Στο πλαίσιο του αφιερώματος του alterthess.gr για τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαΐου, φιλοξενείται συνέντευξη του Γιώργου Ρακκά, επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Μένουμε Θεσσαλονίκη ούτε φυγή, ούτε υποταγή- Πρωτοβουλία των νέων για το δήμο Θεσσαλονίκης 2014».
Επιμέλεια: Ευγενία Χατζηγεωργίου
Σε εξέλιξη βρίσκεται στο πλαίσιο των κυβερνητικών σχεδιασμών η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ και του λιμανιού της Θεσσαλονίκης. Ποια είναι η στάση σας απέναντι σε αυτά τα σχέδια;
Είμαστε ριζικά ενάντιοι σε κάθε απόπειρα άμεσης ή έμμεσης ιδιωτικοποίησης των δημόσιων αγαθών και των κοινωνικών υποδομών. Φυσικά συμμετέχουμε στα κινήματα των πολιτών που τα υπερασπίζονται και προφανώς στηρίζουμε το δημοψήφισμα της 18ης Μαΐου.
Από εκεί και πέρα, αυτό που θέλουμε να τονίσουμε σε σχέση με αυτές τις διαδικασίες, είναι ότι πέραν όλων των άλλων, οι ιδιωτικοποιήσεις των δημόσιων αγαθών και των κοινωνικών υποδομών χωλαίνουν στο σημείο που ακριβώς προβάλλουν ως συγκριτικό τους πλεονέκτημα: Δεν είναι αποδοτικές και αποτελεσματικές. Ας φέρω ένα παράδειγμα: Όπου ιδιωτικοποιήθηκε το νερό, το δίκτυο ύδρευσης καταστράφηκε και η ποιότητα έπεσε κατακόρυφα… Το ίδιο συνέβη και με τους σιδηροδρόμους ή τα λιμάνια στην Αγγλία της Θάτσερ. Γιατί; Μα γιατί η συντήρηση των κοινωνικών υποδομών δεν εμπίπτει στην ιδιωτικο-οικονομική λογική. Δεν υπακούει στη λογική του κέρδους. Από την δική τους άποψη, οι κοινωνικές υποδομές «πεταμένα λεφτά» –διότι ακριβώς είναι πολύ ακριβές στην συντήρησή τους… επομένως τις απομυζούν βραχυπρόθεσμα για γρήγορα, χοντρά κέρδη και μετά τις εγκαταλείπουν κατεστραμμένες ως στυμμένες λεμονόκουπες.
Είναι αλήθεια ότι ο ακραίος νεοφιλελευθερισμός δοκιμάστηκε ‘με δάκρυα και αίμα’ κατά την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα και απέτυχε παταγωδώς. Υπ’ αυτή την έννοια, είναι ένα ιστορικό απολίθωμα, ανεξάρτητα από το τι ισχυρίζονται η κυβέρνηση ή οι τραπεζίτες, ή όσοι επιβουλεύονται τον κοινωνικό, εθνικό πλούτο της χώρας.
Το τελευταίο διάστημα ο δήμος Θεσσαλονίκης αντιμετωπίζει μία «αποψίλωση» του προσωπικού λόγω διαθεσιμότητας. Τι στάση θα κρατήσετε σε σχέση με την επιμονή της κυβέρνησης να μειώσει το προσωπικό των δήμων;
Η κυβέρνηση και η Τρόικα έχει επιλέξει –το βιώσαμε πολύ καλά με την ΕΡΤ– μια στρατηγική «ξαφνικού θανάτου» σε ό,τι έχει να κάνει ευρύτερα με το κράτος και την τοπική αυτοδιοίκηση. Ο στόχος, να τους αποψιλώσει από κάθε λειτουργία κοινής ωφέλειας ώστε να τους καταστήσει ένα είδος ατζέντηδων των μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων. Φυσικά πρώτο θύμα αυτής της στρατηγικής είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι και εμείς στεκόμαστε στο πλευρό τους και συμμετέχουμε, στηρίζουμε τους αγώνες τους.
Ωστόσο, από αυτήν την εξέλιξη θίγεται ολόκληρη η κοινωνία –γεγονός που δυστυχώς σήμερα δεν έχει γίνει ευρύτατα αντιληπτό. Δεν μιλάμε για «ευέλικτο» ή αποκεντρωμένο κράτος ή δήμο. Μιλάμε για κουτσουρεμένο κράτος, και κουτσουρεμένους Δήμους, υποταγμένους στην βούληση των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων –ντόπιων ή ξένων– και των μεγάλων γεωπολιτικών συμφερόντων που διασταυρώνονται πάνω από τη χώρα μας.
Ταυτόχρονα βέβαια, θα πρέπει να επεξεργαστούμε ένα πρόγραμμα ριζικής αναδιαμόρφωσης του δημόσιου τομέα. Ένα όραμα δημοκρατικής και αποκεντρωτικής μεταμόρφωσής του, ώστε να μην αισθανόμαστε ως πολίτες ότι καταδυναστευόμαστε από θεσμούς που στερούνται κοινής λογικής.
Στα μεγάλα προβλήματα που θα κληθείτε να αντιμετωπίσετε ως δήμαρχος Θεσσαλονίκης, εάν εκλεγείτε, είναι αυτό της καθαριότητας. Ποια είναι η στρατηγική διαχείρισης των σκουπιδιών σύμφωνα με το πρόγραμμά σας;
Ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση, μείωση της παραγωγής απορριμμάτων μέσω της εγκατάλειψης του «πολιτισμού της πλαστικής σακούλας» και των συσκευασιών μιας χρήσης –κι όλα αυτά με έναν τρόπο διαχείρισης συνεταιριστικό, αποκεντρωμένο, που κινητοποιεί την ίδια την κοινωνία. Υπάρχει ευρεία συναίνεση σε ό,τι αφορά στις συγκεκριμένες προτάσεις από πολλούς δημοτικούς συνδυασμούς, αλλά και από τις δυνάμεις της ίδιας της κοινωνίας.
Δυστυχώς και εδώ, η τοπική εξουσία κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Προωθεί, υπό τις ευλογίες και την πίεση του Φούχτελ και του γερμανικού προξενείου, την καύση των απορριμμάτων, μοντέλο παρωχημένο, περιβαλλοντικά καταστροφικό, ακριβό, κοινωνικά άδικο, που ευνοεί τους «εθνικούς εργολάβους» και τα ξένα, μεγάλα συμφέροντα. Το κίνημα των πολιτών ενάντια στον ΣΜΑ Ευκαρπίας κατάφερε να αποκαλύψει αυτό το ζήτημα, και να το θέσει στη δημόσια συζήτηση. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε τώρα, είναι να συμβάλουμε ώστε να εξαπλωθεί σε κάθε γειτονιά της πόλης.
Ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών της Θεσσαλονίκης ζει κάτω από το όριο της φτώχειας ως αποτέλεσμα των μνημονιακών πολιτικών. Ποια μέτρα θα πάρετε αν εκλεγείτε δήμαρχος για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης;
Η τοπική αυτοδιοίκηση από τη φύση της μπορεί να παίξει κεντρικό ρόλο στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης που βιώνει η κοινωνία μας. Με ποιο τρόπο; Μα φυσικά αγκαλιάζοντας, οργανώνοντας και συντονίζοντας όλες τις πρωτοβουλίες κοινωνικής αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας που πηγάζουν από τα σπλάχνα της ίδιας της κοινωνίας. Ο Δήμος θα μπορούσε να εγκαινιάσει μια πρωτοβουλία ώστε σύντομα να έχουμε ένα κοινωνικό πολύ-ιατρείο σε κάθε δημοτικό διαμέρισμα, να στηρίξει τους καταναλωτικούς συνεταιρισμούς, τις ανταλλαγές δίχως χρήμα, και ευρύτερα κάθε έκφραση της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Δυστυχώς, μέχρι σήμερα η δημοτική αρχή κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Σχεδόν κάθε πρωτοβουλία που παίρνει σε αυτό το πεδίο, κινείται στην ίδια λογική που κινείται το «κοινωνικό μέρισμα» του Αντώνη Σαμαρά: Δίνουμε λίγο, σε λίγους και το χρησιμοποιούμε περισσότερο ως άλλοθι ή –χειρότερα– στα πλαίσια ενός κοινωνικού αυτοματισμού που διαχωρίζει επιλεκτικά μικρές κοινωνικές ομάδες που «χρήζουν βοήθειας» από την μεγάλη μάζα των φτωχών και των εξαθλιωμένων. Είναι κλασική λογική του νεοφιλελευθερισμού –εφαρμόζεται εδώ και πάρα πολλά χρόνια στην Μ. Βρετανία και στην Γερμανία.
Απέναντι σε αυτήν την λογική πρέπει να συστήσουμε ένα πλατύ κοινωνικό μέτωπο. Να επιβάλουμε, όπως έγινε με το νερό, στους δήμους να δεχτούν δημοψήφισμα για την «Χάρτα της Θεσσαλονίκης», ένα κείμενο εν είδει συντάγματος που θα προστατεύει τα συλλογικά μας δικαιώματα, κοινωνικά και πολιτικά, τα δημόσια αγαθά κ.ο.κ., και θα τα διευρύνει αν θέλετε. Για να δώσουμε μια τελική, οριστική απάντηση σε αυτούς που τα επιβουλεύονται
Ποια πόλη θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για τη Θεσσαλονίκη κατά την άποψή σας και γιατί;
Κατ’ αρχάς πρότυπα μπορούμε να αντλήσουμε από την ίδια την πορεία της πόλης μας μέσα στους αιώνες. Ακόμα και στο πρόσφατο παρελθόν, η Θεσσαλονίκη υπήρξε η πόλη των ποιητών, των λογοτεχνών και των τραγουδοποιών, η πόλη των μεγάλων αγώνων για την κοινωνική δικαιοσύνη και την δημοκρατία –και ταυτόχρονα μιλάμε για ένα πολιτιστικό «βάθος» 2.300 χρόνων.
Αυτήν την κίνηση προς τις ρίζες θα πρέπει να την συνδυάσουμε με τις «μουσικές του μέλλοντος». Αυτήν την στιγμή, ιδιαίτερα έξω από την παρηκμασμένη Δύση, στον πάλαι ποτέ «τρίτο Κόσμο» υπάρχουν παραδειγματικές πρακτικές οικολογίας, αλληλέγγυας οικονομίας, συνεργατισμού, ουσιαστικής δημοκρατίας. Για παράδειγμα, στην Κουρτσίμπα, της Βραζιλίας έχουν εφεύρει εδώ και μερικές δεκαετίες ένα σύστημα Δημόσιων Μεταφορών που είναι πολύ φθηνό, οικολογικό και πραγματικά λογικό. Στηρίζεται στα λεωφορεία ταχείας διέλευσης (BRT –Bus Rapid Transit) και πλέον συνιστά παράδειγμα που υιοθετείται από τις ΗΠΑ (Σαν Αντόνιο), την Γαλλία (Παρίσι), μέχρι την Κίνα (Πεκίνο). Κι αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα! Αν ψάξουμε, θα βρούμε ένα ολόκληρο μωσαϊκό πραγματικών εναλλακτικών λύσεων (συμμετοχικοί προϋπολογισμοί, παραγωγή κοινοτικής ενέργειας, δημοτικά πανεπιστήμια κ.ο.κ.) που μπορούμε να αντιτάξουμε στον εφιάλτη της «αποικίας χρέους» που προκύπτουν στο «κοινωνικό εργαστήριο» των μεγάλων λαϊκών αγώνων της εποχής μας.
Υπάρχει βέβαια και τα παραδείγματα των Λειψών, του Βελβεντού και της Ανάβρας ακριβώς δίπλα μας! Με μπροστάρηδες τους θεσμούς τοπικής αυτοδιοίκησης που προώθησαν μορφές ολοκληρωμένης ανάπτυξης, που σέβονται το περιβάλλον και τον άνθρωπο και λειτουργούν πραγματικά σήμερα ως οάσεις ελπίδας μέσα στο καταθλιπτικό αρχιπέλαγος της κρίσης.