Η Λάλε Αλατλί, είναι μετανάστρια από την Τουρκία. Ζει στην Ελλάδα 14 χρόνια, έχει σπουδάσει, έχει μελετήσει την ελληνική γλώσσα, γράφει στίχους και ποιήματα στα ελληνικά, μεταφράζει λογοτεχνία και ποίηση, είναι διερμηνέας και μετέχει ενεργά στην κοινωνία μέσα από εθελοντικές δράσεις και συλλογικότητες. Έχει συνεργαστεί ως μεταφράστρια με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα Ηνωμένα Έθνη, τον Ερυθρό Σταυρό, την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και θα λέγαμε ότι είναι πρότυπο ενταγμένου ανθρώπου στην ελληνική κοινωνία. Το ελληνικό κράτος ωστόσο δεν αναγνωρίζει τα παραπάνω απορρίπτοντας την αίτησή της για την απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας. Με ένα οικονομικό κριτήριο, μέσω μιας εγκυκλίου του υπουργού Εσωτερικών Μ. Βορίδη το 2021, την καταδικάζει να μείνει για πάντα σε μια επισφαλή θέση, ξένη στη μόνη χώρα που νιώθει ότι ανήκει. Και αυτό επειδή δεν κατάφερε να αποδείξει ότι κέρδιζε τουλάχιστον 500 ευρώ το μήνα επί 5 συναπτά έτη.
Η υπόθεση της φαίνεται ακραία, καθώς η Λάλε Αλατλί πληροί όλα τα κριτήρια της κοινωνικής ένταξης και με το παραπάνω. Ωστόσο, όπως και πολλοί μετανάστες που ζουν χρόνια στην Ελλάδα, στερείται την ιδιότητα του πολίτη λόγω των αστοχιών του ελληνικού συστήματος απονομής ιθαγένειας, που έχει ως αποτέλεσμα να ελαχιστοποιείται ο αριθμός των ανθρώπων που θα καταφέρουν να την αποκτήσουν. Ενόψει της δικαστικής διεκδίκησης της Λάλε για την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας στο Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης στις 2 Μαρτίου, μιλήσαμε με την ίδια και με τον δικηγόρο της, Αντώνη Σπάθη.
«Όλοι με ρωτάνε αν είμαι ερωτική μετανάστρια αλλά εγώ ερωτεύτηκα τα ελληνικά και έτσι ήρθα το 2010. Μέχρι τότε πηγαινοερχόμουν Τουρκία-Ελλάδα γιατί έκανα μαθήματα ελληνικής ενώ μέχρι το 2015 διατηρούσα μια μεταφραστική εταιρεία στην Τουρκία για διερμηνίες και μεταφράσεις από τα ιταλικά στα τουρκικά στην λογοτεχνία και σε άλλα είδη. Όταν ήρθα το 2010 συνέχισα τη δουλειά μου εδώ γιατί από τότε αυτή γινόταν online. Αφότου το 2015 έκλεισα την μεταφραστική εταιρεία στην Τουρκία άνοιξα μια εδώ. Στο μεταξύ ήδη είχα γίνει μεταφράστρια και διερμηνέας ελληνικών. Οπότε από το 2010-2015 δεν είχα κάποια επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα, έκανα μαθήματα τουρκικών σε Έλληνες αλλά από αυτό δεν έβγαζα πολλά χρήματα. Εδώ και πολλά χρόνια δεν έχω καμιά οικονομική δραστηριότητα στην Τουρκία, η κοινωνική και οικονομική ζωή μου βρίσκεται στην Ελλάδα» μας λέει.
Τον Μάρτιο του 2017 η Λάλε Αλατλί κάνει την αίτηση πολιτογράφησης έχοντας συμπληρώσει τα εφτά χρόνια διαμονής που απαιτεί ο νόμος. «Με τα τότε δεδομένα ήμουν σίγουρη ότι θα την αποκτήσω. Ωστόσο έπρεπε να περιμένω για την απάντηση πέντε χρόνια γιατί η διαδικασία ήταν πολύ αργή από την αρμόδια Υπηρεσία της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για όλους-ες. Μου απάντησαν εν τέλει το 2021 με την απορριπτική απόφαση καθώς λίγο πριν είχε βγει μια εγκύκλιος που θεωρητικά θα έδινε εξηγήσεις πάνω στο νόμο. Ωστόσο η εγκύκλιος προέβλεπε ότι θα έπρεπε πέντε χρόνια πριν την ημερομηνία που κατατέθηκε η αίτηση να έχω χρήματα από την επιχειρηματική μου δραστηριότητα στην Ελλάδα».
«Η απόδοση ιθαγένειας ανήκει στο σκληρό πυρήνα του κράτους, ωστόσο αυτό δε σημαίνει ότι μπορεί η διαδικασία αυτή να είναι ασύδοτη, υπάρχει εξάλλου και σχετική απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ που ορίζει τα όρια των κυριαρχικών δικαιωμάτων» εξηγεί ο Αντώνης Σπάθης, δικηγόρος της Λάλε Αλατλί.
«Ο κώδικας ιθαγένειας, όπως ισχύει από το 2015, αναθεωρήθηκε στη συνέχεια με άρθρο που όριζε τις δυνατότητες πολιτογράφησης. Με την ανάληψη καθηκόντων του Υπουργείου Εσωτερικών από τον Μάκη Βορίδη βγήκε μια υπουργική απόφαση που προέβλεπε ότι για να γίνει πολίτης κάποιος ή κάποια πρέπει να έχει πλήρη κοινωνική και οικονομική ένταξη. Στη συνέχεια η σχετική εγκύκλιος που εκδόθηκε περιόρισε ασφυκτικά τη δυνατότητα κτήσης ιθαγένειας λογίζοντας ως αποκλειστικό κριτήριο οικονομικής ένταξης την ύπαρξη εισοδημάτων από εργασία στην Ελλάδα που δηλώνονται και φορολογούνται ίσα με τον κατώτατο μισθό επί πέντε συναπτά έτη. Η εγκύκλιος που άλλαζε τα μέχρι τότε δεδομένα εκδόθηκε ένα μήνα πριν τη συνέντευξη της Λάλε Αλατλί και είχε αναδρομική εφαρμογή».
Είναι προφανές ότι τα κριτήρια αυτά δεν θα μπορούσαν να πληρούνται από ένα πολύ μεγάλο ποσοστό και των Ελλήνων πολιτών ειδικά σε συνθήκες πανδημίας και παρατεταμένης οικονομικής κρίσης με την μείωση των εισοδημάτων. Πόσο μάλλον όταν το κύριο προφίλ των ανθρώπων που υποβάλλουν σχετικό αίτημα δουλεύουν ως εργάτες-τριες με χαμηλές αμοιβές, σε επισφαλή εργασιακά καθεστώτα, και δεν έχουν τη δυνατότητα να ζουν από τα εισοδήματά τους.
Αυτό μάλιστα επεσήμανε μεταξύ άλλων και η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) διαπιστώνοντας στοιχεία αντισυνταγματικότητας σχετικά με την υπουργική απόφαση, αλλά και αλλαγή των κριτηρίων για την οικονομική και κοινωνική ένταξη επί το αυστηρότερο. Η ΕΕΔΑ τόνιζε σε ανακοίνωσή της ότι η υπουργική απόφαση επαναφέρει, δια της πλαγίας οδού, τα ίδια τεκμήρια, επί το αυστηρότερο, τα οποία απέσυρε μετά από μεγάλες αντιδράσεις, κατά την ψήφιση του νόμου 4735/2020. Ζητούσε, έτσι, την άμεση ανάκληση των επαχθών οικονομικών τεκμηρίων και σε κάθε περίπτωση την ανάκληση της αναδρομικής εφαρμογής τους στο σύνολο των εκκρεμών αιτήσεων ως αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση.
Η απορριπτική απόφαση ξάφνιασε την Λάλε Αλατλί, περισσότερο όμως γκρέμισε το αίσθημα του ανήκειν που είχε αποκτήσει τόσα χρόνια στην χώρα. «Εγώ ήμουν αντίθετη με την επίσημη κυβερνητική πολιτική στην Τουρκία και τότε και τώρα, οπότε για μένα τα ελληνικά και η Ελλάδα λειτουργούσαν ως ένα καταφύγιο. Πλέον δε μπορώ να πάω κάπου αλλού, η Τουρκία είναι μια ξένη χώρα για μένα και δεν έχω πλέον δεσμούς. Νιώθω ότι με την απόφαση αυτή μου γκρέμισαν αυτό το καταφύγιο» σημειώνει.
Η Λάλε Αλατλί αναγνωρίζει στην υπόθεση της το προνόμιο της πολύ καλής χρήσης της γλώσσας αλλά και της πρόσβασης σε οργανισμούς και συλλογικότητες από τις οποίες δέχεται υποστήριξη και τη δυνατότητα να συνεχίσει δικαστικά τη διεκδίκηση αυτή. «Όταν έλαβα την απόρριψη, παρά το ότι η ψυχολογία μου έλεγε το αντίθετο, αποφάσισα ότι δεν μπορώ να σταματήσω να διεκδικώ. Ζω και εγώ σε ένα καθεστώς επισφάλειας που εξαρτάται και από τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και φοβάμαι κάθε πρωί που ξυπνάω μη γίνει κάτι και με διώξουν, είμαι φιλοξενούμενη. Ένας λόγος που συνεχίζω είναι γιατί αντιλαμβάνομαι ότι υπάρχουν άνθρωποι σαν και μένα χωρίς τις κοινωνικές προσβάσεις που έχω εγώ και οι οποίοι-ες δεν μπορούν να αναλάβουν μια τέτοια δικαστική διεκδίκηση η οποία και ψυχοφθόρα είναι αλλά κυρίως οικονομικά εξοντωτική» τονίζει ακόμη αναφέροντας ότι με αφορμή την απόρριψή επικοινώνησαν μαζί της πολλοί άνθρωποι που δέχθηκαν απόρριψη επίσης λόγω οικονομικών κριτηρίων. «Μία γυναίκα από την Αλβανία που ζούσε 30 χρόνια στην Ελλάδα και μια άλλη επίσης από την Αλβανία που γίναμε φίλες από αυτήν την ιστορία, η οποία δεν είχε τα λεφτά ούτε να πληρώσει τα παράβολα ούτε τους δικηγόρους. Ποιος-α μετανάστης-στρια που δουλεύει σε κουραστικές εργασίες και σε επισφαλή οικονομική θέση θα μπορούσε να ανταποκριθεί σε αυτό; Είναι σίγουρο ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν μια τέτοια διαδικασία» επισημαίνει η Λάλε Αλατλί.
«Κατά πόσο είναι συμβατή με το Σύνταγμα και τον νόμο της ιθαγένειας μια υπουργική απόφαση η οποία με δύο εγκυκλίους περιορίζει το θέμα της οικονομικής ένταξης ανάγοντάς το σε ένα απλό ζήτημα προσκόμισης του εκκαθαριστικού;» διερωτάται ο Αντώνης Σπάθης τονίζοντας ότι άλλα κριτήρια οικονομικής ένταξης, όπως η περιουσία στην Ελλάδα (όπως στην περίπτωση της Λάλε το σπίτι της), η πραγματική μεταφορά όλων των βιοτικών δεσμών στη χώρα και η προσφορά στο κοινωνικό σύνολο παραγνωρίζονται. Ένας πολίτης είναι ένα ον που ζει ατομικά και κοινωνικά σε μια πολιτεία, έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις, λαμβάνει και προσφέρει, λειτουργίες που μέχρι πρότινος αξιολογούνταν αλλά όχι τώρα. Το τελευταίο διάστημα προτάσσεται το οικονομικό κριτήριο αλλά με διαφορετικό τρόπο για τις Golden VISA για real estate, διαφορετικά για εποχικούς εργάτες από το Μπαγκλαντές σε εκλογικές περιφέρειες ενώ για τους διαμένοντες πολλά έτη η νομοθεσία αυστηροποιείται παραγνωρίζοντας τα ουσιαστικά κριτήρια οικονομικής ένταξης». Όπως ακόμη ανέφερε σχετικά με την υπόθεση της Λάλε Αλάτλι, «μετά την απορριπτική απόφαση από την Γενική Διεύθυνση Ιθαγένειας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας καταθέσαμε αίτηση θεραπείας η οποία απορρίφθηκε. Κατά της απορριπτικής αυτής απόφασης προσφύγαμε στο Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης με την υπόθεση να εκδικάζεται σε πρώτο βαθμό στις 2 Μαρτίου».
Πολιτικές και κοινωνικές συλλογικότητες, επαγγελματικές οργανώσεις, οργανώσεις για τα δικαιώματα του ανθρώπου αλλά και ένα πλήθος ανθρώπων (εκπαιδευτικοί, νομικοί, συγγραφείς κ.ά) έχουν εκδώσει ανακοινώσεις υποστήριξης εν όψει και της δίκης ενώ περίπου 1000 υπογραφές έχουν συλλεχθεί σε σχετικό αίτημα στο Avaaz. Αυτό δείχνει πέρα από τον μεγάλο βαθμό ουσιαστικής κοινωνικής ένταξης στην χώρα και μια εκτίμηση στην κοινωνική της προσφορά. Η Λάλε Αλατλί συμμετέχει μεταξύ άλλων στην ομάδα Therapy dogs για την θεραπεία ασθενών μέσα από τη επαφή με εκπαιδευμένους σκύλους, στην ομάδα «Save your hood», στη Silvia Rivera για τα δικαιώματα της LGBTQI κοινότητας, στην εταιρεία λογοτεχνών Βορείου Ελλάδος, στη Διεθνή Οργάνωση Συγγραφέων και Μεταφραστών (Pen) κ.α.
Την Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου στις 7μμ στο Συνεργατικό καφενείο «Το Ωραίον Ντεπώ» και με αφορμή την υπόθεση της Λάλε Αλατλί θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση-συζήτηση για τις προκλήσεις και αστοχίες του ελληνικού συστήματος απονομής ιθαγένειας υπό το φως των πρόσφατων μεταρρυθμίσεων στον τομέα της πολιτογράφησης αλλοδαπών. «Στηρίζουμε τη δικαστική διεκδίκηση της Λάλε για κτήση της ελληνικής ιθαγένειας. Στη Λάλε και σε όσους το κράτος των «αρίστων» αρνείται το δικαίωμα να γίνουν Έλληνες πολίτες συμπαραστεκόμαστε ενεργά ώστε να αποκτήσουν το νόμιμο δικαίωμα να συμμετέχουν ισότιμα στην ελληνική κοινωνία, να εκλέγουν και να εκλέγονται, να αποφασίζουν τελικά ποιος θα τους κυβερνά» αναφέρει μεταξύ άλλων το σχετικό κάλεσμα.
Δείτε περισσότερα σχετικά με τη σημερινή εκδήλωση: Έλληνας γεννιέσαι ή γίνεσαι; Η ρύθμιση Βορίδη και η εφαρμογή της
