Όπως ήταν αναμενόμενο, μετά από τις σαφείς διατυπώσεις Σοσιαλιστών και Podemos ότι δεν θα τον στηρίξουν «με καμία κυβέρνηση», ο Ισπανός πρωθυπουργός Mariano Rajoy απέρριψε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης που ήθελε να του προσφέρει ο Βασιλιάς Felipe VI μετά τις εκλογές της 20ης Δεκεμβρίου.
Από την πλευρά τους οι Σοσιαλιστές δεν χάρηκαν και έγιναν για άλλη μια φορά φανερή η έλλειψη σχεδίου και οι διαφωνίες που υπάρχουν στο εσωτερικό τους. Η μία πλευρά που πιέζει είναι η προσωρινή Δεξιά κυβέρνηση του PP με την ενέργεια του Rajoy που οδήγησε τον Felipe να δώσει την εντολή στον πρόεδρο των Σοσιαλιστών, Pedro Sanchez, ενέργεια που ο ίδιος ο Sanchez έκρινε ως επίδειξη ανευθυνότητας από πλευράς του Ισπανού πρωθυπουργού.
Η άλλη πλευρά που πιέζει είναι αυτή των Podemos. Ο Pablo Iglesias μη χάνοντας χρόνο εξέφρασε την πρόθεση για σχηματισμό κυβέρνησης με πρωθυπουργό τον Sanchez, αντιπρόεδρο τον εαυτό του και με τη συμμετοχή της Ενωμένης Αριστεράς η οποία θα έχει ως βασικούς στόχους (πρόγραμμα 100 ημερών) την αναίρεση μέτρων λιτότητας και το να αναγνωρίσει την Ισπανία ως κράτος εθνών δίνοντας τη δυνατότητα για επίσημα δημοψηφίσματα. Αυτά θα συνοδεύονται κι από επιπλέον συνταγματικές-θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Βέβαια είναι γνωστό πως για να «βγουν» τα νούμερα θα χρειαστεί επιπλέον είτε η στήριξη από τα αυτονομιστικά κόμματα Βάσκων και Καταλανών είτε η απουσία τους. Ταυτόχρονα δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η κοινοβουλευτική δύναμη των Podemos περιλαμβάνει τρεις τοπικές ομάδες από Βαλένθια, Καταλονία και Γαλικία οι οποίες έχουν δικιά τους άποψη για τα συνταγματικά-αυτονομίας θέματα.
Η αντίδραση του προέδρου των Σοσιαλιστών στην κίνηση του Iglesias ήταν να τον καταγγείλει ως εκβιαστή ενώ στελέχη του κόμματος του επιτέθηκαν για αλαζονεία με αφορμή τη φράση που εκστόμισε ο Iglesias κατά την έξοδο του από το παλάτι «η ιστορική ευκαιρία του Sanchez είναι ένα χαμόγελο της μοίρας προς αυτόν για το οποίο θα πρέπει να με ευχαριστεί» υπενθυμίζοντας του ότι μέχρι προσφάτως απέκλειε τη συνεργασία με αυτούς. Είναι γνωστό ότι στις τάξεις των Σοσιαλιστών υπάρχει μια μεγάλη τάση εναντίον του Sanchez και των χειρισμών του καθώς και μια ισχυρή ομάδα στελεχών που δεν συζητάει καν για οποιαδήποτε αμφισβήτηση της «ακεραιότητας της χώρας» που αμφισβητούν τα αυτονομιστικά κινήματα.
Ξεκινώντας την αναζήτηση του για υποστηρικτές στο σχηματισμό κυβέρνησης ο Pedro Sanchez «έκλεισε το μάτι» στους Ciudadanos καθιστώντας τους ως βασικούς συνομιλητές στον διάλογο που ανοίγει αλλά δεν αναφέρθηκε στο επιθυμητό, για τον Rajoy, σχήμα του μεγάλου συνασπισμού και μίλησε για «προοδευτική διακυβέρνηση».
Παράλληλα, υπάρχει και μια τρίτη πλευρά που πιέζει και δεν είναι άλλη από το σύστημα και τα ΜΜΕ. Δημοσκοπήσεις κάνουν την εμφάνιση τους τις τελευταίες μέρες που δείχνουν μια πλειοψηφία, αποτελούμενη από τους ψηφοφόρους της Δεξιάς και ένα μέρος από τους ψηφοφόρους των Σοσιαλιστών, να ζητά να σχηματιστεί το γρηγορότερο μια νέα ευρείας συναίνεσης κυβέρνηση χωρίς Rajoy και Sanchez καθώς η καθυστέρηση είναι λόγος ανησυχίας για την οικονομική κατάσταση της χώρας. Την ίδια στιγμή ο νυν υπουργός Οικονομίας, De Guindos, σε συνέντευξη του υποστηρίζει πως οι αγορές είναι ανήσυχες για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ισπανία. Ερωτώμενος για τον αν τις φοβίζει περισσότερο η αντι-λιτότητα που προκρίνουν οι Podemos ή τα κινήματα ανεξαρτησίας ο De Guindos απαντά ότι το χειρότερο απ’ όλα είναι η αστάθεια και πως μια κυβέρνηση Σοσιαλιστών και Podemos θα είναι εκ των πραγμάτων ασταθής καθώς υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ τους αφού διεκδικούν τον ίδιο πολιτικό χώρο.
Η συνισταμένη των πιέσεων φαίνεται να ωθεί τους Σοσιαλιστές προς έναν μεγάλο συνασπισμό με PP και Ciudadanos που δεν θα αμφισβητήσει την μέχρι τώρα οικονομική πολιτική. Η πρόταση των Podemos, που αναμφίβολα έχουν κάνει στροφή κι έχουν δείξει πως θέλουν ένα κυβερνητικό σχήμα που θα «διώξει» το PP από το τιμόνι, θεωρείται από πολλούς αναλυτές ως τέτοια που καθιστά βέβαιη την άρνηση των Σοσιαλιστών αφού εξακολουθεί να περιλαμβάνει το ταμπού του επίσημου δημοψηφίσματος για την Καταλονία, την περιοχή όπου ήδη έχουν δρομολογηθεί ραγδαίες εξελίξεις όσον αφορά το ζήτημα της ανεξαρτησίας.
Το βέβαιο είναι πως το μπαλάκι βρίσκεται στο υπό πίεση και με πολλά εσωτερικά προβλήματα κόμμα των Σοσιαλιστών του Pedro Sanchez ο οποίος εν όψει συνεδρίου αμφισβητείται ευθέως από σημαντικό κομμάτι του κόμματος του που στοιχίζεται γύρω από την Susana Diaz κι ενώ το ενδεχόμενο για νέες εκλογές τον Μάιο-Ιούνιο δείχνει να είναι το πιο πιθανό. Οι επιλογές του είναι τρεις και δεν θέλει καμία: να συνεργαστεί με τον «αιώνιο αντίπαλο» PP, να συνεργαστεί με τους Podemos αποδεχόμενος όρους που βάζουν σε κίνδυνο την «εθνική ακεραιότητα», να οδηγήσει την χώρα σε εκλογές οι οποίες μπορεί να αποβούν ακόμα πιο καταστροφικές για το κόμμα του.
Βασίλης Στόλης