Θεσμοθετημένη ημέρα η σημερινή για το ψέμα από τον άγραφο νόμο της ανθρώπινης συνθήκης. Αν και κοντοπόδαρο, σύμφωνα με όσα η κοινή συνείδηση πιστεύει, το ψέμα, αποδεικνύεται πάντως ταχύτατο με δεδομένο ότι μετά από αιώνες καταδίωξης δύσκολα κατατροπώνεται. Αν το αντίθετό του είναι η αλήθεια, η καθαρτήρια παράδοση στην ανιδιοτελή εξομολόγηση, τότε, μάλλον, μόνο στο ψυχιατρικό ντιβάνι οι άνθρωποι αποπειρώνται να την καταθέσουν ανόθευτη. Πάντως, δεν είναι λίγοι αυτοί που επιχειρηματολογούν και υπερ των κατά συνθήκη ψεμάτων, πάει να πει των μικρών παρεκκλίσεων που ενδέχεται να αποβούν σωτήρια τόσο γι αυτόν που τα χρησιμοποιεί όσο και γι αυτόν που τα αποδέχεται. Άλλοι, υποστηρίζουν ότι το ψέμα είναι το πηγάδι στο οποίο αν σκύψει από πάνω αυτός που το εκστομίζει βλέπει την αλήθεια του. Είναι μια παραφθορά του ρητού που φτάνει σε μας από την αρχαιότητα και με το οποίο λόγιος της εποχής έπαιζε με τα νοήματα λέγοντας ότι «όλοι οι κρητικοί είναι ψεύτες, είπε ένας κρητικός».
Προχθές, γίναμε μάρτυρες μιας αντιπαράθεσης στη βουλή, μεταξύ του Ευάγγελου Βενιζέλου και του κοινοβουλετικού εκπροσώπου των Ανεξάρτητων Ελλήνων Νίκου Νικολακόπουλου σχετικά με μια φράση του Γκράμσι του ιταλού κουμμουνιστή που έστειλε στη φυλακή ο Μουσολίνι, με την διαπίστωση του εισαγγελέα ότι πρέπει να σταματήσουν αυτόν τον εγκέφαλο να λειτουργεί για είκοσι χρόνια.
Για τον κ. Βενιζέλο ο Γκράμσι είπε ότι «το αυτονόητο είναι επαναστικό». Ο κ. Νικολόπουλος θέλησε να τον διορθώσει σημειώνοντας ότι ο ιταλός διανοητής είχε πει πως η αλήθεια είναι επαναστατική. Ο Γκράμσι πάντως για να μην τα πολυλογούμε είχε πει ότι «η αλήθεια είναι επαναστατική από την φύση της».
Καθίσται προφανές ότι για τον κ. Βενιζέλο το αυτονόητο ταυτίζεται με την αλήθεια εκτός και εννοούσε πως είναι αυτονόητο πως η αλήθεια είναι επαναστατική ενώ οι φορείς και διακινητές του ψέματος αρκούνται στη καθεστηκυία βολεψιά που αυτό αναπαράγει. Στην περίπτωση αυτή ο κ. Βενιζέλος λέει ένα ψέμα που κατάγεται από λάθος (;) ανάμνηση μιας φράσης οπότε δεν μπορείς να τον κατηγορήσεις για σκοπιμότητα ή κάποιας μορφής ιδιοτέλεια.
Με δεδομένο ότι η γκραμσιανή φράση σαφέστατα υποννοεί ότι ο αστικός κόσμος είναι δομημένος πάνω στο ψέμα, την απόκρυψη και κυρίως την απάτη και την παραπλάνηση, τότε, κάθε αλήθεια που ανατρέπει τα ψέματα είναι όντως από την φύση της μια επανάσταση, αφού κατεβάζει από το βάθρο τους ψευδείς αξίες και απατηλά προτάγματα. Οπότε η Πρωταπριλιά δεν θα περνούσε ούτε έξω από κελί του ιταλού επαναστάτη.
Αν υπάρχει κάποιας μορφής αυτονόητο στη χρήση του Γκράμσι από τον κ. Βενιζέλο είναι το γεγονός ότι τον επικαλέστηκε διότι ήθελε να αποδείξει πως μια κυβέρνηση που θέλει να είναι αριστερή δεν μπορεί να λέει ψέματα, όμως, λέει ψέματα, διότι αυτό το λέει ο κ. Βενιζέλος που είναι σήμερα ο φορέας της αλήθειας, ο οποίος αφού βρίσκεται τώρα στην αντιπολίτευση βάλει αυτονοήτως κατά του κρατικού δικαιώματος και στη βία και στο ψέμα, δικαιώματος που γνωρίζει πολύ καλά, διότι όλοι γνωρίζουν ότι το άσκησε όσο αυτός το κατείχε και ευθύνη δεν είχε αφού είναι σύμφυτο με την εξουσία. Και επειδή δεν σκοπεύει να αφήσει στην άκρη το άλλο δικαίωμά του, να θέλει να επανέλθει στην εξουσία και άρα στην εκ νέου άσκηση στο ψέμα, δεν ονομάζει το αντίθετό του ως αλήθεια αλλά ως αυτονόητο.
Στο σημείο αυτό, αν ζούσε ο Γκράμσι, θα είχε όντως συμβεί η στάση λειτουργίας του εγκεφάλου του που τόσο πολύ επιθυμούσε ο φασίστας ιταλός εισαγγελέας, ο οποίος ως εκφραστής της κρατικής εξουσίας απλώς επιβεβαίωνε το αυτονόητο της γκραμσιανής σκέψης που μας χαμογελάει στωικά από το βάθος του κελιού της. Ότι δηλαδή απέχουμε πολύ από τη μέρα εκείνη που θα θεσμοθετήσει η κοινωνία ως εορτή την Πρωταπριλιά εις ανάμνηση και μόνο του ψέματος που δε θα έχει λόγους ύπαρξης.
* Ο δημοσιογράφος του ρ/σ “Στο Κόκκινο 93,4” Απόστολος Λυκεσάς αρθρογραφεί καθημερινά στο alterthess.gr. Ακούστε ζωντανά στο “Κόκκινο 93,4” την εκπομπή “Ορθά- Κοφτά” με τον Απόστολο Λυκεσά Δευτέρα- Παρασκευή 11:00-12:00. Επικοινωνία με τον Απόστολο Λυκεσά στο [email protected]