Δείχνει έρευνα του Ευρωβαρόμετρου για τις ανισότητες μεταξύ των δύο φύλων
του Νίκου Κασκαρά
Η βία κατά των γυναικών συνιστά το μεγαλύτερο πρόβλημα στην χώρα μας αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27, σε ότι έχει να κάνει με τις ανισότητες μεταξύ των δύο φύλων, όπως προκύπτει από πανευρωπαϊκή έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, που διεξήχθη στις αρχές του χρόνου και δημοσιεύτηκε προσφάτως. Το ιδιαίτερα ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι στην Ελλάδα, η διαφορά του ποσοστού που δηλώνει ως μεγαλύτερο πρόβλημα τη βία κατά των γυναικών, σε σχέση με την ΕΕ των 27, είναι της τάξης του 7 % (55 % έναντι 48 %). Ενδεικτικό στοιχείο της έρευνας είναι επίσης οι διαφορές που παρουσιάζουν οι απαντήσεις αναφορικά με τις σημαντικότερες ανισότητες. Ενώ λοιπόν, η βία κατά των γυναικών παρουσιάζεται ως το κοινό μεγάλο ευρωπαϊκό πρόβλημα, οι απαντήσεις που ακολουθούν από τους συμμετέχοντες στις τηλεφωνικές συνεντεύξεις από την Ελλάδα και από την ΕΕ των 27, διαφέρουν αξιοσημείωτα.
Ως δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελλάδας, σύμφωνα με τις τηλεφωνικές συνεντεύξεις, θεωρείται η διακίνηση γυναικών και η πορνεία (σε ποσοστό 47 %) και ως τρίτο η άνιση κατανομή ευθυνών και καθηκόντων μεταξύ γυναικών και αντρών στις οικογένειες (ποσοστό 30 %). Την ίδια στιγμή, στην ΕΕ των 27 ως δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα ιεραρχείται η διαφορά στις αμοιβές μεταξύ ανδρών και γυναικών (ποσοστό 43 % έναντι μόλις 23 % στην Ελλάδα) και ως τρίτο η διακίνηση γυναικών και η πορνεία, με πολύ μικρότερο ποσοστό πάντως σε σχέση με τις απαντήσεις που δόθηκαν από την Ελλάδα ( 36 % έναντι του προαναφερόμενου 47 %). Είναι χαρακτηριστικό επίσης, ότι το εμφανιζόμενο ως δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα στην Ελλάδα, η άνιση κατανομή ευθυνών και καθηκόντων, στην ΕΕ των 27 είναι μόλις το έκτο ιεραρχικά (προηγούνται μετά τα τρία προαναφερόμενα το μικρό ποσοστό γυναικών σε θέσεις ευθύνης στις εταιρείες και την πολιτική. Εντύπωση προκαλεί ακόμα το γεγονός ότι οι διαφορές στις αμοιβές μεταξύ γυναικών και ανδρών εμφανίζονται να είναι στην Ελλάδα σε χαμηλότερη θέση στην λίστα των ανισοτήτων, σε σύγκριση με την ΕΕ των 27.
Πέμπτη χειρότερη στην Ευρώπη σε ανισότητες αμοιβών
Η αρχή της ισότητας στην μισθοδοσία των ανδρών και γυναικών απασχολούμενων στην ίδια εργασία περιέχεται στις ευρωπαϊκές συνθήκες από το 1957. Φαίνεται όμως ότι όπως και οι περισσότερες μεγαλόστομες διακηρύξεις ισχύει μόνο σε θεωρητικό επίπεδο.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η Κομισιόν, πριν από έναν χρόνο (τον Μάρτιο του 2011), οι γυναίκες στην Ελλάδα αμείβονται χαμηλότερα κατά 22,2 % καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους έναντι ποσοστού 17,5 % στην ΕΕ. Είναι το πέμπτο μεγαλύτερο ποσοστό ανισότητας στην Ευρώπη, πίσω μόνο από την Εσθονία και την Τσεχία (26 % αμφότερες ), την Αυστρία (25,5 %) και την Γερμανία (23 %). Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν επίσης ότι οι διαφορές στους μισθούς στην ΕΕ των 27 βαίνουν αυξανόμενες (στο 16,4 % ήταν το 2010 έναντι του σημερινού 17,5 %). Η διαφορά όσον αφορά τις αμοιβές ανδρών και γυναικών καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, έχει ως αποτέλεσμα οι γυναίκες να παίρνουν χαμηλότερες συντάξεις. Κατά συνέπεια, υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος για τις ηλικιωμένες γυναίκες να αντιμετωπίσουν καταστάσεις φτώχειας: Περσινή έρευνα της Eurostat έδειξε ότι το 22% των γυναικών ηλικίας 65 ετών και άνω κινδυνεύει από φτώχεια, σε σύγκριση με ποσοστό των ανδρών που είναι 16%.
14 θύματα βίας τη μέρα ζητούν βοήθεια
Ενδεικτικό, αλλά πιθανότατα όχι και αντιπροσωπευτικό, δείγμα του βασικότερου καταγεγραμμένου στοιχείου ανισότητας μεταξύ των δύο φύλων, της βίας κατά των γυναικών, καταγράφτηκε πριν από λίγες μέρες και επίσημα.
Πιο συγκεκριμένα, περισσότερες από 5.000 κλήσεις και 37 e-mail έχει λάβει η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων-που είναι ο αρμόδιος κυβερνητικός φορέας για τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση της εφαρμογής των πολιτικών για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών σε όλους τους τομείς-στον ένα χρόνο λειτουργίας της τηλεφωνικής γραμμής SOS 15900, για την άμεση συμβουλευτική υποστήριξη γυναικών θυμάτων βίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων, επί συνόλου των κλήσεων, δηλαδή 5.089 κλήσεις, οι 3.955 (76%) αφορούν σε καταγγελίες περιπτώσεων έμφυλης βίας.
Από αυτές, οι 2.958 κλήσεις (75%) αφορούν σε καταγγελίες των ιδίων των κακοποιημένων γυναικών, ενώ οι 997 κλήσεις (25%) αφορούσαν σε καταγγελίες από τρίτα πρόσωπα (κυρίως από φίλους/ες 25%, γονείς 19%, άλλους συγγενείς 17%, αδελφός/ή 11%, γείτονας 10% και άλλα άτομα (14%).
Από τις 2.958 κλήσεις που αφορούν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών, οι 2.448 κλήσεις (83%) αφορούν περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας από σύζυγο/σύντροφο, οι 87 κλήσεις (3%) σεξουαλικής παρενόχλησης, οι 46 κλήσεις (2%) για βιασμό, οι 4 κλήσεις (0,1%) για πορνεία και 1 κλήση (0%) για trafficking, ενώ 272 κλήσεις (9%) αφορούσαν σε καταγγελία άλλων μορφών βίας, πέραν των παραπάνω.
Από τις 2.958 γυναίκες που κάλεσαν τη γραμμή, οι 1.897 (64%) είναι μητέρες.
Τα αιτήματα των γυναικών που καλούν στην τηλεφωνική γραμμή αναφέρονται στην ψυχοκοινωνική στήριξη 1.396 κλήσεις (47%), σε νομική συμβουλευτική 922 κλήσεις (31%), σε νομική βοήθεια 461 κλήσεις (15,6%), στην αναζήτηση φιλοξενίας 262 κλήσεις (9%), στην αναζήτηση εργασίας 102 κλήσεις (3%).
Εντός γάμου τα περισσότερα περιστατικά
Από τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν, προκύπτει ότι τα περισσότερα περιστατικά βίας κατά των γυναικών προκύπτουν σε ζευγάρια που διαβιούν έγγαμο βίο και στις ηλικίες 25-54. Εντύπωση προκαλεί επίσης ότι η πλειοψηφία των γυναικών που απευθύνθηκαν στην Γ.Γ. Ισότητας των Φύλων είναι υψηλού μορφωτικού επιπέδου, έχοντας ολοκληρώσει πανεπιστημιακές σπουδές. Θα πρέπει βέβαια να είμαστε επιφυλακτικοί στις εκτιμήσεις μας έχοντας υπόψιν ότι αυτή είναι η κορυφή του παγόβουνου, καθώς αποτελεί κοινό πανθομολογούμενο μυστικό, ότι η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών που υφίστανται κακοποίηση, δεν βγάζουν το «ένοχο μυστικό» παραέξω.
Όπως προκύπτει λοιπόν, από τις γυναίκες-θύματα βίας, που απάντησαν στην ερώτηση σχετικά με την εργασιακή τους κατάσταση στην αγορά εργασίας, φαίνεται ότι:
31% είναι απασχολούμενες (από τις οποίες το 12% αυτοαπασχολούμενες)
33% είναι άνεργες (από τις οποίες το15% μακροχρόνια άνεργες) και
13% είναι ανενεργές.
Από τις γυναίκες-θύματα βίας που απάντησαν στην ερώτηση σχετικά με την οικογενειακή τους κατάσταση φαίνεται ότι:
50% είναι έγγαμες
9% είναι άγαμες
8% σε διάσταση
6% διαζευγμένες
2% χήρες.
Από τις γυναίκες που απάντησαν στην ερώτηση σχετικά με το ποια είναι η ηλικία τους φαίνεται ότι:
3% είναι νέες από 15 έως 24 ετών
25% είναι ηλικίας 25 έως 39 ετών
29% είναι 40 έως 54 ετών
11% είναι 55-64 ετών και
5% είναι από 65 ετών και άνω.
Από τις γυναίκες που απάντησαν στην ερώτηση σχετικά με το μορφωτικό επίπεδο φαίνεται ότι:
0,2% είναι τυπικά αναλφάβητες
11% έχουν ολοκληρώσει την πρωτοβάθμια ή κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση
10% την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση
6% τη μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση μη τριτοβάθμιου επιπέδου και
15 % την τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Από το σύνολο των γυναικών που κάλεσαν στην τηλεφωνική γραμμή προκύπτει ότι:
73% είναι Ελληνίδες
10% είναι μετανάστριες
1% ανήκουν σε μειονότητες
1% είναι Α.με.Α.
Τέλος, σε ότι αφορά την οικονομική τους κατάσταση οι γυναίκες – θύματα την περιγράφουν στην αντίστοιχη ερώτηση ως κακή (23%), ενώ το 18% την αναφέρει ως μέτρια και το 12% ως καλή.