Η πολιτική είναι ένας μαγικός τόπος. Οι περισσότεροι άνθρωποι, περνάμε τα χρόνια μας απογοητευμένοι από αυτήν, κατηγορώντας τους πολιτικούς – κι όχι άδικα – ως διεφθαρμένους ενώ, μας χαρακτηρίζει μια αίσθηση αδυναμίας μπροστά στις εξελίξεις και τον τρόπο λήψεις των αποφάσεων τους. Αισθανόμαστε, εν ολίγοις, πως οι πολιτικοί κάνουν business για τα δικά τους συμφέροντα κι ότι εμείς δεν έχουμε την δυνατότητα να τους επηρεάσουμε. Κάθε άνθρωπος όμως, θα βιώσει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του μια κατάσταση στην οποία αυτός ο μύθος, των πολιτικών που δεν μπορούμε ούτε να αγγίξουμε, πέφτει σαν πύργος από τραπουλόχαρτα.
Σκεφτείτε τον αγαπητό κύριο πρωθυπουργό μας, Κυριάκο Μητσοτάκη. Μέχρι την μεγαλειώδη κινητοποίηση της 28/2, αμολούσε σε καθημερινή βάση τους εντεταλμένους του στα κανάλια να επιτίθενται σαν λυσσασμένα σκυλιά στους συγγενείς των θυμάτων των Τεμπών, να αραδιάζουν την μια αποτρόπαια άποψη μετά την άλλη, πως η κυβέρνηση δεν έχει καμία ευθύνη, πως τα Τέμπη είναι ασήμαντα σχετικά με ότι άλλο γίνεται γύρω μας, κοκ. Μετά από την κινητοποίηση, η κυβέρνηση παραδέχτηκε πως ο σιδηρόδρομος δεν είναι ασφαλής, πως η κοινωνία ορθά κάνει και ζητά δικαιοσύνη, πως υπάρχουν στελέχη με ευθύνες τους οποίους και παραιτήσανε κοκ. Είναι μια εικόνα μαγική, γιατί εν μια νυκτί, ως εάν να μην έχει ειπωθεί προηγουμένως τίποτα, ως εάν να μην έχει διαδραματιστεί τίποτα, όλα αυτοαναιρούνται και όλες οι κωλοτούμπες του κόσμου γίνονται δυνατές. Και πιο είναι το κοινό χαρακτηριστικό κάθε τέτοιας συγκυρίας; Η κομβική συσπείρωση της πλειοψηφίας της κοινωνίας γύρω από μια συγκεκριμένη αιχμή.
Μεγάλη εισαγωγή θα πει ο αγαπητός αναγνώστης και θα αναρωτηθεί σε τι χρησιμεύει. Θα μας χρησιμέψει γιατί μια τέτοια νέα μαγική στιγμή βιώσαμε στο περασμένο δημοτικό συμβούλιο της Θεσσαλονίκης. Ας τα πιάσουμε όμως από την αρχή.
Η μέρα αυτή ήταν ιστορική για τα δεδομένα της πόλης μας. Με την συνέντευξη τύπου που διεξήχθη στο κτήριο της ΕΣΗΕΜ-Θ επί της Στρατηγού Καλλάρη κηρύχθηκε η έναρξη της πρωτοβουλίας για την συλλογή των εικοσιπέντε χιλιάδων υπογραφών για την διενέργεια δημοψηφίσματος. Το δημοψήφισμα αυτό, το πρώτο τοπικό δημοψήφισμα στη χώρα μας, θα κρίνει το μέλλον της πόλης και συγκεκριμένα του χώρου στον οποίο σήμερα στεγάζεται η ΔΕΘ. Οι δύο προοπτικές είναι γνωστές. Από την μία, η δυνατότητα δημιουργίας ενός πραγματικού μητροπολιτικού πάρκου στη θέση των 176 στρεμμάτων που στεγάζει στο σήμερα την έκθεση, ενός πάρκου υψηλού πρασίνου, που θα διατηρήσει τα διατηρητέα κτήρια της έκθεσης για ήπιες εκθεσιακές δραστηριότητες και πολιτισμικά δρώμενα, ενός πάρκου που θα δημιουργήσει ένα τεράστιο πνεύμονα πρασίνου στο κέντρο της πόλης μας κατασκευάζοντας ένα ενιαίο τόξο από την ΔΕΘ, στον Ξαρχάκο και την Νέα Παραλία. Αυτό το όραμα προϋποθέτει την μετεγκατάσταση του μεγαλύτερου μέρους της έκθεσης εκτός του κέντρου, γεγονός που θα ενδυνάμωνε την έκθεση αφενός, παρέχοντας πιο εύκολη πρόσβαση σε αυτήν, ενώ θα ενδυνάμωνε και το κέντρο της πόλης αφετέρου, αποσυμφορίζοντας το από το κυκλοφοριακό κομφούζιο που η έκθεση προκαλεί.
Από την άλλη πλευρά, η εγκαινίαση ενός τεράστιου κατασκευαστικού έργου στην καρδιά του Δήμου Θεσσαλονίκης, έργου το οποίο σήμερα κοστολογείται – έπειτα από την νέα του ανατίμηση από τα τριακόσια εκατομμύρια – στα τριακόσια εβδομήντα εκατομμύρια και θα ξεπεράσει δεδομένα το νούμερο αυτό με τις καθυστερήσεις και τις αποζημιώσεις που θα αξιώσει ο εργολάβος – γνωστοί είμαστε άλλωστε οι Θεσσαλονικείς σε αυτά. Ένα έργο στο οποίο ιδιώτης θα καρπωθεί ξενοδοχείο κι εμπορικό κέντρο στην καρδιά της πόλης για να τα λειτουργήσει όπως αυτός κρίνει, με σχέδια φαραωνικά που θα υπερκαλύψουν ο,τιδήποτε άλλο υφίσταται στο κέντρο της πόλης κι επί της ουσίας θα την κόψει στην μέση, συγκεντρώνοντας εντός αυτού του χώρου την πλειονότητα της εμπορικής του δραστηριότητας, στο καλό σενάριο, ενώ στο κακό, επαναλαμβάνοντας το σενάριο της αγοράς Μοδιάνο, στην οποία κανείς δεν αναλαμβάνει το ρίσκο να μεταφέρει την επιχείρηση του λόγω των δυσβάσταχτων ενοικίων. Και τέλος της διατήρησης της έκθεσης στο κέντρο της πόλης με αναβαθμισμένες πλέον δυνατότητες που συνεπάγεται αναβαθμισμένη δραστηριότητα κι άρα, προβλήματα για τον κόσμο που κατοικεί στο κέντρο. Όλα αυτά φυσικά, όταν κι όπως γίνει το έργο αυτό και με τις όποιες καθυστερήσεις σε ένα κέντρο δε που μάλλον, δεν θα αριθμεί κατοίκους πλέον παρά μόνο τουρίστες ως αποτέλεσμα του στεγαστικού προβλήματος της πόλης μας.
Ο αγαπητός δήμαρχος της πόλης μας, κύριος Αγγελούδης, είναι μια άκρως Θεσσαλονικιώτικη περσόνα. Ένας άνθρωπος που ισχυρίζεται πως δεν έχει σχέσεις με την πολιτική αλλά δηλώνει «ενεργός πολίτης», που πλασάρεται συνεπώς ως ανεξάρτητος από κομματικούς μηχανισμούς και συμφέροντα, που θέλει να κάνει πολιτική για τους κατοίκους αλλά παράλληλα θέλει να είναι ρεαλιστής. Κι αυτή είναι η λέξη που μάλλον θα επέλεγε για να τον χαρακτηρίσει, ο πολιτικός του ρεαλισμός, για τον οποίο διαρκώς καυχιέται σε όλες τις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου και για όλα τα προβλήματα που βρίσκει στο διάβα του. Ως άλλος Πόντιος Πιλάτος, νίπτει τας χείρας του, κατηγορεί είτε τους προηγούμενους, είτε τους ανωτέρους του, είτε την αντιπολίτευση που δεν ζητά πράγματα μαχητά αλλά απαιτεί πράγματα ανέφικτα. Αποτελεί μια προσφιλή εικόνα στις μέρες μας αυτός ο άνθρωπος, ο πολιτικός που φαίνεται ειλικρινής, που δεν κρύβεται και παραδέχεται τις αδυναμίες του ενόσω όμως πάντοτε, κρύβει τις δικές του επιλογές πίσω από τις ευθύνες άλλων.
Όμως, είπαμε, η πολιτική είναι ένας μαγικός τόπος. Ο δήμαρχος καταρχάς, στην ειδική συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου για το ζήτημα της ΔΕΘ, χρησιμοποίησε ένα αρκούντως κωμικό επιχείρημα λέγοντας πως σύμφωνα με κάποια διάταξη για να οριστεί ένα πάρκο ως μητροπολιτικό απαιτούνται 120 στρέμματα πρασίνου και συνεπώς αυτός, απαιτεί από την ΔΕΘ-Helexpo τα 100 στρέμματα να τα κάνει 120. Να κόψει δηλαδή λίγο από τα κτήρια. Φυσικά, δεν μπήκε στη διαδικασία να αποσαφηνίσει το γεγονός πως τα εκατό στρέμματα στα οποία αναφερόταν, δεν ήταν στρέμματα πρασίνου, αλλά στρέμματα αδόμητου χώρου. Δηλαδή, χώρος στον οποίο δεν θα σηκωθούνε κτήρια αλλά, θα στηθούνε όλοι οι υποστηρικτικοί προς τα κτήρια χώροι όπως πάρκινγκ, δρόμοι, πεζόδρομοι κοκ. Πράσινο θα έχει, αλλά θα είναι παρτέρια, γκαζόν, μερικές ζαρντινιέρες με πανσέδες, ίσως ακόμη και κανένα μικρό πυξάρι. Και κάπως έτσι αγαπητοί μου συμπολίτες, ο δήμαρχος μας δίνει και πάρκο και μάλιστα μητροπολιτικό αλλά και έκθεση, και ξενοδοχείο και εμπορικό. Βάλε μάστορα, κερδίσαμε το τζάκ ποτ. (Φυσικά, απέφυγε να απαντήσει το οτιδήποτε στην δήλωση της πρόθεσης μας για διενέργεια τοπικού δημοψηφίσματος επί του ζητήματος).
Στην συνεδρίαση που καταθέσαμε την πρόταση μας για το δημοψήφισμα, καλώντας τον αγαπητό μας δήμαρχο να αφήσει απέξω τις μικροπολιτικές έριδες και να δώσει την δυνατότητα απευθείας στους πολίτες να αποφασίσουμε επί του ζητήματος, έδωσε ένα σόου, αναφερόμενος σε πέντε ή και έξι προοπτικές για το ζήτημα του πάρκου επιχειρώντας να θολώσει τελείως τα νερά. Το δε ζήτημα ουσίας που έβαλε για να διαφωνήσει και να καταψηφίσει την πρόταση αγαπητέ αναγνώστη μπορείς να το διανοηθείς; Ναι, ο ανεξάρτητος αυτός δήμαρχος, ο δήμαρχος που δεν δεσμεύεται από κανένα συμφέρον κι απεναντίας παλεύει ενάντια σε όλους για τα συμφέροντα της πόλης του, αρνήθηκε λοιπόν στους πολίτες αυτής να γνωμοδοτήσουν επι του επιδίκου γιατί η πρόταση που κατατέθηκε δεν αποσαφηνίζει το πια θα είναι τα κτήρια που θα παραμείνουνε στην έκθεση. Το πρόβλημα του δηλαδή ήταν πως δεν αναγράφεται ρητά το κτήριο 1 και 2 φερ ειπείν αλλά απεναντίας η ερώτηση επικαλείται την θεσμική διαδικασία που ορίζει τα κτήρια ως κτήρια πολιτισμικής κληρονομίας. Ο ρεαλιστής λοιπόν, τα έβαλε και με τους θεσμούς τώρα.
Έτσι λοιπόν, ερχόμαστε στο χθεσινό δημοτικό συμβούλιο, το οποίο όπως προαναφέραμε διεξάγεται ώρες μετά την ανακοίνωση εκκίνησης της καμπάνιας η οποία ήδη, κι ενόσω το δημοτικό συμβούλιο βρισκόταν εν εξελίξει, είχε ξεπεράσει τις δυόμιση χιλιάδες υπογραφές ή διαφορετικά, το 10% των απαιτούμενων. Ο ρεαλιστής δήμαρχος μας πλέον λαμβάνει το ρόλο του ταχυδακτυλουργού και μας ανακοινώνει μητροπολιτικό πάρκο, όχι εκατόν είκοσι στρεμμάτων αλλά διακοσίων! Θα πάρει λέει και το στρατόπεδο του Γ’ σώματος στρατού και θα το βάλει κι αυτό μέσα στο μητροπολιτικό του πάρκο. Εντωμεταξύ, προφανώς και το στρατόπεδο δεν είναι 80 στρέμματα πάρκου, έχει και κτήρια και μάλιστα κτήρια διατηρητέα αλλά τι είναι ο δήμαρχος για να μιλάει εμπεριστατωμένα, με σχέδιο και στοιχεία; Δημοτική αρχή;
Βλέπετε λοιπόν τι ωραία που είναι η πολιτική; Λίγη κινητοποίηση, λίγη συσπείρωση της κοινωνίας των πολιτών και οι ρεαλιστές γίνονται θαυματοποιοί. Το μηδέν το κάνουν εκατό, έπειτα εκατόν είκοσι, μετά διακόσια. Που να φτάσει η συλλογή υπογραφών τα μισά, θα βρούμε και νέο φιλέτο real estate να φτάσουμε τα τριακόσια. Αυτό που θα έπρεπε όμως να αναρωτηθούμε όλοι μας είναι το εξής: εάν άνθρωποι σοβαροί, μετρημένοι, με δεκαετίες στην πολιτική, με πάντοτε σοβαρή επιχειρηματολογία, καταρρέουν με τέτοια άνεση μπροστά σε μια συνέντευξη τύπου για να υπερασπιστούν ένα ξενοδοχείο και ένα εμπορικό, φανταστείτε τι πίεση δέχονται από τους από πάνω. Είναι δεδομένο πως υφίστανται οικονομικοί παράγοντες οι οποίοι έχουν επενδύσει σε αυτό το πρότζεκτ και δεν θέλουν να το χάσουνε με τίποτα. Εις βάρος όλων ημών σκοπεύουν να κινήσουν γη και ουρανό ώστε να μας σταματήσουν. Το είπε και ο δήμαρχος χθες σε μια του αποστροφή: θα κάνει τα πάντα, είπε, για να αποτρέψω να ανοίξουμε ξανά μια συζήτηση που έχει λήξει, να τους γυρίσουμε λέει δεκαπέντε χρόνια πίσω. Σαφέστερος δεν θα μπορούσε να είναι. Η πόλη της Θεσσαλονίκης είναι πλέον σε πόλεμο ενάντια στα συμφέροντα που θέλουν να την βλέπουν ως ένα αστικό εργοτάξιο μέσα από το οποίο θα ρουφάνε δημόσιο χρήμα σαν βρικόλακες. Αυτή τη φορά όμως, θα τους νικήσουμε.
*Ο Παναγιώτης Ντέκας είναι πολιτικός επιστήμονας
