Η υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς γέννησε, δικαίως, πολλές ελπίδες για μια οριστική “κατάπαυση του πυρός”. Ωστόσο, πίσω από αυτή τη συμφωνία κρύβονται νέες μορφές αποικιοκρατίας και αρπαγής/λεηλασίας εις βάρος των Παλαιστινίων και των κατεχόμενων εδαφών. Ο πόλεμος των όπλων και των ερειπίων δίνει έτσι τη θέση του σε έναν νέο πόλεμο: αυτόν των επιχειρήσεων, της ανοικοδόμησης, της κερδοσκοπίας και του κέρδους για λίγους.
* * * * *
Η σύνοδος κορυφής στο Σαρμ ελ-Σέιχ της 13ης Οκτωβρίου 2025 για την επικύρωση σε διεθνές επίπεδο των ειρηνευτικών συμφωνιών μεταξύ της ισραηλινής κυβέρνησης και της Χαμάς, με τη μεσολάβηση του Κατάρ, της Αιγύπτου και της Τουρκίας, περιγράφεται ως ιστορικό ορόσημο στην εξέλιξη των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Μέσης Ανατολής και ως παράδειγμα παγκόσμιας ειρηνευτικής διαδικασίας. Αλλά στο όνομα ενός (μονομερούς) τερματισμού των εχθροπραξιών εναντίον ενός ανυπεράσπιστου άμαχου πληθυσμού, είναι αντίθετα μία από τις πιο υποκριτικές και λιγότερο ένδοξες σελίδες στην ιστορία του δυτικού αποικισμού. Επειδή πρόκειται για νεοαποικιοκρατία και αυτό το επιβεβαίωσαν πλήρως οι παρεμβάσεις – το λιγότερο ανατριχιαστικές – του Νετανιάχου και του Τραμπ στην Κνέσετ.
Στη σύνοδο κορυφής συμμετείχαν κυρίως οι χώρες που μεσολαβούν στις διαπραγματεύσεις, ξεκινώντας από την Τουρκία και το Κατάρ. Δεν ήταν παρών ο Μπενιαμίν Νετανιάχου και δεν παραβρέθηκαν εκπρόσωποι της Χαμάς. Η Ευρώπη εκπροσωπήθηκε από διάφορους ηγέτες, από τον Εμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας μέχρι τον Πέδρο Σάντσες της Ισπανίας και τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ.
Συνολικά, παραβρέθηκαν περίπου είκοσι ηγέτες, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι (η οποία επιδιώκει έναν διεθνή ρόλο, τον οποίο, παρά τις ψευδείς διακηρύξεις της, δεν μπορεί να επιτύχει παρά μόνο σε μια αυλή υποτελών). Ήταν επίσης παρών ο Αντόνιο Κόστα εκ μέρους της ΕΕ (αλλά όχι η πρόεδρος Ούρσουλα Βαν ντερ Λάιεν, η οποία δεν προσκλήθηκε) και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων, που ακολουθούν προθύμως την mainstream ενημέρωση, συμφωνούν ότι «ο σκοπός της συνόδου κορυφής στην Αίγυπτο είναι να διασφαλίσει τη διεθνή νομιμότητα της ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, έτσι ώστε καμία πλευρά να μην μπορεί να υπαναχωρήσει». Ο στόχος της συνάντησης, υπογράμμισε η αιγυπτιακή προεδρία, ήταν «να τερματιστεί ο πόλεμος, να ενταθούν οι προσπάθειες για την επίτευξη σταθερότητας στη Μέση Ανατολή και να εγκαινιαστεί μια νέα εποχή ασφάλειας και σταθερότητας». Η συμφωνία αφορά την πρώτη φάση του ειρηνευτικού σχεδίου που πρότειναν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι, στο άμεσο μέλλον, εκτός από την ανταλλαγή Παλαιστινίων ομήρων και κρατουμένων (αλλά εξαιρουμένου του Μαρουάν Μπαργούτι, του μόνου ηγέτη που είναι ικανός να ενώσει τις παλαιστινιακές πολιτικές δυνάμεις από τη Γάζα μέχρι τη Ραμάλα και ως εκ τούτου θεωρείται πολύ επικίνδυνος από το Ισραήλ), θα επιτραπεί η ανθρωπιστική βοήθεια και ο ισραηλινός στρατός θα συνεχίσει να ελέγχει περισσότερο από το 50% της Γάζας. Ο ιστότοπος Jewish Voice for Liberation δημοσίευσε τις πρώτες αναλύσεις του Σχεδίου Τραμπ και αποκάλυψε ότι το Ισραήλ θα διατηρήσει τον έλεγχο του 58% της Γάζας – όλως τυχαίως, των γεωργικών εκτάσεων της Λωρίδας, τις οποίες οι έποικοι είναι ήδη έτοιμοι να καταλάβουν.
Στο εγγύς μέλλον, η συμφωνία προβλέπει την παράδοση των όπλων από τους μαχητές της Χαμάς και τις άλλες παλαιστινιακές στρατιωτικές δυνάμεις (ένας στόχος που δύσκολα θα επιτευχθεί). Προβλέπει, επίσης, ότι Γάζα θα κυβερνάται από μια προσωρινή μεταβατική διοίκηση: μια τεχνοκρατική και απολιτική παλαιστινιακή επιτροπή υπεύθυνη για την καθημερινή διαχείριση των δημόσιων υπηρεσιών και της δημοτικής διοίκησης για τον πληθυσμό. Αυτή η επιτροπή θα αποτελείται από ειδικευμένους Παλαιστίνιους και διεθνείς εμπειρογνώμονες, υπό την επίβλεψη ενός νέου διεθνούς μεταβατικού οργάνου, που ονομάζεται, κατ’ ευφημισμόν, Συμβούλιο Ειρήνης (ενώ το σωστό όνομα θα έπρεπε να είναι Συμβούλιο Ερειπίων). Πρόεδρος αυτού του Συμβουλίου θα είναι ο Ντόναλντ Τραμπ. Αναμένεται να ανακοινωθούν και άλλα μέλη και αρχηγοί κρατών, συμπεριλαμβανομένου του πρώην πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ. Δεν αναφέρεται τίποτα σε σχέση με τη Δυτική Όχθη ή την πρόθεση να τεθεί τέλος στη βία των Ισραηλινών εποίκων και στην 77χρονη ισραηλινή κατοχή.
Στην πραγματικότητα, η σύνοδος κορυφής στην Αίγυπτο έμοιαζε περισσότερο με τη σύσκεψη μιας επιτροπής επιχειρήσεων, στην οποία είχαν προσκληθεί μόνο οι χώρες που θα μπορέσουν επωφεληθούν περισσότερο οικονομικά από την ανοικοδόμηση της Γάζας και την εκμετάλλευση των υπεράκτιων κοιτασμάτων πετρελαίου. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, πρόκειται επίσης για τον εορτασμό ενός πολιτικού επιτεύγματος, το οποίο ένας αναζωογονημένος Τραμπ σκοπεύει να χρησιμοποιήσει για να επαναβεβαιώσει την παγκόσμια στρατιωτική, οικονομική και διπλωματική του ηγεμονία, σε μια εποχή που αυτή η ηγεμονία αμφισβητείται σε πολλαπλά μέτωπα.
* * * * *
Σχεδόν 200.000 κτίρια κατεστραμμένα, δίκτυα ύδρευσης και ηλεκτρικού ρεύματος που πρέπει να αποκατασταθούν, δρόμοι που πρέπει να ξαναφτιαχτούν. Η Λωρίδα της Γάζας θα μετατραπεί σε ένα τεράστιο εργοτάξιο. Τον Φεβρουάριο του 2025, η Παγκόσμια Τράπεζα εκτίμησε το ποσό που απαιτείται για την αποκατάσταση των καταστροφών στη Λωρίδα και στη Δυτική Όχθη σε 53 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που ισοδυναμεί με το τριπλάσιο του ΑΕΠ της Παλαιστίνης. Μετά την χερσαία εισβολή της 15ης Σεπτεμβρίου 2025, η ίδια η Παγκόσμια Τράπεζα επανεκτίμησε το ποσό σε 80 δισεκατομμύρια δολάρια.
Σύμφωνα με αυτήν την πηγή, 30 δισεκατομμύρια δολάρια θα διατεθούν για την αποκατάσταση των υλικών υποδομών, ενώ άλλα 19 δισεκατομμύρια δολάρια θα καλύψουν τις οικονομικές και κοινωνικές απώλειες που προκλήθηκαν από τη σύγκρουση. Μόνο το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης απαιτεί πάνω από 7 δισεκατομμύρια δολάρια, σε μια περιοχή όπου το 94% των νοσοκομείων έχει καταστραφεί. Αλλά η κρίση δεν αφήνει ανεπηρέαστο κανέναν τομέα: το 90% των διαμερισμάτων και των σχολείων, το 86% της καλλιεργήσιμης γης και το 65% των δρόμων έχουν υποστεί ζημιές ή είναι ερείπια.
Επιπλέον, είναι απαραίτητο σε πρώτη φάση να ξεκινήσει η απομάκρυνση περίπου 61 εκατομμυρίων τόνων συντριμμιών, πολλά από τα οποία περιέχουν αμίαντο. Πρόκειται για ένα τιτάνιο έργο που, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, θα απαιτήσει 21 χρόνια εργασίας και 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια σε πόρους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση στοχεύει να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην ανοικοδόμηση, συντονίζοντας μια ομάδα χωρών-δωρητών για να υποστηρίξουν την ανάκαμψη της Γάζας. Η ΕΤΕπ (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναπτύσσουν ένα σχέδιο ανοικοδόμησης (Gaza Reconstruction Facility), με την υποστήριξη της Παγκόσμιας Τράπεζας και των Ηνωμένων Εθνών, βασισμένο στο ουκρανικό μοντέλο. Στα τέλη Σεπτεμβρίου, ανακοίνωσαν την υπογραφή χρηματοδοτικής διευκόλυνσης με την Παλαιστινιακή Νομισματική Αρχή ύψους 400 εκατομμυρίων ευρώ για την υποστήριξη της οικονομικής ανάκαμψης του ιδιωτικού τομέα στην Παλαιστίνη.
Σύμφωνα με την Milano Finanza, το έγγραφο IRDNA (The Gaza and West Bank Interim Rapid Damage and Needs Assessment) προβλέπει μια ολοκληρωμένη εφοδιαστική αλυσίδα τοπικών και διεθνών εταιρειών, από τις κατεδαφίσεις έως τη διαχείριση των έργων. Οι πολυμερείς οργανισμοί στοχεύουν να συνδυάσουν παλαιστινιακούς φορείς και εργολάβους από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική (MENA:Middle East North Africa) για τα βασικά έργα, με ευρωπαϊκές και ασιατικές εταιρείες σε ρόλους εποπτείας, κοινής ωφέλειας και περιβαλλοντικής μηχανικής. […]
Οι τομείς με τον μεγαλύτερο αντίκτυπο είναι η στέγαση, με άμεση ζήτηση για προκατασκευασμένα κτίρια, νερό και ενέργεια, αφαλάτωση και μικροδίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας […] Οι όμιλοι της περιοχής MENA προετοιμάζονται για τις μελλοντικές πολυμερείς προσφορές: οι αιγυπτιακές εταιρείες Orascom Construction και Arab Contractors, η Λιβανέζικο-Καταριανή Consolidated Contractors Company, η Organi Group, οι τουρκικές εταιρείες Limak Holding και Tekfen, μαζί με τον γίγαντα ακινήτων Talaat Moustafa Group, περιλαμβάνονται ήδη στους προκαταρκτικούς φακέλους του Αραβικού Συνδέσμου.
Η ηγεσία του Λευκού Οίκου στις ειρηνευτικές συμφωνίες εγγυάται έναν ρόλο για τις αμερικανικές εταιρείες. Οι Bechtel, Aecom και Fluor είναι έτοιμες για τα πρώτα έργα υποδομής, όπως δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης. Η Caterpillar, ένας παγκόσμιος προμηθευτής βαρέων μηχανημάτων, θα εμπλακεί, ενδεχομένως, στην υλικοτεχνική υποστήριξη και την απομάκρυνση των συντριμμιών (αφού -μακάβρια ειρωνεία- πρώτα συνέβαλε στην καταστροφή των σπιτιών στη Γάζα). Η Ευρώπη και η Ιταλία επίσης δεν κάθονται με σταυρωμένα τα χέρια.
Στο χρηματιστήριο του Μιλάνου, για παράδειγμα, εμφανίστηκε αμέσως ο τομέας των κατασκευών και των υλικών, με τις Cementir, Buzzi και Webuild να συγκαταλέγονται στις πιο προβεβλημένες στην Ιταλία. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Banca Akros, η Cementir «θα μπορούσε να επωφεληθεί από το τέλος των συγκρούσεων στην Ουκρανία, τη Συρία και τη Λωρίδα της Γάζας» χάρη στην ισχυρή παρουσία της στην Τουρκία, η οποία την τοποθετεί σε ιδανική θέση για να εξυπηρετεί τα εργοτάξια στην περιοχή. Τέλος, αλλά εξίσου σημαντικό, η Eni θα είναι σε θέση να ενεργοποιήσει τις παραχωρήσεις που κέρδισε, αλλά έχουν παγώσει από τις 7 Οκτωβρίου 2023, για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στα ανοικτά των ακτών της Γάζας.
Επιβεβαιώνονται έτσι οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι ο οποίος σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Quotidiano Nazionale δήλωσε: «Θέλουμε να είμαστε πρωταγωνιστές όχι μόνο στην ασφάλεια, αλλά και στην ανοικοδόμηση. Με το βλέμμα στραμμένο στις υποδομές, αλλά και με τη συμμετοχή των επιχειρήσεών μας».
* * * * *
Ο πόλεμος είναι μεγάλη μπίζνα και η σύνδεσή του με την πολιτική είναι πλέον εμφανής, αφού δίνει σάρκα και οστά σε μορφές νεοφεουδαρχίας και νεοαποικιοκρατίας που, αν και ποτέ δεν εξαλείφθηκαν εντελώς, θεωρούνταν περιθωριακές στην μετα-αποικιακή εποχή. Αυτή η διαδικασία σήμερα ελέγχεται από την χρηματοοικονομική λογιστική και την κερδοσκοπία στον τομέα των ακινήτων. Δεν είναι αναγκαίος ο άμεσος έλεγχος μιας περιοχής. Αρκεί να “εξυγιανθεί” από οποιαδήποτε πιθανή αντιπολίτευση, πολιτική και κοινωνική.
Ο Τόνι Μπλερ, πρώην Βρετανός πρωθυπουργός και νυν διεθνής σύμβουλος και ιδρυτής του Ινστιτούτου Tony Blair για την Παγκόσμια Αλλαγή, σύμφωνα με την ιστοσελίδα Economy, «δραστηριοποιείται εδώ και εβδομάδες ως μεσολαβητής και υποστηρικτής του Blair Capital Real Assets, ενός ταμείου που ειδικεύεται σε επιχειρήσεις μετά από συγκρούσεις και στην αναγέννηση στρατηγικών περιοχών και έχει ήδη δημιουργήσει σχέσεις με τον Αραβικό Σύνδεσμο και την σύμπραξη MENA Investment Board». Ο Μπλερ έχει συνεργαστεί με τράπεζες όπως η Standard Chartered και η Barclays για να δημιουργήσει μια ειδική επενδυτική εταιρεία για τη Γάζα. Στόχος του είναι να προσελκύσει τόσο κρατικά κεφάλαια από τις χώρες του Κόλπου όσο και από τα ευρωπαϊκά θεσμικά συνταξιοδοτικά ταμεία.
Παράλληλα, στο αμερικανικό μέτωπο, ο Ντόναλντ Τραμπ επισημοποίησε τη συμμετοχή του Trump Organization μέσω της νέας πλατφόρμας Middle East Recovery Properties, μια κοινοπραξία χρηματοοικονομικών εταιρειών που περιλαμβάνει την Trump International Real Estate, την Kushner Companies, την Witkoff Development και οντότητες που συνδέονται με την Bain Capital και την Carlyle Group. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτές οι εταιρείες αναφέρονται στους ανθρώπους (τον Κούσνερ, γαμπρό του Τραμπ, και τον Γουίτκοφ, τον απεσταλμένο του Τραμπ για το θέμα της Μέσης Ανατολής,). Αυτοί ήταν παρόντες στη στέψη του Τραμπ στην ισραηλινή Κνεσέτ και στη σύνοδο κορυφής του Σαρμ ελ-Σέιχ, επιβεβαιώνοντας μια σύγκρουση συμφερόντων που θα έκανε τους κληρονόμους του Μπερλουσκόνι να ωχριούν.
Πιο συγκεκριμένα, πάντα σύμφωνα με το περιοδικό Economy, η Blair Capital Real Assets λειτουργεί ως στρατηγικός σύμβουλος και θεσμικός συν-επενδυτής, εξασφαλίζοντας τα δικαιώματα προτεραιότητας σε έργα υποδομών κοινής ωφέλειας, θέρετρα και λιμενικές υποδομές.
Η Middle East Recovery Properties του Τραμπ, από την άλλη πλευρά, θα χρησιμεύσει ως εκτελεστική μηχανή, με αποστολή να συγκεντρώσει τα παγκόσμια κεφάλαια, να συνάψει επιχειρησιακές συνεργασίες με συμβούλους που συνδέονται με την Blackstone, την Citadel και αραβικά funds που συνδέονται με την Abu Dhabi Investment Authority, και στη συνέχεια να εσωτερικεύσει τη διαχείριση των συμβάσεων, τον πολεοδομικό σχεδιασμό και την εμπορική προώθηση των ακινήτων.
Αν αυτό δεν είναι νεοαποικιοκρατία…
