Την αυλαία του φεστιβάλ «Ανοιχτή σκηνή – Θεατρικές φωνές της πόλης» που διοργανώνει η Διεύθυνση Πολιτισμού και Τουρισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης, ανοίγει το πολυβραβευμένο έργο «Νυκτόβια Ζώα» του Ισπανού συγγραφέα Χουάν Μαγιόργκα. Το έργο θα παρουσιάσει η Push Your Art Company για δύο μόνο παραστάσεις στις 14 και 15 Φεβρουαρίου στο Δημοτικό Θέατρο «Άνετον».
Τι θα συμβεί στη ζωή δύο ζευγαριών που δεν έχουν όνομα και τα χωρίζει ένας τοίχος, όταν στη Χώρα Χωρίς Όνομα όπου ζουν θεσπίζεται ο Νόμος περί Μετανάστευσης;
Η σκηνοθέτης της παράστασης, Κική Στρατάκη και ο Ηρακλής Τζαφέτας, ένας εκ των πρωταγωνιστών μιλούν στο alterthess.gr.
Συνέντευξη στην Ευγενία Χατζηγεωργίου
Τι πραγματεύονται τα «Νυκτόβια ζώα»;
(Ηρακλής Τζαφέτας) Τα «Νυκτόβια Ζώα» πραγματεύονται χοντρικά και σε ένα γενικό πλαίσιο το ρατσισμό. Παρουσιάζει δύο ζευγάρια, ένα ντόπιων (κοντός-κοντή) και ένα μεταναστών (ψηλός-ψηλή) σε μία χώρα χωρίς όνομα. Με αφορμή έναν καινούργιο νόμο περί μετανάστευσης, τον 3754, τα δύο αυτά ζευγάρια έρχονται σε επαφή με περίεργους τρόπους και δημιουργούνται περίεργες σχέσεις εξουσίας, θα μπορούσε κανείς να πει. Θεωρώ πως ο συγγραφέας Χουάν Μαγιόρκα μέσα από το κείμενο αναδεικνύει το θέμα του ρατσισμού ως μία εξουσιαστική σχέση ανάμεσα στους ανθρώπους που προκύπτει από την μοναξιά, την έλλειψη παιδείας, τη στείρα καθημερινότητα και την έλλειψη ουσιαστικής ανθρώπινης επαφής.
(Κική Στρατάκη)Τα «Νυκτόβια Ζώα» είναι έργο του Χουάν Μαγιόργκα, ενός σύγχρονου Ισπανού δραματουργού πολύ σημαντικού στην χώρα του και με πολλά βραβεία στο ενεργητικό του. Σε μια Χώρα λοιπόν, χωρίς όνομα, η ζωή τεσσάρων ανθρώπων που επίσης δεν έχουν όνομα (Κοντός, Κοντή, Ψηλός, Ψηλή), ενός ζευγαριού ντόπιων και ενός ζευγαριού μεταναστών, που τα χωρίζει ένας τοίχος, αλλάζει αναπάντεχα, όταν θεσπίζεται ο Νόμος περί Μετανάστευσης. Ο πρωταγωνιστής του έργου, τον ρόλο του οποίου παίζει ο Ηρακλής, πληροφορείται για τον νόμο αυτό και μετατρέπει τον μετανάστη γείτονά του σε σκλάβο του, υπό την απειλή ότι θα αν δεν κάνει ό,τι του ζητάει, θα τον καταγγείλει. Το ενδιαφέρον στο έργο είναι ότι αυτό που του ζητάει είναι η παρέα του!
Ηρακλή, ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές βρίσκεις ανάμεσα στον εαυτό σου και τον ήρωα που υποδύεσαι;
(Η.Τ) Ο ήρωας που υποδύομαι είναι ο κοντός, ο ντόπιος. Αυτός δηλαδή που χρησιμοποιεί το νόμο περί μετανάστευσης και απέλασης των μεταναστών χωρίς χαρτιά με σκοπό να εκβιάσει τον ψηλό (μετανάστη) με αντάλλαγμα λίγη παρέα για να καλύψει τη μοναξιά του. Νομίζω πως αν υπήρχε έστω και μία ομοιότητα με αυτόν τον χαρακτήρα δε θα ήμουν άνθρωπος. Οι άνθρωποι που θεωρούν κάποιους άλλους ανθρώπους λαθραίους και φοβούνται το διαφορετικό είτε όσον αφορά το χρώμα ή τη θρησκεία ή τη σεξουαλική προτίμηση, δε θα τους αποκαλούσα ούτε ζώα (πόσο μάλλον νυκτόβια) γιατί με το χαρακτηρισμό αυτό θα προσέβαλλα τα καημένα τα ζώα. Εκεί όμως για μένα είναι το ενδιαφέρον να ερευνήσω πώς σκέφτεται ένας τέτοιος άνθρωπος, πώς θα απειλούσε έναν μετανάστη καθώς η χειρότερη βία κατά τη γνώμη μου στις περισσότερες εκφάνσεις της (ενδοοικογενειακή, ρατσιστική, κρατική) δεν είναι τόσο η σωματική όσο η ψυχολογική.
Ποια στοιχεία θεωρείς ότι καθορίζουν έναν καλό ηθοποιό;
(Η.Τ) Εκπαίδευση, εκπαίδευση, εκπαίδευση.
Κική, τι σε γοήτευσε στο έργο για να αναλάβεις τη σκηνοθεσία της παράστασης;
(Κ.Σ) Το έργο είναι εξαιρετικά επίκαιρο λόγω του ζητήματος της μετανάστευσης, το οποίο θίγει. Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτό γίνεται με έναν τρόπο όχι διδακτικό και αφοριστικό, αφού ο Μαγιόργκα προσπαθεί να δικαιολογήσει και να κατανοήσει όλους τους ήρωές του, γεγονός που προσπάθησα να αναδείξω και μέσα από την σκηνοθεσία. Επίσης, δεν πραγματεύεται μόνο ένα σοβαρό κοινωνικοπολιτικό θέμα, αλλά εστιάζει και στις σχέσεις των δύο ζευγαριών, των συζύγων μεταξύ τους, σχέσεις ”άρρωστες” και προβληματικές.
Ποια είναι η σκηνοθετική σου πινελιά στην παράσταση;
(Κ.Σ)Η σκηνοθεσία είναι απλή και καθαρή, νομίζω. Προσπάθησα να εστιάσω στους ρόλους και στις σχέσεις που δημιουργούνται και να αναδείξω την ιστορία, όπως την έγραψε ο Μαγιόργκα, δηλαδή με σκληρότητα αλλά και χιούμορ. Η μεγαλύτερή μου επέμβαση είναι η ταύτιση του κάθε ήρωα με ένα νυκτόβιο ζώο, κάτι που υπονοεί έτσι κι αλλιώς και ο ίδιος ο συγγραφέας και η πρόθεσή μου το σκηνικό περιβάλλον να δίνει την αίσθηση ότι τα δύο διαμερίσματα είναι κλουβιά, κάτι που πού πετυχημένα ανέδειξε η σκηνογραφία της Ειρήνης Ατματζίδου.
Η παράσταση πραγματεύεται το μεταναστευτικό ζήτημα. Θεωρείτε πως τα «σύνορα» στη ζωή μας είναι μόνο γεωγραφικά;
(Η.Τ) Τα σύνορα καταρχάς τα γεωγραφικά είναι βαμμένα με αίμα από μακροχρόνιους πολέμους για συμφέροντα και εξουσία στο βωμό της εκάστοτε μεγάλης οικονομικής και στρατιωτικής δύναμης της κάθε εποχής. Αλλά τα σύνορα δυστυχώς δεν είναι γεωγραφικά μόνο. Υπάρχουν σύνορα μέσα μας, όρια που πρέπει να ξεκινήσουμε από αυτά για να αποδομήσουμε αυτόν τον όρο και σε ευρύτερο γεωγραφικό πλαίσιο αργότερα. Τα σύνορα του καθενός μας οριοθετούν και τους προσωπικούς μας φόβους. Ο κοντός πριν καταλάβει τα γεωγραφικά όρια της χώρας του έχει ζήσει τόσα χρόνια στα σύνορα του σπιτιού του έχει βάλει σύνορα στη σχέση του με τη γυναίκα του έχει βάλει σύνορα στη πνευματική του καλλιέργεια παντού σε κάθε πτυχή της ζωής του υπάρχουν σύνορα. Στον ψηλό βρίσκει την “ελευθερία” του αλλά και πάλι οριοθετεί μία σχέση αυστηρής εξουσίας.
(Κ.Σ) Όχι μόνο… Σύνορα υπάρχουν όχι μόνο μεταξύ των λαών, αλλά και μεταξύ των κοινωνικών ομάδων, σύνορα που χωρίζουν τον άνθρωπο από τον συνάνθρωπό του, εμάς από τον ίδιο μας τον εαυτό. Είναι καλό να υπάρχει διαφορετικότητα και πολυφωνία, αρκεί να βρίσκουμε τρόπους να “συναντιόμαστε” και όχι να χωρίζουμε.
Πόσο εύκολη/ δύσκολη υπήρξε η επιλογή σας να ασχοληθείτε επαγγελματικά με το θέατρο; Έχετε σκεφτεί/ αναγκαστεί να ασχοληθείτε ταυτόχρονα κι με ένα άλλο επάγγελμα ή θεωρείτε πως ένας νέος στον χώρο μπορεί να επιβιώσει από αυτό;
(Η.ΤΖ) Η επιλογή να ασχοληθώ πολύ εύκολη. Παρ’όλα αυτά ήταν βουτιά στα βαθιά όταν ξεκίνησα να πηγαίνω σε ακροάσεις. Σκέφτομαι να ασχοληθώ και με τη μουσική έχοντας πλέον ένα πτυχίο με άριστα στο σαξόφωνο. Έχω αναγκαστεί χρόνια ολόκληρα να κάνω δουλείες που δεν είχαν ποτέ καμία σχέση με αυτά που έχω σπουδάσει η με αυτά στα οποία έχω εκπαιδευτεί. Δουλειές που για το θέατρο μου φάνηκαν πολυ χρήσιμες.Το αν μπορείς να επιβιώσεις μόνο από το θέατρο, έχει φροντίσει για αυτό με ευλάβεια το κράτος. Έλλειψη παιδείας, έλλειψη υποδομών, έλλειψη εκπαίδευσης και λάθος νοοτροπία. Και δυστυχώς όλα αυτά τα επιτρέψαμε.
(Κ.Σ) Η επιλογή δεν ήταν και δεν είναι εύκολη, αλλά νομίζω ότι αν κάποιος πιστέψει στις δυνάμεις του και αφοσιωθεί σε αυτό που κάνει, θα βρει την ευτυχία και αργά ή γρήγορα και την αναγνώριση. Πιστεύω ότι η ζωή είναι δίκαιη και θα του το ανταποδώσει. Έχω τελειώσει την Νομική και για χρόνια εργαζόμουν σε δικηγορικό γραφείο κάνοντας θέατρο παράλληλα. Δεν είναι εύκολο να επιβιώσεις από αυτό το επάγγελμα, αλλά πια δεν ξέρω και πολλά επαγγέλματα από τα οποία νέοι που τώρα κάνουν το ξεκίνημά τους, να μπορούν να βγάλουν τα προς το ζην.
Πως αποφασίσατε να δημιουργήσετε την «Push Your Art Company»; Ποιες είναι οι προσδοκίες σας;
(Η.Τ) Η ιδέα τέθηκε στο τραπέζι από τις πρόβες αρχικά από τη σκηνοθέτη μας τη Κική Στρατάκη συμφωνήθηκε από όλους μας με στόχο τη δημιουργία μιας ομάδας που θα ερευνά θα ψάχνει και θα δημιουργεί στη πόλη.
(Κ.Σ) Η «Push Your Art Company» είναι μια ομάδα νέων παραγωγών και καλλιτεχνών με αγάπη για την τέχνη. Η πρώτη παραγωγή της ομάδας είναι η παράσταση «Νυκτόβια Ζώα», αυτή η παράσταση μας έφερε κοντά, ήταν η αφορμή να «βρεθούμε», να ανταλλάξουμε ιδέες, να κάνουμε πράγματα δημιουργικά. Στην ομάδα υπάρχουν άνθρωποι από διάφορους χώρους της τέχνης (θέατρο, μουσική, εικαστικά). Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε και άλλες καλλιτεχνικές δράσεις, όπως μουσικές παραστάσεις, εικαστικές εκθέσεις κ.τ.λ. και είμαστε ανοιχτοί σε νέες προτάσεις και ιδέες και από άλλους καλλιτέχνες της πόλης μας. Ήδη συζητάμε για τον χώρο που θα δημιουργήσουμε για να στεγάσουμε όλα τα παραπάνω.
Διαβάστε επίσης: