Στην Κοινή Διακήρυξη για τη Ζωή της 1ης Ιανουαρίου 2021, που συνυπέγραψαν με τους ζαπατίστας εκατοντάδες συλλογικότητες από την Ελλάδα και όλη την Ευρώπη, εμφανίζεται ένα νέο όνομα να υπογράφει εκ μέρους του EZLN, μαζί με τον υποδιοικητή Μοϊσές: ο κομαντάντε Don Pablo Contreras. Για όσες και όσους είχαμε συνηθίσει να βλέπουμε τις υπογραφές των υποδιοικητών Μοϊσές και Γκαλεάνο (παλιότερα Μάρκος) στα κείμενα και τα ανακοινωθέντα του EZLN, το νέο άγνωστο πρόσωπο –και μάλιστα με τον βαθμό του διοικητή– αποτέλεσε έκπληξη.
Ένα παλιότερο άρθρο στη La Jornada του Μεξικού έλυσε τις απορίες μας: Πρόκειται για τον Pablo González Casanova, 99 ετών (γεννημένο στις 11/2/1922), καθηγητή κοινωνιολογίας, συγγραφέα πολυάριθμων βιβλίων σχετικά με τη μεξικάνικη ιστορία και τους ιθαγενείς λαούς, πρώην πρύτανη του UNAM (Universidad Nacional Autónoma de México – Αυτόνομο Εθνικό Πανεπιστήμιο του Μεξικού) – τον «μόνο αριστερό πρύτανη που πέρασε από το UNAM».
Σε μία τελετή στο Πανεπιστήμιο της Γης (στο Σαν Κριστόμπαλ της Τσιάπας), στις 21 Απριλίου 2018, οι ζαπατίστας, αναγνωρίζοντας «την ανεξάρτητη κριτική σκέψη του και το γεγονός ότι βρισκόταν και βρίσκεται πάντοτε στο πλευρό των ιθαγενών λαών», «βάφτισαν» τον 96χρονο τότε καθηγητή «κομαντάντε Pablo Contreras» και τον ενέταξαν τιμητικά στο ανώτατο όργανο του EZLN, την Παράνομη Επαναστατική Επιτροπή Ιθαγενών – Γενική Διοίκηση του EZLN.
Στην ίδια τελετή, ο κομαντάντε Τάτσο εξήγησε: «Για να είσαι ζαπατίστα πρέπει να δουλεύεις. Και [ο Δον Πάμπλο] έχει δουλέψει για τη ζωή των λαών μας. Δεν κουράστηκε, δεν ξεπουλήθηκε, δεν εγκατέλειψε». Και συμπλήρωσε ότι με την ένταξή του στην Παράνομη Επαναστατική Επιτροπή Ιθαγενών «το δώρο που του κάνουμε είναι περισσότερη δουλειά…»
Σε μία βιβλιοπαρουσίαση το 2017 ο Pablo González Casanova είχε ερωτηθεί ποιο είναι το μυστικό του για τη διατήρηση του πνευματικού του σφρίγους, και απάντησε: «Luchar y amar» («Να αγωνίζεσαι και να αγαπάς»). Θα μπορούσε να είναι –και είναι όντως– ένα ζαπατιστικό σύνθημα.
Υ.Γ. Υπάρχει ένας ακόμα Contreras στη ζαπατιστική ιστορία: Ο Elias Contreras, Επιτροπή Έρευνας του EZLN, νεκρός, που στέλνεται από την Τσιάπας στην Πόλη του Μεξικού για να συνεργαστεί με τον ντετέκτιβ Έκτορ Μπελασκοαράν στη διαλεύκανση διάφορων σκοτεινών υποθέσεων – στο βιβλίο Ανήσυχοι νεκροί (Κι ό,τι λείπει, λείπει) που έγραψαν μαζί ο Υποδιοικητής Μάρκος και ο Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ.
