Το τελευταίο διάστημα έχει γίνει φανερό ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα πολιτική συγκυρία. Η κυβέρνηση παραπαίει, ενώ ούτε καν η ψήφος εμπιστοσύνης δεν της προσέφερε λίγες στιγμές ηρεμίας. Αντιθέτως, ο ΣΥΡΙΖΑ αποκτάει συνεχώς νέα ορμή, ξεπερνάει «ταβάνια» και φτάνει το όριο της αυτοδυναμίας, προσεγγίζοντας συνεχώς τον ιστορικό στόχο της αριστερής κυβέρνησης.
Βασικοί σταθμοί στη νέα άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ υπήρξαν:
• Η μεγάλη νίκη στις ευρωεκλογές που πέραν ότι είχε αυτή καθεαυτή βαρύνουσα πολιτική σημασία, λειτούργησε απελευθερωτικά για την κοινωνία, αποδαιμονοποιώντας την προοπτική μιας αριστερής κυβέρνησης στην Ελλάδα. Ο ΣΥΡΙΖΑ νίκησε και δεν άνοιξε η γη να μας καταπιεί.
• Η αδυναμία της κυβέρνησης να αναδιαρθρώσει το φορολογικό σύστημα και να επεκτείνει τη φορολογική βάση μέσω της αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής, με τον ΕΝΦΙΑ να υπονομεύει εκ νέου τις παραδοσιακές σχέσεις εκπροσώπησης των κυβερνητικών κομμάτων με μικροαστικά στρώματα.
• Η εξαιρετική παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα στη ΔΕΘ που απέδειξε την προγραμματική στιβαρότητα του ΣΥΡΙΖΑ. Χωρίς να δώσει λαϊκιστικές κι εξαρχής ανεδαφικές υποσχέσεις, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ παρουσίασε ένα οικονομικό πρόγραμμα που διέπεται από αριστερή λογική και είναι σαφώς προσανατολισμένο στη στήριξη των φτωχών. Ο ΣΥΡΙΖΑ θέτει ενώπιον της κοινωνίας μια άμεσα πραγματοποιήσιμη προγραμματική πρόταση στον αντίποδα των μνημονίων και του νεοφιλελευθερισμού.
Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό ότι η νέα άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ δεν οφείλεται μόνο στο προφανές αδιέξοδο της μνημονιακής πολιτικής, αλλά και στη δική του θετική παρέμβαση, στη δική του προγραμματική πρόταση.
Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η επιτυχημένη παρουσία στη ΔΕΘ δεν θα είχε επιτευχθεί χωρίς την επίπονη συλλογική προσπάθεια που προηγήθηκε. Για πολλοστή φορά αποδεικνύεται ότι είναι η συλλογική λειτουργία που φέρνει τα καλύτερα αποτελέσματα. Η δημοκρατική συμμετοχή δε διασφαλίζει μόνο την ισοτιμία όλων, αλλά οδηγεί στη βέλτιστη αξιοποίηση της συλλογική διάνοιας. Οι μεγάλες προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας απαιτούν περισσότερη δημοκρατία και μεγαλύτερη συμμετοχή.
Απέναντι στην προεδρική εκλογή
Αναμφίβολα, η επερχόμενη προεδρική εκλογή αποτελεί σημείο καμπής για τα πολιτικά πράγματα. Δίνει τη δυνατότητα να ανατραπεί η κυβέρνηση προτού ολοκληρώσει το καταστροφικό έργο της, δηλαδή την εμπέδωση του μνημονιακού καθεστώτος. Η ευκαιρία της προεδρικής εκλογής δεν μπορεί και δεν πρέπει να πάει χαμένη. Για τη διαμόρφωση ενός θετικού συσχετισμού στην ψηφοφορία για τον πρόεδρο πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια.
Ωστόσο, θα πρέπει να προσέξουμε να μην εξελιχθεί η προεδρική εκλογή σε μονοθεματική ενασχόληση του πολιτικού δυναμικού του ΣΥΡΙΖΑ. Η εμβάθυνση του προγράμματος και οι κινηματικές παρεμβάσεις πρέπει να συνεχιστούν ακόμα πιο ενισχυμένες. Ο λόγος δεν είναι μόνο το ότι δεν μπορούμε να στοιχηματίσουμε όλο το πολιτικό κεφάλαιό μας σε ένα εγχείρημα αβέβαιης εξέλιξης. Πολύ πιο σημαντικό είναι ότι ένα στιβαρό πρόγραμμα σε συνδυασμό με την κοινωνική εγρήγορση, θα μας είναι ακόμα πιο αναγκαία σε περίπτωση αίσιας έκβασης της προεδρικής εκλογής. Το πρόγραμμα είναι ο οδηγός μιας αριστερής κυβέρνησης, ενώ τα κινήματα συνιστούν τα βασικά στηρίγματά της και τους θεματοφύλακες της πολιτικής συνέπειας της.
Επιπλέον, η επιχείρηση της διαμόρφωσης των συσχετισμών μέσα στη Βουλή δεν πρέπει να γίνει με τους όρους της αστικής πολιτικής. Απέναντι στις όποιες συνδιαλλαγές του κυβερνητικού μπλοκ, επ’ ουδενί πρέπει να δοθεί η εντύπωση ότι γίνεται ένα ανάλογο σαφάρι από την αντίθετη πλευρά. Ο ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει την ανατροπή της κυβέρνησης σεβόμενος τους κανόνες της πολιτικής δεοντολογίας και το συναίσθημα ολόκληρου του κόσμου της Αριστεράς– αυτή ήταν άλλωστε η κατεύθυνση που ορθώς συμφωνήθηκε στην τελευταία συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής. Παλεύουμε για τους 121, αλλά δεν θα θυσιάσουμε την ψυχή μας για να το πετύχουμε. Η Αριστερά κάνει πολιτική, αλλά δεν κάνει αστική πολιτική. Και αυτή η αριστερή πολιτική διεξάγεται τόσο στους θεσμούς, όσο και μέσα στα κινήματα προκειμένου να συγκροτηθεί ένας κοινωνικός συσχετισμός τόσο ισχυρός που θα καταστήσει αναπότρεπτη την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.
Θα πρέπει τέλος να τονιστεί ότι υπάρχουν τρία συνδεόμενα, πλην απολύτως διακριτά, πεδία για την εκτύλιξη της πολιτικής των συμμαχιών μας. Το πρώτο είναι η προεδρική εκλογή, το δεύτερο είναι η κατάρτιση των εκλογικών λιστών και το τρίτο η συγκρότηση της κυβέρνησης της Αριστεράς. Καθένα από τα τρία επίπεδα διέπεται από μια ιδιαίτερη πολιτική οικονομία, με κοινές βέβαια βασικές συντεταγμένες. Η διεύρυνση είναι απαραίτητη για να ισχυροποιηθεί σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ και αύριο η αριστερή κυβέρνηση. Η διεύρυνση όμως δεν μπορεί να τραυματίσει το ηθικό πλεονέκτημα του ΣΥΡΙΖΑ και να υπονομεύσει τη συνοχή της επόμενης κοινοβουλευτικής ομάδας του. Δεν μπορεί επίσης στο όνομα της διεύρυνσης να απαξιώνονται τα μέλη του κόμματος που σε κρίσιμες στιγμές το πήραν στην πλάτη τους.
Επιμονή στο σύνολο της πολιτικής ατζέντας μας
Μπαίνοντας, όπως όλα δείχνουν, στην τελική ευθεία για την κυβέρνηση της Αριστεράς, θα πρέπει να προσέξουμε να μη συρρικνωθεί η ατζέντα μας στο μίνιμουμ. Μνημόνιο δεν είναι μόνο η οικονομική εξαθλίωση, αλλά και η καταρράκωση της δημοκρατίας. Ο δε ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι μόνο το μεγάλο αντιμνημονιακό κόμμα, αλλά και το κόμμα των δικαιωμάτων, το κόμμα της χειραφέτησης των φτωχών.
Η αριστερή διέξοδος από την οικονομική κρίση, δεν προϋποθέτει μόνο την κατάργηση του μνημονιακού πλαισίου, τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους και την κρατικοποίηση των τραπεζών. Το ζητούμενο για μας δεν είναι να ισχυροποιήσουμε την αριστερή μας ταυτότητα εντός του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά να αναδείξουμε το εύρος των εναλλακτικών συνεργατικών λύσεων που χρειάζονται για να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες των πολλών. Αυτή η διευρυμένη ατζέντα είναι που απαιτεί τη μεγάλη στροφή στην κοινωνική και περιβαλλοντικά βιώσιμη οικονομία, που μπορεί να συμβάλει στην αξιοπρεπή επιβίωση των αποκλεισμένων, να επανανοηματοδοτήσει την ίδια την έννοια της παραγωγής και να αντιμετωπίσει την οικολογική κρίση –που είναι σύμφυτη με την οικονομική.
Ομοίως, η αποκατάσταση της δημοκρατίας δεν περιορίζεται στην (επείγουσα) επανεκκίνηση του κοινοβουλίου μετά τη μνημονιακή αδρανοποίησή του. Για μας δημοκρατία σημαίνει επίσης θεσμοθέτηση μορφών λαϊκής συμμετοχής και διαβούλευσης, δημιουργία μια πραγματικά πλουραλιστικής δημόσιας τηλεόρασης, κατάργηση του απαρτχάιντ σε βάρος των μεταναστών, πλήρης αναγνώριση των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων, διαχωρισμός κράτους-εκκλησίας, τερματισμός της αστυνομικής αυθαιρεσίας.
Με πίστη στις αξίες της Αριστεράς
Βρισκόμαστε πιο κοντά από ποτέ στο Συμβάν της αριστερής κυβέρνησης. Τούτη τη στιγμή του ιλίγγου της ιστορικής τομής, πρέπει περισσότερο από ποτέ να παραμείνουμε νηφάλιοι και να συνεχίσουμε στο δρόμο που μας έφερε ως εδώ. Στο δρόμο της εναλλακτικής οικονομικής πρότασης, του διαφορετικού τρόπου άσκησης πολιτικής, των αναγκών και των δικαιωμάτων των πολλών. Με πίστη στις αξίες της Αριστεράς, εμπιστοσύνη στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ, με την ακλόνητη πεποίθηση ότι οι λαϊκές δυνάμεις μπορούν να πετύχουν τη μεγάλη ανατροπή.
Ευκλείδης Τσακαλώτος, Πάνος Λάμπρου, Λίτσα Κιτσαντά, Κατερίνα Νοτοπούλου, Γιάννης Αλμπάνης