David Graeber –Peter Theil, Πού πήγε το μέλλον; , μετάφραση: Σπύρος Κουρούκλης, Στάσει Εκπίπτοντες 2021, σελ. 56
Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
«Τον Σεπτέμβριο του 2014 πραγματοποιείται μια δημόσια συζήτηση ανάμεσα σε δύο εκ διαμέτρου αντίθετες προσωπικότητες. Ένας δισεκατομμυριούχος επενδυτής, συνιδρυτής της Paypal και της Palantir, πρωτοπόρος στη δημιουργία κατασκοπευτικού λογισμικού σε συνεργασία με μυστικές υπηρεσίες, χρηματοδότης της εκστρατείας για την εκλογή του Τραμπ το 2016 —ο οποίος δηλώνει φιλελεύθερος— συνομιλεί με έναν ιδιαίτερα δημοφιλή και πολυμεταφρασμένο αναρχικό και ανθρωπολόγο για τις ματαιωμένες προσδοκίες και για ένα μέλλον που παραμένει σκοτεινό. Ο Ντέιβιντ Γκρέμπερ συναντά τον Πίτερ Τιλ σε μια ανοιχτή συζήτηση-σύγκρουση που φέρνει αντιμέτωπες τις αντιλήψεις δυο άσπονδων κόσμων».
Ο Τιλ ήταν -και εξελίχτηκε έτι περαιτέρω- ακραίος φιλελεύθερος. Δεν χρησιμοποιώ τον συνήθη χαρακτηρισμό «νεοφιλελεύθερος» γιατί δημιουργεί την εντύπωση πως υπάρχουν και «καλοί φιλελεύθεροι», οι οποίοι μοιράζονται περισσότερο μέριμνες της Αριστεράς και δεν θα το ήθελα. Οι φιλελεύθεροι ανήκουν πάντα στη Δεξιά -ιστορικά ήταν με το δουλεμπόριο, την πλήρη «ελευθερία» της παιδικής εργασίας, την διατήρηση του εκλογικού δικαιώματος σε ένα ποσοστό 10% του ανδρικού πληθυσμού, αποκλειστικά ιδιοκτητών. Αυτά μεταξύ πολλών άλλων τερατωδιών. Από αυτήν την άποψη, οι συντηρητικοί, γενικά, υπήρξαν λιγότερο δεξιοί.
Όταν ο Τιλ, ήδη το 2009, δήλωνε, ότι «η ελευθερία και η δημοκρατία δεν είναι συμβατές», στην πραγματικότητα, συνέπλεε με τους ιδρυτές -πατέρες της αμερικανικής δημοκρατίας (;), οι οποίοι ήταν μαχητικά αντίθετοι στη Δημοκρατία, γι’ αυτό κι έφτιαξαν ένα Σύνταγμα, που πρώτη του μέριμνα είναι να απαγορεύει την πιθανότητα μιας «εισόδου των μαζών» στην θεσπισμένη πολιτική κονίστρα. Ο Τιλ, λογικά, υπήρξε κορυφαίος χρηματοδότης του Τραμπ το 2016, όπως και του ακροφιλελεύθερου υποψήφιου αντιπροέδρου, σήμερα, Τζέι Ντι Βανς, του πουλαίν του, που τον κάνει πραγματικά περήφανο.
Αυτές τις μέρες είναι σε φάση εργώδους δραστηριότητας. Υπήρξε διοργανωτής -με «είσοδο» 300000 δολαρίων- της συνάντησης ενός εσμού δισεκατομμυριούχων για την ενίσχυση της τωρινής καμπάνιας του Τραμπ. Μεταξύ τους και ο Ίλον Μασκ, φυσικά, ο οποίος, σύμφωνα με τη Wall Street Journal, σκέφτεται να προσφέρει 45 εκατομμύρια το μήνα για την προεκλογική εκστρατεία. Επειδή, μάλιστα, «η δημοκρατία δεν είναι συμβατή με την ελευθερία», ο Ίλον εξήγησε ότι «θα ανατρέπουμε όποιον θέλουμε», αναφερόμενος στο πραξικόπημα στη Βολιβία, όπου η δημοκρατία τον εμπόδιζε να προμηθεύεται «ελεύθερα» λίθιο για τις μπαταρίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων του, που επιβιώνουν, βέβαια, χάρη στις «ελεύθερες» επιδοτήσεις από το κράτος -διαφορετικά οι Κινέζοι θα τον είχαν κλείσει ήδη.
Ξαναλέω: αυτοί οι τραμπιστές είναι οι αληθινοί φιλελεύθεροι. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Σάντερς δεν επιλέγει για τον εαυτό του τον όρο liberal, αλλά αυτοπροσδιορίζεται ως σοσιαλιστής. Ο ιστορικός φιλελευθερισμός, όντας μανικά οικονομιστικός, δεν γίνεται να είναι δημοκρατικός.
Γι’ αυτό κιόλας τύποι σαν τον Τιλ, ο ιδεότυπος, ως προς τις απόψεις του, ακροκεντρώος, κατά την ευρωπαϊκή ορολογία, είναι με τον Τραμπ.
Αυτός ο Τιλ, λοιπόν, θεώρησε πως τον έπαιρνε, απολύτως, να βγει σε μια δημόσια αντιπαράθεση, με τον αναρχικό Γκρέμπερ, τον σπουδαίο αυτόν ανθρωπολόγο, ο οποίος πρόσφατα πέθανε, σε ηλικία μόλις 59 χρόνων.
Στην αντιπαράθεση, βέβαια, ήταν προσεκτικός. Δεν εξέφρασε τις έξαλλες απόψεις του, αλλά κινήθηκε πάνω σε μια γραμμή τύπου Νταβός: πράγματι ο κόσμος έχει μεγάλα προβλήματα και πρέπει, «όλοι μαζί», με έλλογο τρόπο, να τα αντιμετωπίσουμε.
Η εξέλιξη του «διαλόγου» είναι αληθινά συντριπτική, σχεδόν διασκεδαστική. Ο Γκρέμπερ δεν χρειάζεται ούτε για μια στιγμή να σηκώσει την φωνή του. Μιλώντας ήρεμα κι ευγενικά τον ισοπεδώνει. Αναδεικνύει τις συστημικές αιτίες με επιχειρήματα, που μένουν πλήρως αναπάντητα από τον «συνομιλητή» του. Δείχνει πόσο, ακόμη και η «τεχνική» αντιμετώπιση των προβλημάτων -της κλιματικής κατάρρευσης, του οικονομικού χάους, της επισιτιστικής κρίσης, της έκλειψης του νερού, των επαπειλούμενων διαδοχικών πανδημιών- είναι αδύνατο να γίνει με όρους αγοράς. Είναι ενδεικτικό, άλλωστε, ότι, μέσα σε συνθήκες παρανοϊκής επιβολής της αγοράς, το 56% της βασικής έρευνας γίνεται από τα δημόσια πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, το 28% από ΜΚΟ (!) και μόλις το 16% από ιδιωτικές εταιρίες. Το σύνολο σχεδόν της επιστημονικής εξέλιξης -άρα και των πιθανών χρήσιμων τεχνολογιών- είναι αποτέλεσμα αποκλειστικά συλλογικής δουλειάς. Παρόλα όσα φημολογούνται, αν αφήνονταν στους Τιλ αυτού του κόσμου, ακόμα θα ήμασταν στην προβιομηχανική φάση.
Όπως γλαφυρά το θέτει ο Γκρέμπερ, το μεγαλύτερο επίτευγμα της Σοβιετικής Ένωσης ήταν το πρόγραμμα Απόλλων, που έφερε Αμερικανούς στη Σελήνη!
Ο Τιλ δεν μπορεί, επί ποινή πλήρους γελοιοποίησης, παρά να παραδεχτεί ότι όσα φαίνονταν πολύ πιθανά το ’70, από την θεραπεία του καρκίνου μέχρι την προσεδάφιση στον Άρη, αποδείχτηκαν φρούδα. Δυσκολεύεται, ωστόσο, να αποδεχτεί ότι, με την έλευση του ρηγκανισμού, η έλλειψη προσδοκίας κερδοφορίας ήταν που, μειώνοντας τις δημόσιες χρηματοδοτήσεις, έκανε να θεωρείται διαστημικό πρόγραμμα το μίκυ μάους του Μασκ, που έστειλε σε ύψος 11 χιλιομέτρων το πυραυλάκι του -ίσα πάνω ίσα κάτω, that’s all! Για να έχουμε μια σύγκριση, ο Άρης απέχει γύρω στα 100 εκατομμύρια χιλιόμετρα.
Γι’ αυτό ισχυρίζεται ότι «για όλα φταίει το πετρέλαιο» και η ανατίμησή του στα 70s -βαθυστόχαστη προσέγγιση!
Όπως προείπα, ωστόσο, παραδέχεται (sic) ότι υπάρχουν πολύ μεγάλα προβλήματα. Έχει, όμως, τη λύση. Και δεν είναι άλλη από την ίδρυση απεριόριστων σταρτ -απ! Κάθε πρόβλημα και χίλιες σταρτ -απ, ώστε, μέσα από τον ανταγωνισμό, να προκύψει η βέλτιστη λύση! Δεν αστειεύομαι. Το λέει καμιά δεκαριά φορές -και μόνο αυτό.
Η αντιπαράθεση είναι πραγματική κωμωδία. Αποκαλυπτική της ερεβώδους βλακείας των διάσημων εκπροσώπων της επιχειρηματικότητος.
Το βιβλίο προσφέρεται για τις διακοπές. Είναι τόσο διασκεδαστικό και δείχνει αναμφισβήτητα ότι οι φιλελεύθεροι μάλλον σε κλόουν φέρνουν περισσότερο.
ΥΓ. Τα στοιχεία για τον Τιλ είναι αντλημένα από το σπουδαίο infowar του Άρη Χατζηστεφάνου.
