Ένας χρόνος κλείνει σήμερα από την ανάληψη της πρωτοβουλίας της περιφερειακής αρχής Αττικής για να αλλάξει το μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων. Ένα μοντέλο πεπερασμένο, απαράδεκτο με όρους περιβαλλοντικούς και δημόσιας υγείας. Ένα μοντέλο, εν τέλει, οικονομικά επώδυνο εξαιτίας των προστίμων που επιβάλλει στη χώρα μας το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για μη συμμόρφωση με τη σχετική νομοθεσία.
Στις 2 Οκτωβρίου 2014, με την επιστολή της Περιφέρειας προς τους 66 δήμους της Αττικής, ξεκινούσε η υλοποίηση της νέας πολιτικής στη διαχείριση των απορριμμάτων. Τότε κάποιοι είχαν προσπαθήσει να απομειώσουν και να υπονομεύσουν την πρωτοβουλία, επιχειρώντας να παραπληροφορήσουν και να τρομοκρατήσουν τους πολίτες. Στόχος τους ήταν η διατήρηση του υφιστάμενου, απαράδεκτου σε όλα τα επίπεδα, status quo. Η προσπάθεια έπεσε στο κενό.
Σήμερα η περιφερειακή αρχή αποδεικνύει ότι δεν έμεινε στα λόγια και κάνει πράξη τις δεσμεύσεις της για ένα νέο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων, μέσα από ανοικτές, δημοκρατικές, συμμετοχικές και διαφανείς διαδικασίες. Ένα μοντέλο με δημόσιο χαρακτήρα, οικολογικά και οικονομικά δίκαιο και βιώσιμο, αποκεντρωμένο, πλήρως εναρμονισμένο με το ευρωπαϊκό πρότυπο και την εθνική νομοθεσία. Ένα μοντέλο αντάξιο της Αττικής και των πολιτών της.
Στην επιστολή του Οκτωβρίου του 2014 ετίθεντο συγκεκριμένες προτεραιότητες στη βάση των αρχών της εγγύτητας, της μικρής κλίμακας, της κοινωνικής συμμετοχής, μέσα από τα εργαλεία του διαχωρισμού, της ανακύκλωσης, της κομποστοποίησης. Οι προτεραιότητες αυτές υλοποιήθηκαν.
Συγκεκριμένα, στα τέλη Δεκεμβρίου 2014 η Εκτελεστική Επιτροπή του ΕΔΣΝΑ αποφάσισε την ακύρωση των τεσσάρων διαγωνισμών Μονάδων Επεξεργασίας Αστικών Απορριμμάτων (σύμμεικτων) με ΣΔΙΤ γιατί υπηρετούσαν ακριβώς τη στρατηγική επιλογή του πολλαπλά αποτυχημένου μοντέλου διαχείρισης με επίκεντρο την ΟΕΔΑ Φυλής ως εσαεί υποδοχέα του 85% των παραγόμενων αποβλήτων.
Την ίδια στιγμή προχωρά η εκπόνηση των Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης, ύστερα από την εκπόνηση και την αποστολή σχετικού Οδηγού Σύνταξης ΤΣΔ προς όλους τους δήμους. Πλέον σήμερα 51 δήμοι (78%) έχουν καταθέσει στον ΕΔΣΝΑ τα Σχέδιά τους, ενώ 12 δήμοι (19%) έχουν δηλώσει ότι θα τα υποβάλουν μόλις ολοκληρωθούν.
Αυτές τις μέρες υποβάλλεται προς έγκριση στο Περιφερειακό Συμβούλιο η δεύτερη αναθεώρηση του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων (με βάση το άρθρο 35 του νόμου 4042/2012), ύστερα από τις σχετικές αποφάσεις τόσο της Εκτελεστικής Επιτροπής όσο και του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΔΣΝΑ, ενώ θετικά έχει αποφανθεί και η Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης. Το υπό έγκριση κείμενο, που βρίσκεται σε διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης, είναι απόλυτα συμβατό με την ευρωπαϊκή (την οδηγία – πλαίσιο 2008/98) και την εθνική νομοθεσία (Ν. 4042/12), καθώς και με τις κατευθυντήριες αρχές του νέου ΕΣΔΑ. Θέτει τα θεμέλια μίας πραγματικά νέας φιλοσοφίας στη διαχείριση των απορριμμάτων, η οποία, για να υλοποιηθεί πλήρως, απαιτεί την ενεργό συμμετοχή των δήμων και των πολιτών.
Όλα τούτα βέβαια δεν σημαίνουν εφησυχασμό και επανάπαυση. Αντιθέτως. Σηματοδοτούν την ανάγκη για ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια, σκληρή δουλειά, σοβαρότητα και υπευθυνότητα από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Γιατί σήμερα εισερχόμαστε στην κρισιμότερη φάση. Πλέον, από τα λόγια περνάμε στις πράξεις, με τη συνδρομή των δήμων, τη στήριξη των πολιτών, τη βοήθεια της επιστημονικής κοινότητας. Το μεγάλο στοίχημα και παράλληλα προϋπόθεση για την επιτυχία της νέας φιλοσοφίας είναι τα Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης, γιατί έτσι διασφαλίζεται τόσο η υλοποίηση της «ανάστροφης πυραμίδας» (διαλογή στην πηγή, ανακύκλωση κ.ά.) όσο και η κοινωνική αποδοχή και ο έλεγχος του νέου μοντέλου.
Πρόκειται για ένα δύσκολο αλλά καθόλα απαραίτητο έργο. Ένα που θα κατατάξει επιτέλους την Αττική μεταξύ εκείνων των Περιφερειών που αντιμετωπίζουν το θέμα των απορριμμάτων με σύγχρονο, αξιόπιστο, ορθολογικό τρόπο: ακυρώνοντας τα σφάλματα του παρελθόντος και εφαρμόζοντας τις βέλτιστες – περιβαλλοντικά, οικονομικά, από πλευράς δημόσιας υγείας – λύσεις, στην κατεύθυνση μιας κυκλικής οικονομίας. Έχουμε δηλαδή τη δυνατότητα να αναδείξουμε τη διαχείριση των απορριμμάτων σε ισχυρό χαρτί ανάπτυξης, με δημιουργία απασχόλησης, βάζοντας τέλος στις πρακτικές του παρελθόντος και περιθωριοποιώντας όλους εκείνους που επιμένουν στο χθες, είτε από ιδεοληψία είτε από συμφέρον.
* Η Ρένα Δούρου είναι περιφερειάρχης Αττικής
Πηγή: Η Αυγή