Όποιος έχει ακόμη την υπομονή να παρακολουθεί δελτία ειδήσεων ξέρει πως η κεντρική επικοινωνιακή κομαντατούρ του συστήματος έχει θυμηθεί όλα όσα απέκρυβε ή και λοιδωρούσε σε όλη τη μνημονιακή περίοδο.
Τι φτωχοί υπάρχουν, τι άνεργοι, τι συσσίτια, τι κοινωνικά φροντιστήρια, τι καταρρέοντα νοσοκομεία, τι κατεστραμμένοι συνταξιούχοι, τι κινητοποιήσεις του ΠΑΜΕ, τι συνδικάτα εκπαιδευτικών (που έχουν βουβό δίκιο, μάλιστα!), τι απεργοί άσπιλοι κι αμόλυντοι. Ενώ μέχρι σχετικά πρόσφατα οι απεργοί ήταν κανίβαλοι, τα εκπαιδευτικά συνδικάτα συντεχνίες κοπρόσκυλων, το ΠΑΜΕ καθυστερημένοι υποχόνδριοι, οι συνταξιούχοι παριστάνοντες τους πένητες για αντιπολιτευτικούς (στους σαμαροβενιζέλους) λόγους, τα νοσοκομεία άντρα φακελάκηδων, ενώ φτώχια, ανεργία και συσσίτια ατομικές υποθέσεις, άχρηστων σε πολλές περιπτώσεις, ανθρώπων.
Τι έγινε κι άλλαξε το μοτίβο; Λίγο οι άδειες που δεν πήραν οι «επιχειρηματίες της ενημέρωσης», λίγο το κάψιμο της κυβέρνησης, που δύσκολα φαίνεται να πείθει πια έστω το ένα τρίτο όσων την ψήφισαν, λίγο το γεγονός πως, ούτως ή άλλως, υπάρχουν ορίτζιναλ δικά μας παιδιά, της «πολιτικής οικογενείας» άμεσα, που πρέπει να προωθηθούν, όσο κι αν οι γυφτοσυριζαίοι μας προσέφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες, τα πράγματα έγιναν, όπως τα βλέπουμε.
Σε τι, όμως, συνοψίζεται η τωρινή πολιτική των καναλιών και της ορθής δεξιάς/ακραίου κέντρου;
Στα εξής δύο: τα μνημόνια είναι η μόνη πολιτική πρόταση, που μπορούν να αποδεχθούν εχέφρονες άνθρωποι, αλλά το συριζικό μίγμα είναι εσφαλμένο. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι να μειωθούν οι φόροι! Που σημαίνει να μειωθούν οι δαπάνες κι έτσι «να πιαστούν οι στόχοι».
Θα πείτε: πώς είναι δυνατόν οι ίδιοι που κραυγάζουν για το καταρρέον εκπαιδευτικό και υγειονομικό σύστημα να προτείνουν μείωση δημόσιων δαπανών; Ε, πώς! Την σπατάλη και τη ρεμούλα θα πολεμήσουν οι νεοφιλελεύθεροι αγωνιστές.
Διότι δεν τίθεται ζήτημα για το «σκάνδαλο» του μεγάλου κράτους. Τα νούμερα είναι συντριπτικά: είμαστε 3οι στην ΕΕ με 55% του ΑΕΠ να κατατρώγεται από το αδηφάγο κράτος! Προφανώς, με τα νούμερα μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις. Ας δούμε, όμως, την πραγματική εικόνα.
Η Ελλάδα είναι τελευταία σε εκπαιδευτικές δαπάνες και προτελευταία σε δαπάνες υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ στην ΕΕ. Αυτό προκλήθηκε από την εξωφρενική «δημοσιονομική προσαρμογή» των μνημονιακών χρόνων. Οι δημόσιες δαπάνες μειώθηκαν στην χώρα μας σχεδόν 40%, όταν στην ΕΕ αυξήθηκαν –προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ύφεση- κατά 10% περίπου, ενώ στις ομοιοπαθείς μνημονιακές Ιρλανδία και Πορτογαλία οι μειώσεις ήταν της τάξης του 10% και 5%, αντίστοιχα.
Από την άλλη, χωρίς αποτύπωση της διάρθρωσής τους δεν μπορεί να βγει κανένα συμπέρασμα. Έτσι, οι ίδιοι που λατρεύουν τα μνημόνια ξεχνούν να συνυπολογίσουν πως ένα πολύ σημαντικό μέρος των δημοσίων δαπανών, σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ, είναι πληρωμές για τόκους, ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών, καταπίπτουσες εγγυήσεις κλπ., που είναι αποτέλεσμα των μνημονιακών συμβάσεων. Το χαρακτηριστικότερο έτος, από αυτήν την άποψη, είναι το 2013, όταν το 25% (!) των δημοσίων δαπανών αφορούσε χρήματα που δώσαμε για την εκκαθάριση και ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Δεν θέλω, όμως, να αφιερώσω άλλο χώρο εδώ σε αναίρεση των γνωστών νεοφιλελεύθερων ψεμάτων. Αρκούμαι να επικαλεσθώ τον απολύτως μέινστριμ καθηγητή Παναγιώτη Πετράκη –και όχι τα «22 Πράγματα που μας λένε για την ελληνική κρίση και δεν είναι έτσι, εκδ. ΚΨΜ», που γράψαμε μαζί με τον σημερινό Υπουργό Οικονομικών- ο οποίος λέει, πολύ απλά και τίμια, πως αν συνεκτιμηθεί η παραοικονομία και η τρομακτική ύφεση, στην πραγματικότητα, η έκπληξη συνίσταται στο μικρό και όχι στο μεγάλο μέγεθος των κρατικών δαπανών (Το μέγεθος του δημόσιου τομέα www.indeepanalysis.gr/analyseis/arthra/to-megethos-tou-dhmosiou-tomea).
Και, κυρίως, να προτείνω, την ανάγνωση ενός βιβλίου, πολύ χρήσιμου σε όσους συνεχίζουν να επιθυμούν την κατανόηση όσων μας συμβαίνουν. Πρόκειται για το βιβλίο του Richard Vague, Η επόμενη οικονομική κρίση –Γιατί επέρχεται και πώς να την αποφύγουμε. Είναι έκδοση του Angelus Novus, ενός νέου, ελπιδοφόρου για την ριζοσπαστική αριστερά, εκδοτικού και συνοδεύεται από ένα ένθετο γραμμένο από τον Πέτρο Σταύρου, που προσθέτει σημαντικά στο βιβλίο του Vague. Η εξαιρετική μετάφραση είναι του Χρήστου Βαλλιάνου, ενός πολύ σημαντικού, πολύ ιδιαίτερου και πολύ σεμνού αριστερού διανοούμενου, που δεκαετίες τώρα συμβάλλει στην αύξηση του μορφωτικού κεφαλαίου, που έχει στη διάθεσή του το ελληνικό χειραφετητικό κίνημα.
Το βιβλίο είναι μια πολύ σύντομη υποστήριξη της άποψης πως το ιδιωτικό χρέος έχει πολύ μεγαλύτερη συμβολή στις οικονομικές κρίσεις –και σε αυτήν του 2008- συγκριτικά με το δημόσιο χρέος. Με αυτόν τον τρόπο, μ’ όλο που ο Vague προέρχεται από τον αμερικανικό τραπεζικό χώρο και κάθε άλλο παρά ριζοσπάστης μπορεί να θεωρηθεί, τρίβει στη μούρη των νεοφιλελέδων πλήθος τεκμηρίων ενάντια στην ιδεοληψία τους τη σχετική με το δημόσιο ως κατάρα. Το συμπέρασμά του είναι πως, όταν το ιδιωτικό χρέος αυξηθεί κατά 18% σε μια πενταετία και το ποσοστιαίο μέγεθός του είναι πάνω από 150% του ΑΕΠ, η κρίση είναι αναπόφευκτη.
Μ’ όλο που θεωρώ πως οι μαρξιστικές ερμηνείες της κρίσης είναι πολύ περισσότερο ισχυρές από αυτήν του Vague, τα ευρήματά του δεν παύουν να είναι πολύ χρήσιμα. Χωρίς περαιτέρω σχολιασμό, θα παραθέσω τα στοιχεία που δίνει σχετικά με το ποσοστό αύξησης του ιδιωτικού χρέους μεταξύ των ετών 2003-2008 στη χώρα μας και αλλού. Έχουν ως εξής: Ισπανία _49%, Ιταλία _33%, Γαλλία _21%, ΗΠΑ _20%. Επιπλέον, η Ιαπωνία στην πενταετία πριν από την κρίση του 1991 είχε αύξηση του ιδιωτικού χρέους κατά 28%, ενώ η Κορέα, πριν από τη μεγάλη κρίση του 1997 στη ΝΑ Ασία, 29%. Η Ελλάδα, λοιπόν, στα πέντε χρόνια πριν από το 2009 είδε αύξηση του ιδιωτικού χρέους της κατά 58%, που αποτελεί μάλλον το πραγματικό παγκόσμιο ρεκόρ της πριν να κατακτήσει αυτό της σωρευτικής ύφεσης μετά τη «διάσωσή» της, που συνεχίζεται αδιαλλείπτως εδώ και επτά χρόνια. Δύσκολο να το χωνέψουν όσοι ενοχοποιούν το δημόσιο, τις συντεχνίες και τη τεμπέλα και άχρηστη πλέμπα.
***
Το έγκλημα της κυβέρνησης Τσίπρα είναι πως αποδεχόμενη –για να «σώσει τη χώρα»- να συνεχίσει στην υπηρεσία του μνημονιακού καθεστώτος έδωσε τη δυνατότητα στους αντιδραστικούς λαϊκιστές της δεξιάς και του εξτρεμιστικού κέντρου να σηκώσουν κεφάλι και, στο όνομα της μοναδικότητας της μνημονιακής λιτότητας –αφού το 90% της σημερινής Βουλής αποδέχεται πως «δεν υπάρχει εναλλακτική»- να ποντάρουν στην διαρκή εμβάθυνση της νεοφιλελεύθερης ανθρωποφαγίας. Αυτό το γεγονός και μαζί η δολοφονία της ελπίδας είναι που «νομιμοποιεί» καναλάρχες και πολιτικούς βαρόνους να λένε όσα λένε.
Αυτό είναι που υποχρεώνει το κίνημα να ξαναπιάσει το νήμα από την αρχή, αν και με πολύ χειρότερους όρους. Οι αντιδραστικοί λαϊκιστές λένε βλακείες, δεν έχουν επιχειρήματα, η αλήθεια είναι εναντίον τους.
Μόνο που, όπως ήρθαν τα πράγματα, η αλήθεια, το επιχείρημα και η αντίσταση στη βλακεία πρέπει να αγωνιστούν πολύ, για να τα καταφέρουν. Ξανά και ξανά, πολλές φορές από την αρχή.