Η πρόσφατη συνάντηση που συγκάλεσε ο EZLN, στο πλαίσιο των «Διεθνών Συναντήσεων των Αντιστάσεων και Εξεγέρσεων», μας επέτρεψε να μάθουμε σε βάθος και με περισσότερες λεπτομέρειες για την πρόταση των «κοινών», την οποία είχαν ήδη προωθήσει πριν από ένα χρόνο. Για όσους από εμάς δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν στη συνάντηση, ήταν σημαντικό να ακούσουμε τις διοικήτριες της Παράνομης Επαναστατικής Ιθαγενικής Επιτροπής και τις διάφορες αρχές των Συνελεύσεων των Συλλογικοτήτων των Αυτόνομων Ζαπατιστικών Κυβερνήσεων, καθώς και τον υποδιοικητή Μοϊσές να εξηγούν τη γενεαλογία των «ζαπατιστικών κοινών».
Στη συνάντηση αυτή, επιβεβαίωσαν επίσης με σαφήνεια την εκ μέρους τους απόρριψη του πολέμου. «Δεν θέλουμε τον πόλεμο που κάνει το καπιταλιστικό σύστημα», είπε ο Μοϊσές, και έδωσε έμφαση σε αυτό που οικοδομούν στα ζαπατιστικά εδάφη. Η φράση «το καπιταλιστικό σύστημα δεν θα μας αναγκάσει να κάνουμε πόλεμο» δεν δείχνει μόνο την άρνηση να ακολουθήσουν την ατζέντα του συστήματος, αλλά δείχνει επίσης ότι έχουν το δικό τους ημερολόγιο από το οποίο δεν θα απομακρυνθούν.
Θα ήθελα να εμβαθύνω σε μια πτυχή των «κοινών». Δεν σκοπεύω να εξηγήσω περί τίνος πρόκειται, δεδομένου ότι ένα μεγάλο μέρος της συνάντησης αφορούσε αυτό, και νομίζω ότι οι εξηγήσεις που δόθηκαν καθιστούν περιττή οποιαδήποτε διευκρίνηση.
Το ζήτημα που μου φαίνεται σημαντικό είναι ότι ο ζαπατισμός προτείνει κάτι τόσο ριζοσπαστικό και τόσο βαθύ, τόσο αντίθετο με ό,τι κάνουν τα κινήματα, που προκαλεί θετική έκπληξη και προβληματισμό.
Είναι σαφές ότι το αντισυστημικό, αντικαπιταλιστικό και χειραφετικό στρατόπεδο διανύει μια σκοτεινή περίοδο πολέμων, καταστροφών και καταστολής. Είναι μια από τις χειρότερες στιγμές για τους αγώνες από τα κάτω, καθώς δεν διακρίνονται βαθιές αλλαγές στον ορίζοντα, παρά μόνο περισσότερες καταιγίδες. Σε στιγμές όπως η τωρινή, το σύνηθες είναι η λίγο-πολύ συντεταγμένη υποχώρηση των επαναστατικών δυνάμεων.
Στη Λατινική Αμερική έχουμε δει ότι όταν η δεξιά χρησιμοποιεί βία και όπλα, οι επαναστάτες υποχωρούσαν εγκαταλείποντας τον αγώνα, εμπλέκονταν σε «ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις» και περιορίζονταν μόνο σε εκείνα τα πεδία που είναι αποδεκτά από τους αποπάνω, όπως είναι το εκλογικό παιχνίδι όπου δεν διακυβεύεται τίποτα σημαντικό. Όσοι είχαν ήδη επικεντρωθεί στη νόμιμη/εκλογική οδό, στρέφονται όλο και πιο δεξιά, διατηρώντας έναν φαινομενικά αριστερό λόγο, αλλά κάνοντας την πολιτική που βολεύει το κεφάλαιο, δηλαδή συμβάλλοντας στη λεηλασία
Κάτι τέτοιο συνέβη με τα αντάρτικα της Κεντρικής Αμερικής και της Κολομβίας, αλλά και με τους διάφορους «προοδευτισμούς». Αυτός είναι ο λόγος που το τοπίο σήμερα είναι τόσο ζοφερό, σε σημείο που τα περισσότερα κινήματα να περιορίζονται στην υποστήριξη «προοδευτικών» κυβερνήσεων και κομμάτων.
Ο EZLN, αντίθετα, δεν υποχωρεί, δεν εγκαταλείπει τις αρχές του, ούτε μπαίνει στα παιχνίδια του συστήματος. Κάθε άλλο· παρά το γεγονός ότι έχουν τα πάντα εναντίον τους, κάνουν ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός προωθώντας τα «κοινά», όχι ως απώτερο στόχο αλλά ως ζωντανή και συγκεκριμένη πρακτική στα εδάφη όπου ζουν και αντιστέκονται οι βάσεις στήριξης. Τη στιγμή της μεγαλύτερης σκοτεινιάς, όταν η συντριπτική πλειοψηφία έχει χάσει κάθε ελπίδα, αναλαμβάνουν ένα πρωτοφανές εγχείρημα, αφήνοντας πίσω όχι μόνο την ατομική ιδιοκτησία αλλά και την κοινοτική ιδιοκτησία, δηλαδή κάθε έννοια ιδιοκτησίας.
Πώς είναι δυνατόν μια πολιτική δύναμη να εξαπολύει μια τόσο έντονη επίθεση, τη στιγμή ακριβώς που καταγράφεται η επέλαση του συστήματος; Με μια πρώτη ματιά, φαίνεται αντιφατικό. Ωστόσο, πρόκειται για ηθική και πολιτική συνέπεια. Όπως οι γυναίκες που αγωνίζονται δεν αφήνουν την απελευθέρωσή τους για ένα αύριο που μπορεί να έρθει ή να μην έρθει, έτσι και οι ζαπατίστας δεν περιμένουν «την Επανάσταση» για να υπερβούν τον καπιταλισμό· προτείνουν, αντίθετα, τα «κοινά» ως διέξοδο από αυτή τη δύσκολη κατάσταση.
Είναι η ηθική που τους οδήγησε να διαλύσουν δομές όπως τα Συμβούλια Καλής Διακυβέρνησης, παρόλο που ήταν δικό τους δημιούργημα, επειδή κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν ήταν πλέον χρήσιμα για την επίτευξη των στόχων τους. Θα μπορούσαν να είναι ικανοποιημένοι με τον νέο κόσμο που οικοδομούν, με τις κλινικές, τα σχολεία, τα νοσοκομεία και τους άλλους χώρους. Ωστόσο, προετοιμάζονται για να αντιμετωπίσουν την καταιγίδα, εμβαθύνοντας σε αυτό που ήδη είναι: εξεγερμένοι που αντιστέκονται στον καπιταλισμό ενώ συγχρόνως οικοδομούν το νέο.
Αν για να αντιμετωπιστεί η καταιγίδα ήταν απαραίτητο να κομματιαστεί η «καταραμένη πυραμίδα», όπως είπε ο Μοϊσές πριν από ένα χρόνο, για να συνεχιστεί η οικοδόμηση του νέου τούς φάνηκε απαραίτητο να αρχίσουν να δουλεύουν τα «κοινά». Πιστεύω ότι πρόκειται για μια πρόταση και μια πραγματικότητα βαθιά επαναστατικές, των οποίων τη σπουδαιότητα δεν μπορούμε ακόμα να μετρήσουμε, γιατί δεν υπάρχει κάτι παρόμοιο στα επαναστατικά κινήματα που είναι γνωστά στην ιστορία.
Με αυτή την πρόταση, ο ζαπατισμός συνεχίζει τη διαδικασία μετασχηματισμού του, τη συνέχιση των αλλαγών, μια διαδικασία δίχως τέλος, όπως έλεγε σε μια ιστορία του ο γερο-Αντόνιο ότι ο αγώνας είναι σαν ένας κύκλος, που ξεκινάει από κάπου αλλά δεν τελειώνει ποτέ. Πιστεύω ότι με τον καιρό θα εκτιμήσουμε τα «κοινά» ως μια βαθιά αντικαπιταλιστική αλλαγή, ως το ξεκίνημα μιας νέας οικοδόμησης μακράς πνοής, στη βάση των προηγούμενων δημιουργιών.
Πηγή: jornada.com
