Δεδομένου πως το τελευταίο διάστημα τα γεωπολιτικά θέματα έχουν αποκτήσει πολύ έντονη επικαιρότητα έχει, νομίζω, σημασία να σκεφτούμε λίγο τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση τα αντιμετωπίζει.
Δεν χρειάζεται να κάνουμε περιπτωσιολογία. Αυτό που έχει μεγαλύτερη αξία είναι η στρατηγική αντίληψη που περισσότερο ή λιγότερο ρητά περικλείεται στην κυβερνητική πολιτική. Και αυτή είναι, νομίζω, περισσότερο από προφανής: η κυβέρνηση έχει επιλέξει τη συμπόρευση με τους διαχρονικά «ισχυρούς» παίκτες στην περιοχή μας και ευρύτερα.
Η συμμαχία με Ισραήλ και Αίγυπτο και ο συναφής φιλοαμερικανισμός –μαζί με την απόλυτη αποδοχή της ευρωενωσιακής οικονομικής επιτροπείας- είναι οι σταθερές της γεωπολιτικής τοποθέτησης της χώρας υπό τη διακυβέρνηση Τσίπρα. Το γλοιώδες της υπόθεσης, για όποιον έχει το κουράγιο να παρακολουθεί εικόνες από τις σχετικές συναντήσεις, δεν είναι το λιγότερο σημαντικό. Ακριβώς επειδή η «ιδεολογία», δηλαδή η πράξη, είναι κεντρικότατο στοιχείο για την κρίση μας επί των πραγμάτων.
Ακόμη έχω έντονη τη μνήμη από την επίσκεψη του Τσίπρα στις ΗΠΑ, όταν στην κοινή συνέντευξη με τον Τραμπ, ο πρωθυπουργός έκανε τη γνωστή εμετική δήλωση περί «κοινών αξιών». Και μάλιστα, έτσι, απρόκλητα. Χωρίς ουσιαστικό λόγο μια και κανείς δεν δίνει πραγματική αξία σε τέτοιες μπούρδες. Χωρίς να του ζητηθεί με κανέναν τρόπο. Μόνο από ελαφρότητα και υπερχειλίζουσα χαρά που βρίσκονταν ο άνθρωπος στον Λευκό Οίκο –ποιος θα το πίστευε.
Επειδή τελευταία έχουμε μια σειρά από έρευνες και στοιχεία για τις αξίες της Υπερδύναμης θα μου επιτρέψετε μια μεγάλη παρένθεση, για να μοιραστώ μαζί σας κάποια ενδιαφέροντα δεδομένα, όπως παρέχονται «από μέσα». Αφορούν τον σκληρό πυρήνα των αξιών γύρω από τις οποίες αναγκαστικά αρθρώνονται και οι «κοινές μας αξίες» -και τι πιο σκληρό από τα βασανιστήρια.
Να, λοιπόν, τι μάθαμε πρόσφατα γι’ αυτά.
Τα εγκεκριμένα βασανιστήρια είναι, μεταξύ άλλων, ο εικονικός πνιγμός ή το walling: τυλίγουν μια πετσέτα γύρω από το λαιμό του κρατούμενου και τον ρίχνουν σε έναν ξύλινο τοίχο ώστε να χτυπάει το κεφάλι του, αλλά να μην σπάει ο λαιμός του. Αλλιώς, άλλωστε, δεν θα μπορούσε να επαναληφθεί λόγω του άμεσου μοιραίου.
Ένα ακόμη δημοφιλές, στους κύκλους των νόμιμων σαδιστών, βασανιστήριο είναι το κρύο κελί, όπου το θύμα αλυσοδένεται σε ένα δοκάρι στο ταβάνι, ώστε να μην μπορεί να καθίσει ή να ξαπλώσει, η θερμοκρασία διατηρείται σταθερή στους 11 βαθμούς και τακτικά ένας δήμιος ρίχνει παγωμένο νερό πάνω του.
Αυτό, όμως, που λατρεύουν οι της CIA ειδικά είναι η στέρηση ύπνου: το θύμα δένεται με τον ίδιο τρόπο, όπως και στο προηγούμενο, το φως στο κελί είναι πολύ έντονο με στρατιωτικού τύπου φώτα, παίζει πολύ δυνατή μουσική χωρίς διακοπή και ο κρατούμενος δεν μπορεί να κοιμηθεί, να καθίσει ή να ξαπλώσει. Με την στέρηση ύπνου, ο άνθρωπος χάνει το μυαλό του στις 7 μέρες και πεθαίνει στις 9. Η CIA έχει εγκεκριμένη άδεια να κρατάει ξύπνιους τους βασανιζόμενους για 12 μέρες.
Και, βέβαια, υπάρχουν τα μη εγκεκριμένα, εξίσου, όμως, αποδεκτά στην πράξη. Για παράδειγμα, όταν έγινε γνωστό πως ο ύποπτος ως μέλος της Αλ Κάιντα Άμπου Ζουμπέιντα είχε φόβο με τα έντομα τον έκλεισαν σε ένα φέρετρο γεμάτο με έντομα για δυό βδομάδες. Για περισσότερο ελαφρές εκδοχές μπορείτε να ανατρέξετε στην «Σιωπή των αμνών» ή στον «Συλλέκτη οστών».
Μπορεί κάποιοι να θεωρήσετε πως είναι υπερβολική η μεγάλη αυτή παράκαμψη. Κατά τη γνώμη μου, έχετε άδικο.
Η τωρινή μας κυβέρνηση επιλέγει συμμαχίες, φιλίες και συντροφίες με τρόπο τόσο αμοραλιστικό που πραγματικά δεν μπορεί παρά να μας εκπλήσσει διαρκώς. Δεν είναι εξαναγκαστικές αυτές οι επιλογές. Είναι σχεδόν πεπεισμένη πως η συμπόρευση (sic) με τους ισχυρούς είναι η σωστή «εθνική επιλογή» -δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως διαπρύσιοι παλιότερα υποστηρικτές της αντιεθνικιστικής πολιτικής στο πλαίσιο του κυβερνητικού κόμματος μιλούν πλέον, όλο και συχνότερα, για «εθνικά θέματα».
Η κυβέρνηση έχει αποφασίσει πως «το καλό μας» βρίσκεται πλάι στις ΗΠΑ, τον Γιούνγκερ, τον Νετανιάχου και τον Σίσι. Έχει αποφασίσει πως «αληθές είναι το εθνικόν» και το εθνικόν είναι πάνω από όλα νατοϊκόν και ευρωενωσιακόν. Το έχει αποφασίσει.
Δεν είναι, λοιπόν, μόνο η ελαφρότητα που φτιάχνει γελοίες εικόνες –και μια ορισμένη χροιά της φωνής, ο τρόπος που προφέρεται το «Τραμπ» ή μια πολύ άνετη στάση του σώματος. Αυτή η ελαφρότητα υπήρχε και παλιότερα, στην εποχή του «Go Back Madame Merkel» και του «σκίζω τα ρούχα μου πατριωτικά».
Τώρα έχουμε απόφαση συμπόρευσης σε όλα τα βασικά.
Έτσι οι πομφόλυγες των δηλώσεων περί κοινών αξιών, εντίμων συμμαχιών και δυτικών ιδεωδών –του «ελεύθερου κόσμου»- μαζί με τη γλώσσα του σώματος από τις διεθνείς συναντήσεις είναι η διακόσμηση αυτής της απόφασης. Πράγμα πολύ σημαντικό, βέβαια. Γιατί η αισθητική των πραγμάτων στην πολιτική δράση δεν είναι δευτερεύουσα. Κάθε άλλο. Όπως μερικοί ακόμη στο κυβερνητικό κόμμα θα θυμούνται, ο Αλτουσέρ επέμενε πολύ στον υλικό χαρακτήρα της ιδεολογίας.
Η ιδεολογία είναι «πρακτικές». Και στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής έχουμε πολλές τέτοιες πρακτικές.
Η κυβέρνηση, λοιπόν, έχει αποφασίσει. Τα υπόλοιπα είναι ενδεικτικά τόσο της απόφασης όσο και της ποιότητας των προσώπων που την αποτελούν.
Νομίζω πως η απόφασή της είναι πιθανότερο να μας «μπλέξει» παρά να μας «προστατεύσει». Αλλά αυτό θα το δούμε σε… επόμενο τεύχος, σε μιαν άλλη επιφυλλίδα.