Ο κριτικός κινηματογράφου Στράτος Κερσανίδης γράφει κάθε εβδομάδα για το alterthess τις νέες ταινίες που κάνουν πρεμιέρα στις κινηματογραφίκές αίθουσες.
NYMPHOMANIAC ΜΕΡΟΣ 2ο
NYMPHOMANIAC PART 2 / NYMPHOMANIAC: VOLUME II
Σκηνοθεσία: Λαρς Φον Τρίερ
Πρωταγωνιστούν: Σαρλότ Γκένσμπουργκ, Στέλαν Σκάρσγκαρντ, Σία Λαμπεφ, Γουίλεμ Νταφόε, Ούμα Θέρμαν, Μάικλ Πας, Στέισι Μάρτιν, Ζαν Μαρκ Μπαρ
Στο κείμενό μου για το πρώτο μέρος του “Nymphomaniac”, έγραφα πως η ταινία μου δημιούργησε μία αμηχανία και πως ήθελα να δω και το δεύτερο μέρος για να μπορέσω να γράψω μια ολοκληρωμένη κριτική.
Τελικά ο Λαρς φον Τρίερ δε με απογοήτευσε, αντιθέτως με γοήτευσε για μια ακόμη φορά.
Ο δανός σκηνοθέτης μέσα από την αφήγηση της Τζο προς το μεσήλικα Σέλιγκμαν, εξερευνά τον σκοτεινό κόσμο της γυναίκας και μέσα από αυτόν προσπαθεί να αφουγκραστεί την κοινωνική σύγκρουση αλλά και τη σύμβαση. Με την πολύπλοκη –όχι μπερδεμένη, αλλά πλούσια σε πρωτοτυπίες- σκηνοθεσία του, ο Τρίερ κεντάει ένα έργο τέχνης σε έναν ομόκεντρο κύκλο στο μέσον του οποίου βρίσκεται η σεξουαλική αφήγηση της Τζο. Μόνο που δε μένει εκεί αλλά με αφορμή τα όσα λέει η γυναίκα αναπτύσσεται ένας διάλογος με τον Σέλιγκαν ο οποίος μοιάζει με αναζήτηση απαντήσεων σε μεγάλα ζητήματα που μπορεί να μας απασχολούν.
Αλήθεια, αναρωτηθήκατε ποτέ πως ορίζεται η δημοκρατία; Ξέρω πως μπορεί να οριστεί με διάφορους τρόπους, ανάλογα και με την πολιτική τοποθέτηση του καθενός. Στην ταινία ο Τρίερ βάζει στο στόμα της Τζο τη λέξη «αράπης» (negro) και ο Σέλιγκαν τη διορθώνει, πως δεν είναι σωστό να χρησιμοποιεί μια τέτοια λέξη. Και η Τζο του απαντά πως «κάθε φορά που αφαιρείς μία λέξη από το λεξικό, είναι σα να αφαιρείς ένα λιθαράκι από τη Δημοκρατία». Βέβαια εκείνος ανταπαντά πως υπάρχουν λέξεις που υπονομεύουν τη Δημοκρατία αλλά ποιος μπορεί να πάρει θέση υπέρ της μιας ή της άλλη άποψης χωρίς να έχει αμφιβολίες; Όσον με αφορά, αν και προσέχω να μη χρησιμοποιώ «κακές» (μη πολιτικά ορθές) λέξεις, δεν είμαι βέβαιος για τίποτε.
Βέβαια όλα αυτά είναι λεπτομέρειες, αλλά τέτοιες λεπτομέρειες που συνθέτουν ένα σύνολο, μιας και η ταινία χρήζει μίας ολιστικής κριτικής προσέγγισης. Και τελικά τι συμβαίνει με την Τζο; Είναι νυμφομανής, όπως η ίδια υποστηρίζει; Και εδώ παρεμβαίνει η πολιτική ορθότητα, η λεξικολογική αστυνομία η οποία υπό τη μορφή ψυχολόγου, αντικαθιστά τη λέξη με το «εξαρτημένη από το σεξ». Μάλιστα! Μόνο που το πρόβλημα της Τζο δεν είναι θέμα λέξεων, αλλά μάλλον ενοχών που κουβαλά εξαιτίας των κοινωνικών παραδοχών και συμβάσεων. Μόνο όταν ο Σέλιγκαν της λέει πως όλα όσα έκανε, εάν τα έκανε ένας άνδρας κανείς δε θα τον κατηγορούσε, η Τζο φαίνεται να ηρεμεί. Αλλά κι εκείνος, όσο κι αν φαίνεται, και το λέει, πως είναι ασεξουαλικός, όσο κι αν δικαιολογεί τη στάση της γυναίκας δεν είναι ανεπηρέαστος από το κοινωνικό στάτους. Στο φινάλε, όταν δίνεται η λύση –η οποία δεν έχω καταλήξει εάν είναι λυτρωτική ή όχι- φαίνεται κι αυτός σκλάβος μιας κοινωνικής πραγματικότητας η οποία θεωρεί μια γυναίκα σαν την Τζο, ως παρεκκλίνουσα, άρα ως «τσούλα», επιτρέψτε μου τη λέξη.
Εν τέλει ο Λαρς φον Τρίερ δεν παίζει με τα νεύρα μας και τις αισθήσεις μας. Παίζει με τις νοητικές μας χορδές, κινητοποιεί, και μέσω του σεξουαλικού ερεθισμού, τον εγκέφαλό μας και δίνει έναυσμα στις σκέψεις μας να ανασυγκροτηθούν, να επανατοποθετηθούν, να παραμείνουν εν κινήσει.
ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ ΜΙΑΣ ΗΜΙΤΕΛΟΥΣ ΑΝΟΙΞΗΣ
Σκηνοθεσία: Στέλιου Χαραλαμπόπουλου
Ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος είναι ένας σκηνοθέτης με μια πολύ σημαντική και αξιέπαινη θητεία στο χώρο του ντοκιμαντέρ. Αυτή τη φορά διερευνά άγνωστες πτυχές της ζωής του ανθρώπου Γρηγόρη Λαμπράκη και καταλήγει στη δημιουργία της ταινίας, «Γρηγόρης Λαμπράκης, Μαραθώνιος μιας ημιτελούς άνοιξης».
Το φιλμ είναι αποτέλεσμα επίπονης έρευνας που διενέργησαν ο Χαραλαμπόπουλος, ο φίλος Γεράσιμος Βάκρος και ο Αλέξανδρος Αλεξανδρόπουλος. Έτσι, δε μένει τόσο στα γνωστά, σχετικά, γεγονότα της δολοφονίας του και της πολιτικής του δράσης, αλλά περισσότερο στον άνθρωπο, το γιατρό, το γιο και αδελφό, τον αθλητή. Έτσι σκιαγραφείται μια ολοκληρωμένη, σύνθετη και πολύπλευρη προσωπικότητα, ένας άνθρωπος που αγαπούσε τη ζωή και όχι μόνο ανήκε στην αριστερά αλλά ζούσε και ως αριστερός!
Στις 22 Μαΐου 1963το παρακράτος της Δεξιάς δολοφόνησε στη Θεσσαλονίκη, το βουλευτή της ΕΔΑ, Γρηγόρη Λαμπράκη. Ένα τσούρμο αλητήριων υπό την προστασία της χωροφυλακής επιτέθηκε στο Λαμπράκη και ενώ εκείνος προσπαθούσε να τους αποφύγει ήρθε με ταχύτητα το τρίκυκλο που οδηγούσε ο Γκοτζαμάνης, τον προσέγγισε και ο Εμμανουηλίδης, που βρισκόταν στην καρότσα, τον χτύπησε με ένα σιδερολοστό στο κεφάλι.
Ο βουλευτής πέθανε στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ μετά από μερικές μέρες.
Ένα αρκετά σημαντικό και σπάνιο υλικό συνοδεύει τις αφηγήσεις των ανθρώπων που γνώρισαν το Λαμπράκη ή έζησαν από κοντά τα γεγονότα της εποχής. Η ισορροπία ανάμεσα στην αφήγηση και το κινηματογραφημένο υλικό, είναι υποδειγματική. Ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος φωτίζει άγνωστες πτυχές της ιστορίας και της ζωής του Γρηγόρη Λαμπράκη αλλά δε μένει σ’ αυτό. Ως σκηνοθέτης βάζει την κινηματογραφική του σφραγίδα η οποία στηρίζεται στο ρυθμό και τη διατήρηση του ενδιαφέροντος, η οποία επιτυγχάνεται μέσα από την κλιμάκωση των πληροφοριών και τη διαδικασία του μοντάζ.
Πως όμως χαρακτηρίζει ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος το Γρηγόρη Λαμπράκη; «Με τα σημερινά κριτήρια θα έλεγα ότι ήταν ένας κοινωνικός ακτιβιστής, ο οποίος σιγά-σιγά, όσο προχωρεί εμποτίζεται από τις ιδέες της Αριστεράς και προσαρμόζει την πολιτική του και την τακτική του, σε αυτό το πλαίσιο», λέει ο σκηνοθέτης.
Και συνεχίζει: «Ήταν ένας άνθρωπος ευαισθητοποιημένος κοινωνικά, που καταγόταν από την Κερασίτσα Αρκαδίας, από μια οικογένεια με 18 παιδιά. Γνώριζε τον πόνο και την φτώχεια των ανθρώπων, κι αυτό τον οδήγησε να βρίσκεται στο πλευρό των αδυνάμων. Υπήρξε πολύ καλός αθλητής στίβου με ρεκόρ 7,37 μέτρα στο άλμα εις μήκος, που το κατέκτησε το 1938 και καταρρίφθηκε 21 χρόνια αργότερα. Στην Κατοχή, μέσα από τις γραμμές του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ), οργάνωνε συσσίτια για τους αθλητές. Χειρούργησε τραυματισμένους ΕΛΑΣίτες από τη μάχη της Αθήνας και τον λοιδόρησαν σαν «σφαγέα» του ελληνικού λαού. Έγινε υφηγητής στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, ενώ το δίτομο έργο του για την ενδοκρινολογία, ήταν το μοναδικό, σχετικό ελληνικό σύγγραμμα, της δεκαετίας ‘50 και ‘60. Εκλέχτηκε βουλευτής το 1961, συνεργαζόμενος με την ΕΔΑ. Δεν είχε μαρξιστική κατάρτιση, αλλά ενεργοποιήθηκε σε πολλά θέματα που αγγίζουν την ατζέντα της Αριστεράς. Απλά ξέφυγε λίγο από τα καθιερωμένα της Αριστεράς. Ήταν πληθωρικός και ορμητικός. Είχε ένα στοιχείο παλικαριάς, λεβεντιάς, που τους συγκίνησε όλους. Και φυσικά ενέπνευσε τη νεολαία».
THE DEEP
DJUPIÐ
Σκηνοθεσία: Μπαλτάζαρ Κόρμακιουρ
Πρωταγωνιστούν: Όλαφουρ Ντάρι Όλαφσον, Γιόχαν Γιόχανσον, Μπιορν Θορς
Ταινία βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, επίσημη πρόταση της Ισλανδίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ.
Ο Γκούλι είναι ψαράς και ζει σε μια μικρή πόλη στη νότια Ισλανδία. Η ζωή κυλά ήρεμα και μόνον κάποια ξεσπάσματα της φύσης είναι εκείνα που ταράζουν την ησυχία των κατοίκων. Ένα τέτοιο γεγονός ήταν και η έκρηξη του γειτονικού ηφαιστείου πριν από 11 χρόνια, που κατέστρεψε μεγάλο μέρος της πόλης. Όμως η ζωή του Γκούλι και των κατοίκων της πόλης θα συγκλονιστεί από ένα δραματικό γεγονός. Ένα βράδυ ο Γκούλι μαζί με τους συναδέλφους του θα ξεκινήσουν με το αλιευτικό για ψάρεμα. Όμως η κακοκαιρία θα βυθίσει το σκάφος, όλοι οι επιβαίνοντες θα χαθούν στα άγρια και παγωμένα κύματα του Ατλαντικού, εκτός από τον Γκούλιτ. Ο άνδρας θα καταφέρει να επιζήσει για έξι ολόκληρες ώρες μέσα στο νερό και να φτάσει σε μια ακτή στερεοποιημένης λάβας. Κανείς δεν μπορεί να πιστέψει πως επέζησε μέσα σε τόσο άσχημες συνθήκες. Τον θεωρούν ιατρικό φαινόμενο, αφού κανείς οργανισμός δε θα μπορούσε να ζήσει τόσες ώρες στα παγωμένα νερά. Και έτσι η ζωή του ήσυχου αυτού άνδρα θα γίνει το επίκεντρο του ενδιαφέροντος, θα θεωρηθεί εθνικός ήρωας, ενώ ο ίδιος απλά ήθελε να γυρίσει στο σπίτι του.
Μια πολύ δυνατή ταινία, στην οποία ο Κόρμακιουρ θέτει το ζήτημα της ανθρώπινης δύναμης αλλά και του πως μπορεί να αλλάξει η ζωή ενός απλού ανθρώπου. Με επίκεντρο τον άνθρωπο και τις καθημερινές του σχέσεις, ο ισλανδός σκηνοθέτης χτίζει μια ταινία τρυφερή με φόντο τη σκληρή φύση της Ισλανδίας.
Η ΠΕΝΤΑΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΡΑΣ
LA BELLE ET LA BETE
Σκηνοθεσία: Κριστόφ Γκανς
Πρωταγωνιστούν: Βενσάν Κασέλ, Λέα Σεντού, Αντρέ Ντισολιέ, Εντουάρντο Νοριέγκα
Το 1720, μετά από ένα ναυάγιο ένας έμπορος και τα 6 παιδιά του βρίσκονται σε τόπο μακρινό. Ανάμεσά τους και η μικρότερη η Πεντάμορφη, η οποία για να σώσει τον πατέρα της από την οργή ενός τέρατος, θυσιάζεται για χάρη του. Το Τέρας όμως γοητεύεται από την ομορφιά της. Στο παλάτι του Τέρατος, δεν την περιμένει ο θάνατος, αλλά μια παράξενη ζωή, σε συνδυασμό με μαγικές στιγμές χαράς και μελαγχολίας. Κάθε βράδυ την ώρα του δείπνου η Πεντάμορφη και το Τέρας συναντιούνται. Μαθαίνουν κι ανακαλύπτουν πολλά σαν δύο ξένοι που δεν έχουν τίποτα κοινό.
Γνωστή ιστορία σε μια ακόμη κινηματογραφική μεταφορά.
NΤΟΜ ΧΕΜΙΝΓΟΥΕΪ
DOM HEMINGWAY
Σκηνοθεσία: Ρίτσαρντ Σέπαρντ
Πρωταγωνιστούν: Τζουντ Λο, Ρίτσαρντ Γκραντ, Ντέμιαν Μπισίρ, Εμίλια Κλαρκ
Έμεινε 12 χρόνια στη φυλακή για χάρη του αφεντικού του. Τώρα ο Ντομ, διάσημος κλέφτης χρηματοκιβωτίων προσπαθεί να πάρει ό,τι του οφείλουν. Πηγαίνει στην Ιταλία για να πάρει τα χρωστούμενα από το αφεντικό του και παράλληλα προσπαθεί να επανακτήσει τη χαμένη σχέση με την κόρη του. Κωμωδία.
LUSTLANDS
Σκηνοθεσία: Λάκης και Άρης Ιωνά
Πρωταγωνιστούν: Αφροδίτη Ψαρρά, Τερψιχόρη Σαββάλα, Αγγελική Χατζή, Αννίτα Πολυχρόνη
Τέσσερις φίλες αφήμουν την πόλη και καταφεύγουν στο αγρόκτημα της μίας από αυτές. Παλιές ιστορίες έρχονται στην επιφάνεια, πάθη αναζωπυρώνονται, φιλίες δοκιμάζονται. Από 22 Φεβρουαρίου.
BARBIE: Η ΠΡΙΓΚΙΠΙΣΑ ΤΩΝ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙΩΝ
BARBIE: THE PEARL PRINCESS
Σκηνοθεσία: Τέρι Κλάσεν