Σε μία εποχή που κυριαρχεί ο φόβος κι οι ηγέτες των μεγάλων δυνάμεων παρουσιάζονται έτοιμοι να πατήσουν το κουμπί, ο Νεοζηλανδός με εβραϊκές ρίζες Τάικα Γουαϊτίτι επιστρατεύει μικρούς ήρωες και χιούμορ (πόσες φορές ακούστηκε το heil Hitler στη σκηνή με τη Γκεστάπο;) για να μας πει κάτι σοβαρό.
Γράφει ο Μίλτος Τόσκας
Μετά το “Κυνήγι των Αγριανθρώπων”, έρχεται να προσθέσει το όνομά του πλάι σε κορυφαίους δημιουργούς που βλέπουν το τέλος να πλησιάζει και καλούν μέσω της Τέχνης προς εγρήγορση και γενική αφύπνιση. Βάζει όμως φαρδιά πλατιά την προσωπική του σφραγίδα κι αυτό θεωρώ είναι το κλειδί που τον φέρνει υποψήφιο για 6 ΟSCARs στις 9 του Φλεβάρη.
Μεταφερόμαστε νοερά σε μία ζοφερή εποχή για την ανθρωπότητα. Τέλος β΄παγκοσμίου πολέμου. Ένα νεαρό αγόρι μόλις 10 ετών που έχει στερηθεί την πατρική φιγούρα, εύκολα παρασυρόμενο από την έμφυτη ανάγκη να ανήκει κάπου ασπάζεται τον ναζισμό, το ρεύμα της εποχής. Υιοθετεί τα πιστεύω του κι είναι έτοιμος να βρεθεί στο μέτωπο για χάρη του Αδόλφου Χίτλερ. Οι αιμοδιψείς (kill, kill, kill …) ηγέτες τον περιφρονούν. Η ψυχή του είναι καθαρή. Μένει να αδειάσει το μυαλό του κι αυτό το δύσκολο εγχείρημα θα αναλάβουν οι γυναίκες της ζωής του. Η μάχη επώδυνη, η αγάπη όμως δείχνει τον δρόμο προς τη σωτηρία, διότι αν μετατραπείς πρώιμα σε ένα κτήνος είσαι ήδη νεκρός.
Η ταινία ωστόσο δεν μένει στο παρελθόν, αγγίζει το σήμερα κι έρχεται να θυμίσει αφενός σκηνές φρίκης του παρελθόντος κι αφετέρου πως θέλει δύναμη να παραμείνεις άνθρωπος μέσα σε μία επίγεια κόλαση και συνθήκες σκοταδισμού. Κι αν τότε ήταν μία φορά, σήμερα είναι δέκα, ίσως και εκατό με τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης να σε βομβαρδίζουν, να διαλύουν το υποσυνείδητό σου και να διαμορφώνουν άτομα εύκολα διαχειρίσιμα, μάζες χωρίς κριτική ικανότητ και σκέψη. Ακριβώς αυτό περιμένει ο φασισμός για να χτυπήσει. Φθηνός εθνικισμός, λαϊκισμός και σύγκρουση. Αφήγημα; Στο άψε-σβήσε. Και μετά αίμα, θάνατος, αβάσταχτος πόνος, πληγές που δεν κλείνουν. Επειδή ακριβώς περάσαμε από μία εποχή τεχνητής ευημερίας, μην πω ευμάρειας, το σοκ είναι μεγαλύτερο κι οι συνέπειες οδυνηρές.
Κι όμως ο κόσμος ανέχεται ακόμα παθητικά την επικράτηση των εντυπώσεων και της επικοινωνίας και δε χτυπά το χέρι στο τραπέζι (έχει χάσει την πίστη του) να αναζητήσει την ουσία. Ζεις μα δεν αντιλαμβάνεσαι πως ο χρόνος τρέχει, πως τα χρόνια περνούν. Έχεις εγκλωβιστεί σε μία ρουτίνα, έχεις αποδεχθεί τα λίγα, γιατί φοβάσαι μη χάσεις κι αυτά και προχωράς. Αυτός ακριβώς είναι ο στόχος του συστήματος, που με νύχια και δόντια συνεχίζει να επιβιώνει, έχοντας βέβαια παίξει τα ρέστα του. Είσαι εσύ όμως είσαι αυτός που του δίνει κουράγιο για το επιθανάτιο σκίρτημα. Είσαι εσύ που δεν του δίνεις τη χαριστική βολή. Είσαι εσύ (κι εγώ μαζί) που πρέπει να βρούμε τον τρόπο σήμερα για εμάς και τους επόμενους.
Συγκλονιστική ερμηνεία από τον νεαρό Ρόμαν Γκρίφιν Ντέιβις. Μούσα του η Τόμασιν Μακένζι (“η Γερμανία με άφησε πρώτη”) που γνωρίσαμε πέρυσι στο μην αφήνεις ίχνη της Ντέμπρα Γκράνικ. Άξια οσκαρική (δεύτερη) υποψηφιότητα για τη Σκάρλετ Γιόχανσον, που θέλει να πει τόσα πολλά, μα κρατάει τα ένοχα μυστικά μέσα της μέχρι να την ανακαλύψουν. Πάντα συμπαθής ο Σαμ Ρόκγουελ, που έχει αυτό το μοναδικό ταλέντο να ακροβατεί με το παρουσιαστικό και το στυλάκι του μεταξύ κωμωδίας και “τραγωδίας”. Όμορφες πινελιές, σίγουρα όχι για την καλύτερη ταινία της χρονιάς, αλλά ίσως για την πιο ιδιαίτερη.
Από το “Komm gib mir deine Hand” των Beatles, στο “Everybody΄s Gotta Live” των Love και τίτλοι τέλους με “Heroes” του David Bowie την ώρα που φτάνει η στιγμή του “χωρισμού”. Γιατί κάθε μέρα που είσαι ελεύθερος πρέπει να τη γιορτάζεις. Και τι καλύτερο από το να χαλαρώσεις να αυτοσχεδιάσεις και να χορέψεις. Μία αντιπολεμική ωδή, εφάμιλλη του Foxtrot του Σαμουέλ Μαόζ. Θυμάστε πως έκλεινε; Δύο βήματα μποστά, δύο στο πλάι και δεξιά, δύο βήμα πίσω και δύο στο πλάι κι αριστερά ….