Γράφει ο Στράτος Κερσανίδης
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΑΜΝΗΣΙΑΣ
Σκηνοθεσία: Στέλλα Θεοδωράκη
Πρωταγωνιστούν: Θάνος Αναστόπουλος, Ηλίας Κωνσταντακόπουλος
Σε μια βιωματική διαδικασία μπαίνει η Στέλλα Θεοδωράκη με την ταινία της «Ημερολόγια αμνησίας». Η αφορμή της δόθηκε από κάποιες ξεχασμένες ταινίες σούπερ-8, που είχε γυρίσει το 1985 και το 1986, στην Αυστραλία, τη Γαλλία και την Κρήτη. Σε αυτές καταγράφονται σκηνές καθημερινότητας, χώροι που είχε ζήσει και εμφανίζονται άνθρωποι που δεν υπάρχουν πια. Και βλέποντας αυτό το υλικό η σκηνοθέτιδα νιώθει την ανάγκη να ξαναπιάσει την κάμερα και να κινηματογραφήσει στιγμές από το παρόν, το 2010 και το 2011. Μέρες οικονομικής κρίσης και κοινωνικών αναταραχών με αφορμή την κρίση. Μόνο που τώρα η καταγραφή γίνεται με το μέσο της εποχής, με ψηφιακή κάμερα, η οποία υποδηλώνει τη σύγχρονη εποχή.
Τα κοινά σημεία στο υλικό των δύο διαφορετική περιόδων είναι η προσωπική καθημερινότητα και ο Πϊτερ, ένας φίλος από την Αυστραλία ο οποίος εμφανίζεται στο παλιό υλικό και γίνεται κοινωνός της σκηνοθέτιδας στο όλο εγχείρημα.
Η Στέλλα Θεοδωράκη αφουγκράζεται το χρόνο και τις αλλαγές που φέρνει στο χώρο και στους ανθρώπους. Μέσα από την καθαρά βιωματική της ματιά εμφανίζονται οι μεταβολές που έχουν προκύψει τόσο στην προσωπική της ζωή όσο και στο περιβάλλον. Πολύ έντονο είναι το στοιχείο της απώλειας. Και δεν είναι μόνον ο χαμένος χρόνος, κάτι για το οποίο δεν μπορεί ο άνθρωπος να κάνει και πολλά πράγματα για να τον αντιμετωπίσει, αλλά το τοπίο της πόλης και κυρίως οι άνθρωποι. Η σκηνοθέτιδα αφηγείται καθώς κινηματογραφεί και απευθύνεται στον Πίτερ, ο οποίος είναι το πρόσωπο που συνδέει τις δύο περιόδους. Η κινηματογράφηση έχει την αμεσότητα του ντοκιμαντέρ. Χωρίς όμως να είναι τέτοιο, διαθέτει τη δύναμη της καταγραφής αλλά ταυτόχρονα είναι και ένα κοινωνικό σχόλιο στα όσα συμβαίνουν σήμερα στη χώρα. Η ηρεμία των διακοπών στην Κρήτη της δεκαετίας του 1980, ακολουθείται από εικόνες διαδηλώσεων στο σήμερα. Οι ανθρώπινες απώλειες ακολουθούνται από την απώλεια αυτού που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «κανονικότητα», η οποία πλήττεται από τις βίαιες αλλαγές που επιφέρει η οικονομική κρίση. Η ματιά της Θεοδωράκη, καθαρά προσωπική και βιωματική, είναι την ίδια στιγμή και μια ματιά κοινωνική που συνδέεται με το κοινό βίωμα και την κοινή ματιά αλλά και την κοινή αίσθηση της απώλειας. Γι’ αυτό δεν μπορεί να ιδωθεί απλά ως ένα προσωπικό ημερολόγιο αλλά διαθέτει το στοιχείο του κοινού τόπου. Έτσι την ώρα που μιλάει απευθυνόμενη στον Πίτερ από τη μακρινή Αυστραλία, μιλάει και σε εμάς που βιώνουμε το σήμερα και συχνά αναζητούμε καταφύγιο στο παρελθόν. Βέβαια αυτό δεν είναι μία πρόταση για αναχωρητισμό, αλλά το αντίθετο. Είναι μια πρόταση αντίστασης με αφετηρία την προσωπική εξέγερση και την κοινή δράση των ανθρώπων. Η μνήμη είναι η προσωπική και η συλλογική μας περιουσία. Είναι ο χώρος που συμπυκνώνει το συναίσθημα και το μετατρέπει σε όπλο. Η ανάγκη της σκηνοθέτιδας να αντιπαραθέσει τους χρόνους συνδέοντας το παλιό υλικό με το σύγχρονο, αποτελεί μια διαλεκτική ματιά. Η αντίθεση φέρνει τη «σύγκρουση» και ακολουθεί η σύνθεση. Η ατομικότητα αποθεώνεται μέσα από τη συλλογική δράση, ο πατέρας που κατασκευάζει μια τουαλέτα με καλάμια στην Κρήτη ανταλλάσει βλέμματα με τις χιλιάδες των ανθρώπων που διαδηλώνουν στους δρόμους της Αθήνας. Οι τρυφερές σκηνές του παρελθόντος και οι σκηνές του παρόντος, γίνονται η παρακαταθήκη του μέλλοντος.
Τα «Ημερολόγια αμνησίας» είναι μια ταινία που δε χάνει το στόχο της. Η Στέλλα Θεοδωράκη για μια ακόμη φορά αποδεικνύεται εύστοχη, μιλώντας κατευθείαν στην καρδιά.
ΚΑΤΙ ΣΑΝ ΕΡΩΤΑΣ
LIKE SOMEONE IN LOVE
Σκηνοθεσία: Αμπάς Κιαροστάμι
Πρωταγωνιστούν: Ριν Τακανάσι, Ταντάσι Οκούμο, Ρίο Κάσε, Ντέντεν
Η Ακίκο σπουδάζει στο Τόκιο και για να ανταπεξέλθει στα έξοδά της εργάζεται ως κολ γκερλ. Ο ηλικιωμένος καθηγητής Τακάσι, ζει μοναχικά και υποδέχεται ως πελάτης την Ακίκο στο σπίτι της. Μόνο που δεν είναι ένας συνηθισμένος πελάτης. Της φέρεται ευγενικά, της βάζει μουσική, της μαγειρεύει, όπως κάνει ένας ερωτευμένος στην αγαπημένη του. Μετά από αυτή τη συνάντηση θα δημιουργηθεί μια ιδιαίτερη σχέση ανάμεσα στους δύο αυτούς ετερόκλητους ανθρώπους.
Ο Κιαροστάμι, εξόριστος πλέον από το Ιράν, μετά από το «Ακριβές αντίγραφο» την πρώτη ταινία που γύρισε μακριά από την πατρίδα του και για την οποία δέχτηκε εξαιρετικές κριτικές, επανήλθε με το «Κάτι σαν έρωτας». Μια ταινία χαρακτήρων οι οποίοι ακολουθούν τις προσωπικές τους διαδρομές αντιμετωπίζοντας την οδύνη των επιλογών τους. Ο ιρανός σκηνοθέτης κατορθώνει να καταγράψει με επιτυχία την ιαπωνική κοινωνία και να αποκρυπτογραφήσει τη ψυχοσύνθεση του λαού της Άπω Ανατολής. Μια θαυμάσια ταινία η οποία εκτός από την αναλυτική της δύναμη διαθέτει και την αισθητική αρτιότητα του σινεμά του Κιαροστάμι.
THE MASTER
Σκηνοθεσία: Πολ Τόμας Άντερσον
Πρωταγωνιστούν: Έιμι Άνταμς, Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν, Χοακίν Φίνιξ, Λόρα Ντερν, Τζέσε του Πλέμονς
Θύμα της γοητείας του Μάστερ, χαρισματικού ηγέτη της θρησκευτικής οργάνωσης «Ο σκοπός» (The Couse), πέφτει ένα βετεράνος αξιωματικός του αμερικανικού ναυτικού. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του μετά τον πόλεμο, έρχεται αντιμέτωπος με ένα αβέβαιο τοπίο που δεν του επιτρέπει να κάνει σχέδια για το μέλλον. Έτσι υποκύπτει στα μεγάλα λόγια του Μάστερ, η οργάνωση του οποίου αποκτά όλο και περισσότερους οπαδούς.
Ο σκηνοθέτης αναπαριστά με εξαιρετικό τρόπο την Αμερική της δεκαετίας του 1950. Βρίσκει δύο εκπληκτικούς ερμηνευτές στα πρόσωπα του Χοακίν Φίκοξ και του Φιλίπ Σέιμουρ Χόφμαν οι οποίοι σηκώνουν στην πλάτη τους την ταινία. Ο Πολ Τόμας Άντερσον βάζει στο στόχαστρό του τη συντηρητική Αμερική η οποία τροφοδοτείται από αυτόκλητους σωτήρες τους οποίους τροφοδοτεί με οπαδούς.
Η ταινία, οποία διαρκεί 137 λεπτά, και χάρισε στο σκηνοθέτη της τιμητική διάκριση στο τελευταίο Φεστιβάλ της Βενετίας.
ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ
HOUSE AT THE END OF THE STREET
Σκηνοθεσία: Μάρκ Τοντεράι
Πρωταγωνιστούν: Ελίζαμπεθ Σου, Τζένιφερ Λόρενς, Μαξ Θίριοτ, Γκιλ Μπέλοους
Η ταινία ξεκινά με ένα διπλό φόνο. Μια νεαρή ψυχωτική κοπέλα δολοφονεί τους γονείς της. Μετά από χρόνια μια μητέρα και η κόρη της μετακομίζουν σε ένα σπίτι δίπλα σε αυτό που είχε γίνει το φονικό. Οι γείτονες τους μιλούν για τα γεγονότα σημειώνοντας πως η κοπέλα που δολοφόνησε τους γονείς της δε βρέθηκε ποτέ. Κάποιοι υποστηρίζουν πως πνίγηκε κάποιοι άλλοι πως ζει μέσα στο δάσος. Στο μεταξύ η κοπέλα που ζει στο νέο της σπίτι γνωρίζεται με τον αδελφό της ψυχωτικής δολοφόνου ο οποίος ζει στο σπίτι όπου έγινε το κακό. Η τρομακτική αλήθεια θα αρχίσει να ξεδιπλώνεται σε μια ταινία μετριότατη, γεμάτη κλισε και χωρίς καμία σκηνοθετική έμπνευση.
ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΓΙΑ ΤΕΡΑΤΑ
HOTEL TRANSYLVANIA
Σκηνοθεσία: Τζέντι Ταρτακόφσκι
Με τις φωνές των: Άνταμ Σάντλερ, Σελένα Γκομέζ, Στιβ Μπουσέμι, Κέβιν Τζέιμς, Ντέιβιντ Σπέιντ
Το «Ξενοδοχείο για τέρατα» βρίσκεται κάπου στα βουνά της Τρανσυλβανίας. Εκεί ο αιμοδιψής κόμης, με αφορμή τα γενέθλια της κόρης του Μέιβις, έχει καλέσει για ένα Σαββατοκύριακο όλα τα διάσημα τέρατα του κόσμου, για να διασκεδάσουν μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα των ανθρώπων. Μόνο που μέσα στην παρέα του Φρανκεστάιν, της Κόρης του Φρανκεστάιν, του Αόρατου Ανθρώπου, της Μούμιας και λοιπών ομοειδών όντων, έχει παρεισφρύσει ένας κοινός θνητός. Το πάρτι κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα ιδίως από τη στιγμή που ο εν λόγω έχει ερωτευτεί τη Μέιβις.
Πρόκειται για μία συμπαθή ταινία κινουμένων σχεδίων που τη βλέπει κανείς με αρκετή ευχαρίστηση. Υπάρχει μαύρο χιούμορ αλλά η ταινία, επειδή απευθύνεται σε μικρές ηλικίες, δεν είναι ιδιαίτερα «σκοτεινή» κάτι που ίσως της πρόσθετε κάτι περισσότερο. Έτσι περιορίζονται οι ένταση και η αγωνία και αναδεικνύεται κυρίως το στοιχείο της φαρσοκωμωδίας. Τα συμπαθέστατα τέρατα προκαλούν άφθονο γέλιο και ουδόλως προξενούν τρόμο.
Ο σκηνοθέτης Τζέντι Ταρτακόφσκι, κατορθώνει να δημιουργήσει ένα τσούρμο από γλυκύτατους χαρακτήρες τέρατα, τα οποία συναγωνίζονται το ένα το άλλο στις γκάφες. Δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το δημιουργήσει σασπένς, έστω και ως παρωδία ταινίας τρόμου, αλλά προτίμησε να δώσει βάση κυρίως στο ψυχαγωγικό μέρος. Έτσι η ταινία είναι διανθισμένη με τραγούδια τα οποία συμπληρώνουν τα κωμικά γκαγκ τα οποία ρέουν εν αφθονία. Με αρκετές σινεφιλικές αναφορές σε ταινίες τρόμου, το «Ξενοδοχείο για τέρατα» αποτελεί μια καλή πρόταση για να πάει κανείς και να διασκεδάσει μαζί με τα παιδιά του. Η ταινία είναι γυρισμένη σε 3-D.