποίηση της αντιπολίτευσης. Δεν θα υπάρξει κίνδυνος αστάθειας, ασυνεννοησίας και δημαγωγίας των μικρών κομμάτων;
Η απάντηση είναι ένα ηχηρό ΟΧΙ. Αυτές οι διαδικασίες αποσκοπούν στο να καταπολεμήσουν τον αυταρχισμό και την αυθαιρεσία μιας μικρής ομάδας επαγγελματιών πολιτικών, άμεσα συνδεδεμένων με τα συμφέροντα των επίσημων και ανεπίσημων χρηματοδοτών τους.
Άλλωστε υπάρχει μεγαλύτερη κυβερνησιμότηττα και σταθερότητα όταν η εξουσία ασκείται από κάποιο δικτάτορα. Αυτό το «πλεονέκτημα» αμφισβητεί ο εκδημοκρατισμός. Γι αυτό και σήμερα ο κίνδυνος ακυβερνησίας προβάλλεται από όσους φοβούνται τη δημοκρατία με την πραγματική της έννοια και επιδιώκουν να τη διατηρήσουν ως ανώδυνη κοινοβουλευτική και τηλεοπτική τελετουργία.
Η δημοκρατία δεν είναι απειλή. Είναι λύση που επιβάλλει διαβουλεύσεις, σκέψη και συναίνεση αντί αποφάσεων εκ των άνω με εκβιαστικά διλήμματα (εγώ ή το χάος, Πασόκ ή βαρβαρότητα, ΔΝΤ ή πτώχευση κλπ.).
Το προτεινόμενο θεσμικό σχήμα επιβάλλει τη συναίνεση με γνώμονα τα συμφέροντα του λαού, όπως εκφράζονται καθημερινά από τη λαϊκή φωνή. Και απορρίπτει την παρωδία συναίνεσης επαγγελματιών πολιτικών.
Ο Δημήτρης Δημούλης διδάσκει συνταγματικό δίκαιο στο Σάο Πάολο
από rednotebook.gr