Τους κινδύνους που προκύπτουν από την επιχειρούμενη εξόρυξη χρυσού στην Χαλκιδική για τη ζωή και τη δημόσια υγεία αναδεικνύει το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης στην Θεσσαλονίκη προσπαθώντας να διαρρήξει το φράγμα σιωπής που περιβάλλει το θέμα.
Με επιστολή του στον Υπουργό Υγείας αναφέρεται σε όλα τα σοβαρά ζητήματα υγείας που δημιουργεί η εξόρυξη στη Χακιδικής και παράλληλα θέτει κάποιες ερωτήσεις προς την εταιρεία σε σχέση με αυτά όπως: τη ρύπανση του αέρα από την επιφανειακή εξόρυξη στις Σκουριές, τη ρύπανση του νερού, την ρύπανση του εδάφους από τα εξορυκτικά απόβλητα που περιέχουν τοξικά υλικά όπως το κυάνιο, την ύπαρξη του καρκινογόνου αμιάντου, χαλαζία, αρσενικού καθώς και πλήθους άλλων βαρεών μετάλλων στα πετρώματα των Σκουριών που συνιστούν κινδύνους για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης υπενθυμίζει ακόμη ότι η εξόρυξη δεν λειτουργεί παράλληλα με άλλες δραστηριότητες αλλά τις εκτοπίζει, τις εξαφανίζει υποβαθμίζοντας συνεχώς τα φυτικά και ζωικά προϊόντα και το περιβάλλον με αποτέλεσμα την απώλεια του τουρισμού αλλά σταδιακά και ολόκληρης της ζωής.
Παράλληλα επιρρίπτει ευθύνες σε υγειονομικούς φορείς, ιατρικές σχολές, συλλόγους κ.α. για την «σιωπή τους γύρω από τα σοβαρότατα θέματα δημόσιας υγείας» με αποτέλεσμα οι κάτοικοι της Χαλκιδικής και της Βόρειας Ελλάδας να αφήνοντα «βορά στα ΜΜΕ που λειτουργούν σαν εκπρόσωποι τύπου της Eldorado».
Διαβάστε ολόκληρη την επιστολή του ΚΙΑ προς το Υπουργείο Υγείας:
“Οι δημόσιες αναφορές που γίνονται στην εξόρυξη χρυσού στη Χαλκιδική είναι κυρίως οικονομικού χαρακτήρα: η επένδυση και η επενδυτική πολιτική, η παραγωγή καθαρών μετάλλων προϋπόθεση για να εισπράξει το κράτος, οι θέσεις εργασίας στα ορυχεία, η πρόσφατη εξώδικη απαίτηση της Eldorado Gold για αποζημίωση 750 εκατομμυρίων. Κανείς έως σήμερα φορέας δεν έχει αναφερθεί στα σοβαρότατα θέματα δημόσιας υγείας, τις τεράστιες ζημίες για τη Ζωή και την Υγεία που δημιουργεί η εξόρυξη.
Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας, Ιατρικές Σχολές, Ιατρικοί Σύλλογοι, Ενώσεις Γιατρών και άλλων Υγειονομικών, σιωπούν αφήνοντας τους κατοίκους της Χαλκιδικής αλλά και όλης της Βόρειας Ελλάδας σε άγνοια και σύγχυση, βορά στα ΜΜΕ που βασικά λειτουργούν σαν εκπρόσωποι τύπου της Eldorado. Η εξόρυξη ωστόσο δουλεύει συνεχώς, μεγεθύνεται απρόσκοπτα και μας οδηγεί σε ένα μέλλον βαριά ρυπασμένο ρυπαίνοντας τον αέρα, το νερό, τη θάλασσα, το έδαφος, τα φυτά και τα ζώα.
Το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης, το οποίο εισέρχεται στον 8ο χρόνο ζωής του, έχει μελετήσει και αναγνωρίσει τους κινδύνους που προκύπτουν για τη ζωή και τη δημόσια υγεία και προσπαθεί να διαρρήξει το φράγμα σιωπής που περιζώνει το θέμα.
Στο παρόν κείμενο αναφέρεται στα σοβαρά θέματα υγείας που δημιουργεί η εξόρυξη στη Χαλκιδική και θέτει κάποιες ερωτήσεις προς την εταιρία σε σχέση με τα θέματα αυτά.
Η ρύπανση του αέρα Στην επιφανειακή εξόρυξη στις Σκουριές οι εκρήξεις (4-6 τόνοι εκρηκτικών την ημέρα) θα εκτινάσσουν σε τεράστιο ύψος (800-1000μ) σκόνη τοξική καθόσον θα περιέχει αμίαντο, χαλαζία και άλλα βαρέα μέταλλα, τοξικά για τον άνθρωπο, τα φυτά , τα ζώα, το περιβάλλον εν γένει. Η ποσότητα της τοξικής σκόνης, μόνο από το επιφανειακό όρυγμα, υπολογίζεται συντηρητικά σε 1000 τόνους την ώρα περίπου και θα διαδίδεται ανεξέλεγκτα, ανάλογα με την διεύθυνση και την ένταση του ανέμου, σε μεγάλη περιοχή άλλοτε άλλης έκτασης – Χαλκιδική, Θεσσαλονίκη, Κεντρική Μακεδονία και πέραν. Η σκόνη της εξόρυξης θα προστίθεται στη σκόνη από τους χώρους απόθεσης των δεκάδων εκατομμυρίων τόνων των τοξικών αποβλήτων και από τα τρία μεταλλεία, Σκουριές, Ολυμπιάδα, Μαντέμ-Λακο.
Μόνιμοι κάτοικοι, παραθεριστές και τουρίστες, ΟΛΟΙ ΕΜΕΙΣ, όχι μόνο θα εισπνέουμε αυτή τη σκόνη αλλά και θα την τρώμε. Τα φυτά, τα δένδρα, τα λαχανικά θα καλυφθούν από αυτήν αλλά και θα την απορροφούν από τη ρίζα, μια που θα διαποτίσει το χώμα με τη βροχή. Τα τοξικά συστατικά θα μπουν έτσι στην τροφική αλυσίδα, στους καρπούς , στα φύλλα , στους σπόρους, δηλαδή στο πιάτο μας, στο κρασί μας , στο λάδι μας. Τα ζώα θα την εισπνεύσουν και θα την φάνε επίσης, καθώς και οι μέλισσες θα την πάρουν από τη μολυσμένη γύρη, έτσι θα τη φάμε στο κρέας και στο μέλι. Επίσης η σκόνη θα επικάθεται αθροιστικά σε νερά, ποτάμια και θάλασσα, οι βροχές θα την μετατρέπουν σε όξινη βροχή και τα μολυσμένα νερά θα μεταφέρονται από τους χείμαρρους στη θάλασσα.
Σημειωτέον ότι η ELDORADO, εκτός από τις Σκουριές, δημιουργεί δεύτερη επιφανειακή εξόρυξη στην περιοχή, στη θέση Τσικάρα.
Η ρύπανση του νερού Ο Κάκκαβος και το Στρατωνικό Όρος είναι οι μεγαλύτεροι υδροφορείς όλης της Χαλκιδικής. Για να γίνει η εξόρυξη σε στεγνό περιβάλλον πρέπει να αντληθούν τεράστιες ποσότητες νερού και να κατέβει ο υδροφόρος ορίζοντας κατά εκατοντάδες μέτρα. Ελαττώνεται έτσι το νερό που διαθέτει ο τόπος για καλλιέργειες και για χρήση των ανθρώπων και σταδιακά προκαλείται ερημοποίηση.
Η μεγάλη και αιώνια επίδραση της εξόρυξης είναι η ρύπανση των επιφανειακών και υπόγειων νερών με βαρέα μέταλλα και κυρίως με αρσενικό, που είναι εξαιρετικά ευδιάλυτο. Αρσενικό περιέχουν τα κοιτάσματα της Χαλκιδικής, ιδίως το κοίτασμα της Ολυμπιάδας, σε ποσοστό έως 11% ( επιστήμονες το εκτιμούν έως και 20%). Για 9% αρσενικό, που δηλώνει η εταιρεία, το Υπουργείο Περιβάλλοντος με βάση τα στοιχεία της Outotec, υπολόγισε ότι από την ακαριαία τήξη θα πτητικοποιούνται ετησίως 20.000 τόνοι αρσενικού και υποστηρίζει ότι δεν υπάρχουν τεχνικά συστήματα που μπορούν να συλλέξουν τέτοια τεράστια ποσότητα απαερίων. Οι ενδεχόμενες διαφυγές τους αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για τη υγεία εργαζομένων και περιοίκων.
Η ρύπανση με αρσενικό αποτελεί σήμερα πρόβλημα επιβίωσης για ολόκληρους πληθυσμούς στο Μπαγκλαντές, στο Πακιστάν, στη Χιλή, στο Ελ Σαλβαδόρ. Η Διεύθυνση Υδάτων Κεντρικής Μακεδονίας , ανέφερε σε έγγραφό της τον Αύγουστο του 2014 ότι «όλο το υπόγειο υδατικό Υποσύστημα Σκουριές – Νεοχωρίου, το οποίο τροφοδοτεί με νερό το Νεοχώρι και τα γύρω χωριά, είναι μολυσμένο από αρσενικό και μόλυβδο». Στις ρεματιές της περιοχής συμβαίνει ήδη βιοσυσσώρευση βαρέων μετάλλων και απόδειξη ήταν ο θάνατος 40 προβάτων που ήπιαν το νερό μιας ρεματιάς.
Η ρύπανση του εδάφους Η εξόρυξη τέτοιας μεγάλης κλίμακας παράγει εκατοντάδες εκατομμύρια τόνους αποβλήτων. Στις Σκουριές, το 99,5% του πετρώματος που εξορύσσεται απορρίπτεται ως απόβλητο, εμποτισμένο με όλα τα επικίνδυνα χημικά που χρησιμοποιήθηκαν για την επεξεργασία του. Έτσι οι λεκάνες αποβλήτων, τις οποίες οι επιστήμονες θεωρούν χημικά εργαστήρια με ενεργό ένα πλήθος χημικών αντιδράσεων, εκτεθειμένες στα στοιχεία της φύσης, στη βροχή και τον αέρα, αποτελούν πηγές παροχής αρσενικού και βαρέων μετάλλων στο περιβάλλον, την ατμόσφαιρα, το νερό και τη θάλασσα. Τα απόβλητα της Ολυμπιάδας και των Μαύρων Πετρών που περιέχουν κυάνιο από το εργοστάσιο εμπλουτισμού στην Ολυμπιάδα, πάνε στη λεκάνη αποβλήτων του Κοκκινόλακκα, ο οποίος απέχει 500μ από το Στρατώνι και 1000μ από τη θάλασσα. Ήδη υπάρχουν καταγγελίες, από τους επιθεωρητές περιβάλλοντος, ότι η στεγάνωση του Κοκκινόλακα είναι ανεπαρκής και το τοξικό του περιεχόμενο απορροφάται και διαποτίζει το έδαφος.
Στις Σκουριές θα έχουμε δύο τεράστια φράγματα ύψους 150 μέτρων (πέντε φορές το ύψος του Λευκού Πύργου) με δεκάδες εκατομμύρια τόνων τοξικών αποβλήτων σε μια σεισμογενή περιοχή που έχει δώσει το σεισμό της Ιερισσού, 7 ρίχτερ, το 1932. Σε ένα ενδεχόμενο σεισμού είναι πολύ μεγάλη η πιθανότητα ατυχήματος που θα προκαλέσει ρύπανση και καταστροφή των υδάτινων πόρων και της θαλάσσιας ζωής, όχι μόνο στην ίδια τη Χαλκιδική αλλά σε πολύ ευρύτερη θαλάσσια περιοχή. Εξάλλου η περιοχή του Κακκάβου έχει ιστορικό πολύ σημαντικών πλημμυρών, συνθήκη που επίσης μπορεί να σπάσει ένα φράγμα. Εξάλλου τα επικίνδυνα φράγματα με τα εκατομμύρια τόνους των αποβλήτων θα παραμείνουν για πάντα στην περιοχή ως τοξικές βόμβες.
Επιπλέον είναι φανερό, ότι :
1)η εξόρυξη δεν λειτουργεί παράλληλα με άλλες δραστηριότητες αλλά τις εκτοπίζει, τις εξαφανίζει. Υποβαθμίζει συνεχώς τα φυτικά και ζωικά της προϊόντα, υποβαθμίζει το περιβάλλον με αποτέλεσμα την απώλεια του τουρισμού αλλά σταδιακά και ολόκληρης της ζωής.
2) Έτσι εξαρτά συνεχώς και περισσότερο τους ντόπιους, όσον αφορά την εργασία, από τις εξορυκτικές δραστηριότητες.
3) Όσον αφορά το ευρύτερο περιβάλλον, τη Χαλκιδική, τη Θεσσαλονίκη, τη Κεντρική Μακεδονία , και πέραν αυτής , υφίσταται σταδιακά και αθροιστικά όλες τις επιπτώσεις που αναφέρθηκαν. Αν σκεφτούμε δε ότι το άμεσο πρόγραμμα της ELDORADO περιλαμβάνει εξόρυξη στο Κιλκίς ( σχετικά άμεσα) , αλλά και στο Άγκιστρο, στη Δράμα, στη Κομοτηνή, στην Αλεξανδρούπολη κλπ , έχουμε μπροστά μας την εφιαλτική εικόνα της μετατροπής του χαρακτήρα της Κεντρικής Μακεδονίας και Θράκης από τα μεταλλεία και της περικύκλωσης της Θεσσαλονίκης από ορυχεία, αποθήκες θειικού οξέος, τέλματα αποβλήτων, κατεστραμμένα από βαρέα μέταλλα εδάφη, μολυσμένα υπόγεια νερά . Εις τους αιώνες των αιώνων.
Ποιά είναι τα τοξικά στοιχεία που μας απειλούν
Ο Αμίαντος: Το ΙΓΜΕ ( Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών) αποκάλυψε την ύπαρξη αμιάντου (τρεμολίτη) στο κοίτασμα των Σκουριών σε περιεκτικότητα 5-9% .Οι ίνες αμιάντου όταν εισπνέονται προκαλούν βαριές βλάβες στον πνεύμονα, την αμιάντωση, ένα ειδικό τύπο καρκίνου, το μεσοθηλίωμα , καρκίνο των πνευμόνων, του λάρυγγα αλλά και των ωοθηκών (τον τελευταίο τον παθαίνουν κυρίως οι γυναίκες των μεταλλωρύχων από τη σκόνη στα ρούχα του συζύγου τους) . Όταν οι ίνες καταπίνονται προκαλούν καρκίνους του γαστρεντερικού συστήματος. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει το επίπεδο ασφαλείας για την έκθεση στον αμίαντο, ως μηδέν. Ας σημειωθεί ότι η εταιρία αρνείται την ύπαρξη αμιάντου στις Σκουριές .
Ο Χαλαζίας ο οποίος περιέχεται στο κοίτασμα σε περιεκτικότητα 28%. Σε μορφή λεπτού διαμερισμού, όπως θα εκτινάσσεται στον αέρα από τις εκρήξεις , εισπνέεται και είναι ισχυρό καρκινογόνο. Προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα, του στομάχου, αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η σκληροδερμία, ο ερυθηματώδης λύκος, η σαρκοείδωση καθώς και την επαγγελματική νόσο πυριτίαση.
Υπολογίζεται ότι στους 146.000.000 τόνους μεταλλεύματος που θα βγάλει , θα υπάρχουν 7-13.000,000 τόνοι αμιάντου και 58.500.000 τόνοι χαλαζία.
Βαρέα μέταλλα όπως μόλυβδος, χαλκός, υδράργυρος, κάδμιο, αντιμόνιο.
Σχεδόν όλα τα συστήματα του οργανισμού επηρεάζονται λόγω της αθροιστικής τους δράσης. Πρώτο από όλα το Νευρικό Σύστημα με εγκεφαλοπάθειες και παραλύσεις νεύρων. Δηλητηριάσεις από μόλυβδο ή χαλκό μπορεί να προκαλέσουν νοητική υστέρηση , κυρίως στα παιδιά. Συσσωρεύονται στα νεφρά και στο ήπαρ βλάπτοντας τη λειτουργία τους. Προκαλούν καρκινογένεση μέσω πολλών μηχανισμών( οξειδωτικό στρες , ενεργοποίηση ογκογονιδίων, αναστολή αντιοξειδωτικής άμυνας), συμμετέχουν σε νευροεκφυλιστικά νοσήματα όπως η νόσος του Parkinson και η νόσος Alzheimer. Μελέτες στο Λαύριο έδειξαν ότι η παρουσία μολύβδου στο αίμα παιδιών συσχετίζεται με υπολειμματική ανάπτυξη (πιο μικρόσωμα παιδιά).
Το κάδμιο, το οποίο δεν αναφέρεται από την εταιρία, όπως και το αντιμόνιο, βλάπτει επίσης σοβαρά πολλά συστήματα του οργανισμού.
Το Αρσενικό είναι ισχυρό καρκινογόνο. Η οξεία δηλητηρίαση με αρσενικό μπορεί να προκαλέσει ηπατική νέκρωση, μυοκαρδιοπάθεια, εγκεφαλοπάθεια, νέκρωση του βλεννογόνου του στομάχου και του εντέρου, οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Η χρόνια έκθεση σε νερό μολυσμένο με αρσενικό μπορεί να οδηγήσει σε γάγγραινα των άκρων, καρδιακά νοσήματα, δερματοπάθειες, τύφλωση , σακχαρώδη διαβήτη. Προκαλεί νευρολογικές διαταραχές και στα παιδιά επιληψία, έκπτωση της ακοής και εγκεφαλικές βλάβες. Πρόσφατα αποκαλύφθηκε η λειτουργία του ως ενδοκρινικού διαταράκτη (παρεμποδίζει δηλαδή την ενδοκρινική λειτουργία). Η Αρχή Περιβαλλοντικής Προστασίας των ΗΠΑ όρισε ως Επιθυμητά Επίπεδα μόλυνσης του πόσιμου ύδατος με αρσενικό , μηδέν.
Το κυάνιο προκαλεί οξεία δηλητηρίαση και θάνατο. Έχει χρησιμοποιηθεί σε θαλάμους αερίων στη μορφή Zyklon B στα γερμανικά στρατόπεδα εξόντωσης στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Η χρόνια επίδραση του προκαλεί βλάβες του νευρικού συστήματος.
Ερωτήσεις προς την Εταιρία (αλλά και προς όλους μας ειδικούς και μη)
1)Πως προτίθεται η εταιρία να προστατεύσει τους εργαζόμενους , τους κατοίκους κοντινών και μακρινών περιοχών, καθώς και τους τουρίστες από την εισπνοή αμιάντου και χαλαζία, καρκινογόνων Α κατηγορίας.
2)Το κοίτασμα της Ολυμπιάδας έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε αρσενικό, και η ποσότητα αρσενικού που θα αεριοποιείται από την ακαριαία τήξη στο εργοστάσιο μεταλλουργίας στις Μαύρες Πέτρες θα είναι η μεγαλύτερη από κάθε άλλο παρόμοιο εργοστάσιο στο κόσμο. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος λέει ότι δεν υπάρχουν ικανά συστήματα να διαχειριστούν τέτοιους όγκους απαερίων αρσενικού. Υπάρχει εντονότατη ανησυχία για τη διαφυγή αρσενικού στα υπόγεια ύδατα και στην ατμόσφαιρα. Πως αντιμετωπίζει η Εταιρία το θέμα.
3)Η Εταιρία κάνει ένα φράγμα στο ρέμα του Κοκκινόλακκα, δίπλα σε ένα χωριό, σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα, πάνω σε ένα σεισμικό ρήγμα. Τα περιεχόμενα του τέλματος είναι επικίνδυνα απόβλητα (περιέχουν κυάνιο, βαρέα μέταλλα, χημικές ουσίες). Πως αντιμετωπίζει η Εταιρία το ενδεχόμενο ενός σεισμού στην περιοχή και διάρρηξης του φράγματος.
4)Στον Κοκκινόλακκα, τα βαρέα μέταλλα και οι ενώσεις τους με στοιχεία όπως το κυάνιο, είναι εκτεθειμένα στα στοιχεία της φύσης, στον άνεμο και στη βροχή. Η σκόνη θα πηγαίνει στο νερό και στη θάλασσα, θα επικάθεται στα φυτά, ως οικιακή σκόνη θα μπαίνει στα σπίτια. Λόγω της ανεπαρκούς στεγάνωσης του τέλματος , το τοξικό περιεχόμενο του διαποτίζει τη γη. Τι έχει η Εταιρία να πει σχετικά με το θέμα.
Πρόσφατα ο Υπουργός Υγείας υποσχέθηκε να επιληφθεί του θέματος και το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης περιμένει την απάντηση του. Για μας η απάντηση στο δίλημμα «Ζωή ή εξόρυξη» είναι ξεκάθαρη.
Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης”.