Οι κρατικές πολιτικές σκοτώνουν τους Ρομά

Θέλοντας να προλογίσω λοιπόν αυτήν την ενότητα σχετικά με τον κρατικό αυταρχισμό έναντι των Ρομά συμπολιτών μας, διάβασα ξανά το βιβλίο του Εντουάρ Λουί «Ποιος σκότωσε τον πατέρα μου». Εκεί ο Εντγκάρ Λουί γράφει ότι σύμφωνα με την Αμερικανίδα διανοούμενη Ρουθ Γκίλμορ, Ρατσισμός είναι η έκθεση συγκεκριμένων πληθυσμών σε πρόωρο θάνατο. Φευγαλέα σκέφτηκα τη μοίρα των αμερικανών ιθαγενών πληθυσμών και στη Βόρεια και στη Νότια Αμερική, τη μοίρα των ιβορίγινων, και των υπόλοιπων ιθαγενών πληθυσμών στην Ωκεανία, τη μοίρα των αφρικάνικων λαών στο Κογκό, στη Λιβερία, και στο Σουδάν, τα πλοιάρια που ξεκινούν από την Λιβύη, και που συχνά καταλήγουν σε τραγωδίες.

Μετά όμως πήγε το μυαλό μου κάπου πολύ πιο κοντά μας, σε μια γειτονιά είκοσι λεπτά από εδώ, στην γειτονιά του Δενδροποτάμου που επισκεπτόμουν τακτικά ως εθελοντής τη δεκαετία του 1990. Επισκεπτόμουν εκείνο το μαχαλά με τις παράγκες που βρίσκονταν πίσω από το σχολείο, ως μέλος του εθελοντικού δικτύου Ντρόμ. Τότε, πριν από τριάντα σχεδόν χρόνια, πηγαίναμε ο καθένας και η καθεμία μας δυο φόρες τη βδομάδα, προσπαθώντας να υποστηρίξουμε κάποιο παιδί στο διάβασμά του, για να μη εγκαταλείψει πρόωρα το σχολείο. Σκεπτόμενοι λοιπόν ότι Ρατσισμός μπορεί να είναι και η έκθεση συγκεκριμένων πληθυσμών σε πρόωρο θάνατο, ελάτε να δούμε τώρα τι απέγιναν εκείνα τα παιδιά: Πέντε από τα παιδιά αυτά και ένας πατέρας είναι αυτή τη στιγμή στη φυλακή εκτίοντας πολύχρονες ποινές κάθειρξης. Άλλα δύο ή τρία μπήκαν φυλακή και έχουν πια αποφυλακιστεί. Τρεις μητέρες των παιδιών αυτών είναι ήδη νεκρές. Πέθαναν σε ηλικία κάτω των πενήντα ετών, από παθολογικά αίτια, η μία από αυτές ήταν ανάπηρη και τοξικοεξαρτημένη. Άλλος ένας πατέρας έφυγε από νεφρική ανεπάρκεια. Κανένα από αυτά τα παιδιά δε πήρε απολυτήριο δημοτικού-και μπορώ να μετρήσω πάνω από δέκα. Ένα από αυτά τα παιδιά, δε ξαναπάτησε ποτέ στο σχολείο, μετά από δικαστήριο που πέρασε από καταγγελία γονέα μη Ρομά, ότι δήθεν τσίμπησε το παιδί του με σήραγγα, εκθέτοντάς του σε κίνδυνο μόλυνσης από AIDS, Ηπατίτιδα, ή άλλη μεταδοτική ασθένεια. Ο ισχυρισμός του παιδιού ότι έπαιζε με ένα αγκάθι ακακίας, από αυτά που υπήρχαν στην αυλή του σχολείου δεν έγινε ποτέ πιστευτός. Χωρίς απολυτήριο δημοτικού, κανένα από αυτά τα παιδιά δεν δικαιούται να συνάψει οχτάμηνη σύμβαση εργασίας με το Δήμο στον οποίο κατοικεί, στις υπηρεσίες καθαριότητας παραδείγματος χάριν.

Όλες οι οικογένειες ζουν με επιδόματα ή μαζεύουν παλιοσίδερα, ή και τα δύο. Τα επιδόματα διακόπτονται πάρα πολύ συχνά για διάφορους γραφειοκρατικούς λόγους. Αν έχεις αμελήσει να κάνεις ανανέωση της αίτησης για το ΚΕΑ ανά εξάμηνο,  εάν δεν ανανεώσεις το δελτίο ανεργίας σου ανά τρίμηνο, εάν δεν έχεις υποβάλλει εμπρόθεσμα φορολογική δήλωση, είναι κάποιες αιτίες διακοπής της καταβολής του επιδόματος. Και θα μου πείτε, ε και τόσο δύσκολο είναι να ανανεώσεις το δελτίο ανεργίας σου εμπρόθεσμα; ΝΑΙ είναι πολύ δύσκολο να μη χάσεις καμία από τις πάμπολλες προθεσμίες και προϋποθέσεις που τίθενται εάν είσαι λειτουργικά αναλφάβητος, εάν δεν έχεις πρόσβαση στο ίντερνετ, εάν δεν έχεις τις εφαρμογές της google να σου υπενθυμίζουν τις διάφορες υποχρεώσεις σου και η ζωή σου είναι ρημαγμένη από την μακρόχρονη φτώχεια και την ανέχεια. Και έτσι έρχεται το τέλος του μήνα, αντιλαμβάνεσαι ότι δεν έχουν μπει τα χρήματα, τα 200 ευρώ στο λογαριασμό, και το άγχος, ο φόβος θανάτου σε κυριεύει.

Ο πληθυσμός των Ρομά ζει σε ένα συνεχή φόβο και σε ένα διαρκές στρες επιβίωσης. Οι μεσήλικοι πληθυσμοί είναι σε όλοι σε μία κατάσταση πολύ επιβαρυμένης ψυχικής υγείας, αποτέλεσμα όλων αυτών των συνθηκών επισφαλούς ζωής. Η  νεολαία ζει, ως επί τω πλείστω, επικινδύνως, στα όρια της ελαφριάς ή καμία φορά και πιο βαριάς παραβατικότητας.  Στα πλαίσια αυτής της επισφαλούς επιβίωσης τρεις νεαροί Ρομά συμπολίτες μας έχουν πεθάνει στην Ελλάδα τα τελευταία τρία χρόνια. Έχουν πεθάνει από τη θανάσιμη πλέον συνήθεια των αστυνομικών όπλων να εκπυρσοκροτούν υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες, όπως ανέφερε και η τελευταία ανακοίνωση της ένωσης επί του θέματος. Η ατιμωρησία των ενόχων, η συνειδητοποίηση ότι τελικά ο ίδιος ο νεκρός φταίει για την κατάληξή του, επειδή ήταν Ρομά, μας γεμίζει οργή.

Το Δίκτυο καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, στο οποίο συμμετέχει η Ελληνική ένωση για τα δικαιώματα του Ανθρώπου, στην ετήσια έκθεσή της για το 2022, αφού καταγράφει με στοιχεία την στοχοποίηση προσφύγων και μεταναστών καθώς και Ρομά Ελλήνων πολιτών από εκπροσώπους των σωμάτων ασφαλείας, παρατηρεί με ανησυχία ότι ένας σημαντικός αριθμός θυμάτων δεν προβαίνει σε καταγγελία ποινικά διωκόμενου εγκλήματος με ρατσιστικό κίνητρο από φόβο για δευτερογενή θυματοποίηση ή απουσία εμπιστοσύνης προς τις Αρχές ότι θα προστατευθούν από την επαναθυματοποίηση.

Στο βιβλίο του ο Εντγκάρ Λουί αναφέρει τις πολιτικές των κυβερνήσεων που σκότωσαν τον πατέρα του. Τις αναφέρει με ονοματεπώνυμο: Ολάντ, Βαλς, Ελ Ομρί, Χιρς, Σαρκοζί, Μακρόν, Μπερτράν, Σιράκ. Η ιστορία του σώματος του πατέρα του Εντγκάρ Λουί κατηγορεί την πολιτική ιστορία. Θα ήταν χρήσιμο ίσως να αναφέρουμε με τη σειρά τα ονόματα των υπουργών που παράτησαν στην τύχη του τον Οικισμό Της Αγίας Σοφίας του πρώην Στρατοπέδου Γκόνου, του οποίου κάτοικος ήταν ο νεαρός Κώστας Φραγκούλης, μετά τα πανηγυρικά εγκαίνιά του από τον τότε Πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη. Πρότυπο οικισμό είχαν το θράσος να τον λένε, χωρίς αποχετεύσεις, χωρίς πρόβλεψη για όμβρια ύδατα, μέσα σε βιομηχανική περιοχή, με τους κατοίκους να κατοικούν μέχρι και σήμερα, είκοσι χρόνια μετά, σε ΠΡΟΚΑΤ οικίσκους. Σε αυτόν τον οικισμό μεγάλωσε ο Κώστας Φραγκούλης. Τα νεκρά σώματα των νεαρών Νίκου Σαμπάνη, Κώστα Φραγκούλη, και Χρήσου Μιχαλόπουλου, τα ρημαγμένα σώματα των γυναικών και των ανδρών στον Δενδροπόταμο, στον Ευοσμο, στο Ζεφύρι και στην Αγία Βαρβάρα, κατηγορούν την σύγχρονη ελληνική πολιτική ιστορία, και αναζητούν απαντήσεις.

*Ο Αλέκος Καρδασιάδης είναι δικηγόρος, μέλος της ΕλΕΔΑ