Ένα δυνατό «όχι» είπαν το περασμένο Σάββατο φορείς και επιμελητήρια της Θράκης στις προθέσεις της κυβέρνησης να ανοίξει ξανά το μέτωπο του χρυσού στην περιοχή.
Η συνεδρίαση, στην οποία κάλεσε ο πρώην δήμαρχος Αλεξανδρούπολης και νυν πρόεδρος της ΠΕΔ Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, κατέληξε σε ένα ψήφισμα το οποίο άμεσα θα κοινοποιηθεί στον Κ. Μητσοτάκη ζητώντας να κλείσει το θέμα οριστικά.
Τον ασκό του αιόλου άνοιξε ο πρωθυπουργός πριν δέκα μέρες από το βήμα της 84ης ΔΕΘ όπου, αφού αποκάλυψε ότι η κυβέρνηση συζητά με την εταιρεία την αναθεώρηση της σύμβασης παραχώρησης για τις Σκουριές, «ενδεχομένως και εφόσον υπάρχει η σύμφωνη γνώμη της τοπικής κοινωνίας να πραγματοποιηθεί και νέα επένδυση στην Θράκη». Ο Κ. Μητσοτάκης γνωρίζει, όμως, ότι η τοπική κοινωνία έχει εκφράσει εδώ και σχεδόν είκοσι χρόνια τη σθεναρή αντίθεσή της στα σχέδια των χρυσοθήρων. Μάλιστα στους εκπροσώπους των φορέων και της αυτοδιοίκησης που έχουν συνταχθεί στον αγώνα συμπεριλαμβάνονται και στελέχη της ΝΔ, όπως ο πρώην δήμαρχος Αλεξανδρούπολης Β. Λαμπάκης, ο οποίος τα προηγούμενα χρόνια είχε μια πολύ ξεκάθαρη στάση απέναντι στα άμεσα ή έμμεσα σχέδια των εταιρειών χρυσού. Ωστόσο αίσθηση προκάλεσε το γεγονός ότι στη σύσκεψη του Σαββάτου απουσίαζαν όλοι οι βουλευτές της ΝΔ της Θράκης και ο Περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης.
Να σημειωθεί ότι και οι δύο εταιρείες («Μεταλλευτική Θράκης» και «Χρυσωρυχεία Θράκης») που ενδιαφέρονται για αντίστοιχα κοιτάσματα στις Σάπες και το Πέραμα αποτελούν θυγατρικές της Eldorado Gold. Η τελευταία αναζητά τρόπους από κοινού με την κυβέρνηση για να αναθεωρήσει τη σύμβασή της για τις Σκουριές, προκειμένου να υπερβεί την υποχρέωση που πηγάζει από τη σημερινή σύμβαση με το Δημόσιο για παραγωγή καθαρών μετάλλων στην Ελλάδα αλλά και έναν στρατηγικό εταίρο για να χρηματοδοτήσει το «άνοιγμά» της αυτό.
Όσον αφορά στη Θράκη, το ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί αφορά κυρίως το Πέραμα. Τελευταία απόπειρα της εταιρείας, όσον αφορά στις Σάπες ήταν το αίτημα για 16 διερευνητικές γεωτρήσεις που απορρίφθηκε το φθινόπωρο του 2018 από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Η εταιρεία προσέφυγε στο ΣτΕ ζητώντας την ακύρωση της απόφασης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Η απόφαση του δικαστηρίου εκκρεμεί, μετά από την σχετική εκδίκαση, από τον περασμένο Ιούνιο. Ουσιαστικά ήδη από το 2013 και μετα το ζήτημα των μεταλλείων στο Περαμα ήταν παγωμένο λόγω της αντίθεσης σύσσωμης της τοπικής αυτοδιοίκησης, η οποία είχε γνωμοδοτήσει αρνητικά τόσο σε δημοτικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι το ψήφισμα της συνεδρίασης του Σαββάτου συνυπογράφουν μεταξύ άλλων οι δήμαρχοι Ορεστιάδας και Σαπών, ο αντιδήμαρχος Οικονομικών και όλες οι δημοτικές παρατάξεις του Δήμου Αλεξανδρούπολης, τα Εμπορικά Βιομηχανικά Επιμελητήρια Έβρου και Ροδόπης, το Οικονομικό Επιμελητήριο Έβρου, το ΓΕΩΤΕ, το ΤΕΕ Έβρου, τα Εργατικά Κέντρα Έβρου και Σαπών, όλες οι δημοτικές παρατάξεις του Δήμου Μαρώνειας-Σαπών, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΙΝΑΛ, το ΚΚΕ, το ΠΑΜΕ Έβρου, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η Οικολογική Εταιρεία Ν. Έβρου, ο Σύλλογος Αιμοδοτών Αλεξανδρούπολης, ο Οδοντιατρικός Σύλλογος Αλεξανδρούπολης, η Ένωση Πολιτιστικών Φορέων Έβρου, ακόμη και η Ένωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Έβρου. Αρνητικοί στην προοπτική εγκατάστασης των χρυσοθήρων στον τόπο τους έχουν εμφανιστεί τόσο ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Αλεξανδρούπολης Γιάννης Ζαμπούκης αλλά και ο δήμαρχος Κομοτηνής Γ. Γκαράνης.
Στο ψήφισμα τονίζονται σημαντικά σημεία της αντίθεσής της τοπικής κοινωνίας τα οποία έχουν εκφραστεί και στο παρελθόν:
-Κατά τον μεταλλευτικό κώδικα 210/73, που εξακολουθεί να ισχύει, χαρακτηρίζεται η εκμετάλλευση μεταλλείων ως δημόσιας ωφέλειας, η μεταλλεία σε περιοχές μεταλλευτικού ενδιαφέροντος είναι αποκλειστική δραστηριότητα, και πρώτη προτεραιότητα, οπότε όλες οι άλλες οικονομικές δραστηριότητες που ασκούνται οδηγούνται σε μαρασμό.
-Στις ανεξέλεγκτες λίμνες απόθεσης των τοξικών τελμάτων υπάρχει και το θανατηφόρο κυάνιο. Αυτό σε θερμοκρασία υπαίθρου 25 βαθμών Κελσίου εξατμίζεται και ανέρχεται στην ατμόσφαιρα, όπου λόγω της πιο χαμηλής θερμοκρασίας υγροποιείται εκ νέου και επανέρχεται με την βροχή στη γη.
-Για την επεξεργασία των χρυσοφόρων κοιτασμάτων απαιτούνται τεράστιες ποσότητες νερού που θα το στερηθούν οι γεωργικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, κάτι που πλήγει βαρύτατα την κύρια οικονομική δραστηριότητα στην περιοχή αυτή.
-Το όρυγμα του μεταλλείου θα γίνει σε περιοχή με θειούχα πετρώματα που παράγουν θειικό οξύ και με την όξινη απορροή θα έχουμε την μόλυνση των υπόγειων νερών με τα τοξικά προϊόντα για τα φυτά και τα ψάρια.
-Απαιτούνται τεράστιες ποσότητες εκρηκτικών στον χώρο εξόρυξης, ο οποίος απέχει λιγότερο από πεντακόσια μέτρα από των οικισμό του Περάματος. Εξαιτίας αυτού και μόνο οι κάτοικοι θα εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
«Τα παραπάνω αρνητικά εκτεθέντα ισχύουν εδώ και είκοσι χρόνια. Συνάγεται λοιπόν αβίαστα ότι η επένδυση αυτή δεν ήταν και δεν είναι αναπτυξιακή καθότι δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με την βιώσιμη ανάπτυξη που είναι νόμος του κράτους και θεσμός στην ΕΕ. Συνέπεια αυτών διατηρούμε την κάθετη άρνηση μας στην επένδυση των χρυσωρυχείων για να προστατεύσουμε το φυσικό περιβάλλον, την τοπική οικονομία μας και την δημόσια υγεία. Η θέση μας αυτή ισχύει και για την περίπτωση των χρυσωρυχείων στις Σάπες της Ροδόπης» σημειώνεται.
Η ξεκάθαρη έκφραση της αντίθεσης στα μεταλλεία χρυσού-χαλκού, όπως αναφέρεται και στο ψήφισμα, δεν είναι κάτι καινούργιο και είχε εκφραστεί ήδη από τον Νοέμβριο του 1999 όταν το θέμα πρωτοτέθηκε σε μια θυελλώδη συνεδρίαση στο Νομαρχιακό συμβούλιο Ροδόπης από τον τότε Νομάρχη που υποσχόταν ότι «οι κάτοικοι θα φάνε με χρυσά κουτάλια».
Το 2000 συστήθηκε η «Διανομαρχιακή Επιτροπή Ροδόπης-Έβρου κατά της εξόρυξης και της μεταλλουργίας χρυσού» στην οποία συμμετέχει μια μεγάλη μερίδα πολιτών και οργανώσεων και η οποία ξεκίνησε έναν αγώνα με ενημερωτικές εκδηλώσεις και διαδηλώσεις ενάντια στις εξορύξεις. «Στην αρχή έπρεπε να ενημερωθούμε και εμείς για το ζήτημα που ήταν άγνωστο στην περιοχή» αναφέρει η Σούλα Δραγουμάνη από τη Διανομαρχιακή Επιτροπή. «Διαπιστώσαμε τότε ότι το πρώτο πλήγμα που θα φέρει θα είναι στον πρωτογενή τομέα και ειδικά στο νερό τόσο εξαιτίας της μεγάλης δέσμευσης που απαιτεί η εξορυκτική δραστηριότητα όσο και εξαιτίας του κυανίου που θα χρησιμοποιηθεί. Το βασικότερο για εμάς είναι ότι με την εξορυκτική δραστηριότητα η γη καθίσταται μεταλλευτικό απόβλητο και αλλάζει ο αναπτυξιακός χαρακτήρας της περιοχής που περιλαμβάνει δασικές εκτάσεις, κτηνοτροφικές και αλιευτικές δραστηριότητες, αρχαιότητες κτλ».
Το θέμα στην περιοχή αναθερμαίνεται από το 2011 όταν λόγω οικονομικής κρίσης αρχίζει να ανεβαίνει η τιμή του χρυσού. Η «Χρυσωρυχεία Θράκης» κατέθεσε νέα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το Πέραμα το 2012, καθώς η προηγούμενη είχε απορριφθεί από το ΣτΕ το 2008. Το Περιφερειακό και τα Δημοτικά Συμβούλια Αλεξανδρούπολης, Κομοτηνής και Σαπών, μετά από λεπτομερή διάλογο με επιστήμονες, απέρριψαν ομόφωνα τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της εταιρείας για το μεταλλείο του Περάματος Έβρου. Την ίδια περίοδο πραγματοποιήθηκαν μαζικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας τόσο στην Κομοτηνή όσο και στην Αλεξανδρούπολης με μεγαλύτερη αυτή στις 4 Νοεμβρίου του 2012 στην οποία συμμετέχουν περισσότερα από 5.000 άτομα, αυτοδιοικητικοί φορείς, φοιτητές, εργαζόμενοι από την Αλεξανδρούπολη, τις Σάπες, την Κομοτηνή και την Χαλκιδική εκφράζοντας την αλληλεγγύη τους. Τελευταία απόπειρα της εταιρείας που κατέχει μεταλλευτικές παραχωρήσεις στο Πέραμα ήταν επί κυβέρνησης Σαμαρά τον Φεβρουάριο του 2013, ο οποίος είχε υποσχεθεί ότι θα δοθούν άδειες στην Eldorado μέσα σε 10 μέρες. Και τότε, όμως εκπρόσωποι φορέων συναντήθηκαν με αρχηγούς των κομμάτων που εξέφρασαν θέση κατά της εξόρυξης ενώ σε συνάντηση που έγινε με τον τότε κυβερνητικό εκπρόσωπο απέσπασαν την υπόσχεση ότι το θέμα για τη Θράκη παγώνει.
Η Θράκη βρίσκεται ξανά στο στόχαστρο των μεταλλευτικών εταιρειών και είναι σημαντικό το κίνημα ενάντια στις εξορύξεις χρυσού να αποτρέψει το ενδεχόμενο υπογραφής σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας. Όχι μόνο γιατί, όπως έχει δείξει το παράδειγμα της Χαλκιδικής, μια τέτοια εξέλιξη δεσμεύει το Δημόσιο και δημιουργεί τετελεσμένα. Κυρίως γιατί οι εταιρείες με τη συνδρομή επιλογών των εκάστοτε κυβερνήσεων καταφέρνουν να διχάζουν τους κατοίκους, να εξαγοράζουν συνειδήσεις και να δημιουργούν νομοθετικά πλαίσια που λειτουργούν προς το συμφέρον τους.
Σταυρούλα Πουλημένη