Μέρος 4ο. Διεύρυνση 1973: Δανία, Ιρλανδία

Πίνακας 8. Δανία

Πίνακας 9. Ιρλανδία

Μαζί μ’ αυτές τις δύο χώρες είχε εισέλθει στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες κι η Μεγάλη Βρετανία, αλλά τώρα πια έχει εξέλθει. Όσον αφορά στη συμμετοχή, στην Ιρλανδία έχουμε ένα ποσοστό πολύ κοντά στο σύνολο της ΕΕ (μισή μονάδα κάτω, 50,65%), ενώ στη Δανία σαφώς υψηλότερο (58,25%, έβδομη). Οι χώρες αυτές μοιάζουν μεταξύ τους στο ποσοστό του πρώτου κόμματος που είναι χαμηλό. Για την ακρίβεια, στη Δανία έχουμε το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό πρώτου κόμματος μετά το Βέλγιο (17,42%) και στην Ιρλανδία το αντίστοιχο τρίτο (20,79%). Αν αθροίσουμε τα ποσοστά των δύο μεγαλύτερων κομμάτων η Δανία παραμένει στην ίδια θέση (32,99%) ενώ η Ιρλανδία ανεβαίνει τρεις θέσεις (41,23%), δείχνοντας στοιχεία ήπιου δικομματισμού. Και στις δύο χώρες δεν υπάρχει κανένας ευρωβουλευτής που να μην ανήκει σε κάποια πολιτική ομάδα, ακολουθώντας το παράδειγμα των χωρών της Μπενελούξ.

Περνώντας στις πολιτικές τάσεις, τώρα, έχουμε στα ακροδεξιά δυο μέλη από από τη Δανία. Συγκεκριμένα μία έδρα κερδίζουν οι Δανοί Δημοκράτες με 7,39% (ECR) κι άλλη μία το Δανικό Λαϊκό Κόμμα με 6,37% (Patriots). Στην Ιρλανδία σ’ αυτή την κατηγορία δεν υπάρχει κανένα κόμμα που να κερδίζει έδρα κάτι που συμβαίνει μόνο σε δύο άλλες χώρες (Σλοβενία και Μάλτα, όπου όμως η εκπροσώπηση είναι τελείως δικομματική). Βέβαια υπάρχουν κάποια μικρότερα, μάλλον προσωπικά, ακροδεξιά κόμματα μέσα στο ποσοστό των λοιπών (Πρώτα η Ιρλανδία, 1,87%· Ιρλανδική Ελευθερία, 1,7%· Εθνικό Κόμμα, 0,74%).

Στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP) ανήκουν δύο δανικά κόμματα που κερδίζουν από μία έδρα το καθένα. Πρόκειται για το Συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα (8,84%) και τη Φιλελεύθερη Συμμαχία (6,95%, χωρίς έδρα πριν). Στην Ιρλανδία, από την άλλη, σ’ αυτή την ομάδα ανήκει το, έστω και για λίγο, πρώτο κόμμα Γένος των Ιρλανδών (Fine Gael, 20,79%) που κερδίζει τέσσερις έδρες (μία λιγότερη).

Η ομάδα Renew κερδίζει τους περισσότερους ευρωβουλευτές αθροιστικά στις δύο χώρες, δέκα συνολικά. Στη Δανία οι τέσσερις που εκλέγονται ανήκουν σε τρία διαφορετικά κόμματα, ενώ στην Ιρλανδία σε δύο κι ένας είναι ανεξάρτητος. Συγκεκριμένα, το κόμμα με τον τίτλο Αριστερά, Δανικό Φιλελεύθερο Κόμμα με 14,72% βγάζει δύο έδρες (χάνοντας όμως άλλες δύο που είχε πριν), ενώ από μία κερδίζουν η Ριζοσπαστική Αριστερά (Δανικό Σοσιαλφιλελεύθερο Κόμμα) με 7,08% (μία λιγότερη) κι οι Μετριοπαθείς με 5,95%, που είναι καινούργιο κόμμα. Δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε ότι τα ονόματα των κομμάτων στη Δανία είναι κάπως αλλά αντ’ άλλων, κάτι που ίσως οφείλεται ότι κάποια είναι ιδιαίτερα παλιά, ιδρυμένα ακόμη και τον 19ο αιώνα. Στην Ιρλανδία τέσσερις έδρες (δύο περισσότερες) κερδίζουν οι Στρατιώτες του Πεπρωμένου – Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (Fianna Fáil) που έρχονται δεύτεροι με μισή μόλις μονάδα διαφορά (20,44%). Σ’ αυτή την ομάδα εντάχθηκε η μόνη ευρωβουλευτίνα του καινούργιου κόμματος Ανεξάρτητη Ιρλανδία (6,23%) αν και το κόμμα είχε συμμετάσχει τον Δεκέμβρη του 2023 σε συνδιάσκεψη των ECR και το γεγονός της ένταξης σ’ αυτήν ομάδα προκάλεσε αντιδράσεις και τριγμούς στο κόμμα που θεωρείται πιο συντηρητικό (οι βουλευτές του π.χ. είναι εναντίον των αμβλώσεων). Επίσης κι ο εκλεγμένος ως ανεξάρτητος Michael McNamara, ο οποίος παλιότερα ήταν βουλευτής του Εργατικού Κόμματος, συμμετέχει σ’ αυτήν την ομάδα (το ποσοστό που εμφανίζεται στους Ανεξάρτητους αφορά το σύνολο των 21 ανεξάρτητων υποψηφίων που διεκδίκησαν έδρα στην Ιρλανδία).

Η Δανία είναι η μόνη χώρα που ένα κόμμα της ευρωομάδας των Πράσινων βρίσκεται στην πρώτη θέση (στην Ολλανδία πρώτος είναι ένας συνασπισμός πράσινου και σοσιαλδημοκρατικού κόμματος). Πρόκειται για το Σοσιαλιστικό Λαϊκό Κόμμα (Πράσινη Αριστερά), είπαμε τα ονόματα των δανικών κομμάτων είναι κάπως περίεργα, που με 17,42% εκλέγει τρία μέλη της Ευρωβουλής (ένα παραπάνω). Στην Ιρλανδία, όμως, το Πράσινο Κόμμα με 5,36% δεν κατορθώνει να πάρει έδρα παρότι στις προηγούμενες ευρωεκλογές είχε κερδίσει δύο.

Στην Κεντροαριστερά οι Σοσιαλδημοκράτες της Δανίας έρχονται δεύτεροι με 15,57% και βγάζουν τρεις ευρωβουλευτές, ενώ στην Ιρλανδία το Εργατικό Κόμμα βγάζει έναν (ενώ πριν δεν είχε κανέναν) με 3,38%, ποσοστό που υπολείπεται τριών άλλων κομμάτων, αλλά κι εδώ η κατανομή γίνεται σε τρεις περιφέρειες κι όχι σε εθνικό επίπεδο. Οι “νησιώτες” Σοσιαλδημοκράτες παίρνουν 2,95% και μένουν εκτός εδρών.

Η Πρασινο-κόκκινη Συμμαχία της Δανίας με 7,04% διατηρεί την έδρα που είχε στην ομάδα της Αριστεράς. Το Εμείς οι Ίδιοι (έτσι μεταφράζεται το Sinn Féin) με 11,14% κερδίζει δυο έδρες (μία παραπάνω). Επίσης, ο ανεξάρτητος Luke ‘Ming’ Flanagan διατηρεί την έδρα του ενταγμένος στην ίδια ευρωομάδα, όμως οι Ανεξάρτητοι για Αλλαγή με 4,58% χάνουν τις δύο έδρες που είχαν. Εδώ πιθανόν μπορούμε να εντάξουμε την ιρλανδέζικη Πράσινη Αριστερά (Rabharta) που με 0,65% δεν βγάζει έδρα. Στην Άκρα Αριστερά μπορούμε να εντάξουμε το κόμμα Η Εναλλακτική, που συνδέεται με το πανευρωπαϊκό ΜΕΡΑ25, το οποίο παίρνει 2,66% κι είναι το μοναδικό δανέζικο κόμμα που δεν βγάζει έδρα, ενώ και το τροτσικιστικό Οι Άνθρωποι Πάνω από τα Κέρδη – Αλληλεγγύη με 1,82% επίσης δεν παίρνει έδρα στην Ιρλανδία.

Τα μόνα κόμματα των δύο αυτών χωρών που είναι δύσκολο να κατατάξεις είναι αμφότερα ιρλανδικά. Το ένα είναι η Ενότητα (Aon, 3,76%, δεν κέρδισε έδρα), ο αρχηγός του οποίου προέρχεται μεν από το Sinn Féin, αλλά υποψήφιοί του ήταν πρώην μέλη των Σοσιαλδημοκρατών και του Fianna Fáil. Αν εφαρμόσουμε μια λογική μέσου όρου μπορούμε να πούμε ότι είναι μάλλον κεντροαριστερό. Το άλλο λέγεται Ο Ιρλανδικός Λαός, πήρε 0,63% των ψήφων, καμία έδρα και δεν ξέρουμε τίποτε περισσότερο γι’ αυτό.

Όπως κι άλλα στοιχεία οι χάρτες με τις κατανομές των ψήφων κατά περιφέρειες σε κάθε χώρα προέρχονται από τη Wikipedia.

(στο επόμενο μέρος ανάλυση για τις χώρες της διεύρυνσης του 1981 & 1986: Ελλάδα & Πορτογαλία, Ισπανία)