Όχι στο γιγαντιαίο φωτοβολταϊκό έργο που απειλεί το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής της περιοχής είπε ο Δήμος Χαλκηδόνας σε μια ιστορική συνεδρίαση με πολύ κόσμο που ζητούσε και θεσμικά να παρθεί απόφαση ενάντια στην καταστροφή της περιοχής. Πρόκειται για μια σημαντική γνωμοδότηση ενάντια στην πρόθεση της εταιρείας Metlen (συμφερόντων Μυτιληναίου) να εγκαταστήσει το γιγαντιαίο φωτοβολταϊκό πάρκο στην περιοχή του Ξηροχωρίου – Ν. Μεσημβρίας του Δήμου Χαλκηδόνας έκτασης σχεδόν 4.000 στρεμμάτων.
«Σε μια ιστορική συνεδρίαση του Δήμου Χαλκηδόνος, η κοινωνία στάθηκε ενωμένη και αποφασισμένη και είπε, “Όχι στο γίγα φωτοβολταϊκό” ακούγοντας τη φωνή του κόσμου και όχι τις πιέσεις των ισχυρών. Σε μια αίθουσα γεμάτη από κόσμο όπου οι όρθιοι ήταν περισσότεροι από τους καθήμενους, το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: «Ναι στη δικαιοσύνη, στην προστασία του τόπου και των ανθρώπων του. Όχι στην καταστροφή της περιοχής για τα κέρδη λίγων» σημειώνει η Πρωτοβουλία Stop στο Γίγα Φωτοβολταϊκό Πάρκο στη σελίδα της στο facebook.
Υπενθυμίζεται ότι τόσο το Κοινοτικό Συμβούλιο Ξηροχωρίου αποφάσισε με ψήφους 3-0 κατά του έργου, ακολουθώντας την ομόφωνη αρνητική απόφαση της Νέας Μεσημβρίας.
Στην ειδική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Χαλκηδόνας για τη νέα, ενιαία Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Φ/Β πάρκου που έχει προταθεί να εγκατασταθεί δίπλα στον οικισμό Μπαλαίϊκα, παρενέβη ο επικεφαλής της παράταξης «ΑΛΛΑΓΗ στην Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας», Καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, Γιάννης Μυλόπουλος, προκειμένου να υποστηρίξει την πρόταση της παράταξης, η οποία υποβλήθηκε και στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κ. Μακεδονίας, για αναστολή έγκρισης αδειών εγκατάστασης έργων ΑΠΕ σε όλη την έκταση της Περιφέρειας, εκτός χωροταξικού σχεδιασμού και εκτός σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης.
«Το συγκεκριμένο έργο εγκατάστασης βιομηχανικής κλίμακας Φ/Β πάρκου ισχύος 236 MW και έκτασης 3.800 στρεμμάτων σε καλλιεργήσιμη και κατοικημένη περιοχή είναι εκτός πνεύματος και αρχών βιώσιμης ανάπτυξης γιατί υποβαθμίζει την τοπική οικονομία, ερημοποιεί κοινωνικά την περιοχή και έχει μια σειρά από σοβαρές αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις στο μικροκλίμα, στη βλάστηση, στο έδαφος, στα νερά, στη χλωρίδα και στην πανίδα της περιοχής, επιδεινώνοντας τους κινδύνους πλημμυρών και ξηρασίας. Ένα έργο που ερημοποιεί οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά μια εύφορη και καλλιεργήσιμη περιοχή δεν έχει χαρακτηριστικά ούτε “πράσινου”, ούτε αναπτυξιακού έργου. Το εγχείρημα της πράσινης ενέργειας στην Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας πρέπει να ενταχθεί σε έναν καλά μελετημένο χωροταξικό σχεδιασμό, καθώς και σε ένα σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης της υπαίθρου» σημείωσε μεταξύ άλλων σε ανακοίνωσή της η παράταξη.
Να αναφερθεί ότι η ΜΠΕ αναλύθηκε από την Επιστημονική Επιτροπή Αξιολόγησης (ΕΕΑ), που συστάθηκε με πρωτοβουλία κίνησης κατοίκων από τα Μπαλαίικα και το Ξηροχώρι του Δήμου Χαλκηδόνος. Η ΕΕΑ αποτελείται από τον καθηγητή Γ. Μυλόπουλο, πρώην πρύτανης ΑΠΘ, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, ΑΠΘ, τον καθηγητή Β. Κελεσίδη Πολυτεχνείο Κρήτης, Τμήμα Μηχ. ΦυσικώνΠόρων (2000-2016), την Δρ. ΧΜ Κριστίνα Μακνέα, Περιβαλλοντολόγο, Κεντρική Αντιπροσωπεία ΤΕΕ, τον ΔΡ ΧΜ Δημοσθένη Παπαμελετίου, Κοινό Κέντρο Ερευνών, Επιτροπή
Ευρωπαϊκής ‘Ένωσης (1987-2020) και το, Θεοφάνης Τακούδης, Μαθηματικός Μετεωρολόγος. Σε μια αναλυτική έκθεση τεκμηριώνονται οι θέσεις της Επιπτροπής ενώ επεξηγούνται όλες οι περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις από την εγκατάσταση.
Σύμφωνα με την έκθεση που παρουσιάστηκε στην συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου«μια από τις κύριες αδυναμίες της ΜΠΕ της Μυτιληναίος είναι ότι θεωρεί πως οι κάτοικοι της περιοχής πρέπει να ανεχθούν την τεράστια οπτική όχληση και την αισθητική υποβάθμιση του τοπίου που θα δημιουργήσει ο σχεδιασμός του έργου». «Το θέμα είναι κεντρικής σημασίας καθώς διαφαίνεται αναμφισβήτητα ότι η οπτική όχληση θα είναι ακραία. Τα πάνελ θα πνίξουν τους 3 οικισμούς στην κυριολεξία. Τα μέτρα αντιμετώπισης που προτείνει η μελέτη με την φύτευση αυτοχθόνων φυτικών ειδών για να μειωθεί η οπτική τρωτότητα δεν επαρκούν στο ελάχιστο για να αντισταθμίσουν την υποβάθμιση του περιβάλλοντος τοπίου, εφόσον ευδοκιμήσουν» σημειώνεται μεταξύ άλλων.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ΜΠΕ της Μυτιληναίος τα Φ/Β πάνελ σχεδιάζονται να τοποθετηθούν στις εξής αποστάσεις από τους οικισμούς:
- Ξηροχώρι: 180 μέτρα
- Μπαλαίικα: 270 μέτρα
- Νέα Μεσημβρία: 1208 μέτρα
Οι παραπάνω αποστάσεις θεωρούνται από την ΕΕΑ ως άκρως απαγορευτικά κοντινές στους παραπάνω οικισμούς.
Επιπλέον, σύμφωνα με την έκθεση, λόγω της άμεσης γειτνίασης με τις κατοικημένες περιοχές και την τεράστια έκταση των 3800 στρεμμάτων που θα φτάνει από τα όρια των οικισμών μέχρι τον ορίζοντα, αναγκαστικά θα δημιουργηθεί μια έντονα αποπνικτική ατμόσφαιρα που θα αλλάξει ριζικά το τοπίο μετατρέποντάς το κυριολεκτικά σε “κρανίου τόπο”.
«Δεν θα υπάρχει πλέον η φύση γύρω από τους οικισμούς. Θα κυριαρχεί το μαύρο χρώμα των πάνελ μέχρι τον ορίζοντα. Οι επιπτώσεις στην ευεξία των κατοίκων θα είναι καταιγιστικές. Βλέποντας το αλλοιωμένο τοπίο, οι κάτοικοι θα χάσουν την χαρά της καθημερινής ζωής και την υπερηφάνεια για το τόπο τους. Σε τελευταία ανάλυση θα επιτευχθεί το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που θα έπρεπε να επιδιώκει η Πολιτεία. Ο κόσμος θα έχει τάση φυγής προς τα αστικά κέντρα αντί να επιστρέφει στην ύπαιθρο. Θα επέλθει σταδιακά ερήμωση, με ό,τι άλλο θέμα συνεπάγεται, όπως η αστυφιλία, δημογραφικό, φτώχια, ανεργία, εγκληματικότητα κ.α. Εδώ ακριβώς βρίσκεται και η ουσία του όλου προβλήματος.» αναφέρεται συγκεκριμένα.
Η έκθεση μιλά ακόμη για τις επιπτώσεις που θα έχει η αλλαγή χρήσης της αγροτικής γης σε τόσο μεγάλη κλίμακα στην ευρύτερη περιοχή, εξέλιξη που θα επιβαρύνει κυρίως τους κατοίκους που είναι πολυάριθμοι και διαμένουν μονίμως στο Ξηροχώρι και στη Ν. Μεσημβρία τονίζοντας το οικονομικό-κοινωνικό αποτύπωμα του προτεινόμενου έργου της Μυτιληναίος είναι ιδιαίτερα αρνητικό για την συντριπτικά μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων της περιοχής.
Όσον αφορά τις μικροκλιματικές μεταβολές η Επιτροπή Αξιολόγησης τονίζει ότι «παρά τις διαβεβαιώσεις της ΜΠΕ της Μυτιληναίος ότι τα Φ/Β στα Μπαλαίικα στο σύνολο τους δεν αναμένεται να προκαλέσουν καμία δυσμενή επίδραση στο ευρύτερο κλίμα, αλλά και στο μικροκλίμα της περιοχής, μετεωρολογικές αναλύσεις σε άλλες περιοχές στην Ελλάδα επιβεβαιώνουν ακριβώς το αντίθετο, γεγονός που εξάλλου είναι γνωστό και από την διεθνή βιβλιογραφία. Αυτό έγκειται τόσο στην εγκατάστασητων Φ/Β πάνελ που αντανακλούν τον ήλιο, όσο και στην απώλεια της αγροτικής καλλιέργειας που συνεπάγεται δραματική μεταβολή της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας σε τεράστιες εκτάσεις».
Επισημαίνεται, έτσι, ότι φωτοβολταϊκά πάρκα σε τεράστιες εκτάσεις 1000 και 2000 στρεμμάτων, αλλάζουν το μικροκλίμα της περιοχής σε τέτοια έκταση που επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στο ευρύτερο κλίμα και κατ’ επέκταση στην απόδοση των καλλιεργειών. Συγκεκριμένα, ο μετεωρολόγος της ΕΕΑ τονίζει ότι από την εμπειρία του στο πεδίο ότι ακόμα και πολύ μικρές αλλαγές στο μικροκλίμα, επιφέρουν πολύ μεγάλες αλλαγές στο ευρύτερο κλίμα.
Ίσως η κυριότερη αδυναμία της ΜΠΕ της Μυτιληναίος είναι, σύμφωνα με την αξιολόγηση, ότι δεν λαμβάνει καθόλου υπόψη την απώλεια καλλιεργήσιμης γης που προκαλεί η εγκατάσταση Φ/Β και τις δραματικές συνέπειες σε κοινωνικό-οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο.
Συγκεκριμένα, στην έκθεση αναφέρεται ότι «στο Ξηροχώρι σήμερα η εγκατάσταση των Φ/Β πάρκων διεκδικεί στο σύνολο της, βορείως και νοτίως του οικισμού, ένα μερίδιο της τάξης του 40% των 23.000 στρεμμάτων γόνιμης γης με επικρατούσα καλλιέργεια τα σιτηρά, δευτερευόντως του αμπελώνα 400 στρεμμάτων και διαφόρων οπωροφόρων δένδρων της τάξης των 250 στρεμμάτων.
Δηλαδή, η απώλεια της καλλιεργήσιμης γης του Ξηροχωρίου, ως έχει μέχρι σήμερα, είναι ήδη της τάξης των 9.000 στρεμμάτων η οποία αποτελεί έναν εν ανεπαρκεία αναντικατάστατο φυσικό πόρο, του οποίου η απώλεια θα συνεχιστεί να αυξάνεται στομμέλλον εάν δεν μπει φραγμός στην ανεξέλεγκτη χωροθέτηση των Φ/Β.Συνεπώς, η ΕΕΑ θεωρεί ότι «σε περιπτώσεις αγροτικής γης με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του Ξηροχωρίου η αλλαγή χρήσης από αγροτικές εφαρμογές σε Φ/Β θα έπρεπε να προστατεύεται και να ρυθμίζεται με μέτρο και επιστημονικά κριτήρια από τον νόμο και να μην είναι ανεξέλεγκτη όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή σε πολυάριθμες περιπτώσεις στην Ελλάδα , συμπεριλαμβανομένης της ΜΠΕ της Μυτιληναίος στα Μπαλαίικα».
Επιπλέον, όπως τονίζει η ΕΕΑ «από ένα σύγχρονο Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ, που δυστυχώς δεν υφίσταται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, στην περίπτωση της περιοχής Μπαλαίικα, λόγω της εξαιρετικής ποιότητας της καλλιεργητικής γης, θα περιμέναμε μείωση της εδαφικής κάλυψης του προτεινόμενου Φ/Β της τάξης του 80% (δηλαδή το πολύ 760 στρέμματα αντί 3.800) και αύξηση των αποστάσεων από τις κατοικημένες περιοχές, έτσι ώστε να περιορίζεται η οπτική όχληση σε ικανό βαθμό, ταυτόχρονα με αντίστοιχη προστασία της γεωργικής παραγωγής, απασχόλησης και γενικότερα τη διατήρηση του τοπικού παραδοσιακού τρόπου διαβίωσης στην περιοχή και την περαιτέρω υγιή ανάπτυξή του».
Σοβαρές επιπτώσεις θα υπάρξουν και ως προς τη λειτουργία του οικοσυστήματος στην ευρύτερη περιοχή, όπου η πανίδα και ορνιθοπανίδα έχει τεράστιο οικολογικό ενδιαφέρον λόγω της γειτνίασης με τη λίμνη Πικρολίμνη, περιοχή ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000, καθώς και της εγγύτητας με τους ποταμούς Γαλλικό και Αξιό και την προστατευόμενη περιοχή του Δέλτα Αξιού-Αλιάκμονα ενώ όπως τονίζεται από την ΕΕΑ «δεν έχει μελετηθεί επαρκώς ο κίνδυνος πλημμυρικών φαινομένων, καθώς τα πάνελ θα τοποθετηθούν σε λοφώδεις πλαγιές και ρέματα με αρκετή κλίση, αντικαθιστώντας τη βλάστηση που συγκρατούσε τις πλημμυρικές απορροές..
Υπενθυμίζεται ότι εκδίκαση των προσφυγών του Δήμου Χαλκηδόνος στο ΣτΕ για την ακύρωση των αδειοδοτήσεων του αρχικού σχεδιασμού του έργου, είχε οριστεί για τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2024 και αναβλήθηκε για τον ερχόμενο Απρίλιο 2025.
Ωστόσο, πρόσφατα η ανάδοχος εταιρεία υπέβαλε μια νέα ενιαία ΜΠΕ που εμπεριέχει όλα τα επί μέρους Φ/Β που είχαν ήδη αδειοδοτηθεί τμηματικά το 2020-22 και αιτήθηκε νέα ενιαία άδεια για το όλο έργο. Αυτό σημαίνει νέα περίοδο διαβούλευσης με καταληκτική ημερομηνία την 06/02/2025 για τη γνωμοδότηση του Δήμου Χαλκηδόνας σύμφωνα με το ΦΕΚ Β45/2014. Ενώ για τις απόψεις του ενδιαφερομένου κοινού επί της ΜΠΕ για την δημόσια διαβούλευση έχει ως καταληκτική ημερομηνία την 20η Φεβρουαρίου.
Σταυρούλα Πουλημένη
