Η «παρέλαση» έχει ξεκινήσει και χιλιάδες χαμογελαστά πρόσωπα προβάλλονται με περισσή φιλαρέσκεια. Δεν αποτελεί μόνο γιορτή της δημοκρατίας αλλά και γιορτή του ατομισμού ο οποίος καθίσταται κυρίαρχος. Αυτός κατά κόρον καλλιεργείται από το σημερινό νεοφιλελεύθερο περιβάλλον. Αυτός είναι που ενισχύεται μέσα από τον επιβαλλόμενο τεχνοκαπιταλιστικό απομονωτισμό του ανθρώπου, όπου η κυβερνοψηφιακή «πραγματικότητα» διαμεσολαβείται παντού.
Γράφει ο Δημοσθένης Δαγκλής
Αυτόν διαμορφώνει η σφυρηλάτηση της νέας ανθρωπολογικής ταυτότητας με τις κοινωνικές και τις ψυχολογικές συνέπειες. Κάθε υποψήφιος επικαλείται το «κοινωνικό καλό», όπως το εννοεί πολιτικά, αλλά πολύ συχνά από πίσω βρίσκεται ο αυτοσκοπός της αυτοπροβολής. Οι σκέψεις που εκτίθενται αφορούν κυρίως αυτή τη διάσταση, όπου η αξιολογική κριτική σε σχέση με την αναλυτική περιγραφή έχει τη σημασία της.
Οι αυτοδιοικητικές εκλογές ευνοούν αυτό το φαινόμενο για δύο λόγους: διότι μπορούν να ικανοποιήσουν μεγάλο αριθμό ατόμων και διότι εξασφαλίζουν μεγαλύτερη «απόσταση ασφαλείας» από εκφρασμένες και σαφείς πολιτικο-ιδεολογικές προκείμενες και «πιστεύω». Η επιδίωξη της διασημότητας πολύ σπανιότερα απορρέει από ανιδιοτελή γνήσια αυτοπροσφορά προς όφελος μιας συλλογικότητας και έτσι αυτοσκοπείται.
Αυτό επιτείνεται σήμερα ιδίως αν θεωρήσουμε ότι η αυξανόμενη επιβιωτική αγωνία συνήθως συνοδεύεται και από ανάλογη αύξηση του αυτοεπιβεβαιωτικού άγχους. Το κλασικό κίνητρο της οικονομικής ιδιοτέλειας (θέση – μισθός) ή της κλιμακούμενης επένδυσης για μελλοντική αναρρίχηση σε προσοδοφόρο θέση εξουσίας δεν έχει εκλείψει. Ολο και συχνοτέρα, όμως, είναι προβλέψιμο σε πολλούς ότι ίσως δεν γίνει, τελικά, ούτε καν «απόσβεση εσόδων – εξόδων».
Στην οικονομολατρική και υπερανταγωνιστική εποχή μας είναι εμφανέστερη η επαλήθευση και η εφαρμογή γνωστών παλαιότερων απόψεων. Ετσι, ισχύει η αντορνική παρατήρηση ότι «το πνεύμα οφείλει να καταληφθεί από τον φετιχιστικό χαρακτήρα του εμπορεύματος». Η εφαρμογή γίνεται στο ίδιο το υποκείμενο, όπου το πρόσωπο, το απομονωμένο και τραυματικό μετανεωτερικό «εγώ», έχει την ευκαιρία να διατεθεί ως εμπόρευμα για να αυτο-αξιωθεί.
Στην περίπτωση αυτή δεν είναι το πρόσωπο που προσδίδει την αξία και έτσι επικαθορίζει το διαθέσιμο κοινωνικό «εμπόρευμα», αλλά, με μια αντιστροφή της σχέσης, το «εμπόρευμα» αυτοεπιλέγεται για να προσδώσει αξία στο πρόσωπο. Η αξία κοινωνικής χρήσης ταυτίζεται με την ανταλλακτική αξία του εμπορεύματος. Η ποθητή αυτοεπιβεβαιώση, ως αυτονόητη «λατρεία του εαυτού», εκφράζεται ως λατρεία του «εμπορεύματος» κατά το γνωστό αλλοτριωτικό μαρξικό «φετίχ».
Για τη μεθοδολογία διάχυσης της φήμης, δηλαδή του marketing του «εμπορεύματος», εκτός από τον έντυπο τρόπο, η ηλεκτρονική εποχή προσφέρει πρωτόγνωρες δυνατότητες και ικανοποιήσεις. Το τερπνόν συνδυάζεται με το ωφέλιμο και ίσως ενισχύεται, αφού το πρόσωπο μπορεί να αισθανθεί ακόμη και κάτι από την αίγλη… του star. Ταυτόχρονα είναι και αναγκαίο, αν θυμηθούμε την ντεμπορική άποψη που επίσης επιβεβαιώνεται εδώ ότι «η κοινωνία έχει αναγορευτεί επίσημα σε θεαματική. Το να είσαι γνωστός έξω από τις θεαματικές σχέσεις ισοδυναμεί με το να είσαι γνωστός ως εχθρός της κοινωνίας».
Από την άλλη πλευρά ο «πελάτης-καταναλωτής» θα προσλάβει το «προϊόν-εμπόρευμα» με τα προεπιλεγμένα χαρακτηριστικά που καθορίζει το marketing, απομονωμένος, μόνος του μπροστά σε μια οθόνη. Η κοινωνία θα παρακολουθήσει την «παρέλαση» εξατομικευμένα. Ο ατομικισμός θριαμβεύει παντού, ενώ στο βάθος οι κάποτε μεγάλες προοδευτικές συλλογικότητες στέκονται αποδεκατισμένες και ανήμπορες, αν και κάποιες μικρές και αδύναμες έχουν απομείνει να τον μάχονται.
Τον χώρο τώρα σφετερίζονται χορεύοντας ολιγαρχικές και νεοφασιστικές αγέλες. Η ελπίδα βέβαια πάντα υπάρχει, εφόσον το ιδεολόγημα του «τέλους της (ανθρώπινης) ιστορίας» ανήκει ήδη στα fake news, αρκεί όμως να μην προηγηθεί το… «τέλος του (ανθρώπινου) πλανήτη».
* φυσικός – δρ Φιλοσοφίας
πηγή: Efsyn.gr