Πριν από τη «μεγάλη αστυνομική επιχείρηση παρουσία δικαστικού λειτουργού και με συνοδεία αστυνομικών σκύλων», το Στέκι στο Βιολογικό του ΑΠΘ ήταν από τους χώρους που συζητήθηκαν μετά το «τελεσίγραφο» Χρυσοχοΐδη προς τις καταλήψεις. Δύο χρόνια μετά, στις 18 Νοεμβρίου 2021, οι άνθρωποι του Στεκιού έβρισκαν γυψοσανίδες που απέκλειαν τον μισό χώρο και τοίχους σημαδεμένους με «Χ» – σημάδι επικείμενης κατεδάφισης. Ψάχνοντας, ανακάλυψαν ότι, στις 16.9.21, ανατέθηκε σε εργολάβο έργο ύψους 1.320.600 ευρώ, με τίτλο «Εσωτερικές διαρρυθμίσεις χώρων ισογείου κτηρίου Βιολογίας για τις ανάγκες της Σχολής Θετικών Επιστημών», παραδοτέο σε 16 μήνες. Ο υφ. Παιδείας Άγγελος Συρίγος προειδοποιούσε: «Επίκειται κλείσιμο του μοναδικού στεκιού μέσα στο Αριστοτέλειο, στο Βιολογικό για την ακρίβεια, όπου θα δημιουργηθεί τους επόμενους μήνες μεγάλη Βιβλιοθήκη και θα εξυπηρετεί όλη τη Σχολή Θετικών Επιστημών» (ρ/σ North 98.0, 9.12.2021). Αλλά γιατί να μην ενισχυθεί η Κεντρική Βιβλιοθήκη, αντί κάθε Τμήμα να έχει μια μεγάλη δική του;
Άρθρο του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου στην εφημερίδα «Η ΕΠΟΧΗ»
Για την κυβερνώσα Δεξιά, η ανακατάληψη χώρου (με φυσικούς, όσο και συμβολικούς-ιδεολογικούς όρους) από την αναρχία, τα κινήματα και την Αριστερά είναι εγχείρημα αυτοτελές σε σχέση με το μείζον των ημερών – τις ανάγκες επικοινωνιακής διαχείρισης της πανδημίας, που θυμίζει Don’t Look Up. Κατάληψη ίσον ανομία – συνθήκη ανεπίτρεπτη για το ιδεολογικο-πολιτικό πρότζεκτ «να τελειώνουμε με τη Μεταπολίτευση»: η ελληνική κοινωνία χρειάζεται συνολική αναμόρφωση και σωφρονισμό, κι αυτός ξεκινά από τα πιο συγκρουσιακά τμήματά της και την παρουσία τους στο χώρο – το δρόμο, το Πανεπιστήμιο, τη γειτονιά.
Το μίσος της Δεξιάς όλων των αποχρώσεων για τις καταλήψεις συντηρεί τη μαχητικότητα του κρατικού μηχανισμού απέναντι στον «εσωτερικό εχθρό», τουλάχιστον από τις μέρες της «Βίλα Αμαλίας» –ρυμουλκώντας, ενίοτε, και φίλιες δυνάμεις: Εμπρησμός της Libertatia από ανενόχλητους ναζί, στο φόντο των σκοπιανοφαγικών συλλαλητηρίων της Θεσσαλονίκης (21.1.2018)· τριπλή εισβολή στη Libertatia εντεταλμένων του υπ. Πολιτισμού, ενστόλων και ασφαλιτών (4.11.2019, 17.7.2020 και 23.08.2020), με συνολικά 16 συλλήψεις (βλ. libertatiasquat.blogspot.com, 27.12.2021)· εκκένωση της Terra Incognita, και πάλι στη Θεσσαλονίκη, μέσα στο κατακαλόκαιρο (16.8.2020)· εκκένωση της Rosa Nera στα Χανιά (5.9.2020), που ανακαταλήφθηκε, προς απογοήτευση του Πολυτεχνείου και των αδελφών Σκουλά (οι 16 συλληφθέντες δικάζονται στις 2 Φεβρουαρίου)· εκκένωση και άλλων στεκιών πανεπιστημιακής ιδιοκτησίας (Βανκούβερ, ΑΣΟΕΕ, Πάντειο, Γκίνη/ΕΜΠ)· βίαιη εκκένωση της κατειλημμένης πρυτανείας του ΑΠΘ, αιχμές της οποίας ήταν η αντίθεση στην πανεπιστημιακή αστυνομία (ν. 4777) και η αλληλεγγύη στον απεργό πείνας Δημήτρη Κουφοντίνα (11.3.2021). Εκκένωση δεν σημαίνει πάντα «αξιοποίηση»: από το καλοκαίρι του 2016, το κατειλημμένο Ορφανοτροφείο της Τούμπας, που στέγαζε πρόσφυγες, παραμένει γιαπί.
Σε ό,τι αφορά τη Θεσσαλονίκη, υπάρχει και μια ειδικότερη πτυχή: ο νεο-μακαρθισμός, που (κυριολεκτικά) πρυτανεύει στο πανεπιστήμιο. Στην πρωτοχρονιάτικη επικοινωνία με τον πρωθυπουργό, ο πρύτανης του ΑΠΘ Νίκος Παπαϊωάννου εξέφρασε «τις ευχαριστίες για το τέλος μιας αυθαιρεσίας». «Οι αρχές του ΑΠΘ», σχολίαζε την επομένη η Πρωτοβουλία Πανεπιστημιακών ΑΠΘ-ΠΑΜΑΚ, «αποδείχθηκαν το τελευταίο διάστημα ο προθυμότερος εκτελεστής των ακροδεξιών και ακραίων φιλελεύθερων πολιτικών εντολών: ένθερμη υποστήριξη της συγκρότησης πανεπιστημιακής αστυνομίας, πρόσκληση των ΜΑΤ στο campus για βάναυσες επιθέσεις και συλλήψεις, συνεργασίες με εφοπλιστές για συστήματα παρακολούθησης και αστυνόμευσης, άμεση αποδοχή ΕΒΕ και επί χρήμασι ξενόγλωσσων προπτυχιακών. Τους άξιζε το πρωτοχρονιάτικο αντίδωρο».
Φέρνω στο νου τη μελέτη του καθηγητή του ΑΠΘ Δημήτρη Μαυροσκούφη για τη σκοτεινή παράδοση του ιδρύματος: «Ο αντικομμουνισμός, ως επίσημη πανεπιστημιακή ιδεολογία και πρακτική», γράφει, «ήταν κυρίαρχος ήδη από την εποχή του Μεσοπολέμου και αφορούσε τόσο τη δράση των φοιτητών όσο και τη στάση των καθηγητών. Η ιδεολογία αυτή πολύ εύκολα αποτέλεσε αργότερα, μέσα από το καμίνι της Κατοχής και του Εμφυλίου, τον κορμό της νέας κρατικής ιδεολογίας, της εθνικοφροσύνης, που στο πανεπιστήμιο πήρε τη μορφή του μακαρθισμού» («Τα “προοδευτικά ζιζάνια” του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης», 2021).
«Ο κόσμος της εξουσίας είχε ανοιχτούς λογαριασμούς με το Στέκι στο Βιολογικό», θυμίζει ο ελευθεριακός ιστότοπος Αlerta.gr. Τα τελευταία αρκετά χρόνια το Στέκι στο Βιολογικό δεν ήταν το παλιό Στέκι. «Αλλά και τι μ’ αυτό;», μου λένε κάποιες που το έζησαν στη δεκαετία του ‘90. «Πολύ δέσιμο»: Ελληνικά σε μαθητές από την Αλβανία και τη Γεωργία. Άπειρες συναυλίες, από τις Τρύπες μέχρι τη Σμέρνα (οι αφίσες εδώ: biologicasquad.blogspot.com). Διάβασμα και ανταλλαγή σημειώσεων. Θεατρικά και εκδρομές. Τάβλι και ψήσιμο σαρδέλας (!). Συνεδριάσεις και εκδηλώσεις κάθε είδους και όλων των τάσεων, υπό το βλέμμα της Μύγας, που τα έβλεπε όλα (κάποια τα έγραψε ο Ισίδωρος Ζουργός στις «Ρετσίνες του βασιλιά»). Αναρχικοί, φορουμίτισσες, φοιτητικά σχήματα, αρνητές στράτευσης. Αλλά και οι πρώτες κινηματογραφικές ομάδες του ΑΠΘ – Βιολογικό και Πολυτεχνείο. «Το 2011», μου λένε, «όταν έκλεινε η απεργία πείνας των 300 μεταναστών, ήμασταν στο “Γεννηματάς” με απεργούς. Δεν είχε καμιά λεφτά πάνω της, να πάρουμε καραμέλες που μας ζήτησαν, και πήγαμε στο Βιολογικό να πάρουμε λεφτά από το ταμείο».
Το Στέκι έφερε κοντά μαύρους και κόκκινες, έφτιαξε και φτιάχτηκε από σχέσεις – στάθηκε 34 ολόκληρα χρόνια. Οι καθεστωτικοί απορούν: «πώς έγινε;». Έγινε. Άρα μπορεί να ξαναγίνει.
