Υποθέτω ότι η πρωτοφανής άνοδος της ακροδεξιάς είναι η συνέπεια της αποσύνθεσης των κοινωνιών, κυρίως λόγω της εξάπλωσης του νεοφιλελευθερισμού τα τελευταία τριάντα χρόνια. Ωστόσο, δεν υπάρχει ένας και μοναδικός λόγος, σε κάθε περιοχή το φαινόμενο οφείλεται σε γενικές και ειδικές αιτίες που πρέπει να αναλυθούν.
Με τον όρο αποσύνθεση μιας κοινωνίας εννοώ τόσο μια γενικευμένη απώλεια των αξιών που ενώνουν και δίνουν νόημα στην ίδια την κοινωνία, όσο και το γεγονός ότι τα μέλη της παύουν να αισθάνονται ότι ανήκουν σε κάτι μεγαλύτερο και ταυτίζονται με αυτήν.
Απεναντίας, όταν ο ένας και η άλλη καταλήγουν να γίνουν εχθροί (εξαιτίας των ιδεών, των σεξουαλικών επιλογών και του φύλου, του χρώματος του δέρματος, των γενεών ή της εθνικότητας), οι άνθρωποι δεν αισθάνονται πλέον μέρος της ίδιας ανθρώπινης κοινότητας.
Ο νεοφιλελευθερισμός έχει πυροδοτήσει ένα κλίμα καταναλωτισμού, αποκλεισμού των φτωχότερων, κοινωνικής πόλωσης και αυξανόμενης στρατιωτικοποίησης, με την κλιμάκωση των αστυνομικών πρακτικών όπως το “trigger-happy”, του οποίου τα θύματα είναι φτωχοί, σκουρόχρωμοι νέοι. Η κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και η συσσώρευση μέσω της εκποίησης βρίσκονται στη βάση αυτής της παρακμής.
Στην περίπτωση της Αργεντινής, βρίσκω τρεις πρόσθετους λόγους που βοηθούν στην ερμηνεία, αλλά δεν εξαντλούν το ζήτημα της ανόδου της ακροδεξιάς του Μίλεϊ.
Ο πρώτος είναι η μακρά ιστορία της Αργεντινής, μιας χώρας που κυβερνάται από μια άγρια, βίαιη και γενοκτονική ολιγαρχία. Μετά την εργατική εξέγερση της 17ης Οκτωβρίου 1945, η ολιγαρχική κουλτούρα (συνεπικουρούμενη από τα μεσαία στρώματα και ένα μεγάλο μέρος των διανοουμένων) βάφτισε τους εργάτες «ζωολογική πλημμύρα». Επίθετα που έχουν χρησιμοποιηθεί πολλές φορές εναντίον της εργατικής τάξης.
Όταν συμπεριφέρονται στους άλλους σαν ζώα, όπως έκανε και ο ναζισμός, για να αναφέρω ένα παράδειγμα, είναι σαφής ένδειξη του γεγονότος ότι δεν τους θεωρούν μέρος της ίδιας κοινωνίας, των «αξιοσέβαστων ανθρώπων», όπως συνηθίζουν να αυτοαποκαλούνται οι αστικές ελίτ.
Ακόμα κι αν η ολιγαρχία ηττήθηκε από τους εργατικούς αγώνες, η κουλτούρα της επιμένει και με την πάροδο του χρόνου παίρνει διαφορετικές μορφές διατηρώντας ανέπαφο το ρατσιστικό και ταξικό της περιεχόμενο. Χωρίς αμφιβολία, η στρατιωτική δικτατορία (1976-1983) επιδείνωσε την πόλωση και την αποσύνθεση της κοινωνίας, μεγάλο μέρος της οποίας παρέμενε αδιάφορο μπροστά στο δράμα των βίαιων εξαφανίσεων.
Ο δεύτερος λόγος είναι τα σχεδόν είκοσι χρόνια φιλελευθερισμού. Η γενίκευση των κοινωνικών σχεδίων σε αυτήν την περίοδο – που σχεδιάστηκαν για να μειώσουν τη φτώχεια στις πιο κρίσιμες περιόδους – οδήγησε στην εξουδετέρωση των λαϊκών κινημάτων ως μετασχηματιστικών δυνάμεων. Με τον καιρό αυτά τα κινήματα κατέληξαν να γίνουν οι διαχειριστές αυτών των μεταβάσεων, με όλο το βάρος του κοινωνικού ελέγχου, της διαφθοράς και της αποπολιτικοποίησης που μπορεί να διανοηθεί κανείς.
Πολλοί άνθρωποι από τα λαϊκά στρώματα, όπως οι νέοι που υποστηρίζουν τον Milei, επιβιώνουν με την παραοικονομία και αυτοπροσδιορίζονται ως «επιχειρηματίες», απορρίπτοντας τα κοινωνικά προγράμματα τα οποία θεωρούν προνόμια κενά περιεχομένου.
Στη διάρκεια της κυβέρνησης του Alberto Fernández (2019-2023), που χρειάστηκε να αντιμετωπίσει την πανδημία του Covid 19, η οικονομική κρίση έγινε ενδημική, με πληθωρισμό γύρω στο 100% ετησίως, τον μισό πληθυσμό να ζει στη φτώχεια και, κυρίως, τη βεβαιότητα ενός μη – μέλλοντος για το νεανικό τμήμα της κοινωνίας.
Τρίτον, αρκετοί παράγοντες συνέβαλαν στην άνοδο του Milei (που προωθήθηκε από τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης, τις επιχειρήσεις και τα μεσαία στρώματα): από την κακή διαχείριση της οικονομίας μέχρι την έκρηξη του φεμινισμού που κατέκλυσε τους δρόμους με εκατό χιλιάδες γυναίκες (κυρίως νέες) καταγγέλλοντας με αρκετή επιτυχία τις μάτσο και πατριαρχικές συμπεριφορές πολλών ανδρών. Προφανώς δεν θέλω να κατηγορήσω τον φεμινισμό για την άνοδο του Milei, αλλά να κατανοήσω τους λόγους για τους οποίους τόσοι πολλοί νεαροί άνδρες έλκονται από τον αντιφεμινιστικό λόγο του που δικαιολογεί την ανδρική βία. Τόσο στην Αργεντινή όσο και στη Βραζιλία του Μπολσονάρο, έχει δημιουργηθεί ένα ρήγμα μεταξύ των νεαρών ανδρών και των νεαρών γυναικών, το οποίο ποτέ δεν ήταν τόσο βαθύ.
Οι επιθέσεις της ακροδεξιάς κατά των ομοφυλόφιλων και των λεσβιών βρήκαν ενθουσιώδη υποστήριξη από αυτούς τους άνδρες, οι οποίοι ένιωθαν ότι είχαν παραγκωνιστεί από τις συνομήλικες γυναίκες (και τους ομοφυλόφιλους και τις λεσβίες), όταν δεν πρωταγωνιστούσαν άμεσα σε βίαιες πράξεις. Υπάρχουν χιλιάδες μαρτυρίες γυναικών που δέχτηκαν επίθεση στο δρόμο μόνο και μόνο επειδή φορούσαν το πράσινο μαντήλι που συμβολίζει το δικαίωμα στην άμβλωση, κακοποιήσεις στις οποίες συνέβαλαν με τη σειρά τους η Καθολική και η Ευαγγελική Εκκλησία.
Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε κι άλλους παράγοντες για να εξηγήσουμε την άνοδο του Milei, όπως την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ, της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς και των συντηρητικών ΜΚΟ του Βορρά. Αλλά κατά τη γνώμη μου το κλειδί βρίσκεται μέσα στις κοινωνίες μας, που εξακολουθούν να κουβαλούν ταξικές, αποικιακές και πατριαρχικές προκαταλήψεις.
Ωστόσο, το πιο εντυπωσιακό και πιο ανησυχητικό, είναι εκείνοι οι χιλιάδες νέοι άνθρωποι «χωρίς μέλλον» που αποδίδουν τα προβλήματά τους σε άλλους νέους σαν αυτούς «χωρίς μέλλον»,.
Θλιβερό αλλά πραγματικό.
Πηγή: comune-info.net
