Με μια κορυφαία ταινία του Κλοντ Σαμπρόλ, που παρουσιάζεται επετειακά 20 χρόνια μετά το γύρισμά της, την Τελετή (La Ceremonie, έγχρωμο, Γαλλία- Γερμανία, διάρκεια 108’ ) συνεχίζει η Ταινιοθήκη της ΕΡΤ-3 το αφιέρωμά της Εν ψυχρώ, την Τετάρτη 17 Ιουνίου στις 21:00 στον Αλέξανδρο πάντα με ελεύθερη είσοδο.
Με την Τελετή αρχίζει και το υποαφιέρωμα του Εν ψυχρώ με τρία γαλλικά νεονουάρ και θέμα Η γαλλική ματιά στην κοινωνία.
Η αίθουσα είναι μια ευγενική παροχή της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας- Κέντρο Πολιτισμού, με τη συνδιοργάνωση και καλλιτεχνική επιμέλεια του ΚΕΜΕΣ.
Το φιλμ προλογίζει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, στο τέλος της προβολής ακολουθεί μακρά συζήτηση με το κοινό, ενώ το προς διατύπωση θέμα για το ελεύθερο, λαϊκό πανεπιστήμιο είναι: Ο Κλοντ Σαμπρόλ και η αστική τάξη της Γαλλίας.
Στους θεατές θα διανεμηθούν δύο έντυπες αναλύσεις, του Αλέξη Ν. Δερμεντζόγλου και του Δημήτρη Πλιάκα, μέλους της Ταινιοθήκης της ΕΡΤ-3.
Το σενάριο της Τελετής προέρχεται από μυθιστόρημα της Ρουθ Ρεντέλ και παίζουν οι Ιζαμπέλ Ιπέρ, Σαντρίν Μπονέρ, Ζακλίν Μπισέ, Ζαν Πιέρ Κασέλ.
Ιζαμπέλ Ιπέρ κιαι Σαντρίν Μπονέρ βραβεύτηκαν στο φεστιβάλ Βενετίας, ενώ η Ιζαμπέλ Ιπέρ κέρδισε και το Σεζάρ καλύτερης γυναικείας ερμηνείας.
Μια πλούσια οικογένεια στην εξοχική Γαλλία έχει μια οικιακή βοηθό. Η τελευταία θα γνωρίσει μια υπάλληλο ταχυδρομείου και έτσι θα φθάσει ένα ανείπωτο δράμα.
Η πιο σκληρή ταινία του Σαμπρόλ, ψυχρή, τολμηρότατη, με ταξική ματιά και ανάλυση που εκπλήσσει, εξαιρετικές κατασκευαστικές αξίες, θαυμάσιους ρόλους, σ’ ένα φιλμ σοκ.
Το κείμενο του Αλέξη Ν. Δερμεντζόγλου είναι το ακόλουθο:
«Πλούσια οικογένεια στην εξοχική Γαλλία: η μαμά με γκαλερί, ο πατέρας, η κόρη και ο έφηβος γιος. Δίπλα τους μια πιστή οικιακή βοηθός, η Σοφί. Όλα πάνε καλά έως ότου η Σοφί θα γνωρίσει τη Ζαν, υπάλληλο ταχυδρομείου. Και οι δύο γυναίκες κρύβουν από ένα μυστικό. Η Σοφί προσποιείται πως ξεφεύγει, η Ζαν το απωθεί και ξαφνικά ξεσπάει το δράμα.
«Κατάψυχρη», σκληρή και ταξική ταινία του Σαμπρόλ, που μετατρέπει τον οικονομικό κόσμο σε σύγκρουση θανάτου. Όλα οργανώνονται με μια μορφή τελετουργίας με προκαθορισμένο φινάλε. Όλα οδηγούν στο αμείλικτο τέλος. Εξαιρετική φωτογραφία που χαϊδεύει τους χώρους, ντεκόρ ζεστό με μια εσωτερική ψυχρότητα, υπέροχη κλασική μουσική, ρόλοι δομημένοι και βιωμένοι με μαεστρία.
Ο Σαμπρόλ, με τη ματιά του ερευνητή, ολοκληρώνει μιαν αποδεικτική διαδικασία καταλήγοντας σε ένα θεώρημα. Η ηρεμία των αρχικών σχέσεων θα ανατιναχθεί από την αδήριτη ταξικότητα που εκδηλώνεται ως διαφορά κουλτούρας. Κι όταν αναφέρομαι στην κουλτούρα, εννοώ το πλέγμα των καθημερινών συνηθειών και αντανακλαστικών, των ενσωματωμένων αντιλήψεων και αποδράσεων, που καθορίζουν τις διαφορετικές οικονομικές, αισθητικές και παγιωμένες καθημερινές επιλογές.
Η πιο σκληρή ταινία του Σαμπρόλ. Όποιος δεν «παγώσει» με το φινάλε, σημαίνει πως έχει αντοχές στις εν ψυχρώ εξελίξεις. Κορυφαίο φιλμ, επικίνδυνο, επίφοβο, ανησυχητικό, μια αφήγηση τελικά ψιθύρων, σιωπών και ακτινογράφησης φαντασιακών».
Και τώρα το κείμενο του Δημήτρη Πλιάκα:
«Ο Κλοντ Σαμπρόλ υπήρξε κορυφαίος “ανατόμος” της αστικής τάξης. Σε ολόκληρη σχεδόν την φιλμογραφία του δεν σταμάτησε να αντιμετωπίζει με κριτική ματιά (αλλά και σαρκαστική διάθεση) την ελαφρότητα, τις
συνήθειες και τις νευρώσεις των αστών. Ζώντας αστικά και ο ίδιος, συνδύαζε την βιωματική εμπειρία με την κινηματογραφική διορατικότητα. Στην Τελετή, έργο της ώριμης περιόδου του, ο Σαμπρόλ εισχωρεί ακόμη
βαθύτερα με τρόπο πολύπλευρο, σφαιρικό. Δεν σχολιάζει απλά, αλλά αποκαλύπτει την τυπική αστική οικογένεια όπως ακριβώς είναι. Σκιαγραφεί λεπτομερώς ένα ένα τα μέλη της οικογένειας: τον πατέρα ”αρχηγό”, την γεμάτη αυτοπεποίθηση σύζυγο, τα καλοαναθρεμμένα αλλά αδιάφορα παιδιά. Τους παρουσιάζει στο δικό τους άδυτο (το ευρύχωρο σπίτι) και σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας.
Στην ταινία, εμφανίζονται και τα άτομα εκτός αστικού ”πλαισίου”: βρίσκονται στο περιθώριο αυτού του τρόπου ζωής. Η σοβαρή, μαζεμένη οικιακή βοηθός και η περίεργη, σκανταλιάρα και αντιδραστική υπάλληλος
του ταχυδρομείου, υπάρχουν περίπου ως παρείσακτες στην comme il fault και στην… εντέλεια διαρθρωμένη κοινωνία. Δεν υπολογίζονται παρά μόνο από συμφέρον, με δόσεις θυμού ή οίκτου και πάντοτε αφ’ υψηλού. Η συσσώρευση προβληματικών συμπεριφορών, τα κρυμμένα μυστικά, το απωθημένο και η μεταξύ τους χημεία θα οδηγήσουν στην ”εισβολή” τους στον αστικό χώρο. Η σύγκρουση μοιάζει αναπόφευκτη.
Σταθερός ρυθμός του έργου η φωτογραφία μελαγχολική και με σκοτεινή απόχρωση. Η κοινωνική και ταξική ανατομία συνυπάρχει με το θρίλερ και με μια μικρή δόση αστυνομικής πλοκής. Ο Σαμπρόλ δημιουργεί μια εξαιρετική τοιχογραφία, καταγράφοντας όλο το φάσμα της γαλλικής επαρχίας, τα συναισθήματά, τις αξίες αλλά και τα όριά της.»
Εξάλλου, δέκα λόγοι για να μην χάσετε την Τελετή είναι:
1. Για το εξαιρετικό σενάριο, τολμηρό, ιδιοφυές και ανατρεπτικό.
2. Για τον ιδιοφυή τρόπο με τον οποίο ο Σαμπρόλ διαχειρίζεται το λογοτεχνικό υλικό.
3. Για τους εκπληκτικούς, γυναικείους ρόλους, όπου ο ένας είναι καλύτερος από τον άλλο. Έχουμε ουσιαστικά τη μονομαχία δύο σπουδαίων Γαλλίδων σταρ.
4. Για τις εξαιρετικές, κατασκευαστικές αξίες
5. Για τη λειτουργική, περίτεχνη φωτογραφία που αποτυπώνει ψυχολογικές διακυμάνσεις.
6. Για την άκρως λειτουργική επιλογή των χώρων
7. Για τον υπέροχο τρόπο με τον οποίο ο Σαμπρόλ καθοδηγεί δύο παλαίμαχους σταρ, που αποδίδουν έξοχα το ρόλο τους, τους Πιέρ Κασέλ και Ζακλίν Μπισέ.
8. Για την αδιαπραγμάτευτη ταξική ματιά
9. Για την αποστασιοποιημένη σκηνοθεσία, που αποφεύγει τις δραματουργικές υπερβολές.
10. Γιατί είναι ένα πρωτοφανές και τολμηρότατο φιλμ.
Υ.Γ. Η επόμενη ταινία στο ίδιο αφιέρωμα είναι το έξοχο γαλλικό νεονουάρ του Ζακ Ντερέ Τρεις φορές σκληρός, την Τρίτη 23 Ιουνίου στις 21:00 στον Αλέξανδρο με ελεύθερη είσοδο.