Με μια εμβληματική απόφαση το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την αίτηση αναίρεσης του πρώην μητροπολίτη Αμβρόσιου για την καταδικαστική απόφαση των επτά μηνών με τριετή αναστολή που του είχε επιβληθεί για το εμπρηστικό κείμενό του με το οποίο καλούσε το ποίμνιό του να φτύνει χωρίς δισταγμό και να απομονώνει τους ομοφυλόφιλους.
Συγκεκριμένα, ο Άρειος Πάγος επικύρωσε την καταδίκη του πρώην μητροπολίτη Αιγιαλείας και Καλαβρύτων Αμβρόσιου για το ακραία ομοφοβικό κείμενο που δημοσίευσε στην ιστοσελίδα του, τον Δεκέμβριο του 2015, υπό τον τίτλο «ΑΠΟΒΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΗΚΩΣΑΝ ΚΕΦΑΛΙ! Ας μιλήσουμε έξω από τα δόντια ΦΤΥΣΤΕ ΤΟΥΣ».
Η καταδίκη Αμβρόσιου αποφασίσθηκε από το δικαστήριο του Αιγίου με βάση τον αντιρατσιστικό νόμο, ωστόσο με την αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα, το δεύτερο αδίκημα καταργήθηκε και έτσι οι αρεοπαγίτες αποφάνθηκαν μόνο για τη «δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους» και όχι για την «κατάχρηση εκκλησιαστικού αξιώματος». Ειδικότερα οι αρεοπαγίτες ταυτίστηκαν με την πρόταση του αντεισαγγελέα, ο οποίος, κατά τη διαδικασία ακρόασης, τον περασμένο Ιανουάριο, είχε προτείνει την επικύρωση της ενοχής του πρώην Μητροπολίτη για το σκέλος που αφορά τον αντιρατσιστικό νόμο.
Είναι η πρώτη φορά που λαμβάνεται σε επίπεδο ανώτατου δικαστηρίου μια τόσο σημαντική απόφαση που βάζει όριο στον εμπρηστικό ρατσιστικό λόγο. Παράλληλα, η απόφαση αυτή δικαιώνει τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, εννιά μέλη της οποίας μήνυσαν τον Αμβρόσιο. Άλλωστε ο μητροπολίτης έχει παραδεχτεί ενώπιον του δικαστηρίου ότι το επίδικο κείμενό του αναφερόταν στους ομοφυλόφιλους πολιτικούς και σε όσους πολιτικούς υποστηρίζουν την ομοφυλοφιλία, όπως και γενικά στους ομοφυλόφιλους, διαψεύδοντας ο ίδιος την πρωτόδικη απόφαση που βασιζόταν στο σκεπτικό ότι οι επίμαχες φράσεις αφορούν μόνο τους πολιτικούς.
Για την αθωωτική πρωτόδικη απόφαση, που είχε προκαλέσει σάλο στο πανελλήνιο, είχαν ασκήσει έφεση η εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Αιγίου και ο εισαγγελέας Εφετών Πατρών. Στη δεύτερη δίκη, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αιγίου καταδίκασε τον μητροπολίτη σε φυλάκιση επτά μηνών με τριετή αναστολή για «δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους» και για «κατάχρηση εκκλησιαστικού αξιώματος», με τον πρώην μητροπολίτη Καλαβρύτων να προσφεύγει στη συνέχεια και να ζητάει την αναίρεση της καταδικαστικής απόφασης.
Η αμετάκλητη καταδίκη του μητροπολίτη για τον επικίνδυνο, κατάπτυστο και ομοφοβικό δημόσιο λόγο είναι μια μεγάλη νίκη για τη δικαιοσύνη και τη δημοκρατία. Πόσω μάλλον όταν ο Αμβρόσιος είχε φτάσει στο σημείο να λέει ενώπιον του δικαστηρίου ότι «το ”φτύστε τους” είναι το λιγότερο. Αν είχα όπλο, και μπορούσα από τον νόμο, θα το χρησιμοποιούσα να τελειώνουμε (…) Αν παρόμοια φρασεολογία χρησιμοποιούσαν οι ναζί, τότε μπράβο».
«Είναι μια ιστορική απόφαση για την Ελλάδα και απολύτως εναρμονισμένη με τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Είναι η πρώτη φορά που σε ανώτατο δικαστικό επίπεδο τίθεται όριο στον εμπρηστικό, ρατσιστικό λόγο, όριο στο λόγο που υποκινεί το μίσος και τη βία. Η απόφαση αυτή συνιστά δικλείδα ασφαλείας και ασπίδα προστασίας για την ισότητα, την ελευθερία και την αξιοπρέπεια. Θεωρώ την απόφαση τομή για την προστασία των δικαιωμάτων στη χώρα μας», τονίζει η συνήγορος υποστήριξης της κατηγορίας, Κλειώ Παπαπαντολέων.
«Η απόφαση του Αρείου Πάγου είναι κατά τη γνώμη μου ιδιαίτερα σημαντική για τους εξής λόγους: πρώτον, διότι τα επίμαχα λόγια δεν ήταν μια απλή έκφραση γνώμης, ούτε συνιστούσαν απλώς κριτική. Είχαν σκοπό να προσβάλουν και να εξευτελίσουν μια ομάδα ανθρώπων. Δεύτερον, διότι προέτρεπαν δημόσια σε εγκλήματα μίσους κατά των ατόμων αυτών. Τέλος, είναι σημαντικό ότι τα λόγια αυτά δεν εκφράστηκαν στο πλαίσιο μιας ”συζήτησης καφενείου”, αλλά προέρχονταν από έναν ανώτατο ιεράρχη, που έχει ισχύ και απήχηση και του οποίου ο λόγος ευρέως διακινείται, αναπαράγεται από άλλα έντυπα και έχει ισχυρή επίδραση σε μια ευρεία ομάδα ανθρώπων», σημειώνει και ο συνήγορος της πολιτικής αγωγής Βαγγέλης Μάλλιος.
«Με την 858/2020 απόφαση του Αρείου Πάγου κρίθηκε πλέον αμετάκλητα ότι οι επίμαχες φράσεις του κατηγορουμένου Μητροπολίτη (που αναρτήθηκαν στο ιστολόγιο του) αποτελούσαν ρατσιστικό λόγο που υποκινεί το μίσος, τις διακρίσεις, τη βία και τη στοχοποίηση ατόμων ή ομάδων βάσει ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους και -μεταξύ των άλλων- του γενετήσιου προσανατολισμού και των χαρακτηριστικών του φύλου τους. Ιδίως όταν αυτός ο ακραίος λόγος εκφέρεται από θρησκευτικό λειτουργό που έχει ιδιαίτερη επιρροή στο ποίμνιό του, με τρόπο που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο ατομικά έννομα αγαθά. Η βαρύτητα της κρίσης του ανώτατου δικαστηρίου μας, η οποία ”καθοδηγεί” τη νομολογία των δικαστηρίων της ουσίας στη χώρα μας, σίγουρα αποτελεί μια ερμηνεία του εγκλήματος του άρθρου 1 παρ. ν. 927/1979 (όπως ισχύει) που συμβάλλει καθοριστικά στην προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας», επισημαίνει και ο επίκουρος καθηγητής Νομικής του ΑΠΘ και εκ των συνηγόρων πολιτικής αγωγής, Κώστας Κοσμάτος.
Για «απόφαση τομή στα ελληνικά δικαστικά χρονικά», κάνει λόγο η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου: «Ο αντιρατσιστικός νόμος στη χώρα μας είχε μείνει απολύτως αδρανής επί δεκαετίες, ενώ άρχισε να εφαρμόζεται διστακτικά τα τελευταία χρόνια.
Η πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου, η οποία επικυρώνει την καταδίκη του πρώην μητροπολίτη Αμβρόσιου για το αδίκημα της ρητορικής μίσους για την -περίφημη- πλέον ανάρτηση στο ιστολόγιο του με τίτλο “Φτύστε τους!” σε βάρος της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, συνιστά τομή για τα ελληνικά δικαστικά χρονικά και συμπλέει με τη νομολογία που έχει πλέον διαμορφωθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Αναμένουμε την καθαρογραφή της απόφασης, ώστε να δούμε το σκεπτικό της, σε κάθε πάντως περίπτωση η απόφαση αυτή βάζει όριο στον ρατσιστικό δημόσιο λόγο, όταν αυτός υποκινεί σε διακρίσεις και βία και θέτει σε διακινδύνευση ζωτικά έννομα αγαθά, όπως η ελευθερία και η αξιοπρέπεια ενός προσώπου. Δεν είναι κάθε ρατσιστικός λόγος αξιόποινος. Αλλά η δημόσια προτροπή σε λιντσάρισμα και κοινωνική απομόνωση, και μάλιστα από ανώτατο θρησκευτικό λειτουργό, όχι απλώς είναι αξιόποινη, είναι και αντικοινωνική».