Του Άλεξ Παζαΐτη
Η 88η ΔΕΘ είναι εδώ. Η Θεσσαλονίκη γεμίζει κόσμο και διπλοπαρκαρισμένα. Η ειδησεογραφία γεμίζει εξαγγελίες και χρησμούς για ανάπτυξη και φοροελαφρύνσεις. Και το κεφάλι μου γεμίζει κακόγουστα λογοπαίγνια που εγκλωβίζουν το μυαλό μου σαν τις συμπληγάΔΕΘ. Και επειδή πρέπει να τα βγάλω από μέσα μου, είπα να γράψω κι εγώ για τη ΔΕΘ. Έστω κι έτσι, τουλάχιστον, θα προσφέρει κάτι αυτός ο θεσμός(θ). Και που ξέρεις, μπορεί και να οδηγήσει κάπου όλο αυτό…
Τί ΔΕΘα δούμε και φέτος
Με βάση την επίσημη σελίδα της ΔΕΘ: “Η διοργάνωση της φετινής Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης επικεντρώνεται στις σύγχρονες προκλήσεις για τη χώρα και στους κρίσιμους τομείς της οικονομίας δίνοντας έμφαση στα νέα τεχνολογικά μέσα, την καινοτομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη.”
Ωραία ως εδώ. Δηλαδή τίποτα απολύτως από περιεχόμενο, αλλά ΔΕΘα περίμενα και κάτι περισσότερο. Τιμώμενη χώρα φέτος είναι η Γερμανία. Γιατί τίποτα δεν μιλάει καλύτερα για τις σύγχρονες προκλήσεις της χώρας από μία γηρασμένη οικονομία που αφού έχει απομυζήσει ιστορικά ό,τι μπόρεσε από τα εμπορικά πλεονάσματα έναντι της περιφέρειάς της, πλέον γίνεται πολιτικά πιο εσωστρεφής και πολεμοχαρής, δίνοντας άφθονη τροφή στο εκφασισμό της κοινωνίας της. Καλά (ΔΕΘ)θα πάει κι αυτό…
Πάμε στα πιο σημαντικά. Το tagline στα αποτελέσματα της αναζήτησης του google για την ΔΕΘ μας δείχνει τί θεώρησαν σημαντικό οι διοργανωτές για τη “βελτιστοποίηση” των αποτελεσμάτων:
“Η Κατερίνα Λιόλιου, η δυναμική ερμηνεύτρια μεγάλων επιτυχιών, θα ανέβει στη σκηνή των Music Events της 88ης ΔΕΘ την τελευταία ημέρα της διοργάνωσης”
Τώρα μάλιστα! Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για τις σύγχρονες προκλήσεις της χώρας. Και ποιός θα μπορούσε να ερμηνεύσει πιο δυναμικά τις μεγάλες επιτυχίες της χώρας μας, αν όχι κάποιος από τους ΜητσοτάκηΔΕΘ (οκ, κάποια στιγμή θα τελειώσουν – τα λογοπαίγνια εννοώ, για τους Μητσοτάκηδες δεν ξέρω…)
Κυβερνητικές εξαγγελί(Δ)ΕΘ
Με ένα γρήγορο σκρολάρισμα στην ειδησεογραφία αυτών των ημερών βλέπουμε πώς επικεντρώνεται αυτός ο μεγάλος οικονομικός θεσμός στις σύγχρονες προκλήσεις: Δια στόματος πρωθυπουργού.
“Μετά τη ΔΕΘ: Ώρα εφαρμογής των εξαγγελιών από την κυβέρνηση” (Capital.gr)
“ΔΕΘ: Ποιοι θα δουν μόνιμες αυξήσεις αποδοχών το 2025 και ποιοι έκτακτα επιδόματα φέτος” (Πρώτο Θέμα)
“Τι φέρνουν οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ – Όσα δεν είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης” (ΣΚΑΪ)
“Live η εξειδίκευση των μέτρων που ανακοίνωσε ο Μητσοτάκης στη ΔΕΘ” (Καθημερινή)
Μία πιο λυρική συνεισφορά από το Βήμα:
“ΔΕΘ: Οι χρησμοί Μητσοτάκη, τα φαρμακερά βέλη για ΣΥΡΙΖΑ, ΠαΣοΚ και το «λυπάμαι»”
Και last but not least, ο τοπικός τύπος έρχεται να επαναφέρει τη συζήτηση στην ορθή της βάση:
“Θεσσαλονίκη: Ακυρώνεται η μεγάλη συναυλία στη ΔΕΘ με Πάολα – Ποια παίρνει τη θέση της” (TyposThess)
Αν και μεθοδολογικά (ή ΔΕΘοδολογικά…) σαθρή αυτή η ανάλυση της επικαιρότητας, δημιουργεί μία ξεκάθαρη εικόνα ως προς τη σημασία που δίνει η κυρίαρχη δημοσιογραφία σε μία διεθνή έκθεση. Δεν είναι τίποτα περισσότερο από (άλλη) μια πλατφόρμα για την επικοινωνιακή πολιτική της κυβέρνησης. Μια επικοινωνιακή πολιτική συνεχής και ανελέητη, όσο και η επίθεση των κυβερνητικών πολιτικών στην κοινωνία και τα πιο ευάλωτα μέλη της.
Σε μία φάση που η χώρα συνεχίζει να μετράει νέους και νέες που φεύγουν στο εξωτερικό. Που ο μισός πληθυσμός από τα μισά του μήνα και μετά μετράει τις ημέρες που μένουν, μιας και δεν έχουν μείνει χρήματα να μετρήσει. Με γιατρούς, νοσηλευτές και νοσηλεύτριες να καταρρέουν από τις υπερ-εφημερίες για να κρατήσουν το σύστημα υγείας όρθιο, και με τον ανεκδιήγητο υπουργό υγείας της καρδιάς μας να τους βρίζει και να τους λέει και αχάριστους. Με τις τιμές των ενοικίων, της ενέργειας, και άλλων βασικών ειδών να μασουλάνε εισοδήματα, αποταμιεύσεις και ελπίδες. Την ίδια ώρα που οι λάσπες από τις περσινές καταποντές στη Θεσσαλία δεν έχουν ακόμη στεγνώσει και οι στάχτες από τις τελευταίες πυρκαγιές, που έφτασαν μέχρι συνοικίες της Αττικής, δεν έχουν ακόμη κρυώσει.
Σε απάντηση όλων αυτών ο μεσσίας-influencer πρωθυπουργός μας έρχεται για ένα δυνατό live giveaway να δώσει λίγα ψίχουλα στους followers του, ίσα να βγει η χρονιά. Μέχρι να σκάσει το επόμενο κύμα των επιπτώσεων από τη δουλειά που όντως κάνει η κυβέρνηση πίσω από τα φώτα, τα πυροτεχνήματα και τους ΔΕΘυράμβους (233 λέξεις άντεξα χωρίς ΔΕΘολογοπαίγνιο, άνθρωπος είμαι κι εγώ…)
Ευχαριστούμε, ΔΕΘαπάρουμε
Οπότε τί μένει να κάνουμε; Τι θες και ασχολείσαι εν τέλει;
Η ΔΕΘ είναι ίσως η πιο παραδειγματική περίπτωση για την ιστορική κατάληξη της οικονομίας στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Ένας από τους μεγαλύτερους οικονομικούς θεσμούς που “επικεντρώνεται στις σύγχρονες προκλήσεις” έχει καταλήξει ένα κυβερνητικό πανηγυράκι για άρτο και θεάματα. Μία εξέλιξη που είναι απλώς ενδεικτική για μία οικονομία που έχει καταλήξει να υπηρετεί την πολιτική, αντί για το αντίστροφο. Και μία πολιτική που μυρικάζει το δικό της αφήγημα ενώ κανιβαλίζει το σώμα της ίδιας της κοινωνίας από την οποία αναπαράγεται.
Είναι το εξόφθαλμο του πράγματος που το κάνει ενδιαφέρον. Είναι τόσο γελοίο για να είναι σοβαρό, αλλά και πολύ σοβαρό για να είναι απλώς γελοίο. Αρκεί να δούμε τους μεγάλους “επίσημους χορηγούς” για να πάρουμε μία ξεκάθαρη εικόνα για όσα πρέπει να αφήσουμε πίσω μας. Η Helexpo, η Ελληνική Δημοκρατία και η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, για αρχή στην καρδιά του κτήνους. Οι μεγάλες τράπεζες, οι ιδιωτικοποιημένες ΔΕΚΟ που είναι πλέον στα χέρια του διεθνούς αρπακτικού κεφαλαίου, και κάποιες ξεπεσμένες Γερμανικές επιχειρήσεις που παλεύουν να μείνουν στην επιφάνεια. Και κάπου εκεί ανάμεσα κάποιες λιγοστές Ελληνικές βιομηχανίες με τσιγάρα και ποτά. Ένας κόσμος γηρασμένος που μυρίζει σαν παλιός δερμάτινος καναπές σε σαλόνι αναμονής μεγαλογιατρού. Που αναβλύζει φτηνό ουίσκι και τσιγάρο, μπουζούκια και ρεμούλα. Συνεχίζει να επιβιώνει όσο ντοπάρεται με φτηνό χρέος, στο οποίο συνεχίζει να έχει πρόσβαση όσο κρατάει υπό έλεγχο τις μάζες στις οποίες το φορτώνει. Κι έτσι αυτό το νεκροζώντανο κτήνος συνεχίζει να κινείται, σταθερά, τολμηρά, μπροστά… προς το χάος.
Το πρώτο βήμα είναι να δούμε το νεκροζώντανο κτήνος κατάματα. Να μυρίσουμε την αποσύνθεση που αναβλύζει από τις κενές διακηρύξεις και τα giveaways πρεζοπατινάδας. Να απομυθοποιήσουμε τις μπούρδες περί ανάπτυξης χωρίς όρια και της προόδου χωρίς σκοπό που μυρίζουν μπαρούτι, αίμα και μιζέρια.
Και ίσως μπορέσουμε να δούμε ότι πίσω από τον τρόμο και την απόγνωση που μας προκαλεί αυτό το τέρας, δεν έχει μείνει τίποτα περισσότερο. Και όσο νωρίτερα το δούμε, τόσο πιο πιθανό να μην μας πάρει μαζί του.
Μετά την ΔΕΘ τί; Αναζητώντας εναλλακτικές για τη Θεσσαλονίκη και τον κόσμο
Θα ήθελα να μπορώ να κλείσω αυτή την ωδή στη γκρίνια (και το κακόγουστο λογοπαίγνιο) με έναν “ευχάριστο” τόνο. Απέναντι στο ζόμπι του “δεν υπάρχει εναλλακτική” να γράψω για όλα αυτά που έχω δει κι έχω πιστέψει, κι εγώ και άλλοι, και άλλες, που κρατάνε ζωντανή την ελπίδα μέσα μας. Άνθρωποι που οργανώνονται για να απεξαρτηθούν από αυτή τη σκοτοδίνη, που παλεύουν να δημιουργήσουν έναν καινούριο κόσμο μέσα στη σαπίλα του παλιού που αρνείται να πεθάνει. Εγχειρήματα και οργανώσεις με ζωή και φαντασία, με ενσυναίσθηση και αγάπη για τον τόπο, τους ανθρώπους και τη φύση. Δεν ξέρω όμως από που να αρχίσω
Σκεφτείτε απλώς ένα μέρος αυτού του νεκροζώντανου μορφώματος, των χρημάτων, του πολιτικού και κοινωνικού κεφαλαίου, της δημιουργικής ενέργειας των ανθρώπων, των χεριών και των μυαλών που αποσυντίθενται σε αυτό το σάπιο κουφάρι να μπορούσε να πάρει (και να δώσει!) ζωή σε οτιδήποτε εναλλακτικό, ανθρώπινο, κοινό. Σε όλα αυτά που υπάρχουν σε πείσμα του συστήματος και όχι χάρη σε αυτό, ενώ παλεύουν να το ξεπεράσουν.
Με αυτήν την σκέψη θυμήθηκα το 2015, όπου στο Παρίσι μαζεύτηκαν οι εκπρόσωποι ενός άλλου ζόμπι, αυτού της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική κρίση, για την 21η ετήσια συνεδρίασή της (Conference of the Parties 21 ή COP21 για συντομία). Απέναντι στις μεγαλόστομες (μη-δεσμευτικές) δεσμεύσεις της Συμφωνίας του Παρισιού, 100 “geeks”, σχεδιαστές, επιστήμονες, μηχανικοί και δημιουργοί, μαζεύτηκαν σε ένα ειδυλλιακό μέρος με σκοπό να “γυρίσουν το COP21 ανάποδα”, και να δείξουν μία εναλλακτική προσέγγιση: το POC21. Μέσα σε πέντε εβδομάδες πειραματισμού με λύσεις ανοικτού σχεδιασμού προσπάθησαν να εξερευνήσουν εναλλακτικά μονοπάτια προς μία πιο βιώσιμη τεχνολογία γύρω από την καλλιέργεια, την παραγωγή ενέργειας και την υποστήριξη βιώσιμων τρόπων συμβίωσης.
Πολλές από τις λύσεις που αναπτύχθηκαν στο POC21 συνέχισαν τον δρόμο τους, αναζητώντας βιώσιμες επιχειρηματικές πρακτικές μαζί με τα εγχειρήματα που αναπτύσσονται γύρω τους. Άλλες μπορεί να μην προχώρησαν πολύ ή να πήραν άλλη μορφή. Ωστόσο, το πιο σημαντικό αποτέλεσμα του POC21 είναι η ίδια του η ιστορία: Η ιδέα ότι μπορεί να υπάρξει εναλλακτική απέναντι σε ένα ζόμπι που δεν λέει να πεθάνει, όταν οι άνθρωποι μαζεύονται γύρω από ένα κοινό σκοπό, όχι μόνο για να συζητήσουν, αλλά για να πειραματιστούν, να μάθουν και να αντιληφθούν ένα μέλλον μέσα από την κοινή τους συμβίωση.
Μπορούμε να πάρουμε έμπνευση από τέτοιες πρωτοβουλίες και να φανταστούμε κι εμείς μία αντι-ΔΕΘ (ή ΔΕνΘ ή όπως αλλιώς την πούμε…) να ανθίζει απέναντι από το νεκροζώντανο έκθεμα του αυτο-καταστροφικού μας οικονομικού συστήματος; Μία συνάντηση ανθρώπων και φύσης, σε έναν χώρο και χρόνο απελευθερωμένο από τα τεχνητά και τετραγωνισμένα όρια των περιπτέρων και των προκατ κατασκευών, για μία αναζήτηση νέων τρόπων παραγωγής, συνεργασίας, βιοπορισμού και συνύπαρξης. Μέσα από την ενσυναίσθηση και την αλληλεγγύη, αλλά και την ευθεία σύγκρουση με το σύστημα που τις απαξιώνει. Γιατί ένα κτήνος σε αποσύνθεση, μπορεί να γίνει και καλό λίπασμα για να ανθίσουν εναλλακτικές.
Και όταν στερεύουν η οργή, η γκρίνια και τα λογοπαίγνια, μένει ακόμη λίγη ελπίδα, και ένα κάλεσμα σε όσες και όσους την κρατάνε ζωντανή. Και η συνέχεια έπεται (;)…
