Στην ταινία “Όλα είναι δρόμος” του Παντελή Βούλγαρη ο Θανάσης Βέγγος θύμιζε ότι την δεκαετία του `60 στο Δέλτα του Έβρου ο ουρανός σκοτείνιαζε από τα πολλά πουλιά… “Ο καιρός και το ποτάμι ήταν οι μοναδικοί φίλοι των πουλιών” έλεγε ψάχνοντας με ερευνητές που είχαν έρθει στο σημείο την τελευταία νανόχηνα…Ήδη από το 1997 στο ποτάμι έμπαιναν χιλιάδες κυνηγοί και με επαναληπτικές βολές από τις καραμπίνες σκότωναν ό,τι έβρισκαν κοντά τους, ό,τι κινούταν, μέσα από τζιπ στο μισό μέτρο, χωρίς τα πουλιά να μπορούν να αντιδράσουν γιατί τα σώματά τους ήταν παγωμένα από το κρύο. Ήταν ίσως η πρώτη ταινία στην Ελλάδα που έδειχνε την καταστροφική επιβολή των ανθρώπων στο φυσικό τους περιβάλλον και ταυτόχρονα την μανία των λαθροκηνυγών απέναντι σε ό,τι όμορφο και σπάνιο είχε δημιουργήσει η φύση.
Το ζήτημα των παράνομων -αυθαίρετων κτισμάτων στο Δέλτα του Έβρου, μια περιοχής μεγάλης οικολογικής αξίας είναι μια ιστορία που διαρκεί εδώ και δεκαετίες με την κατάσταση να γίνεται χρόνο με το χρόνο ολοένα και χειρότερη και τις εκάστοτε κυβερνήσεις, ακόμη και τη σημερινή, να αποφεύγουν να επιβάλουν την τήρηση της νομοθεσίας για την προστασία της.
Ο υγρότοπος στο Δέλτα του Έβρου, το μεγάλο εθνικό πάρκο που τυπικά προστατεύεται από την συνθήκη Ραμσάρ, γίνεται τις νύχτες πεδίο λαθροθηρίας από κυνηγούς που φρόντισαν τα τελευταία χρόνια να διευκολύνουν τη “δουλειά” τους χτίζοντας αυθαίρετα κτίσματα.
Σύμφωνα με την νομοθεσία, το νυχτερινό κυνήγι απαγορεύεται μετά τη δύση του ηλίου και για συγκεκριμένα είδη πουλιών και ζώων αλλά απ`ότι φαίνεται η απαγόρευση αυτή δεν εφαρμόζεται συχνά ούτε και στο Δέλτα του Έβρου με θύμα φυσικά την βιοποικιλότητα της περιοχής (στο Δέλτα του Έβρου ζουν εκατοντάδες διαφορετικά πουλιά και ζώα) και οι παράνομες “καλύβες” εξυπηρετούν την παράνομη αυτή δραστηριότητα.
Το 1999 η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης με σχετική περιβαλλοντική μελέτη για το Δέλτα του Έβρου είχε θεσμοθετήσει νόμιμα αλιευτικά καταφύγια για να εξυπηρετούν την διαμονή των επαγγελματίων ψαράδων και για να διασφαλίσει τις αρχές του οικοτουρισμού δεδομένου ότι οι χρήστες επισκέπτες του Δέλτα είναι δικαιωματικά όλοι οι πολίτες και όχι μια μικρή ομάδα πολιτών που έχει προνομιακή σχέση με τον υγρότοπο.
Ο Φορέας Διαχείρισης του Δέλτα του Έβρου το 2005 διαπιστώνοντας την ανησυχητική κατάσταση που επικρατούσε στην περιοχή είχε αποστείλει έγγραφο στον τότε υπουργό ΠΕΧΩΔΕ τονίζοντας ότι στο ΔτΕ υλοποιούνται πάσης φύσης παρεμβάσεις καθώς και ότι η αυθαιρεσία έχει γίνει ο κανόνας.
Ήδη από τότε ο Φορέας Διαχείρισης ανέφερε ότι στο ανατολικό ΔτΕ υφίστανται πάνω από 500 αυθαίρετα κτίρια που ενώ αποκαλούνται καλύβες μερικά θα τα χαρακτήριζε κανείς βίλες που δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για παράνομο εμπόριο, λαθροθηρία κτλ. Το σημαντικό του εγγράφου αυτού ήταν ότι υπογραμμιζόταν η δραματική αύξηση της κυνηγετικής πίεσης (απαγορευμένες περιοχές, μη επιτρεπόμενα είδη και αριθμοί, σε ώρες και εποχές που δεν επιτρέπονται, με επιπτώσεις στο περιβάλλον και τη βλάστηση, με κόψιμο δένδρων, καυσόξυλα, ρύπανση κτλ), τις συγκρούσεις μεταξύ χρηστών του Δέλτα για την διαχείριση των γλυκών νερών (γεωργοί, αλιείς, κτηνοτρόφοι κτλ) με αποτέλεσμα την συνεπαγόμενη υποβάμιση του δέλτα του Έβρου.
Ο φορέας διαχείρισης του ΔτΕ ζητούσε την άμεση συνυπογραφή της ΚΥΑ για την οριοθέτηση του υγροτόπου ως εθνικού πάρκου και την αποτελεσματική προστασία της περιοχής. Η ΚΥΑ υπογράφηκε στς 16 Μαρτίου του 2007 χωρίς όμως να αλλάζει τα δεδομένα των στρεβλώσεων και των μεγάλων συμφερόντων που διακυβεύονται στην περιοχή.
Το 2008 η Οικολογική Εταιρεία Έβρου έθεσε ξανά το πρόβλημα των εκατοντάδων αυθαίρετων καλύβων, την αύξηση των παράνομων δραστηριοτήτων και την αφαίρεση από τις περιοχές των Δήμων Φερών και Τραϊανούπολης της δυνατότητας ανάπτυξης του οικοτουρισμού που θα έφερνε σημαντικά οφέλη στους κατοίκους και την αποτελεσματική προστασία του Δέλτα Έβρου. Το 2013 με σχετική εντολή της εισαγγελικής αρχής το ζήτημα των παράνομων κτισμάτων επανήλθε στο προσκήνιο χωρίς όμως ούτε οι δικαστικές αρχές να μπορούν να εφαρμόσουν την νομοθεσία.
Σήμερα στο εθνικό πάρκο του Έβρου που υποτίθεται ότι αυστηρά προστατεύεται από κάθε είδους νομοθεσία, οι καλύβες αντί να μειώνονται αυξάνονται εξυπηρετούν και άλλες παράνομες δραστηριότητες όπως χώρους εστίασης, ξενοδοχεία, εστιατόρια για τους κηνυγούς, παράνομο εμπόριο και ό,τι μπορεί ο καθένας να φανταστεί.
Πριν μερικούς μήνες (τον Δεκέμβριο) κατά την επίσκεψή του στην περιοχή, ο υπουργός εθνικής Άμυνας Π. Καμμένος όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο σχετικά με τα παράνομα κτίσματα εξέφρασε εμφανώς την πρόθεσή του αυτά να διατηρηθούν ως….απαραίτητα για τον αμυντικό σχεδιασμό του ΥΠΕΘΑ, με λίγα λόγια ότι οι παράνομοι λαθροκηνυγοί συνιστούν συνοριοφύλακες και … “φυλούν θερμοπύλες”.
Η τοποθέτηση αυτή προκάλεσε την αντίδραση της Οικολογικής Εταιρείας Έβρου που με έγγραφό της προς τον υπουργό τόνιζε ότι στην περίπτωση που το Υπουργείο έκρινε ότι ο αμυντικός σχεδιασμός “εξυπηρετείται με την χρήση κάποιων κτισμάτων μέσα στο Εθνικό Πάρκο, θεωρούμε ότι αυτό μπορεί άμεσα να επιτευχθεί με την εγκατάσταση και λειτουργία των δύο αλιευτικών καταφυγίων που προβλέπει η εγκεκριμένη ειδική περιβαλλοντική μελέτη για το Δέλτα Έβρου. Έτσι εξασφαλίζεται η στέγαση των επαγγελματιών ψαράδων.”
“Αντιθέτως αν με οποιαδήποτε απόφαση «νομιμοποιήσετε» τα παράνομα κτίσματα- βίλες τότε κατά πάσα πιθανότητα εκατοντάδες πολίτες – του Έβρου κυρίως- θα επιχειρήσουν και αυτοί να εγκαταστήσουν- με άδεια του ΥΠΕΘΑ ή και χωρίς άδεια- κτίσματα επικαλούμενοι την ρύθμιση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, έστω και αν δεν αποσκοπούν σε παράνομες δραστηριότητες”.
“Εάν κ. Υπουργέ «νομιμοποιηθούν» τα αυθαίρετα και παράνομα κτίσματα στο Δέλτα Έβρου πιθανώς θα δραστηριοποιηθούν εκ νέου δημοσιογράφοι πανελλαδικών και τοπικών ΜΜΕ που κατά καιρούς έδειξαν ιδιαίτερο δημοσιογραφικό ενδιαφέρον στα τελευταία χρόνια για όλα ή για ορισμένα από τα παράνομα κτίσματα. Εάν κ. Υπουργέ «νομιμοποιήσετε» τα αυθαίρετα και παράνομα κτίσματα θα πρέπει να λάβετε υπόψη και το σχετικό έγγραφο που κατά πληροφορίες εξέδωσε τον Νοέμβριο του 2003 η τοπική ανώτατη στρατιωτική αρχή και αναφέρει ότι τα νόμιμα κτίσματα και πρόσωπα εξασφαλίζουν τη συνεχή ανθρώπινη προστασία αρκεί οι δραστηριότητες να είναι νόμιμες. Εμείς κ. Υπουργέ γράφουμε μόνο για δύο μη νόμιμες δραστηριότητες. Ο φορέας διαχείρισης για πολύ περισσότερες και πολύ πιο επιβαρυντικές” σημείωνε μεταξύ άλλων η Οικολογική Εταιρεία αναφέροντας και έναν επιπλέον λόγο για την αποδυνάμωση της ανθρώπινης παρουσίας στο Δέλτα του Έβρου, και άρα του οικοτουρισμού, εξαιτίας της λαθροθηρίας.
Όπως συγκεκριμένα αναφέρεται “Για να απολαύσει κανείς πεζοπόρος ακίνδυνα τον οικολογικό αυτό παράδεισο θα πρέπει να έχει ειδική ενδυμασία προστασίας από τα σκάγια κυρίως των λαθροθηριών. Τα παράνομα και αυθαίρετα κτίσματα δεν είναι τυχαία γιατί εξυπηρετούν το νυκτερινό κυνήγι που είναι παράνομο. Έτσι το Δέλτα Έβρου ικανοποιεί τις κυνηγετικές ανάγκες (νόμιμες και παράνομες) των 300 χιλιάδων περίπου κυνηγών στην Ελληνική Επικράτεια δηλαδή μόλις το 5% του Ελληνικού πληθυσμού εις βάρος του υπόλοιπου 95% που δεν είναι κυνηγοί”.
Τι έχει γίνει από τότε; Απολύτως τίποτα. Αντίθετα τα παράνομα κτίσματα έχουν προσελκύσει λαθροκυνηγούς από όλη την Ελλάδα (Καλαμάτα, Σπάρτη, Ξάνθη) γίνονται επινοικιάσεις επί επινοικιάσεων στις βίλες αυτές και όλα αυτά επειδή το “ακριβό” σε φυσικό κόστος “σπορ” των κυνηγών δε θέλει κανείς να το πειράξει!
Σταυρούλα Πουλημένη