Με μια εκπληκτική, ποιοτική ταινία του «φανταστικού» συνεχίζει τις προβολές της η Ταινιοθήκη της ΕΡΤ-3 την Τρίτη 14 Απριλίου στις 21:00 στον Αλέξανδρο με ελεύθερη είσοδο, πάντα στο αφιέρωμα Ταυτότητες, ρόλοι, σχέσεις εξουσίας.
Είναι το Μια μορφή στο παράθυρο (The innocents, 1961, ασπρόμαυρο, Μ. Βρετανία-ΗΠΑ, διάρκεια 96’ ) του Τζακ Κλέιτον σε σενάριο από το πολύκροτο μυθιστόρημα του Χένρι Τζέιμς Το στρίψιμο της βίδας. Παίζουν Ντέμπορα Κερ, Πάμελα Φράνκλιν, Μάικλ Ρέντγκρέιβ.
Η ευγενική χορηγία της αίθουσας είναι της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας- Κέντρο Πολιτισμού και η συνδιοργάνωση γίνεται με την καλλιτεχνική επιμέλεια του ΚΕΜΕΣ.
Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, του οποίου έντυπη ανάλυση θα διανεμηθεί στο κοινό, ενώ στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με τους θεατές ως ένα είδος άτυπου λαϊκού πανεπιστημίου.
Παράληλλα, στα θέματα του λαϊκού πανεπιστημίου για τον κινηματογράφο το προς ανάπτυξη και συζήτηση θέμα είναι: Κινηματογραφος και λογοτεχνία: Η ιδιαίτερη περίπτωση του Χένρι Τζέιμς.
Μια γκουβερνάντα την περίοδο της βικτωριανής Αγγλίας αναλαμβάνει να προσέχει και να αναθρέψει δύο ορφανά αδελφάκια. Το σπίτι, όμως, κρύβει κάποια μυστικά και τα μικρά ισχυρίζονται πως βλέπουν παράξενες μορφές και διάφορα άλλα φαινόμενα, κάτι που δεν αντιλαμβάνεται η γκουβερνάντα. Η κλιμάκωση των εξελίξεων θα φέρει απρόσμενα γεγονότα.
Από την πένα του Χένρι Τζέιμς και την ικανότητα του Κλέιτον προκύπτει ένα εκπληκτικό φιλμ, εσωτερικού, ψυχολογικού αλλά και κοινωνικού τρόμου, το οποίο μιμήθηκαν πολλοί.
Η ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:
«Πάνω στην καλά δομημένη συνταγή του γοτθικού τρόμου βρετανικού τύπου και χάρις στη διεισδυτική γραφή του Χένρι Τζέιμς προκύπτει ένα εκπληκτικό, αμφίσημο, ατμοσφαιρικό φιλμ. Ο Τζέιμς διαθέτει πάντα την ικανότητα να διεισδύει στις λεπτές αποχρώσεις των διαστροφικών καταστάσεων και ο Κλέιτον εδώ τις διαχειρίζεται με το μέγιστο σεβασμό έτσι ώστε προκύπτει κάτι το σπουδαίο, που υπερβαίνει μια ταπεινή ταινία τρόμου.
Η μις Γκίντενς αναλαμβάνει από το θείο δύο ορφανών παιδιών ένα σπίτι και την ανατροφή τους. Αρχικά γνωρίζεται με την αξιαγάπητη Φλόρα, ενώ αργότερα φθάνει και ο Μάικλ που τον έχουν αποβάλει από το σχολείο του. Υπάρχει και ένα τέταρτο πρόσωπο στο σπίτι, η οικονόμος κ. Γκρόουζ, που αφηγείται στην γκουβερνάντα την κακή τύχη των δύο προηγούμενων ενοίκων.
Η κ. Γκίντενς μεγαλώνει τα παιδάκια με ελευθερία και τους δίνει ευκαιρίες και πρωτοβουλίες. Και τότε αρχίζει ένα παράξενο παιγνίδι. Τα παιδιά ισχυρίζονται πως το σπίτι είναι στοιχειωμένο από τους προηγούμενους ενοίκους, βλέπουν μορφές, επηρεάζονται. Αρχίζει η σύγκρουση δύο οπτικών και δύο λογικών: Της γκουβερνάντας που δεν νιώθει, δεν βλέπει, δεν αισθάνεται τίποτα απ’ όλα αυτά και των παιδιών που ισχυρίζονται άλλα.
Με ελάχιστες τυπικές σκηνές τρόμου ο Κλέιτον παράγει ένα εκπληκτικό, ατμοσφαιρικό αποτέλεσμα, όπου ο φόβος είναι καθαρά εσωτερικός, καλά κρυμμένος, ενώ σταδιακά γίνεται διάχυτος. Το τέλος είναι εκπληκτικό και παρακάμπτει τα προβλεπόμενα.
Αν είναι να την κατατάξουμε αυτή την ταινία στην κατηγορία των δημιουργιών με στοιχειωμένα σπίτια , θα την αδικήσουμε. Χάρις στον Χένρι Τζέιμς, στη φωτογραφία του διακεκριμένου μετρ Φρέντι Φράνσις αλλά και στον Κλέιτον έχουμε ένα μίνι κλασικό πάνω στο τρόμο των χώρων, της κοινωνικότητας και τη δύναμη της παιδικής ψυχής να επικοινωνήσει με το άλλο. Ως εκ τούτου, το αμείωτο ενδιαφέρον, η μελαγχολία, η απώλεια, το χαμένο όνειρο μας κατακλύζουν με μια συγκλονιστική, πικρή διαδικασία. Οι ταυτότητες λιώνουν, οι ρόλοι αλλάζουν, οι σκεπτομορφές ζωντανεύουν. Ανυπέρβλητο!»
Υ. Γ. Προτάθηκε για BAFTA, κέρδισε βραβεία ήσσονος σημασίας.
Του Χένρι Τζέιμς 16 μυθιστορήματα έγιναν ταινίες.
Ταινίες που μοιάζουν πολύ με το φιλμ είναι: Οι άλλοι του Αλεχάντρο Αμεναμπάρ κι ακόμα ο Άνθρωπος της νύχτας του Μάικλ Γουίνερ.
Δείτε οπωσδήποτε και το The turn of the screw (1992), που είναι το μέτριο ριμέικ του Μια μορφή στο παράθυρο.
ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΟ «ΜΙΑ ΜΟΡΦΗ ΣΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ»
Εξάλλου, δέκα λόγοι για να μην χάσετε το Μια μορφή στο παράθυρο είναι οι ακόλουθοι:
1. Για να απολαύσετε το εξαιρετικό λογοτέχνημα του Χένρι Τζέιμς, το οποίο 70 χρόνια μετά έγινε μετριότατο ριμέικ.
2. Για την εκπληκτική ατμοσφαιρική φωτογραφία του Φρέντι Φράνσις, που είναι η μισή ταινία
3. Για τον αριστοτεχνικό τρόπο που ο Κλέιτον χτίζει την αφήγηση.
4. Για τα αργά, μεγάλα, σταθερά πλάνα, που βαθμιαία σε υποβάλλουν.
5. Για τους έξοχους ρόλους
6. Για το παράξενο και υποβλητικό τραγουδάκι της αρχής
7. Για τον τελικά διαφορετικό τρόμο που εκλύεται από το φιλμ, και δεν έχει καμιά σχέση με τις ταινίες της σειράς.
8. Για τον σεβασμό στο κλασικό κείμενο του Τζέιμς, όπου παρά τις παρεμβάσεις, όλα γίνονται έντεχνα.
9. Για την ανάδειξη της «κοινωνικότητας» των χώρων και της ψυχαναλυτικής αξίας των καταστάσεων
10. Για τη ψηλάφηση του κακού μέσα από σύνθετες διαδικασίες
Υ.Γ. Η επόμενη ταινία στο ίδιο αφιέρωμα είναι το κομψοτέχνημα του Αλέν Ρενέ Providence (έγχρωμο, Γαλλία- Ελβετία-Ηνωμένο Βασίλειο, 1977).