Στο τελευταίο μέρος της ανάλυσης για τις ευρωεκλογές θα δούμε τις επιδόσεις των πολιτικών ρευμάτων συγκεντρωτικά και θα κάνουμε τις σχετικές συσχετίσεις με τις ίδιες παραμέτρους που είδαμε και στο προηγούμενο μέρος για τα γενικά χαρακτηριστικά. Κατατάσσουμε τα κόμματα σε κάποια πολιτική τοποθέτηση με βάση την ένταξή τους σε κάποια ομάδα του ΕΚ ή σε κάποιο ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα. Για όσα δεν ανήκουν σε κάποια από τις ομάδες ή τα ευρωπαϊκά κόμματα, βασιζόμαστε σε μια σύντομη διερεύνηση στη Wikipedia. Για λεπτομέρειες, όπως και για επεξήγηση των ονομάτων των κομμάτων, μπορείτε να ανατρέξετε στα προηγούμενα άρθρα όπου αναλύαμε τα αποτελέσματα κατά ομάδες χωρών. Στην ανάλυσή μας, καταγράφουμε κόμματα που πήραν πάνω από το 0,45% των ψήφων (δηλαδή που σε στρογγυλοποίηση πρώτου δεκαδικού έχουν έστω μισή εκατοστιαία μονάδα), εκτός εάν κέρδισαν έδρα. Τα κόμματα με μικρότερα ποσοστά, τα ομαδοποιούμε αδιακρίτως στην κατηγορία πολύ μικρά. Ο αστερίσκος δίπλα σε ονόματα κομμάτων ή συνασπισμών υποδηλώνει ότι οι ευρωβουλευτές που εξέλεξαν μοιράστηκαν σε διαφορετικής τοποθέτησης ομάδες, οπότε επιμερίζουμε τα ποσοστά τους ανάλογα με τον αριθμό των βουλευτών που εντάχθηκαν σε κάθε ομάδα. Το (Α) δίπλα σε όνομα δηλώνει ανεξάρτητο υποψήφιο.
Ι. Ακροδεξιά κόμματα
Σ’ αυτή την κατηγορία, όπως έχουμε αναφέρει, θεωρούμε πως ανήκουν τα κόμματα των ομάδων Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR), Πατριώτες για την Ευρώπη (Patriots) και Ευρώπη των Κυρίαρχων Εθνών (ESN). Σ’ αυτές τις ομάδες, εκτός από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα, συμμετέχουν και κάποια μέλη του Ευρωπαϊκού Χριστιανικού Πολιτικού Κινήματος (European Christian Political Movement – ECPM), ενώ άλλα συμμετέχουν στην ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Βεβαίως, σε αυτή την πολιτική κατηγορία έχουμε συμπεριλάβει και κόμματα που δεν ανήκουν επίσημα σε κάποια απ’ αυτές τις ομαδοποιήσεις, αλλά θεωρούμε ότι ταιριάζουν με βάση τις τοποθετήσεις και τη δράση τους, κάτι που ισχύει και για τις επόμενες κατηγορίες.
Πίνακας 40. Συνολικά ποσοστά ακροδεξιών κομμάτων
| Θέση | Χώρα | Συν.% | Κόμματα |
|---|---|---|---|
| 1 | Τσεχία | 57.68% | ΑΝΟ 2011, SPOLU*, Přísaha a Motoristé, SPD a Trikolora, PRO, Svobodní, AzNČR |
| 2 | Ουγγαρία | 53.20% | Fidesz-KDNP, Mi Hazánk, Jobbik, 2RK |
| 3 | Πολωνία | 48.24% | PiS, Konfederacja |
| 4 | Λεττονία | 39.03% | ΝΑ, AS, LPV, SV |
| 5 | Γαλλία | 37.77% | RN, La France fière, L’Europe ça suffit |
| 6 | Ιταλία | 37.72% | FdI, Lega |
| 7 | Βουλγαρία | 28.72% | Vazrazhdane, ITN, Velichie, MECH, VMRO-BND |
| 8 | Βέλγιο | 28.47% | VB, N-VA |
| 9 | Αυστρία | 28.08% | FPÖ, DNA |
| 10 | Λιθουανία | 24.15% | LVŽS, LLRA-KŠS, LCP, NS |
| 11 | Ολλανδία | 23.77% | PVV, SGP, FvD, JA21 |
| 12 | Ρουμανία | 21.80% | AUR, SOS, PP, PRM, AD |
| 13 | Σλοβακία | 19.83% | Republika, SaS, SNS, ĽSNS |
| 14 | Ελλάδα | 19.41% | ΕΛ, ΝΙΚΗ, ΦΛ, Πατριώτες, Συμμετέχω, ΜΑΖΙ |
| 15 | Κροατία | 18.41% | DP, Most, PiP, OiP, Α.Λ. Ladislav Ilčić |
| 16 | Γερμανία | 15.89% | AfD |
| 17 | Εσθονία | 14.86% | EKRE |
| 18 | Ισπανία | 14.21% | Vox, SALF |
| 19 | Δανία | 13.76% | DD(Æ), DF(O) |
| 20 | Σουηδία | 13.17% | SD |
| 21 | Λουξεμβούργο | 12.35% | ADR/PADR, DK/LC |
| 22 | Πορτογαλία | 11.36% | CHEGA, ADN |
| 23 | Κύπρος | 11.19% | ΕΛΑΜ |
| 24 | Φινλανδία | 8.52% | PS, VL |
| 25 | Ιρλανδία | 4.94% | Ireland First, IFP, NP, The Irish People |
| 26 | Σλοβενία | 3.97% | Resni.ca |
| 27 | Μάλτα | 2.62% | Imperium Europa |
| Μ.Ο. | 22,71% | ||
| Τ.Α. | 14,75% |
Καταρχάς, έχουμε ακροδεξιά κόμματα σε όλες τις χώρες, ενώ βλέπουμε ότι ο αριθμός τους δικαιολογεί τον όρο «πληθωρισμός» που χρησιμοποιούμε σαν τίτλο για αυτή τη σειρά άρθρων. Μόλις σε έξι χώρες είναι ένα μόνο το ακροδεξιό κόμμα, ενώ σε 11 είναι τέσσερα ή περισσότερα. Παρατηρούμε, επίσης, ότι υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των χωρών, καθώς τα ποσοστά ξεκινούν από περίπου 2,5% και φθάνουν μέχρι 57,5%. Ξεχωρίζουν οι χώρες του Βίσεγκραντ, καθώς σε τρεις απ’ αυτές (Τσεχία, Ουγγαρία και Πολωνία) τα ακροδεξιά κόμματα φθάνουν και ξεπερνούν το μισό των έγκυρων ψηφοδελτίων. Ακολουθούν, κοντά στο 40%, άλλες τρεις χώρες (Λετονία, Γαλλία και Ιταλία) με αξιοσημείωτη, σχεδόν, ταύτιση των ποσοστών στις δύο τελευταίες. Στο κάτω μέρος του πίνακα, μονοψήφια ποσοστά συναντάμε σε Φινλανδία, Ιρλανδία, Σλοβενία και Μάλτα, με τις τελευταίες να είναι κι οι μόνες χώρες απ’ όπου δεν προέρχεται ακροδεξιό μέλος του ΕΚ. Η Ελλάδα βρίσκεται ακριβώς στη μέση της κατάταξης με ποσοστό που πλησιάζει το ένα πέμπτο των ψήφων, ενώ η Κύπρος στην 23η θέση με ποσοστό σχεδόν το μισό του μέσου όρου.
Πίνακας 41. Συντελεστές συσχέτισης συνολικών ποσοστών ακροδεξιών κομμάτων
| Συσχέτιση με: | Τιμή |
|---|---|
| Έδρες | 0.29 |
| Έτος ένταξης | 0.06 |
| Κατά κεφαλήν ΑΕΠ | -0.37 |
| Γεωγραφικό πλάτος | 0.11 |
| Γεωγραφικό μήκος | 0.15 |
| Συμμετοχή | -0.16 |
Από τον παραπάνω πίνακα, οι μόνοι συντελεστές συσχέτισης που έχουν κάπως σημαντική τιμή είναι ο θετικός για τις έδρες και, κυρίως, ο αρνητικός για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Δηλαδή, φαίνεται πως η ακροδεξιά τα πάει γενικά καλύτερα στις πιο φτωχές χώρες. Αυτό θα το δούμε λίγο καλύτερα στο επόμενο διάγραμμα.
Εδώ βλέπουμε αυτό που προαναφέραμε, ότι γενικά βρίσκουμε υψηλότερα ποσοστά ακροδεξιών κομμάτων σε φτωχότερες χώρες. Τον τόνο φυσικά δίνουν οι τρεις με τα υψηλότερα ποσοστά, με την Τσεχία (όπου έχουμε και τον μεγαλύτερο αριθμό ακροδεξιών κομμάτων, επτά συνολικά) να πλησιάζει το 60%, ακολουθούμενη από Ουγγαρία και Πολωνία. Οι δύο αυτές χώρες βρίσκονται πάνω από τις 20.000 δολάρια, όσον αφορά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, ενώ η Τσεχία είναι κάπου στις 30.000. Ακολουθεί μια ακόμη τριάδα κοντά στο 40% με Λετονία, αλλά κυρίως οι Ιταλία και Γαλλία (στις οποίες δύο χώρες το ποσοστό της Ακροδεξιάς είναι σχεδόν ίδιο). Κοντά στο 30% συναντάμε τη φτωχότερη χώρα της ΕΕ (Βουλγαρία), αλλά και τις εύπορες Βέλγιο και Αυστρία. Κάτω από 25% έχουμε τη σχετικά φτωχή Λιθουανία, την αρκετά εύπορη Ολλανδία και λίγο παρακάτω τη Ρουμανία (δεύτερη φτωχότερη χώρα). Μετά, στο 20%, βλέπουμε την Ελλάδα στριμωγμένη μεταξύ Σλοβακίας και Κροατίας, με παρόμοια ποσοστά ακροδεξιών κομμάτων και κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Στο διάστημα 11-16% έχουν στριμωχθεί οκτώ χώρες, με τέσσερις απ’ αυτές να έχουν κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάτω από τις 40.000 δολάρια και τις άλλες τέσσερις παραπάνω, έως πάρα πολύ παραπάνω. Λίγο κάτω από το 10% βρίσκεται η εύπορη Φινλανδία και κάτω από 5% η Ιρλανδία, η Σλοβενία (η μόνη πίσω από τη γραμμή των 40.000 δολαρίων) κι η Μάλτα.
IΙ. Δεξιά-κεντροδεξιά κόμματα
Κορμός αυτής της ομαδοποίησης είναι τα κόμματα που ανήκουν στην ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΡΡ), όπου, εκτός από τα μέλη της ομώνυμης ομάδας, ανήκουν και κάποια του Ευρωπαϊκού Χριστιανικού Πολιτικού Κινήματος, που είδαμε και στην προηγούμενη κατηγορία.
Πίνακας 42. Συνολικά ποσοστά δεξιών-κεντροδεξιών κομμάτων
| Θέση | Χώρα | Συν.% | Κόμματα |
|---|---|---|---|
| 1 | Σλοβενία | 45.48% | SDS, N.Si, SLS |
| 2 | Μάλτα | 42.02% | PN/NP |
| 3 | Πολωνία | 41.67% | KO, Trzecia Droga* |
| 4 | Κροατία | 34.60% | HDZ |
| 5 | Ισπανία | 34.21% | PP |
| 6 | Πορτογαλία | 31.74% | AD |
| 7 | Γερμανία | 31.28% | CDU/CSU, ÖDP, Familie |
| 8 | Ουγγαρία | 30.24% | TISZA, ΜΜΝ |
| 9 | Βουλγαρία | 30.08% | GERB-SDS, DB*, SB, BV |
| 10 | Φινλανδία | 29.45% | KOK, KD-LIIK |
| 11 | Εσθονία | 28.35% | Isamaa, ΕΡ |
| 12 | Ελλάδα | 28.31% | ΝΔ |
| 13 | Λεττονία | 27.18% | JV, JKP, TZV |
| 14 | Ρουμανία | 26.92% | PNL*, UDMR/RMDSZ |
| 15 | Κύπρος | 24.78% | ΔΗΣΥ |
| 16 | Αυστρία | 24.52% | ÖVP |
| 17 | Σουηδία | 23.86% | Μ, KD, Folklistan |
| 18 | Λουξεμβούργο | 22.92% | CSV/PCS |
| 19 | Λιθουανία | 22.70% | TS-LKD, KS |
| 20 | Ολλανδία | 21.50% | CDA, ΒΒΒ, NSC, CU |
| 21 | Ιρλανδία | 20.79% | Fine Gael |
| 22 | Τσεχία | 19.84% | SPOLU*, STAN-SLK |
| 23 | Σλοβακία | 18.31% | KDH, Demokrati, Aliancia, S-ZL, KÚ |
| 24 | Δανία | 15.79% | KF(C), LA(I) |
| 25 | Ιταλία | 10.10% | FI-NM, SVP |
| 26 | Βέλγιο | 8.55% | CD&V, CSP |
| 27 | Γαλλία | 8.27% | LR, UPR |
| Μ.Ο. | 26.05% | ||
| Τ.Α. | 9.39% |
Αμέσως παρατηρούμε ότι εδώ τα πράγματα είναι πιο συμμαζεμένα. Έτσι, ένα μόνο κόμμα καλύπτει αυτόν τον πολιτικό χώρο σε εννέα χώρες, τέσσερα κόμματα υπάρχουν σε δύο μόνο χώρες και πέντε σε μία (Σλοβακία). Επιπλέον, ενώ ο μέσος όρος είναι μεγαλύτερος των ακροδεξιών κομμάτων, η τυπική απόκλιση είναι κατά πολύ μικρότερη, όπως είναι αναμενόμενο από το εύρος διακύμανσης των ποσοστών από περίπου 8% μέχρι σχεδόν 45,5%. Στις τρεις πρώτες θέσεις με ποσοστά που ξεπερνούν το 40% είναι η Σλοβενία, η Μάλτα κι η Πολωνία (όλες χώρες της μεγάλης διεύρυνσης του 2004), ενώ μονοψήφια ποσοστά συναντάμε σε Βέλγιο και Γαλλία κι ελάχιστα πάνω από 10% στην Ιταλία (όλες ιδρυτικά μέλη της ΕΕ). Η Ελλάδα βρίσκεται στις μεσαίες θέσεις (12η, τρεις θέσεις πάνω από την Κύπρο), με ποσοστό περίπου δυο μονάδες πάνω από τον μέσο όρο.
Πίνακας 43. Συντελεστές συσχέτισης συνολικών ποσοστών δεξιών-κεντροδεξιών κομμάτων
| Συσχέτιση με: | Τιμή |
|---|---|
| Έδρες | -0.19 |
| Έτος ένταξης | 0.58 |
| Κατά κεφαλήν ΑΕΠ | -0.31 |
| Γεωγραφικό πλάτος | -0.22 |
| Γεωγραφικό μήκος | 0.20 |
| Συμμετοχή | -0.24 |
Από τον παραπάνω πίνακα βλέπουμε ότι οι συντελεστές συσχέτισης που ξεχωρίζουν είναι ο μέτρια αρνητικός σε σχέση με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αλλά, κυρίως, ο αρκετά θετικός ως προς το έτος ένταξης. Παραθέτουμε τα σχετικά διαγράμματα ως προς αυτές τις δύο παραμέτρους.
Η εικόνα στο διάγραμμα 15 μοιάζει με αυτή του διαγράμματος 13 (ακροδεξιά κόμματα) καθώς παρόμοιοι είναι οι συντελεστές συσχέτισης. Εκτός από τις τρεις χώρες με τα μεγαλύτερα και τα μικρότερα ποσοστά, βλέπουμε άλλες τρεις κάτω από το 20% (Τσεχία, Σλοβακία και Δανία) ενώ τα δύο τρίτα των χωρών βρίσκονται στη ζώνη μεταξύ 20% και 35%.
IΙΙ. Κεντροδεξιά-κεντρώα κόμματα
Η ομάδα του ΕΚ που εκφράζει κυρίως αυτόν τον χώρο είναι η Ανανεώστε την Ευρώπη (Renew), στην οποία μετέχουν δύο ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα: η Συμμαχία των Φιλελεύθερων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (Alliance of Liberals and Democrats for Europe – ALDE) και το Ευρωπαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (European Democratic Party – EDP).
Πίνακας 44. Συνολικά ποσοστά κεντροδεξιών-κεντρώων κομμάτων
| Θέση | Χώρα | Συν.% | Κόμματα |
|---|---|---|---|
| 1 | Εσθονία | 32.96% | ER, KE, E200 |
| 2 | Ιρλανδία | 31.69% | Fianna Fáil, Independent Ireland, Michael McNamara(A) |
| 3 | Σλοβακία | 27.81% | PS |
| 4 | Δανία | 27.75% | V, RV(B), Μ |
| 5 | Σλοβενία | 25.94% | Svoboda!, DeSUS-DD, ZS |
| 6 | Βέλγιο | 25.26% | MR, Open VLD, DéFI, Les Engagés, VoorU |
| 7 | Βουλγαρία | 24.29% | DPS, PP* |
| 8 | Ολλανδία | 20.69% | VVD, D66, 50+ |
| 9 | Λουξεμβούργο | 19.87% | DP/PD, Fokus |
| 10 | Φινλανδία | 17.90% | KESK, SFP/RKP |
| 11 | Γαλλία | 16.95% | Besoin d’Europe, AR |
| 12 | Λιθουανία | 16.41% | LP, LS, DP, LT |
| 13 | Ρουμανία | 12.45% | Alianța Dreapta Unită, REPER |
| 14 | Σουηδία | 11.67% | C, L |
| 15 | Λεττονία | 11.64% | LA, ZZS |
| 16 | Αυστρία | 10.14% | NEOS |
| 17 | Πορτογαλία | 9.26% | IL |
| 18 | Γερμανία | 7.85% | FDP, FW |
| 19 | Ιταλία | 7.14% | Stati Uniti d’Europa, Azione-Siamo Europei |
| 20 | Κροατία | 6.31% | IDS-DDI, HSU |
| 21 | Ισπανία | 4.85% | Junts UE, CEUS, Ciudadanos |
| 22 | Ουγγαρία | 3.70% | Momentum |
| 23 | Πολωνία | 2.30% | Trzecia Droga* |
| 24 | Κύπρος | 2.17% | ΔΗΠΑ |
| 25 | Ελλάδα | 1.45% | Δημοκράτες |
| 26 | Μάλτα | 0.00% | |
| - | Τσεχία | 0.00% | |
| Μ.Ο. | 14.02% | ||
| Τ.Α. | 10.28% |
Εδώ έχουμε και δύο χώρες όπου η συγκεκριμένη πολιτική κατηγορία έχει μηδενική απήχηση, δεν υπάρχει δηλαδή κάποιο κόμμα με ποσοστό μεγαλύτερο του 0,45% που να μπορούμε να εντάξουμε σ’ αυτήν. Η Ελλάδα βρίσκεται στον πάτο του πίνακα, πάνω μόνο από τις δύο χώρες με μηδενικό ποσοστό κι ακριβώς κάτω από την Κύπρο. Γενικότερα, με μια πρώτη ματιά, φαίνεται ότι οι αντιλήψεις αυτών των κομμάτων δεν βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στις πιο νότιες χώρες της ΕΕ.
Πίνακας 45. Συντελεστές συσχέτισης συνολικών ποσοστών κεντροδεξιών-κεντρώων κομμάτων
| Συσχέτιση με: | Τιμή |
|---|---|
| Έδρες | -0.26 |
| Έτος ένταξης | -0.21 |
| Κατά κεφαλήν ΑΕΠ | 0.38 |
| Γεωγραφικό πλάτος | 0.50 |
| Γεωγραφικό μήκος | -0.18 |
| Συμμετοχή | -0.58 |
Όντως, όπως βλέπουμε από τον παραπάνω πίνακα, τα ποσοστά αυτών των κομμάτων φαίνεται ότι γενικά είναι πιο αυξημένα στα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη (δηλ. πιο βόρεια) καθώς ο συντελεστής συσχέτισης μ’ αυτήν την παράμετρο φθάνει το 0,5. Άλλοι συντελεστές συσχέτισης με κάποια σημασία είναι ο μέτρια θετικός (0,38) με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και κυρίως ο αρκετά αρνητικός (-0,58) με το ποσοστό συμμετοχής.
Παρατηρούμε ότι στις πιο φτωχές χώρες σημειώνονται τα χαμηλότερα ποσοστά των φιλελεύθερων κομμάτων που αποτελούν αυτή την ομάδα. Έτσι από τις 16 χώρες με κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάτω από 40.000 δολάρια, σε έξι από αυτές το συνολικό ποσοστό των κεντροδεξιών-κεντρώων κομμάτων δεν ξεπερνά το 5%, ενώ σε άλλες τρεις είναι μεταξύ 5% και 10%. Υπάρχουν όμως κι εξαιρέσεις, καθώς στην πιο φτωχή χώρα (Βουλγαρία) το ποσοστό πλησιάζει το 25%, ενώ ακόμα παραπάνω βρίσκονται Σλοβενία και Σλοβακία, με την Εσθονία να έχει το υψηλότερο σκορ στην ΕΕ. Πιο ισορροπημένα τα πράγματα στο διάστημα μεταξύ 40.000 και 60.000 δολαρίων, όπου τέσσερις χώρες έχουν ποσοστά μεταξύ 10-20%, κοντά δηλαδή στον μέσο όρο, δυο βρίσκονται χαμηλότερα (η μία είναι η “μηδενική” Μάλτα) και το Βέλγιο βρίσκεται στο 25%. Τέλος, στις τέσσερις πιο εύπορες χώρες το συνολικό ποσοστό αυτό των κομμάτων ξεκινά από σχεδόν 20% (Λουξεμβούργο) και φθάνει πάνω από 30% (Ιρλανδία).
Πιο έντονη η κλίση της γραμμής τάσης στην περίπτωση αυτή, επομένως πιο ξεκάθαρη εικόνα. Νοτίως των 40ο έχουμε τις τρεις από τις τέσσερις χαμηλότερες τιμές των ποσοστών αυτών των κομμάτων, ενώ και για την τέταρτη χώρα αυτής της ομάδας (Πορτογαλία) το ποσοστό είναι μονοψήφιο. Μεταξύ 40-45ο βρίσκονται τέσσερις χώρες, με τρεις κάτω από τον μέσο όρο και μία να αποτελεί σαφή εξαίρεση (Βουλγαρία). Στα μεσαία γεωγραφικά πλάτη (45-55ο) έχουμε μεν επτά με ποσοστά από το 10% και παρακάτω (ανάμεσά τους κι η “μηδενική” Τσεχία), αλλά κι επτά πάνω από τον μέσο όρο με τρεις απ’ αυτές να έχουν ποσοστά μεγαλύτερα του 25% και μια να βρίσκεται πάνω από το 30% (η δεύτερη Ιρλανδία). Στις βορειότερες χώρες (πάνω από τις 55ο) δύο έχουν μικρότερο ποσοστό από τον μέσο όρο, αλλά και σ’ αυτές είναι διψήφιο, ενώ από τις άλλες τρεις που έχουν πάνω από τον μέσο όρο, η μία έχει πάνω από 25% κι η άλλη πάνω από 30% (η πρώτη Εσθονία). Να θυμίσουμε ότι η τιμή του γεωγραφικού πλάτους κάθε χώρας αντιστοιχεί στην τιμή του πλάτους της πρωτεύουσας.
IΙΙ. Κεντρώα-κεντροαριστερά κόμματα
Εδώ εντάσσουμε τα κόμματα που συμμετέχουν ή κινούνται γύρω από την ομάδα των Πράσινων/ΕΕΑ (Greens/EFA) την οποία συναποτελούν μέλη του ΕΚ από τέσσερις συσσωματώσεις, με τις δύο πρώτες να αναγνωρίζονται και να χρηματοδοτούνται, ως πολιτικά κόμματα. Πρόκειται για το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα (European Green Party – EGP), την Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία (European Free Alliance – EFA, που συσπειρώνει μειονοτικά κι αυτονομιστικά κινήματα), το Ευρωπαϊκό Κόμμα Πειρατών (European Pirate Party – PPEU, που ασχολείται κυρίως με την ελευθερία στο διαδίκτυο) και τη Βολτ Ευρώπη (Volt Europa, οργάνωση υπέρ της ομοσπονδοποίησης της ΕΕ, που θεωρείται γενικά οικονομικά και κοινωνικά φιλελεύθερη).
Πίνακας 46. Συνολικά ποσοστά κεντρώων-κεντροαριστερών κομμάτων
| Θέση | Χώρα | Συν.% | Κόμματα |
|---|---|---|---|
| 1 | Λουξεμβούργο | 17.72% | Déi Gréng/Les Verts, Piraten, Volt |
| 2 | Δανία | 17.42% | SF(F) |
| 3 | Ολλανδία | 15.68% | GL-PvdA*, Volt |
| 4 | Γερμανία | 14.94% | Die Grünen, Volt, Piratenpartei |
| 5 | Σουηδία | 13.85% | ΜΡ |
| 6 | Φινλανδία | 11.28% | VIHR |
| 7 | Αυστρία | 11.08% | GRÜNE |
| 8 | Σλοβενία | 10.53% | Vesna |
| 9 | Βέλγιο | 10.50% | Groen, Ecolo, Volt |
| 10 | Λιθουανία | 10.00% | DSVL, LŽP |
| 11 | Τσεχία | 7.75% | Piráti, Zelení |
| 12 | Λεττονία | 7.45% | Ρ |
| 13 | Γαλλία | 6.77% | LE-EELV, Écologie au Centre |
| 14 | Ισπανία | 6.38% | Ahora Repúblicas*, Sumar* |
| 15 | Μάλτα | 6.07% | Arnold Cassola(A), AD+PD |
| 16 | Κροατία | 5.92% | Možemo |
| 17 | Ιρλανδία | 5.36% | GP/CG |
| 18 | Πορτογαλία | 5.07% | LIVRE, ΡΑΝ |
| 19 | Ιταλία | 4.53% | Alleanza Verdi e Sinistra* |
| 20 | Ουγγαρία | 4.46% | MKKP, LMP-Zöldek |
| 21 | Κύπρος | 4.21% | Βολτ, ΚΟΣΠ |
| 22 | Ρουμανία | 3.08% | Nicolae Ştefănuţă(A) |
| 23 | Ελλάδα | 2.47% | Κόσμος, ΚΙΕΦ, Πράσινο Κίνημα |
| 24 | Βουλγαρία | 0.85% | PnZ |
| 25 | Εσθονία | 0.61% | EER |
| 26 | Πολωνία | 0.00% | |
| - | Σλοβακία | 0.00% | |
| Μ.Ο. | 7.55% | ||
| Τ.Α. | 5.23% |
Αν κι ο μέσος όρος είναι 7,5%, έχουμε μια τυπική απόκλιση αρκετά μεγάλη σε σχέση μ’ αυτόν, γεγονός που οφείλεται στο ότι έχουμε από δυο χώρες με μηδενικό ποσοστό (Πολωνία και Σλοβακία) και μέχρι δύο που αυτό ξεπερνά το 17% (Λουξεμβούργο και Δανία). Με μια ματιά φαίνεται πως αυτά τα κόμματα τα πηγαίνουν καλύτερα στις παλιές και βόρειες χώρες της ΕΕ.
Πίνακας 47. Συντελεστές συσχέτισης συνολικών ποσοστών κεντρώων-κεντροαριστερών
| Συσχέτιση με: | Τιμή |
|---|---|
| Έδρες | 0.02 |
| Έτος ένταξης | -0.51 |
| Κατά κεφαλήν ΑΕΠ | 0.65 |
| Γεωγραφικό πλάτος | 0.40 |
| Γεωγραφικό μήκος | -0.26 |
| Συμμετοχή | 0.44 |
Παρατηρούμε ότι έχουμε τέσσερις συντελεστές συσχέτισης με μέτριες έως υψηλές τιμές. Βλέπουμε τη σημαντική αρνητική συσχέτιση με το έτος ένταξης (-0,51), τη μέτρια θετική με το γεωγραφικό πλάτος (0,40), αλλά κυρίως την υψηλή θετική με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ (0,65), που είναι κι η υψηλότερη τιμή που είδαμε μέχρι τώρα ή θα δούμε και παρακάτω. Τέλος, ενώ σε αυτούς τους συντελεστές συσχέτισης το ποσοστό των κομμάτων αυτών μοιάζει (στο πρόσημο και κάπως στις τιμές) με την προηγούμενη κατηγορία, δηλαδή τα κεντρώα-κεντροδεξιά κόμματα, βλέπουμε αντιστροφή στον τελευταίο συντελεστή που αφορά τη συσχέτιση με το ποσοστό συμμετοχής, που ενώ για την προηγούμενη κατηγορία είναι σημαντικά αρνητικός εδώ γίνεται μέτρια θετικός (0,44).
Βλέπουμε ότι διψήφιο ποσοστό συναντάμε σε τέσσερις από τις έξι ιδρυτικές χώρες, σε μία από τις δύο της πρώτης διεύρυνσης και στις τρεις της διεύρυνσης του 1995, αλλά μόνο σε δύο από τις δέκα του 2004 και σε καμία από τις τρεις τελευταίες χώρες που εντάχθηκαν. Επιπλέον, κάτω του 4% βρίσκονται, εκτός από την Ελλάδα, οι δύο της διεύρυνσης του 2007, καθώς και τρεις της διεύρυνσης του 2004, ανάμεσά τους κι δύο με μηδενικό ποσοστό.
Αυτό είναι το διάγραμμα με την πιο έντονη κλίση απ’ όσα έχουμε δει και θα δούμε στη συνέχεια. Γι’ αυτό είναι και τόσο ξεκάθαρο. Με την εξαίρεση της Ιρλανδίας, στις άλλες οκτώ χώρες με κατά κεφαλήν ΑΕΠ πάνω από 50.000 δολάρια βλέπουμε διψήφια ποσοστά. Αντίθετα, από τις δεκαοκτώ χώρες που βρίσκονται κάτω από αυτό το ΑΕΠ, σ’ όλες τα κεντρώα-κεντροαριστερά κόμματα συγκεντρώνουν ποσοστά μικρότερα του 8%, με εξαίρεση τη Σλοβενία και τη Λιθουανία. Μάλιστα, σε έξι απ’ αυτές τα ποσοστά είναι κάτω από το 4%, συμπεριλαμβανομένων των μηδενικών Πολωνίας και Σλοβακίας.
Εδώ παρατηρούμε ότι και οι οκτώ χώρες που κείνται νοτίως των 45ο έχουν ποσοστά κάτω από τον μέσο όρο, ενώ βορειότερα συναντάμε βέβαια τις δύο μηδενικές και τη σχεδόν μηδενική Εσθονία, μαζί με άλλες έξι κάτω του 8%, αλλά έχουμε και τις δέκα με διψήφιο ποσοστό και μάλιστα τις τέσσερις που φτάνουν ή ξεπερνούν και το 15%.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι τα Πράσινα κόμματα κι οι σύμμαχοί τους τα πάνε σαφώς καλύτερα στις παλαιότερες, βορειότερες και πιο εύπορες χώρες της Ένωσης, σε αντίθεση γενικά με τις νεότερες, νοτιότερες και φτωχότερες.
IV. Κεντροαριστερά κόμματα
Προχωρώντας στην κεντροαριστερά, έχουμε τα κόμματα που στέλνουν τους εκπροσώπους τους στην Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (S&D) και τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις είναι και μέλη του Κόμματος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών (Party of European Socialists – PES). Επιπλέον, όπως σε όλες τις περιπτώσεις, εντάσσουμε και κόμματα που είχαν σχέσεις μ’ αυτές τις συσσωματώσεις ή θεωρούμε ότι είναι ιδεολογικά συγγενικά.
Πίνακας 48. Συνολικά ποσοστά κεντροαριστερών κομμάτων
| Θέση | Χώρα | Συν.% | Κόμματα |
|---|---|---|---|
| 1 | Μάλτα | 47.54% | PL/LP, Conrad Borg Manché(Α) |
| 2 | Πορτογαλία | 32.75% | PS |
| 3 | Σλοβακία | 31.94% | Smer, Hlas |
| 4 | Ισπανία | 30.19% | PSOE |
| 5 | Ρουμανία | 29.59% | PSD*, PUSL |
| 6 | Κροατία | 25.96% | Koalicija ‘SDP’ |
| 7 | Σουηδία | 24.77% | S |
| 8 | Ιταλία | 24.11% | PD |
| 9 | Λιθουανία | 23.23% | LSDP, LRP |
| 10 | Αυστρία | 23.22% | SPÖ |
| 11 | Λουξεμβούργο | 22.17% | LSAP/POSL, Zessumen-d’Bréck |
| 12 | Εσθονία | 19.33% | SDE |
| 13 | Δανία | 15.57% | S(A) |
| 14 | Βέλγιο | 15.42% | Vooruit, PS |
| 15 | Φινλανδία | 14.87% | SDP |
| 16 | Κύπρος | 14.79% | ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ-ΣΚ |
| 17 | Γερμανία | 14.51% | SPD, PdF |
| 18 | Γαλλία | 13.83% | Réveiller l’Europe |
| 19 | Ελλάδα | 12.79% | ΠΑΣΟΚ |
| 20 | Ολλανδία | 10.55% | GL-PvdA* |
| 21 | Ιρλανδία | 10.09% | Aon, Lab/LO, SD/DS |
| 22 | Ουγγαρία | 8.03% | DK-MSZP-P |
| 23 | Σλοβενία | 7.76% | SD |
| 24 | Βουλγαρία | 7.52% | BSP, Levitsata! |
| 25 | Λεττονία | 7.13% | S/SDP |
| 26 | Πολωνία | 6.30% | Lewica |
| 27 | Τσεχία | 1.86% | SOCDEM |
| Μ.Ο. | 18.36% | ||
| Τ.Α. | 10.42% |
Ένα πρώτο χαρακτηριστικό που παρατηρούμε είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις έχουμε μόνο ένα κόμμα να εκφράζει αυτή την πολιτική τοποθέτηση. Για την ακρίβεια, σε 17 χώρες καταγράφουμε ένα κόμμα, σε εννιά δύο και μόνο σε μία τρία. Φαίνεται ότι τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα είναι τα πιο σταθερά, κάτι που ίσως οφείλεται στο γεγονός ότι μερικά απ’ αυτά είναι από τα παλιότερα κόμματα της ευρωπαϊκής ηπείρου. Για παράδειγμα, το γερμανικό SPD ιδρύθηκε το 1875, το ισπανικό PSOE το 1879 και το σουηδικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα το 1889. Επίσης, βλέπουμε ότι, πέρα από τις δύο πολύ ακραίες τιμές (σχεδόν μηδενική στην Τσεχία, κοντά στο 50% στη Μάλτα), γενικά υπάρχει ένα μεγάλο εύρος τιμών των ποσοστών της κεντροαριστεράς, που φαίνεται κι από το γεγονός ότι η τυπική απόκλιση είναι πάνω από το μισό του μέσου όρου. Τέλος, υπάρχει μάλλον μια τάση για μεγαλύτερα συνολικά ποσοστά αυτών των κομμάτων στις πιο νότιες χώρες, μάλλον για κάπως μικρότερα στις βόρειες κι ακόμη πιο μικρά στις κεντρικές. Αυτό, βέβαια, δεν ισχύει για την Ελλάδα που βρίσκεται στην 19η θέση, τρεις θέσεις χαμηλότερα από την Κύπρο (όπου όμως έχουμε δύο κόμματα σ’ αυτή την κατηγορία).
Πίνακας 49. Συντελεστές συσχέτισης συνολικών ποσοστών κεντροαριστερών κομμάτων
| Συσχέτιση με: | Τιμή |
|---|---|
| Έδρες | -0.05 |
| Έτος ένταξης | 0.08 |
| Κατά κεφαλήν ΑΕΠ | -0.01 |
| Γεωγραφικό πλάτος | -0.37 |
| Γεωγραφικό μήκος | -0.16 |
| Συμμετοχή | 0.16 |
Είναι προφανές από τον παραπάνω πίνακα ότι οι συντελεστές συσχέτισης είναι ιδιαίτερα χαμηλοί, δηλαδή φαίνεται ότι τα ποσοστά των κεντροαριστερών κομμάτων δεν επηρεάζονται ιδιαίτερα από κάποιες από τις παραμέτρους που εξετάζουμε. Ιδιαίτερα κάνει εντύπωση η εντελώς μηδενική συσχέτιση με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ που, όσον αφορά τις προηγούμενες πολιτικές τοποθετήσεις, ήταν μέτρια ή και σημαντική. Η μόνη παράμετρος που έχει έναν συντελεστή συσχέτισης που ξεχωρίζει είναι το γεωγραφικό πλάτος.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι νοτίως των 45ο έχουμε τρεις χώρες κάτω από 15% (Κύπρο, Ελλάδα και Βουλγαρία, η τελευταία μάλιστα με μονοψήφιο ποσοστό), αλλά και τέσσερις με πάνω από 20% και 30% (Ιταλία, Ρουμανία, Ισπανία και Πορτογαλία) κι επιπλέον τη Μάλτα που πλησιάζει το 50%. Μεταξύ 45ο και 50ο υπάρχει μια πιο ισορροπημένη κατάσταση καθώς έχουμε δύο χώρες με μονοψήφια ποσοστά (Σλοβενία κι Ουγγαρία) κι άλλη μία (Γαλλία) κάτω του 15%, αλλά τρεις πάνω από 20% (Λουξεμβούργο, Αυστρία και Κροατία) και μία πάνω από 30% (Σλοβακία). Πεσμένα εμφανίζονται τα ποσοστά στο διάστημα 50-55ο, με τέσσερις χώρες μεταξύ 10%-15% (Ιρλανδία, Ολλανδία, Γερμανία και Βέλγιο), άλλες δύο με μονοψήφιους αριθμούς (Πολωνία και Τσεχία, όπου έχουμε το ναδίρ για τη συγκεκριμένη πολιτική τοποθέτηση), ενώ μόνο στη Λιθουανία υπάρχει ποσοστό άνω του 20%. Στο πιο βόρειο τμήμα (>55ο) υπάρχει πάλι μια τάση εξισορρόπησης, με τη Λετονία μόνο με μονοψήφιο ποσοστό, Δανία και Φινλανδία στη γραμμή του 15%, Εσθονία κοντά στο 20% και Σουηδία στο 25%.
V. Αριστερά κόμματα
Εδώ έχουμε τα κόμματα της ευρωομάδας της Αριστεράς, στην οποία ανήκουν τέσσερα ευρωπαϊκά πολιτικά συσσωματώματα: το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς (Party of European Left – PEL ή EL), η Ευρωπαϊκή Αριστερή Συμμαχία για τον Λαό και τον Πλανήτη (European Left Alliance for the People and the Planet – ELA) που αποτελεί μετεξέλιξη της ομαδοποίησης Τώρα Ο Λαός! (Now The People! – NTP) η οποία με τη σειρά της συγκροτήθηκε από κόμματα που αποχώρησαν από το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, η Σκανδιναβική Πράσινη Αριστερή Συμμαχία (Nordic Green Left Alliance – NGLA) και το Κόμμα Φιλοζωικής Πολιτικής στην ΕΕ (Animal Politcs EU – APEU). Επιπλέον, βέβαια υπάρχουν και κόμματα πρώην μέλη αυτής της ομάδας αλλά κι άλλα συναφή κόμματα.
Πίνακας 50. Συνολικά ποσοστά αριστερών κομμάτων
| Θέση | Χώρα | Συν.% | Κόμματα |
|---|---|---|---|
| 1 | Κύπρος | 21.49% | ΑΚΕΛ |
| 2 | Ιρλανδία | 20.85% | Sinn Féin, I4C, Luke Flanagan(A), Rabharta |
| 3 | Ελλάδα | 20.77% | ΣΥΡΙΖΑ, ΠΕ, ΝΕΑ |
| 4 | Φινλανδία | 17.32% | VAS |
| 5 | Γαλλία | 14.25% | LFI, Gauche Unie, ΡA |
| 6 | Γερμανία | 12.29% | BSW, Die Linke, Die Partei, Tierschutzpartei |
| 7 | Ιταλία | 12.24% | M5S, Alleanza Verdi e Sinistra* |
| 8 | Σουηδία | 11.06% | V |
| 9 | Βέλγιο | 10.70% | PTB, PVDA |
| 10 | Τσεχία | 9.56% | Stačilo! |
| 11 | Πορτογαλία | 8.54% | ΒΕ, CDU |
| 12 | Ισπανία | 7.27% | Podemos, Ahora Repúblicas*, Sumar*, PACMA |
| 13 | Δανία | 7.04% | EL(Ø) |
| 14 | Ολλανδία | 6.72% | PvdD, SP |
| 15 | Σλοβενία | 4.81% | Levica |
| 16 | Λουξεμβούργο | 3.15% | Déi Lénk/La Gauche |
| 17 | Αυστρία | 2.96% | KPÖ |
| 18 | Βουλγαρία | 1.23% | SB |
| 19 | Κροατία | 0.63% | RF |
| 20 | Εσθονία | 0.00% | |
| - | Λεττονία | 0.00% | |
| - | Λιθουανία | 0.00% | |
| - | Μάλτα | 0.00% | |
| - | Ουγγαρία | 0.00% | |
| - | Πολωνία | 0.00% | |
| - | Ρουμανία | 0.00% | |
| - | Σλοβακία | 0.00% | |
| Μ.Ο. | 7.14% | ||
| Τ.Α. | 7.20% |
Προφανώς, ο παραπάνω πίνακας δικαιολογεί τον όρο «αριστερή μελαγχολία» που χρησιμοποιούμε στον τίτλο αυτής της σειράς των άρθρων. Σε οκτώ χώρες δεν υπάρχει κανένας πολιτικός σχηματισμός που να μπορεί να χαρακτηριστεί αριστερός και σε μερικές επιπλέον τα ποσοστά είναι μηδαμινά. Βέβαια, έχουμε τρεις χώρες (Κύπρος, Ιρλανδία και Ελλάδα) όπου τα αριστερά κόμματα συγκεντρώνουν λίγο πάνω από το ένα πέμπτο των ψήφων κι έξι ακόμα με διψήφια ποσοστά (Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Σουηδία και Βέλγιο). Αποτέλεσμα είναι η τυπική απόκλιση να είναι μεγαλύτερη, έστω κι ελάχιστα, του μέσου όρου. Χοντρικά, μιλάμε για δύο διαφορετικά κομμάτια της ΕΕ με βάση τις πρόσφατες ιστορικές καταβολές τους. Έτσι, εκτός από τη Μάλτα, όλες οι χώρες όπου η Αριστερά έχει μηδενικό ποσοστό, μαζί με τις δυο όπου βρίσκεται κάτω από το 1,5%, είναι πρώην χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Από την άλλη, όπου συγκεντρώνει διψήφια ποσοστά πρόκειται για χώρες που δεν είχαν ποτέ τέτοιου είδους καθεστώς.
Πίνακας 51. Συντελεστές συσχέτισης συνολικών ποσοστών αριστερών κομμάτων
| Συσχέτιση με: | Τιμή |
|---|---|
| Έδρες | 0.22 |
| Έτος ένταξης | -0.46 |
| Κατά κεφαλήν ΑΕΠ | 0.31 |
| Γεωγραφικό πλάτος | -0.11 |
| Γεωγραφικό μήκος | -0.19 |
| Συμμετοχή | 0.18 |
Εδώ βλέπουμε ότι οι μόνοι συντελεστές συσχέτισης που έχουν κάποια σημασία είναι αυτοί που αφορούν το έτος ένταξης και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, με αντίθετο πρόσημο βέβαια.
Βλέπουμε τη συσσώρευση χωρών με μηδενικά ποσοστά μετά το έτος 2004, παρότι τότε εντάχθηκε κι η Κύπρος όπου σημειώνεται η υψηλότερη τιμή. Όλες οι άλλες χώρες με διψήφια ποσοστά έχουν ενταχθεί πριν από το 1995.
Εδώ έχουμε στις πιο φτωχές χώρες (κάτω από 40.000 δολάρια) τις έξι μηδενικές κι άλλες δύο με ελάχιστα ποσοστά, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν κι οι δυο (Κύπρος κι Ελλάδα) με ποσοστά πάνω από 20%. Με εξαίρεση το διψήφιο ποσοστό της Ιταλίας, οι άλλες χώρες στην ίδια κατηγορία κινούνται χοντρικά μεταξύ 5% και 10%. Στο διάστημα μεταξύ 40.000-60.000 δολαρίων, βρίσκουμε πέντε χώρες με διψήφια ποσοστά και μια με μηδενικό κι άλλη μία με χαμηλό ποσοστό. Από τις τέσσερις πιο εύπορες, Ολλανδία και Δανία βρίσκονται ανάμεσα στο 5% και στο 10%, το Λουξεμβούργο κάτω από το 5%, ενώ η Ιρλανδία πάνω από 20%.
VΙ. Ακροαριστερά κόμματα
Στην κατηγορία αυτή έχουμε ελάχιστα πράγματα, δηλαδή κόμματα, που όμως ανήκουν σε τρεις κατηγορίες, καμία από τις οποίες δεν συγκροτεί ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα, με τη συμβατική έννοια και την αντίστοιχη ενωσιακή χρηματοδότηση. Η πρώτη, που είναι και η μεγαλύτερη κι η μόνη που εξέλεξε μέλη του ΕΚ, είναι ουσιαστικά μονομελής. Πρόκειται για την Ευρωπαϊκή Κομμουνιστική Δράση (European Communist Action – ECA), στην οποία μετέχουν κόμματα από δώδεκα χώρες, τρεις από τις οποίες δεν είναι μέλη της ΕΕ, σε έξι απ’ αυτές που είναι μέλη τα συγκεκριμένα κόμματα δεν συμμετείχαν στις ευρωεκλογές, ενώ στις δύο από τις τρεις που συμμετείχαν τα ποσοστά τους ήταν κάτω από το ένα τοις χιλίοις κι έτσι μένει μόνο το ΚΚΕ. Η δεύτερη ομαδοποίηση είναι το Κίνημα Δημοκρατία στην Ευρώπη 2025 (Democracy in Europe Movement 2025 – DiEM25), δηλαδή ΜΕΡΑ25 στα ελληνικά, μέλη του οποίου συμμετείχαν (μόνα τους ή σε συνεργασία με άλλα κόμματα) σε τέσσερις χώρες, αλλά στη Γερμανία έμειναν κάτω από το 0,45% οπότε εκεί δεν το καταγράφουμε. Οι άλλες χώρες, εκτός από την Ελλάδα, είναι η Δανία κι η Ιταλία. Τέλος, η τρίτη κατηγορία αποτελείται από μεμονωμένες περιπτώσεις κλασικών αριστερίστικων κομμάτων κι εμφανίζεται σε τέσσερις χώρες (Ελλάδα, Ιρλανδία, Βέλγιο και Γαλλία).
Πίνακας 52. Συνολικά ποσοστά ακροαριστερών κομμάτων
| Θέση | Χώρα | Συν.% | Κόμματα |
|---|---|---|---|
| 1 | Ελλάδα | 12.31% | ΚΚΕ, ΜΕΡΑ25, ΑΝΤΑΡΣΥΑ |
| 2 | Δανία | 2.66% | ALT(Å) |
| 3 | Ιταλία | 2.21% | Pace Terra Dignità |
| 4 | Ιρλανδία | 1.82% | PBP-S/D-PSB |
| 5 | Σλοβενία | 1.52% | NOT |
| 6 | Λουξεμβούργο | 0.97% | KPL/PCL |
| 7 | Βέλγιο | 0.71% | GA |
| 8 | Γαλλία | 0.49% | LO |
| 9 | Αυστρία | 0.00% | |
| - | Βουλγαρία | 0.00% | |
| - | Γερμανία | 0.00% | |
| - | Εσθονία | 0.00% | |
| - | Ισπανία | 0.00% | |
| - | Κροατία | 0.00% | |
| - | Κύπρος | 0.00% | |
| - | Λεττονία | 0.00% | |
| - | Λιθουανία | 0.00% | |
| - | Μάλτα | 0.00% | |
| - | Ολλανδία | 0.00% | |
| - | Ουγγαρία | 0.00% | |
| - | Πολωνία | 0.00% | |
| - | Πορτογαλία | 0.00% | |
| - | Ρουμανία | 0.00% | |
| - | Σλοβακία | 0.00% | |
| - | Σουηδία | 0.00% | |
| - | Τσεχία | 0.00% | |
| - | Φινλανδία | 0.00% | |
| Μ.Ο. | 0.84% | ||
| Τ.Α. | 2.42% |
Κατανοούμε ότι με μηδενικά ποσοστά σε δεκαεννιά χώρες ο μέσος όρος δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, όπως φαίνεται κι από το γεγονός ότι η τυπική απόκλιση είναι τριπλάσιά του. Από τις οκτώ χώρες όπου εμφανίζονται κάπως κόμματα αυτής της πολιτικής τοποθέτησης, μόνο μία (η Σλοβενία) ανήκει στις πρώην σοσιαλιστικές.
Πίνακας 53. Συντελεστές συσχέτισης συνολικών ποσοστών ακροαριστερών κομμάτων
| Συσχέτιση με: | Τιμή |
|---|---|
| Έδρες | -0.02 |
| Έτος ένταξης | -0.22 |
| Κατά κεφαλήν ΑΕΠ | 0.00 |
| Γεωγραφικό πλάτος | -0.26 |
| Γεωγραφικό μήκος | 0.07 |
| Συμμετοχή | -0.01 |
Οι συντελεστές συσχέτισης είναι πολύ μικροί, όπως είναι αναμενόμενο με τόσα μηδενικά ποσοστά. Επειδή έχουμε τόσο λίγες χώρες όπου υπάρχουν ποσοστά μπορούμε να έχουμε μια κάπως διαφορετική γραφική παράσταση.
Στο διάγραμμα αυτό, ο οριζόντιος άξονας είναι το γεωγραφικό μήκος κι ο κάθετος το γεωγραφικό πλάτος (όπως συμβαίνει στους κλασικούς χάρτες, δηλαδή), ενώ το μέγεθος τους κύκλου αντιστοιχεί στο ποσοστό των ακροαριστερών κομμάτων. Η ελληνική εξαίρεση είναι προφανής τόσο από τον πίνακα 52 όσο κι από το διάγραμμα 24. Οφείλεται, κυρίως, στο ποσοστό του ΚΚΕ, που είναι και το μόνο κόμμα που έχει κι ευρωβουλευτές, αλλά πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι η χώρα μας είναι η μόνη όπου τρία κόμματα αυτής της πολιτικής τοποθέτησης ξεπερνούν τη μισή μονάδα κι έτσι έχουμε αντιπροσώπους και των τριών κατηγοριών που αναφέραμε.
VΙΙ. Διάφορα κόμματα
Αυτή είναι η κατηγορία των «περίεργων» κομμάτων, συνήθως προσωπικών παρατάξεων ή μεμονωμένων ατόμων, που δεν μπορούμε να κατατάξουμε κάπου στο πολιτικό φάσμα.
Πίνακας 54. Συνολικά ποσοστά διαφόρων κομμάτων
| Θέση | Χώρα | Συν.% | Κόμματα |
|---|---|---|---|
| 1 | Κύπρος | 20.61% | Φειδίας(Α), ΕΠ-ΚΕΚΚ |
| 2 | Λεττονία | 5.83% | AJ, ST!, CP |
| 3 | Κροατία | 5.76% | Α.Λ. Nina Skočak, Ričard(A), Συνταξιούχοι Μαζί |
| 4 | Λιθουανία | 3.51% | Taikos koalicija |
| 5 | Εσθονία | 3.13% | KOOS |
| 6 | Ρουμανία | 1.79% | Ενωμένο Κόμμα Διασποράς |
| 7 | Βουλγαρία | 1.59% | Center, Kuzman Iliev(A) |
| 8 | Ιταλία | 1.22% | Libertà |
| 9 | Σλοβακία | 0.94% | Zdravý Rozum |
| 10 | Πολωνία | 0.93% | BS |
| 11 | Λουξεμβούργο | 0.85% | Mir d’Vollek |
| 12 | Αυστρία | 0.00% | |
| - | Βέλγιο | 0.00% | |
| - | Γαλλία | 0.00% | |
| - | Γερμανία | 0.00% | |
| - | Δανία | 0.00% | |
| - | Ελλάδα | 0.00% | |
| - | Ιρλανδία | 0.00% | |
| - | Ισπανία | 0.00% | |
| - | Μάλτα | 0.00% | |
| - | Ολλανδία | 0.00% | |
| - | Ουγγαρία | 0.00% | |
| - | Πορτογαλία | 0.00% | |
| - | Σλοβενία | 0.00% | |
| - | Σουηδία | 0.00% | |
| - | Τσεχία | 0.00% | |
| - | Φινλανδία | 0.00% | |
| Μ.Ο. | 1.71% | ||
| Τ.Α. | 4.14% |
Τα διάφορα κόμματα έχουν μεγαλύτερο μέσο όρο από τα ακροαριστερά αλλά και γι’ αυτά η τυπική απόκλιση είναι κατά πολύ μεγαλύτερή του, καθώς σε 16 χώρες δεν καταγράφονται καθόλου τέτοιοι σχηματισμοί. Ξεχωρίζει βέβαια το «φαινόμενο Φειδίας» στην Κύπρο, ο οποίος αναδεικνύεται και πρωταθλητής σ’ αυτή την κατηγορία, τόσο λόγω ποσοστού όσο κι επειδή είναι ο μόνος που κερδίζει ευρωβουλευτική έδρα. Να θυμίσουμε ότι τα κόμματα που εντάσσουμε στα διάφορα στις Βαλτικές χώρες είναι αυτά που επιδιώκουν να εκπροσωπήσουν τις ρωσικές μειονότητες εκεί.
Πίνακας 55. Συντελεστές συσχέτισης συνολικών ποσοστών διαφόρων κομμάτων
| Συσχέτιση με: | Τιμή |
|---|---|
| Έδρες | -0.26 |
| Έτος ένταξης | 0.31 |
| Κατά κεφαλήν ΑΕΠ | -0.18 |
| Γεωγραφικό πλάτος | -0.27 |
| Γεωγραφικό μήκος | 0.49 |
| Συμμετοχή | -0.09 |
Εξαιτίας, λοιπόν, της Κύπρου, των Βαλτικών χωρών αλλά και της Κροατίας (αυτές είναι οι πέντε χώρες που οι διάφοροι σχηματισμοί κερδίζουν πάνω από 3% αθροιστικά), βλέπουμε ότι υπάρχει μια μέτρια θετική συσχέτιση με το έτος ένταξης και μια ακόμα μεγαλύτερη αντίστοιχη με το γεωγραφικό μήκος. Μεταξύ των υπόλοιπων χωρών που καταγράφονται ποσοστά των διαφόρων είναι η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Σλοβακία κι η Πολωνία, ενώ οι μόνες δυτικές και παλιές χώρες που δεν έχουν μηδενικό ποσοστό είναι η Ιταλία και το Λουξεμβούργο.
VΙΙΙ. Πολύ μικρά κόμματα
Για να τελειώνουμε θα ρίξουμε μια ματιά και στα αθροιστικά ποσοστά των πολύ μικρών κομμάτων, δηλαδή αυτών που συγκέντρωσαν κάτω από το 0,45% των έγκυρων ψήφων. Θα μπορούσαμε βέβαια να τα εντάξουμε σε μια από τις παραπάνω κατηγορίες αλλά θα ήταν πολύ χρονοβόρο και δεν νομίζουμε ότι θα άλλαζε ουσιαστικά τα όποια στοιχεία έχουμε παρουσιάσει μέχρι τώρα για τις πολιτικές τοποθετήσεις.
| Θέση | Χώρα | Συν.% |
|---|---|---|
| 1 | Βουλγαρία | 5.72% |
| 2 | Ιρλανδία | 4.47% |
| 3 | Ρουμανία | 4.37% |
| 4 | Τσεχία | 3.29% |
| 5 | Γερμανία | 3.24% |
| 6 | Ισπανία | 2.89% |
| 7 | Ελλάδα | 2.50% |
| 8 | Κροατία | 2.27% |
| 9 | Λεττονία | 1.74% |
| 10 | Μάλτα | 1.74% |
| 11 | Γαλλία | 1.70% |
| 12 | Σουηδία | 1.59% |
| 13 | Πορτογαλία | 1.24% |
| 14 | Σλοβακία | 1.12% |
| 15 | Ολλανδία | 1.10% |
| 16 | Κύπρος | 0.77% |
| 17 | Εσθονία | 0.75% |
| 18 | Ιταλία | 0.73% |
| 19 | Φινλανδία | 0.65% |
| 20 | Πολωνία | 0.56% |
| 21 | Βέλγιο | 0.39% |
| 22 | Ουγγαρία | 0.37% |
| 23 | Αυστρία | 0.00% |
| - | Δανία | 0.00% |
| - | Λιθουανία | 0.00% |
| - | Λουξεμβούργο | 0.00% |
| - | Σλοβενία | 0.00% |
| Μ.Ο. | 1.60% | |
| Τ.Α. | 1.54% |
Βλέπουμε ότι πολύ μικρά κόμματα εμφανίζονται σε όλες σχεδόν τις χώρες, με εξαίρεση μόνο πέντε. Επίσης, Βουλγαρία και Ρουμανία βρίσκονται στην πρώτη και τρίτη θέση, ενώ η δεύτερη της Ιρλανδίας οφείλεται στον μεγάλο αριθμό ανεξάρτητων υποψήφιων. Βλέπουμε ότι η χώρα μας είναι σχετικά ψηλά (7η θέση) ενώ η Κύπρος αρκετά χαμηλότερα.
Πίνακας 57. Συντελεστές συσχέτισης συνολικών ποσοστών πολύ μικρών κομμάτων
| Συσχέτιση με: | Τιμή |
|---|---|
| Έδρες | 0.19 |
| Έτος ένταξης | 0.11 |
| Κατά κεφαλήν ΑΕΠ | -0.16 |
| Γεωγραφικό πλάτος | -0.21 |
| Γεωγραφικό μήκος | -0.07 |
| Συμμετοχή | -0.21 |
ΙΧ. Ανακεφαλαίωση
Θα κλείσουμε με μια μικρή σύνοψη της κατάστασης των πολιτικών τάσεων όπως τις είδαμε παραπάνω.
Πίνακας 58. Μέσος όρος, τυπική απόκλιση και μεταξύ τους λόγος ανά πολιτική τοποθέτηση
| Θέση | Πολιτική τοποθέτηση | Μέσος όρος | Τυπική απόκλιση | Λόγος τυπικής απόκλισης προς μέσο όρο |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Δεξιά-κεντροδεξιά κόμματα | 26.05% | 9.39% | 0.36 |
| 2 | Ακροδεξιά κόμματα | 22.71% | 14.75% | 0.65 |
| 3 | Κεντροαριστερά κόμματα | 18.36% | 10.42% | 0.57 |
| 4 | Κεντροδεξιά-κεντρώα κόμματα | 14.02% | 10.28% | 0.73 |
| 5 | Κεντρώα-κεντροαριστερά κόμματα | 7.55% | 5.23% | 0.69 |
| 6 | Αριστερά κόμματα | 7.14% | 7.20% | 1.01 |
| 7 | Διάφορα κόμματα | 1.71% | 4.14% | 2.42 |
| 8 | Πολύ μικρά κόμματα | 1.60% | 1.54% | 0.96 |
| 9 | Ακροαριστερά κόμματα | 0.84% | 2.42% | 2.87 |
| Σύνολο | 99.99% |
Αυτό που σίγουρα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη δεν είναι το φάντασμα του κομμουνισμού. Ούτε καν της σοσιαλδημοκρατίας. Όπως τονίσαμε κι από την αρχή του πρώτου μέρους αυτής της σειράς άρθρων, η τωρινή πρέπει να είναι η πιο δεξιά σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από συστάσεως του θεσμού. Μόνο η «τύφλωση» της θεωρίας των «δύο άκρων» μπορεί να παραβλέψει τα νούμερα κι ότι ο μόνος κίνδυνος για την μεταπολεμική κοινοβουλευτική δημοκρατία προέρχεται από την Ακροδεξιά. Αυτό, όμως, που βλέπουμε είναι μια διπλή τακτική των κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων καθώς και των κυρίαρχων ΜΜΕ. Από τη μία κραυγές εναντίον του ακροδεξιού κινδύνου, αλλά πολύ συχνά εναντίον του εξτρεμισμού γενικά, και εκκλήσεις για ενίσχυση των κεντρώων (ήπιων, λογικών, «δημοκρατικών») πολιτικών δυνάμεων κι από την άλλη επιδίωξη συνεργασίας με ορισμένες ακροδεξιές δυνάμεις (που χαρακτηρίζονται «μετριοπαθείς»), υιοθέτηση μέτρων που γέρνουν προς την Άκρα Δεξιά και ταυτόχρονα τάσεις εφησυχασμού του στυλ «business as usual». Επίσης, σε εθνικό επίπεδο βλέπουμε ότι ο Μακρόν, αφού συνεργάστηκε στις εκλογές με το Νέο Λαϊκό Μέτωπο για να μη νικήσει ο Εθνικός Συναγερμός της Λεπέν, διόρισε μια κυβέρνηση δεξιάς-κεντροδεξιάς κατεύθυνσης που επιδιώκει να στηριχθεί στην ανοχή της Λεπέν. Στη Γερμανία, από την άλλη, μετά τις εκλογικές επιτυχίες της Εναλλακτικής για τη Γερμανία στις φθινοπωρινές εκλογές σε ανατολικά κρατίδια (Θουριγγία, Σαξονία και Βρανδεμβούργο) η κεντρώα-κεντροαριστερή κυβέρνηση Σολτζ αποφάσισε να κάνει πιο αυστηρούς τους ελέγχους στα σύνορα και πιο σκληρή την πολιτική της απέναντι στους πρόσφυγες και τους μετανάστες, κλείνοντας το μάτι στους ακροδεξιούς ψηφοφόρους.
Τέλος, εκτίμησή μας είναι ότι τα στοιχεία των ευρωεκλογών δείχνουν ένα μεγάλο χάσμα μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Από τις παραμέτρους που εξετάσαμε συνήθως βρίσκαμε μεγαλύτερες συσχετίσεις όσον αφορά το έτος ένταξης και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Αυτό βέβαια ισχύει επειδή αυτοί οι δείκτες συσχετίζονται και μεταξύ τους (ο σχετικός συντελεστής είναι -0,62, που σημαίνει ότι τα παλιά μέλη τείνουν να είναι πιο εύπορα και τα καινούργια πιο φτωχά). Αυτό φαίνεται καλύτερα στους δύο επόμενους, και τελευταίους, πίνακες όπου παρουσιάζουμε τους μέσους όρους για τα γενικά χαρακτηριστικά και τις πολιτικές τοποθετήσεις χωρίζοντας την ΕΕ σε δύο μέρη. Ως προς το έτος ένταξης χαρακτηρίζουμε παλιές τις 14 χώρες που εντάχθηκαν μέχρι το 1995 (Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Δανία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Αυστρία, Σουηδία και Φινλανδία), ενώ ως καινούργιες τις 13 που εντάχθηκαν μετά το 2004 (Εσθονία, Κύπρος, Λεττονία, Λιθουανία, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία, Βουλγαρία, Ρουμανία και Κροατία). Ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το όριο διαχωρισμού είναι τα 35.000 δολάρια οπότε έχουμε τις 13 εύπορες που βρίσκονται πάνω από αυτό (Λουξεμβούργο, Ιρλανδία, Δανία, Ολλανδία, Αυστρία, Σουηδία, Βέλγιο, Φινλανδία, Γερμανία, Γαλλία, Μάλτα, Ιταλία, Κύπρος) και τις 14 φτωχές που είναι κάτω από αυτό (Ισπανία, Σλοβενία, Εσθονία, Τσεχία, Πορτογαλία, Λιθουανία, Σλοβακία, Λετονία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Πολωνία, Κροατία, Ρουμανία και Βουλγαρία). Βλέπουμε ότι 11 χώρες είναι παλιές κι εύπορες (Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Δανία, Ιρλανδία, Αυστρία, Σουηδία και Φινλανδία) κι άλλες 11 είναι καινούργιες και φτωχές (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία, Βουλγαρία, Ρουμανία και Κροατία). Οι εξαιρέσεις είναι τρεις παλιές και φτωχές (Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία) και δυο καινούργιες κι εύπορες (Κύπρος και Μάλτα).
Πίνακας 59. Μέσος όρος και τυπική απόκλιση ανά ομάδες χωρών για τα γενικά χαρακτηριστικά
Βλέπουμε ότι τα νούμερα για τις παλιές και τις εύπορες χώρες είναι πολύ κοντινά, ενίοτε ταυτίζονται, κάτι που συμβαίνει αντίστοιχα και μεταξύ των καινούργιων και των φτωχών χωρών. Μια σχετική εξαίρεση εντοπίζεται στα ποσοστά συμμετοχής, όπου η διαφορά μεταξύ παλιών και καινούργιων χωρών είναι περίπου 12%, ενώ μεταξύ εύπορων και φτωχών γίνεται 20%. Στα άλλα χαρακτηριστικά, οι καινούργιες και φτωχές έχουν ισχυρότερα πρώτα κόμματα από τις παλιές κι εύπορες κατά περίπου έξι εκατοστιαίες μονάδες, ισχυρότερο δικομματισμό κατά περίπου δέκα εκατοστιαίες μονάδες, μεγαλύτερο ποσοστό ψηφοφόρων που δεν εκπροσωπούνται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά 5%-6%, ενώ ο ουσιαστικός αριθμός κομμάτων τους είναι κατά ένας μικρότερος. Εν ολίγοις, στις καινούργιες και φτωχές χώρες ψηφίζουν σημαντικά λιγότεροι ψηφοφόροι, επίσης λιγότεροι εκπροσωπούνται και υπάρχει σαφώς μικρότερος πλουραλισμός.
Πίνακας 60. Μέσος όρος και τυπική απόκλιση ανά ομάδες χωρών για τις πολιτικές τοποθετήσεις
Ενώ, λοιπόν, ο μέσος όρος του αθροίσματος των ακροδεξιών και των δεξιών-κεντροδεξιών είναι παντού υψηλός και οι συγκεκριμένες πολιτικές τοποθετήσεις καταλαμβάνουν τις δύο πρώτες θέσεις, είναι σαφώς πιο ισχυρές στις καινούργιες και φτωχές χώρες. Έτσι, για τα δεξιά-κεντροδεξιά κόμματα ο μέσος όρος στις καινούργιες και φτωχές όρος είναι γύρω στο 30%, ενώ στις παλιές κι εύπορες περίπου 22% (διαφορά οκτώ μονάδων) και για τα ακροδεξιά έχουμε αντίστοιχα 26,5% για τις καινούργιες και φτωχές χώρες και σχεδόν 19% για παλιές κι εύπορες (χοντρικά ίδια διαφορά μονάδων). Στην τρίτη θέση σε όλες τις περιπτώσεις έχουμε τα κεντροαριστερά (σοσιαλδημοκρατικά) κόμματα και, μάλιστα, με σχετική ισοκατανομή, αφού στις παλιές κι εύπορες χώρες είναι στο 19% και στις καινούργιες και φτωχές στο 17,5% (διαφορά μιάμισης μονάδας). Τα πράγματα αλλάζουν περισσότερο στον χώρο της κεντροδεξιάς-κέντρου (φιλελεύθερα κόμματα), ο οποίος στις παλιές κι εύπορες χώρες κινείται πάνω από το 15% και στις καινούργιες και φτωχές κάτω από το 13% (διαφορά περίπου δυόμιση μονάδων). Πολύ πιο σημαντικές είναι οι διαφορές στον χώρο του κέντρου-κεντροαριστεράς (πράσινα κόμματα και σύμμαχοί τους) όπου έχουμε για τις μεν παλιές κι εύπορες χώρες μέσους όρους του 10,5% και για τις καινούργιες και φτωχές του 4,5% (έξι μονάδες διαφορά), ενώ η αριστερά κινείται στις παλιές κι εύπορες χώρες στο 11% και στις καινούργιες και φτωχές κάπου στο 3,5% (διαφορά επτάμιση μονάδων). Οι υπόλοιπες τοποθετήσεις έχουν γενικά πολύ μικρά ποσοστά, οπότε ενίοτε επηρεάζονται εύκολα από τα ποσοστά ενός και μόνο συνδυασμού. Δηλαδή, το ότι για τα ακροαριστερά κόμματα έχουμε υψηλότερο μέσο όρο στις παλιές και στις φτωχές χώρες αντίστοιχα οφείλεται στην Ελλάδα (που ανήκει σ’ αυτές τις κατηγορίες) και πιο πολύ στο ποσοστό του ΚΚΕ, ενώ αντίστοιχα το ότι ο μέσος όρος των διαφόρων κόμματα είναι μεγαλύτερος στις καινούργιες και στις εύπορες χώρες είναι αποτέλεσμα του ποσοστού του Φειδία στην Κύπρο. Τέλος, στο άθροισμα των πολύ μικρών κομμάτων (κάτω του 0,45%) βλέπουμε μια μικρή υπεροχή στις καινούργιες και φτωχές χώρες.
Ως τελικό συμπέρασμα μπορούμε να πούμε ότι έχουμε μια βαθιά και μάλλον δομικά διαιρεμένη Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου οι ψηφοφόροι σχεδόν παντού στρέφονται έντονα προς την ακροδεξιά και οι κυρίαρχες, μέχρι τώρα τουλάχιστον, πολιτικές δυνάμεις ανταποκρίνονται με την προσπάθεια να ενσωματώσουν κόμματα κι ιδέες αυτού του πολιτικού χώρου.
