Συνέντευξη στην Melissa Cicchetti
Για να πει ποια είναι, σήμερα που είναι σχεδόν εβδομήντα χρονών, η Adela Gabarri επιλέγει δύο ουσιαστικά και δύο επίθετα. Η πρώτη λέξη που χρησιμοποιεί είναι η λέξη «πρόσωπο». Μια λέξη που σχεδόν όλοι θα θεωρούσαμε δεδομένη και που προφανώς δεν είναι για εκείνη που είδε και θυμάται τις πινακίδες που έγραφαν «Όχι τσιγγάνοι» στις πόρτες των σχολείων, όπου ονειρευόταν να μπει, στην Ισπανία του Φράνκο. Οι άλλες λέξεις που επιλέγει η Adela είναι: «γυναίκα», «τσιγγάνα» και «φεμινίστρια». Για εκείνη «φεμινίστρια» σημαίνει ότι κανείς δεν μπορεί να την διατάξει να κάνει κάτι ή να αποφασίσει για αυτήν. Η συνέντευξη με την Melissa Cicchetti πραγματοποιήθηκε με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου «Lagrimas de una gitana. Tradición y cambio. La vida de Adela Gabarri» (Τα δάκρυα μιας τσιγγάνας. Παράδοση και αλλαγή. Η ζωή της Adela Gabarri). Η Adela, σήμερα πρόεδρος της Asociación Gitana de Gijón, στη βορειοδυτική Ισπανία, αφηγείται την εκπληκτική ύπαρξή της.
Ξεκινά με το όνειρο να μπορέσει να παίξει με μια ολοδική της κούκλα, πράγμα που για πολύ καιρό ήταν αδύνατο σε μια φτωχή οικογένεια με δέκα παιδιά, και συνεχίζει όταν, ως μητέρα, έπρεπε να περπατήσει χιλιόμετρα στις πλαγιές των λόφων για να έχουν τα παιδιά της καθαρό νερό για να πλυθούν και να διαψεύσουν έτσι το στίγμα που καταδίκαζε τον λαό της στην υποτιθέμενη άρνηση της υγιεινής, και συνεχίζει, μέχρι τη συνειδητοποίηση ότι πρέπει να πεθάνει με το στίγμα των διακρίσεων επειδή στα νεκροταφεία της πόλης της για τις σορούς των τσιγγάνων εξακολουθεί να υπάρχει ένας διαφοροποιημένος χώρος, ξεχωριστός από εκείνον των άλλων ανθρώπων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Adela δεν έχει ακόμη σταματήσει να αγωνίζεται. Όπως δεν έχει σταματήσει ποτέ να ονειρεύεται: «Ήμουν παντρεμένη με τον σύζυγό μου για πολλά χρόνια, αλλά ποτέ δεν υπήρξε έρωτας. Μου έκανε πρόταση γάμου όταν ήμουν 13 ετών και, λίγες μέρες αφότου έκλεισα τα 14, έγινα νύφη του, με καθολικό γάμο. Λοιπόν, μια μέρα ελπίζω να ερωτευτώ».
Απέμενε πάνω από μισή ώρα για την παρουσίαση του βιβλίου «Lagrimas de una gitana. Tradición y cambio. La vida de Adela Gabarri» και η αίθουσα του Παλιού Ινστιτούτου της Χιχόν ήταν ήδη γεμάτη. Συνοδευόμενες από τις νότες του Djlem Djlem, του ύμνου των τσιγγάνων, η Adela Gabarri, πρόεδρος της Asociación Gitana de Gijón, η María Jose Capellín, συγγραφέας του βιβλίου και πρόεδρος του Fórum de Política Feminista de Asturias, η Dulce Gallego, η οποία το επιμελήθηκε και η Gloria García Nieto, πρόεδρος της Asociación Feminista de Asturias (AFA), η οποία εξέδωσε το βιβλίο με την Trabe. Τέσσερις γυναίκες, τέσσερα σημεία αναφοράς του αστουριανού φεμινισμού ή, όπως προτιμούν να αυτοπροσδιορίζονται, τέσσερις καλές φίλες που τις ενώνει ο αγώνας για τα δικαιώματα των γυναικών.
Μια φιλία και μια συνενοχή τόσο βαθιά που αποφάσισαν να γράψουν, μαζί, τη βιογραφία της Adela Gabarri, τα λόγια της οποίας καταγράφηκαν στο χαρτί από την προσεκτική και γεμάτη σεβασμό πένα της María José Capellín. Ενώ εστιάζει στη συνταρακτική ζωή της Adela, το βιβλίο αφηγείται επίσης την ιστορία των γυναικών της γειτονιάς της, Ventas de León, των δελτίων τροφίμων του Φράνκο και την ταπεινότητα των χωρικών που μόλις είχαν φτάσει στη Gijón τη δεκαετία του 70.
Η ζωή της Adela δεν είναι μόνο η ιστορία μιας τσιγγάνας που επέζησε από την πείνα και το φυλετικό και κοινωνικό στίγμα, είναι επίσης η ιστορία όλων των φτωχών γυναικών που δεν μπόρεσαν να σπουδάσουν. Όπως μας υπενθυμίζει η Dulce Gallego στον πρόλογο, μέχρι πριν από 50 χρόνια, το να μπορείς να σπουδάζεις ήταν για τις γυναίκες ένα ξεκάθαρο ταξικό προνόμιο.
Και, χωρίς καμία αμφιβολία, αυτό που αφηγείται είναι η ιστορία του καθημερινού αγώνα και της αντίστασης μιας γυναίκας που ήθελε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο να αφήσει στις κόρες και τις εγγονές της ένα καλύτερο παρόν. «Μαμά, αφήνεις ένα βαθύ σημάδι», φώναξε ενθουσιασμένη η κόρη της Adela στο τέλος της παρουσίασης. «Έτσι είναι, κόρη μου», απάντησε η μητέρα, και ολοκλήρωσε με μια πρόσκληση: «Τώρα εναπόκειται στις νέες γυναίκες να συνεχίσουν να αγωνίζονται για να προωθήσουν τα δικαιώματά τους».
Το βιβλίο ξεκινά μιλώντας για την παιδική σου ηλικία. Μιλάς για τις δυσκολίες που είχες να αντιμετωπίσεις ως παιδί, έχοντας ως βασικό σημείο αναφοράς τη γιαγιά σου. Ποιες ήταν οι πιο σημαντικές στιγμές της παιδικής σου ηλικίας;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη León. Ήμουν ένα κοριτσάκι όπως όλα τα άλλα και περνούσα τις μέρες μου με τη γιαγιά μου, τον άνθρωπο που αγάπησα περισσότερο στη ζωή μου. Ζούσαμε με πολλές ανικανοποίητες ανάγκες, φυσικά, όπως όλες οι οικογένειες σε μια φτωχή γειτονιά τη δεκαετία του 1950. Αλλά ήμασταν ευτυχισμένοι. Με εννιά αδέρφια δεν πλήττεις ποτέ. Σύντομα, πολύ σύντομα, όμως, κατάλαβα ότι ήμασταν διαφορετικοί από τους άλλους και μετά ότι εγώ με τη σειρά μου ήμουν διαφορετική από τους δικούς μου.
Πώς κατάλαβες ότι είσαι διαφορετική;
Το κατάλαβα σιγά σιγά. Επιθυμούσα πάντα, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, να προοδεύσει η κοινότητά μου. Δεν μπορούσα να παραδοθώ στη ζωή της φτώχειας και της σκληρότητας που έβλεπα γύρω μου. Έκλαιγα για χρόνια πίσω από τη φούστα της μητέρας μου ενώ της ζητούσα μια κούκλα για τη Νύχτα των Τριών Μάγων.
Δεν είχα παιχνίδια και ονειρευόμουν να έχω μια ολοδική μου κούκλα. Μόνο όταν μεγάλωσα λίγο, έλαβα επιτέλους εκείνη την πολυπόθητη κούκλα. Ήταν μια πολύτιμη κούκλα από χαρτόνι και εγώ ήμουν το πιο ευτυχισμένο κοριτσάκι στον κόσμο. Την έπαιρνα παντού μέχρι που μια μέρα την ξέχασα στο αίθριο. Την επόμενη μέρα, τα ξημερώματα, την βρήκα μούσκεμα και σπασμένη.
Δεν είχε αντέξει τη βροχή και το κρύο της χειμωνιάτικης νύχτας στο οροπέδιο. Έκλαψα τόσο πολύ, δεν μπορείς να φανταστείς πόσο. Υπήρχε πάντα λίγος χώρος για τρυφερότητα γύρω μου, όλα ήταν πάντα πολύ δύσκολα. Μερικές φορές, έξω από τη γειτονιά, έβλεπα κοριτσάκια με όμορφες κούκλες και αγοράκια να κολατσίζουν με ψωμί και σοκολάτα. Έτσι κατάλαβα ότι ήμουν διαφορετική. Αφενός γιατί η κούκλα μου ήταν πολύ πιο άσχημη και, αφετέρου, κατάλαβα ότι αυτή η διαφορά ήταν άδικη. Εκεί κατάλαβα ότι υπήρχε αδικία. Έτσι βρήκα το κίνητρο και αποφάσισα ότι αυτό που ήθελα να κάνω όταν μεγαλώσω ήταν να παλέψω για να μην λείψει τίποτα στις κόρες και στους γιους μου, ούτε καν μια κούκλα. Κατάφερα να πραγματοποιήσω τον στόχο μου, είμαι γυναίκα που κρατάει τον λόγο της. Είμαι η πρόεδρος της Asociación Gitana de Gijón, η οποία έχει ήδη κλείσει τα 23, και κάθε χρόνο διοργανώνω μια καμπάνια για τη συλλογή παιδικών παιχνιδιών. Καμιά φορά μου δίνουν μερικά πολύ χαλασμένα αλλά δεν θέλω κανένα παιδί να τα πάρει έτσι. Έμαθα να κάνω πινακίδες, παρόλο που γράφω και μιλάω πολύ άσχημα, αλλά μαθαίνω από κάθε εμπειρία στη ζωή μου. Κάθε χρόνο στα φυλλάδια γράφω «καινούργια ή μεταχειρισμένα παιχνίδια αλλά σε καλή κατάσταση».
Έχεις μάθει από τη ζωή και συνεχίζεις να το κάνεις…
Ναι, έχω μάθει από τη ζωή μου να βελτιώνομαι, να βελτιώνομαι πάντα.
Από τη δική σου ζωή και τη ζωή των ανθρώπων σου
Ακριβώς, έχω μάθει από τη ζωή μου. Υπέφερα πολύ και, ως εκ τούτου, έπρεπε να μάθω πολλά. Έμαθα να ξεφορτώνομαι τα άσχημα και να κρατάω τα καλά, όπως με δίδαξε η γιαγιά μου. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να σέβεσαι τους ανθρώπους, αλλά πρέπει και να ξέρεις να ζεις, κόρη μου. Δεν μπορεί όλα να είναι παιδεμός. Και μετά, όπως έλεγες, έμαθα από τους ανθρώπους μου, από τη μεγάλη μου οικογένεια και από την κοινότητά μου. Νιώθω περήφανη που είμαι τσιγγάνα. Δεν πρέπει ποτέ να αρνηθούμε τις ρίζες μας, τις γενεαλογίες μας. Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε από πού ερχόμαστε, αλλά το σημαντικό είναι να ξέρουμε πού θέλουμε να πάμε.
Για σένα η εκπαίδευση είναι το πιο σημαντικό πράγμα. Το λες πολύ καθαρά στο βιβλίο, το επαναλαμβάνεις πολλές φορές. Πότε κατάλαβες ότι η εκπαίδευση είναι το κλειδί για τη χειραφέτηση των τσιγγάνων;
Η εκπαίδευση είναι το παν. Το να ξέρεις να διαβάζεις και να γράφεις είναι το παν. Είτε σου στέλνουν ένα γράμμα, είτε σου στέλνουν ένα μήνυμα στο WhatsApp, είναι ζωτικής σημασίας να κατανοείς αυτό το σύνολο των γραμμάτων και να ξέρεις πώς να απαντάς,. Σου το είπα ήδη, μιλάω και γράφω πολύ άσχημα, οι εγγονές μου τώρα γελάνε και μου λένε «γιαγιά τι άσχημα που μιλάς! Έλα, θα σου μάθουμε εμείς πώς να μιλάς καλά». Για μένα δεν υπάρχει τίποτα πιο ενθαρρυντικό από το γεγονός ότι οι κόρες και οι εγγονές μου μπόρεσαν να σπουδάσουν. Ως μικρό κορίτσι έκλαιγα πολύ στην πόρτα του σχολείου. Εκείνη την εποχή, στις αρχές της δεκαετίας του εξήντα, ήταν αρκετά σπάνιο για μια γυναίκα να σπουδάσει, μόνο οι πιο πλούσιες είχαν πρόσβαση στην εκπαίδευση. Ήταν ακόμα πιο σπάνιο να το κάνει μια τσιγγάνα. Σκέψου ότι, εκείνα τα χρόνια, στην είσοδο κάθε σχολείου υπήρχε μια ταμπέλα που έγραφε «ΟΧΙ ΤΣΙΓΓΑΝΟΙ». Η καταδίωξη και η περιθωριοποίηση των τσιγγάνων στην Ισπανία ήταν ιδιαίτερα σκληρή και διήρκεσε πολύ. Όμως πολλά πράγματα έχουν βελτιωθεί. Έχουμε νόμους που μας προστατεύουν και η προσβολή ενός ατόμου επειδή είναι τσιγγάνος, ακόμα κι αν εξακολουθεί να συμβαίνει συχνά, σήμερα θεωρείται έγκλημα μίσους. Σημαίνει ότι ο αντιτσιγγανισμός αναγνωρίζεται ως μια συγκεκριμένη μορφή μίσους. Κάναμε και πετύχαμε πολλά, αλλά μένουν ακόμη πολλά να γίνουν.
Τελειώνεις το βιβλίο σου και τελείωσες τη σημερινή παρουσίαση αποκαλώντας τον εαυτό σου γυναίκα, τσιγγάνα και φεμινίστρια. Τι σημαίνει για σένα να είσαι γυναίκα, τσιγγάνα και φεμινίστρια;
Λοιπόν, πρώτα από όλα, είμαι άνθρωπος. Μερικές φορές αυτή η κοινωνία ξεχνά ότι και οι τσιγγάνοι είναι άνθρωποι. Πρώτα λοιπόν είμαι άνθρωπος και μετά είμαι γυναίκα, τσιγγάνα και φεμινίστρια. Για μένα το να είμαι φεμινίστρια σημαίνει ότι μπορώ να κάνω ό,τι θέλω, ότι κανείς δεν μπορεί να με διατάξει να κάνω κάτι ή να αποφασίσει για μένα. Εν ολίγοις, σημαίνει ότι είμαι κυρία της ζωής μου. Και αυτό με κάνει να νιώθω ζωντανή, ελεύθερη και πολύ ευτυχισμένη.
Παρόλο που είχες μια πολύ δύσκολη ζωή, κατάφερες να μάθεις από τις εμπειρίες σου και τώρα μπορείς να διδάξεις πολλά στην κοινότητα και σε όσους είναι πρόθυμοι να σε ακούσουν. Όπως έκανες σήμερα στην παρουσίαση του βιβλίου. Υπήρξαν πολλές στιγμές πολύ συγκινητικές και άλλες πολύ εύθυμες. Από πού πηγάζει όλη αυτή η χαρά, από πού αντλείς τόση δύναμη;
Λοιπόν, ναι, είμαι πολύ εύθυμη και ματαιόδοξη. Κοίτα τα ροζ νύχια μου, Είναι πανέμορφα, έτσι; Τα τελευταία δύο χρόνια έχω μάθει να φροντίζω τον εαυτό μου. Είχα Covid και φοβόμουν πολύ, δεν είχα άλλη επιλογή από το να μάθω να φροντίζω τον εαυτό μου.
Από τη μια μέρα στην άλλη άρχισα να βάζω κρέμα στο πρόσωπο και στα χέρια, δεν το είχα κάνει ποτέ στη ζωή μου. Οι κόρες μου γέλασαν τόσο πολύ βλέποντας πώς, από τη μια μέρα στην άλλη, αποφάσισα να αλλάξω τις συνήθειές μου και να μάθω να φροντίζω τον εαυτό μου. Θεωρώ τον εαυτό μου πολύ χαρούμενο και χαμογελαστό άτομο, γνωρίζω πολλούς ανθρώπους και συνήθως οι άνθρωποι θέλουν να με κάνουν παρέα επειδή είμαι συμπαθητική, ή τουλάχιστον έτσι λένε. Για μένα αυτό είναι σημαντικό, γιατί έχω περάσει πολύ δύσκολες στιγμές, όπως η απώλεια ενός παιδιού. Δεν υπάρχει τίποτα πιο δύσκολο από το να χάσεις ένα παιδί. Υπήρξα, επίσης, κακή, πολύ κακή, αλλά, όπως ξέρουμε, το να ξεπεράσεις τις δυσκολίες είναι πολύ καλύτερο από το να τα παρατήσεις, ακόμα κι αν κοστίζει πολύ και πονάει. Κατάλαβα ότι έπρεπε να βγω από το τούνελ του πόνου μόνη, με τη στήριξη των ανθρώπων μου και να ζήσω για τα πέντε παιδιά που έχω ακόμα. Αυτό με έκανε να πάρω δύναμη και να προχωρήσω. Δεν υπάρχει άλλο γιατρικό, κόρη μου, η ζωή συνεχίζεται και πρέπει να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε.
Πώς γεννήθηκε η ιδέα για αυτό το βιβλίο; Πώς γνώρισες τη María José Capellín και ποια στιγμή αποφασίσατε να γράψετε ένα βιβλίο μαζί; Πώς ήταν η διαδικασία;
Η María José και εγώ γνωριζόμαστε εδώ και πολύ καιρό, είμαστε φίλες και συντρόφισσες για περισσότερες από δύο δεκαετίες. Γνωριστήκαμε πριν από 25 χρόνια στο σπίτι των γυναικείων συναντήσεων στο κέντρο La Arena και από τότε με έχει βοηθήσει πολύ και έχω έρθει πολύ κοντά της. Στη συνέχεια, η κοινή συμμετοχή στο PSOE (Partido Socialista Obrero Español) με την Dulce ενίσχυσε τον δεσμό μας. Με τη María José ένιωθα πάντα καλοδεχούμενη, με περιέβαλαν με πολλή στοργή, ποτέ δεν ένιωσα ότι υφίσταμαι διακρίσεις. Αντίθετα, κράτησα τη φιλία μας, έγινα οργανωμένο μέλος του κόμματος και έμαθα πολλά με – και χάρη σε – αυτές, και τις δύο.
Το βιβλίο είναι η ιστορία μιας τσιγγάνας γραμμένη από μια γυναίκα που δεν είναι τσιγγάνα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να στοιχηματίσουμε στις συμμαχίες;
Ναι, βέβαια. Χωρίς αυτήν δεν θα μπορούσα ποτέ να γράψω το βιβλίο και εκείνη, χωρίς εμένα, δεν θα μπορούσε να πει την ιστορία μου. Νομίζω ότι είμαστε μια τέλεια ομάδα, σεβόμαστε η μία την άλλη και καταλαβαινόμαστε.
Ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις για τις νέες τσιγγάνες σήμερα;
Να πάρουν δίπλωμα οδήγησης. Μετά είναι σημαντικό να σπουδάσουν. Δεν είναι απαραίτητο να πάνε στο πανεπιστήμιο, δεν πρέπει απαραίτητα να συνεχίσουν όλοι να σπουδάζουν, υπάρχουν σχολές που μπορούν να σε προετοιμάσουν για να έχεις μια αξιοπρεπή δουλειά. Στις εγγονές μου, έχω 16, κάθε μέρα λέω «σπουδάστε, κόρες μου, σπουδάστε». Και οι κόρες μου σπούδασαν και τώρα εργάζονται. Σήμερα, οι νέες γυναίκες έχουν τη μεγάλη τύχη να μπορούν να σπουδάσουν σε δημόσια σχολεία και να μπορούν να υποβάλουν αίτηση για υποτροφίες εάν δεν έχουν επαρκείς οικονομικούς πόρους για να αγοράσουν βιβλία και άλλο εκπαιδευτικό υλικό. Τώρα οι τσιγγάνες μπορούν να σπουδάσουν όπως οι άλλες γυναίκες, δεν υπάρχουν πλέον εκείνες οι πινακίδες που τις εμπόδιζαν να μπουν στα σχολεία. Αν και το στίγμα, οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα εξακολουθούν να υπάρχουν, έχουμε πλέον το δικαίωμα στις σπουδές και αυτό το δικαίωμα πρέπει να το ασκούμε, καθημερινά.
Ποιο είναι το επόμενο σχέδιό σου;
Λοιπόν, κοίτα, θα κάνω ένα θεατρικό έργο. Το έκανα ήδη το 2003, το τιτλοφόρησα «Toda una vida» και το έφερα στο θέατρο Jovellanos, το πιο όμορφο πράγμα της Gijón. Σήμερα ήταν εδώ και η διευθύντρια του θεάτρου, και πήγα να της μιλήσω για τη δουλειά μου. Έμεινε κατάπληκτη όταν άκουσε την πρότασή μου, όπως και οι άνθρωποι στους οποίους είχα αναφέρει το σχέδιό μου. Αντίθετα με κάθε πρόβλεψη, αυτή η δουλειά έγινε αποδεκτή και έλαβα επίσης μεγάλη υποστήριξη από πολλούς φίλους. Στη ζωή πάντα θερίζεις ό,τι σπέρνεις. Θέλω να το ξαναπιάσω αυτό το έργο και να το επικαιροποιήσω. Θα βάλω τον ίδιο τίτλο «Μια ζωή. Είκοσι χρόνια μετά» και θέλω να μιλήσω για την κουλτούρα μας και, συγκεκριμένα, για τους γάμους μας.
Πώς ένιωσες σήμερα; Ήταν μια υπέροχη μέρα, έτσι δεν είναι; Περιτριγυρισμένος από όλους τους ανθρώπους σου …
Είμαι πολύ χαρούμενη και πολύ ευγνώμων σε όλους τους ανθρώπους που με στήριξαν και με βοήθησαν. Θέλω να ευχαριστήσω ξανά την Gloria, τη María José και την Dulce που ήταν δίπλα μου στη διάρκεια της παρουσίασης. Και θέλω να ευχαριστήσω τη Vitoria, την ιδιοκτήτρια ενός μικρού μαγαζιού, που μου έδινε φαγητό με πίστωση όταν, μόλις έφτασα στη Gijón, δεν είχα τίποτα για να ταΐσω τα παιδιά μου. Ευχαριστώ την Gloria, που μου επέτρεψε να δουλέψω ως άνθρωπος που φρόντιζε τις δουλειές του σπιτιού, όσο ζούσα στο σπίτι της. Μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες, η εύρεση εργασίας για τις τσιγγάνες ήταν πολύ δύσκολη λόγω του στίγματος και των προκαταλήψεων. Νόμιζαν ότι μια τσιγγάνα ήταν βρώμικη, ότι δεν πλενόταν, ότι δεν ήξερε να καθαρίζει. Έπρεπε να περπατάω χιλιόμετρα στους λόφους και μετά να ανεβαίνω πολλά σκαλοπάτια για να έχουν τα παιδιά μου καθαρό νερό για να πλυθούν. Οι γειτόνισσές μου στα σπίτια της La Tabacalera, όταν τα πόδια μου δεν άντεχαν άλλο από την κούραση, άφηναν τα παιδιά μου να κάνουν μπάνιο στο σπίτι τους. Όλες αυτές – που σήμερα ήταν μαζί μου – συνεχίζουμε να συντροφεύουμε η μία την άλλη, είμαστε πολύ δεμένες. Γυναίκες, τσιγγάνες και μη, είμαστε μια κοινότητα. Ξέρεις, το ξέρω ότι γεννήθηκα με το στίγμα των διακρίσεων και όταν πεθάνω, σε πολλά χρόνια επειδή δεν έχω κλείσει ακόμα τα 70, θα πεθάνω με αυτό. Γιατί; Μπορείς να αναρωτηθείς. Γιατί όταν πεθάνω θα με πάνε σε δημόσιο νεκροταφείο, αλλά σε χώρο που προορίζεται για τους τσιγγάνους. Ότι αυτό συμβαίνει το 2023 είναι πραγματικά μια βαρβαρότητα. Το ότι σήμερα υπάρχει ακόμα ένας μεγάλος τοίχος με όλους τους νεκρούς τσιγγάνους σε όλα τα δημόσια νεκροταφεία της Gijón είναι ντροπή. Είναι έτσι, είναι απτή πραγματικότητα, βρίσκονται εκεί, μπορείς να πας να τους δεις. Είναι αυτά τα πράγματα που με ωθούν ακόμα να παλεύω για τους ανθρώπους μου, να πιστεύω και να αμφισβητώ τις αδικίες για την κοινότητά μου. Γιατί πρώτα απ’ όλα είμαστε άνθρωποι, ανθρώπινα όντα. Θα το επαναλάβω άλλες χίλιες φορές αν χρειαστεί, μέχρι να με ακούσουν όλοι: πρώτα από όλα είμαστε άνθρωποι. Και είμαι άνθρωπος, γυναίκα, τσιγγάνα και φεμινίστρια.
Ποιο όνειρο σου μένει να πραγματοποιήσεις, Adela;
Έχω πραγματοποιήσει πολλά όνειρα. Οι κόρες και οι εγγονές μου έχουν σπουδάσει και έχουν αξιοπρεπείς δουλειές. Είμαι πρόεδρος του συλλόγου μου και τώρα με πολλή ευγένεια και σεβασμό, ακόμα κι αν δεν έχω σπουδάσει, όταν ακούω κάτι κακό για τους δικούς μου, απαντώ. Δεν είχα την τύχη να σπουδάσω ή να πάω σχολείο, αλλά ο δρόμος με δίδαξε πολλά. Τα 50 χρόνια της γιαγιάς μου, συν τα 50 της μητέρας μου και τα σχεδόν 70 μου χρόνια είναι περισσότερα από 150 χρόνια σπουδών. Δεν είναι μικρό πράγμα. Θα ήθελα όμως να πάω στη Γρανάδα, θα με μάγευε. Να μείνω για λίγο εκεί στον ήλιο και να απολαύσω το τραγούδι και το φλαμένκο. Θέλω και να ερωτευτώ. Ήμουν παντρεμένη με τον άντρα μου πολλά χρόνια, αλλά ποτέ δεν υπήρξε έρωτας. Μου έκανε πρόταση γάμου όταν ήμουν 13 και, λίγες μέρες αφότου έκλεισα τα 14, έγινα νύφη του, με καθολικό γάμο. Λοιπόν, μια μέρα ελπίζω να ερωτευτώ.
Το Fórum de Política Feminista de Asturias διοργάνωσε και θα διαρκέσει από τις 11 Δεκεμβρίου έως τις 8 Ιανουαρίου την έκθεση «Ας αλλάξουμε οπτική. Ο αντιτσιγγανισμός είναι έγκλημα» στη Biblioteca Pubblica di Jovellanos της Gijón.
Πηγή: comune-info.net
