«Θα είμαι ειλικρινής, ως συνήθως. Εγώ, ο καπετάνιος, μπορεί να ονειρεύομαι εκείνη τη στιγμή που ένα κορίτσι θα γεννηθεί χωρίς φόβο, θα είναι ελεύθερη και υπεύθυνη γι’ αυτό που κάνει και γι’ αυτό που δεν κάνει. Μπορώ επίσης να το φανταστώ. Θα μπορούσα ακόμη να γράψω ένα παραμύθι ή μια ιστορία γι’ αυτό. Αλλά αυτές οι γυναίκες και οι άνδρες που έχω μπροστά και στο πλευρό μου, ιθαγενείς ζαπατίστας με ρίζες Μάγιας, οι αρχηγίνες και οι αρχηγοί μου, δεν ονειρεύονται, ούτε φαντάζονται αυτό το κορίτσι. Το βλέπουν, το κοιτάζουν. Και ξέρουν τι πρέπει να κάνουν έτσι ώστε αυτό το κορίτσι να γεννηθεί, να βαδίζει, να παίζει, να μαθαίνει και να μεγαλώνει σε έναν άλλο κόσμο… σε 120 χρόνια.
Όπως όταν κοιτάζουν το βουνό. Υπάρχει κάτι στο βλέμμα τους, σαν να κοιτάζουν πέρα από τον χρόνο και το διάστημα. Κοιτάζουν την τορτίγια, τις ταμάλες και το ποσόλ στο τραπέζι. Και γνωρίζουν ότι δεν είναι γι’ αυτές/ούς, αλλά για ένα κορίτσι που δεν μπορούν καν να πουν ποιοι θα είναι οι γονείς της, επειδή δεν έχουν γεννηθεί. Ούτε αυτοί, ούτε οι γονείς τους, ούτε οι παππούδες τους, ούτε οι προπάπποι τους, ούτε οι προ-προπάπποι τους, και ούτω καθεξής, για 7 γενιές. Εφτά γενιές που αρχίζουν να μετράνε από αυτήν την Dení, την Dení της Πρώτης Γενιάς.
Πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε. Μόνο που θα πάρει λίγο χρόνο, αλλά όχι πολύ.
Λίγο περισσότερο από έναν αιώνα.
Από τα βουνά του νοτιανατολικού Μεξικού.
Εξεγερμένος Καπετάνιος Μάρκος»
