Στην εποχή της κρίσης, των μνημονίων και του ΤΑΙΠΕΔ η ληστρική επίθεση εγχώριων και διεθνών επιχειρηματικών συμφερόντων στα δημόσια-κοινωνικά αγαθά, στη δημόσια περιουσία, στο δημόσιο χώρο, καθώς επίσης και στο σύνολο των κοινωνικών κατακτήσεων και δικαιωμάτων, με την αποσάθρωση του όποιου θεσμικού πλαισίου προστασίας τους, παροξύνεται, εμφανίζοντας την πιο επιθετική και χυδαία μορφή της. Κεντρικό ρόλο σε αυτή την επέλαση διαδραματίζουν οι εκάστοτε κυβερνήσεις, κηρύσσοντας γενική εκποίηση, παραδίδοντας – με κάθε διευκόλυνση- βορά σε ιδιωτικά συμφέροντα αιγιαλούς, δάση, νερό, Χαλκιδική, το παραλιακό μέτωπο της Αττικής, το Ελληνικό, χώρους αστικού και περιαστικού πράσινου και οτιδήποτε μένει «αναξιοποίητο», ικανοποιώντας ζωτικές κοινωνικές ανάγκες και όχι ιδιωτικά κέρδη.
Σε αυτό το πλαίσιο, στο επίκεντρο της δημόσιας πολιτικής αντιπαράθεσης έχει αναδυθεί το σχέδιο για το νέο γήπεδο της ΑΕΚ – Κέντρο Αθλητισμού Μνήμης και Πολιτισμού «Αγία Σοφία-Νέα Φιλαδέλφεια», που περιλαμβάνεται στο σ/ν «Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας- Αττικής, Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης και άλλες διατάξεις».
Στο γενικό της περίγραμμα η υπόθεση αφορά την εξυπηρέτηση των επιχειρηματικών συμφερόντων του Δ. Μελισσανίδη όπου, με πρόσχημα την κατασκευή γηπέδου και την προσπάθεια χειραγώγησης της θέλησης των φιλάθλων της ΑΕΚ, επιχειρείται η σκανδαλώδης δημιουργία ενός μεγάλου επιχειρηματικού κέντρου στον αστικό ιστό του Δήμου Ν. Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας που περιλαμβάνει αποχαρακτηρισμό δασικής – αναδασωτέας έκτασης, εκχώρηση και ιδιωτικοποίηση δημόσιων εκτάσεων καθώς επίσης και απόσπαση δημόσιας χρηματοδότησης.
Τα σχέδια αυτά δεν είναι νέα. Αντίθετα, το παρελθόν τους επί της ουσίας ανάγεται στα εγχειρήματα κατασκευής γηπέδου από το 2002 (νόμοι 3044/2002 και 3207/2003) τα οποία κατέρρευσαν καθώς κηρύχθηκαν αντισυνταγματικά με τις αποφάσεις 1567/2005 και 1847/2008 του ΣτΕ. Για την οικονομία του κειμένου δεν θα αναλύσουμε την υπόθεση στις λεπτομέρειές της, αλλά θα περιοριστούμε σε κομβικές πτυχές της.
Το γήπεδο κυβέρνησης-Μελισσανίδη
Το πρώτο στοιχείο αφορά τη μεταβολή του περιγράμματος και καθεστώτος δόμησης για μια αθλητική εγκατάσταση μέσω νόμου από τη βουλή, αντί της διαδικασίας του Προεδρικού Διατάγματος, όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία (που μας θυμίζει τις, ανάλογα, παράνομες εποχές της «ολυμπιακής» προετοιμασίας). Η πάγια αυτή κυβερνητική τακτική εφαρμόζεται προκειμένου να περνάνε ειδικές – φωτογραφικές- ρυθμίσεις εξυπηρέτησης ιδιωτικών συμφερόντων ώστε να αποφεύγεται ο προληπτικός έλεγχος συνταγματικότητας των ΠΔ από το ΣτΕ, να παρακάμπτεται η τοπική αυτοδιοίκηση και να παρέχεται ο απαραίτητος χρόνος δημιουργίας τετελεσμένων έως την εκδίκαση ενδεχόμενων προσφυγών στο ΣτΕ. Σήμερα, στα χρόνια του μνημονίου, τέτοιου είδους «διευθετήσεις» ενσωματώνονται στις κατεπείγουσες μνημονιακές νομοθετικές ρυθμίσεις γενικού ξεπουλήματος. Φυσικά, η εν λόγω πρόταση για τη θέση, το μέγεθος, τη μορφή και τις συμπληρωματικές χρήσεις του γηπέδου δεν πέρασε από καμιά διαδικασία διαβούλευσης, με παρουσίαση εναλλακτικών προτάσεων, από την τοπική κοινωνία και τους αρμόδιους φορείς, πλην μιας επεισοδιακής απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου τον περασμένο Νοέμβριο. Απόφασης που συνδέθηκε με μια διαδικασία συνεδρίασης παρωδία, η οποία πραγματοποιήθηκε σε καθεστώς απειλών, τραμπουκισμών, αποχωρήσεων και ψευδών δηλώσεων κατά τις οποίες δεν θίγεται η έκταση του Άλσους. Τα παραπάνω και μόνο στοιχεία είναι περισσότερο από επαρκή προκειμένου το συγκεκριμένο σχέδιο να απορριφθεί και μάλιστα να συναντήσει την καθολική αντίσταση της Αριστεράς και του κινήματος στην εφαρμογή του.
Ας δούμε όμως ορισμένα πρόσθετα στοιχεία που αφορούν το ρυθμιστικό και ιδιαίτερα τα αλληλένδετα άρθρα 81 και 82. Με το άρθρο 81 επί της ουσίας ανοίγει η «κερκόπορτα» όχι μόνο για τα 6 στρέμματα του Άλσους (συγκεκριμένα 6.048 μ2 όπως ρητά αναφέρεται σελ. 36 και 96) που αποχαρακτηρίζονται και παραχωρούνται «κατά χρήση, διοίκηση και διαχείριση» στην ερασιτεχνική ΑΕΚ η οποία μπορεί να «εκχωρεί δικαιώματα και υποχρεώσεις σε τρίτους», δηλαδή στην ΠΑΕ ΑΕΚ και στην εταιρία «Δικέφαλος 1924 Α.Ε.» συμφερόντων Μελισσανίδη, αλλά για τη συνολική επιχείρηση αποχαρακτηρισμού ολόκληρου του Άλσους που αποτελεί δασική και αναδασωτέα έκταση και προστατεύεται από την αντίστοιχη νομοθεσία. Η συνέχεια είναι άμεση και ρητά εκφρασμένη στο επόμενο άρθρο 82 όπου, μεταξύ άλλων, σημειώνεται ότι: «Οι εγκαταστάσεις ή τα κτίρια στο σύνολο της επιφάνειας του άλσους ή του πάρκου (συμπεριλαμβανομένου του παραχωρούμενου κατά χρήση τμήματος) δεν μπορούν να υπερβαίνουν συνολικά το 5% της επιφάνειας του άλσους ή πάρκου». Συνεπώς, αλλά 23 περίπου στρέμματα θα εκχωρηθούν στην αμέσως επόμενη φάση για εμπορικές-επιχειρηματικές χρήσεις (τσιμεντοποίηση) , πέραν των τροποποιήσεων που με μαθηματική ακρίβεια θα ακολουθήσουν, μετά την ψήφιση του νόμου. Η αδιάψευστη εμπειρία δείχνει ότι μετά τον πρώτο κατατεμαχισμό κοινόχρηστων χώρων πρασίνου και τον αποχαρακτηρισμό τους, σε αυτή την περίπτωση του Άλσους, με την πρόβλεψη «ειδικών χρήσεων» όπως αποτυπώνεται στο παράρτημα VII, άρθρο 18 παράγραφος 4α, VII, «Μητροπολιτικό Πάρκο Νέας Φιλαδέλφειας: Προωθείται η ανάπτυξη του με χρήσεις πολιτισμού μητροπολιτικής εμβέλειας και αναψυχής. Η ανάδειξη του άλσους Φιλαδέλφειας σε μητροπολιτικό πάρκο συνδυάζεται με την κατασκευή και λειτουργία του Κέντρου Αθλητισμού Μνήμης και Πολιτισμού της ΑΕΚ, καθώς και τις αναγκαίες και προβλεπόμενες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις χώρους και υποδομές στάθμευσης αλλά και την ανάπλαση στην ευρύτερη περιοχή» οι πολεοδομικές πιέσεις διαρκούς επέκτασης θα είναι συνεχείς και αναπόφευκτες. Πέρα όμως από το Άλσος της Ν. Φ. – Χ. ο συνδυασμός των άρθρων 81, 82 και του αντίστοιχου παραπάνω παρατήματος για το σύνολο των μητροπολιτικών πάρκων, με την εξαίρεση των δήμων Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκης, ανοίγει τον ασκό του Αιόλου για τους αστικούς και περιαστικούς χώρους πρασίνου παραδίδοντάς τους στις απαιτήσεις αντίστοιχων επιχειρηματικών συμφερόντων για την ιδιωτικοποίηση και εκμετάλλευση δημόσιων χώρων, προδιαγράφοντας την «επέλαση» του υποδείγματος σε ολόκληρη τη χώρα. Άλλωστε το άρθρο 81 αλλά και πιο ειδικά το άρθρο 82 είναι ευθέως αντισυνταγματικά δεδομένου ότι σύμφωνα με το άρθρ. 24 παρ.1 του Συντάγματος «…απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.»
Σημειώνουμε, επίσης, ότι για τα 6 στέμματα της αρχικής παραχώρησης η μέθοδος της εξισορρόπησης του ισοζυγίου πρασίνου που «επινοήθηκε», προκειμένου να δικαιολογηθεί ο αποχαρακτηρισμός της αναδασωτέας έκτασης, είναι απαράδεκτη και ανυπόστατη από πλευράς δασικής και πολεοδομικής επιστήμης και πρακτικής, αποτελώντας μια ακόμα τακτική για την προώθηση του κατατεμαχισμού, της συνολικής αλλαγής χρήσης και εν τέλει της καταστροφής του ενιαίου κοινόχρηστου χώρου πρασίνου.
Η προώθηση του συγκεκριμένου επιχειρηματικού σχεδίου, με ό,τι ακολουθήσει τμηματικά, που φυσικά κατά πάγια τακτική δεν δηλώνεται εκ των προτέρων, θα μεταβάλει δραστικά το συνολικό χαρακτήρα της περιοχής-δήμου, ο οποίος είναι ήδη επιβαρυμένος, μέσω του συνόλου των πολεοδομικών αλλαγών, των κυκλοφοριακών επιβαρύνσεων, μεταβολής χρήσεων κ.λ.π. με σημαντικές συνέπειες τόσο στην ποιότητα ζωής των κατοίκων, όσο και στις υπάρχουσες χρήσεις και τοπικές δραστηριότητες. Το γεγονός αυτό δεν μπορεί να αρθεί με τροπολογίες στη συγκεκριμένη επιχειρηματική πρόταση που αφορούν ελάσσονες τεχνικές τροποποιήσεις και με ευχολόγια, όπως αυτά της αναβάθμισης και ενίσχυσης των ΜΜΜ κ.λ.π.
Στα παραπάνω πρέπει να προσθέσουμε ότι η διαχείριση του Άλσους φεύγει από το Δήμο Ν.Φ. –Χ. και επομένως από τους κατοίκους της περιοχής και παραδίδεται σε νέο φορέα που προβλέπεται από το ρυθμιστικό. Ταυτόχρονα πρέπει να σημειώσουμε ότι με τις διατάξεις 2 και 3 του άρθρου 81 η ερασιτεχνική ΑΕΚ, στην οποία είχε γίνει η παραχώρηση από το δημόσιο των 26.621 τ.μ. το 1934, παραχωρεί σχεδόν το σύνολο των δικαιωμάτων της στην ΠΑΕ ΑΕΚ και επί της ουσίας στην εταιρία «Δικέφαλος 1924 Α.Ε.» συμφερόντων Μελισσανίδη. Με άλλα λόγια το ερασιτεχνικό σωματείο της ΑΕΚ ζημιώνεται κατάφορα από τη λεόντειο ρύθμιση, με την οποία προδιαγράφονται ακόμα πιο δυσάρεστες εκπλήξεις για το μέλλον.
Τέλος, θέλουμε να είμαστε ξεκάθαροι/ες σε σχέση με το ζήτημα της άμεσης ή έμμεσης δημόσιας χρηματοδότησης της επένδυσης και τα 20 εκ €, που η περιφερειακή αρχή του Γ. Σγουρού υποσχέθηκε. Το μέγεθος και η μεγάλη κατηγορία του γηπέδου (4 αστέρων, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της UEFA) που επιλέγεται από την επιχειρηματική πρόταση, είναι αλληλένδετη τόσο με τις παρεμβάσεις στο Άλσος για τον αποχαρακτηρισμό, τον τεμαχισμό του και τη προώθηση του κυρίως «μενού», που αφορά τις επιχειρηματικές – εμπορευματικές δραστηριότητες που σχεδιάζονται, όσο και για την απόσπαση δημόσιας χρηματοδότησης. Στα αρ. 4 παρ. 4, ζ και αρ. 9 παρ. 1,1 του ρυθμιστικού προβλέπεται η προτεραιότητα εντατικοποίησης της αξιοποίησης και εκμετάλλευσης αθλητικών υποδομών σημαντικού μεγέθους (συμπεριλαμβανομένων των υποστηρικτικών χρήσεων) εντάσσοντάς τις στον κοινωνικό εξοπλισμό μητροπολιτικού επιπέδου.
Βάσει όλων των παραπάνω είναι περισσότερο από προφανές γιατί κυβέρνηση – Μελισσανίδης διακαώς επιθυμούν να εμπλέξουν τον ΣΥΡΙΖΑ, με όποιον – έστω με τον ελάχιστο – τρόπο στους παραπάνω σχεδιασμούς, καθιστώντας τον συνυπεύθυνο.
Σήμερα, σε μια περίοδο οικονομικής, κοινωνικής και οικολογικής κρίσης, που η κοινωνική πλειοψηφία εξαθλιώνεται και τα δημόσια-κοινωνικά αγαθά ξεπουλιούνται, η αριστερά πρέπει να κατευθύνει κάθε διαθέσιμο πόρο στην κάλυψη των κοινωνικών αναγκών, στην αναβάθμιση των δημόσιων υποδομών και υπηρεσιών που σχετίζονται με τις επείγουσες κοινωνικές ανάγκες και να προστατεύσει με κάθε δυνατό μέσο τη δημόσια περιουσία. Επιπλέον, είναι απολύτως βέβαιο ότι μια ενδεχόμενη δημόσια χρηματοδότηση ενός τέτοιου σκανδαλώδους επιχειρηματικού σχεδίου θα αποτελέσει προηγούμενο για την επιθετική διεκδίκηση αντίστοιχων χρηματοδοτήσεων από παρόμοια επιχειρηματικά συμφέροντα. Μια τέτοια εξέλιξη εξ αντικειμένου θα υπονομεύσει την πολιτική που θέλουμε να ασκήσουμε (η «Δύναμη Ζωής» που μόλις αναδείχθηκε νικήτρια των εκλογών και νέα περιφερειακή αρχή) στην περιφέρεια Αττικής με επίκεντρο τις κοινωνικές ανάγκες, την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, το δημόσιο συμφέρον, τις δημοκρατικές διαδικασίες και την περιβαλλοντική προστασία και αναβάθμιση, αποτελώντας σημαντικό δείγμα γραφής.
Το δικό μας γήπεδο…
Βάσει όλων των παραπάνω θεωρούμε ότι: α) δεν πρέπει να υπάρξει καμιά απώλεια ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων πρασίνου – ούτε ένα μέτρο, ούτε ένα δέντρο – ιδιαίτερα για την εξυπηρέτηση ιδιωτικών επενδύσεων μεγαλοεπιχειρηματιών, β) ότι το ρυθμιστικό σχέδιο πρέπει να καταψηφισθεί στο σύνολό του και φυσικά και τα άρθρα 81 και 82 τα οποία όχι μόνο δεν διαχωρίζονται, αλλά συνδέονται και με το σύνολο του ρυθμιστικού και γ) ότι καμιά δημόσια χρηματοδότηση δεν μπορεί να δοθεί για την προώθηση επιχειρηματικών συμφερόντων που καταχρώνται δημόσια περιουσία, βλάπτουν το δημόσιο συμφέρον, καταστρέφουν το περιβάλλον, υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των τοπικών κοινωνιών και δεν έχουν καμιά δημοκρατική νομιμοποίηση.
Εναλλακτικές προτάσεις για την κατασκευή γηπέδου υπάρχουν πολλές, που μπορεί να είναι συμβατές τόσο με την επιθυμία των φιλάθλων για κατασκευή γηπέδου της ομάδας τους, όσο και με τις προϋποθέσεις της προστασίας και του σεβασμού του περιβάλλοντος, του δημοσίου συμφέροντος, των κοινωνικών αναγκών και της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας. Δεν θα μπούμε στον πειρασμό να προτείνουμε τις, κατά τη γνώμη μας, ενδεδειγμένες λύσεις, αλλά θα περιοριστούμε στην διατύπωση δύο αναγκαίων συνθηκών. Η πρώτη αφορά την πλατιά δημοκρατική διαδικασία διαβούλευσης, ενημέρωσης, παράθεσης εναλλακτικών σεναρίων και απόφασης που θα εμπλέκει οργανικά την τοπική κοινωνία και το σύνολο των αρμοδίων φορέων. Η δεύτερη αφορά την ολοκληρωτική αποσύνδεση και τον απεγκλωβισμό της υπόθεσης από τα συμφέροντα μεγαλοεπιχειρηματιών (εν προκειμένω του Μελισσανίδη) με την τοποθέτησή της σε ριζικά νέα βάση.
Ως προς τη διαδικασία και τον θόρυβο που δημιουργήθηκε, με τη δημόσια εκφορά αντιθετικών απόψεων και τα σοβαρά λάθη χειρισμών και επιλογών που έγιναν. Σε ένα κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς και συγκεκριμένα στον ΣΥΡΙΖΑ, η λήψη αποφάσεων για όλα τα θέματα είναι επιβεβλημένο να ακολουθεί απαρέγκλιτα τις διαδικασίες που έχουμε από κοινού συνομολογήσει και επιβάλλονται σε όλους και όλες ανεξαιρέτως, διασφαλίζοντας τόσο το δημοκρατικό της λειτουργίας, όσο και την ισχύ της συλλογικής εξέτασης, αξιολόγησης, εκτίμησης και απόφασης που αποτελεί θεμελιώδη αρχή μας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση θεωρούμε ότι πρωτεύοντα ρόλο θα έπρεπε να έχουν: α) τα αρμόδια τμήματα της Κ.Ε., δηλαδή το τμήμα i) Οικολογίας και Περιβάλλοντος και ii) Χωρικού Σχεδιασμού, β) η τοπική Οργάνωση Μελών, η απόφαση της οποίας έχει βαρύνουσα σημασία για όλους τους ευνόητους λόγους καθώς επίσης και γ) η τοπική δημοτική κίνηση «Δύναμη Πολιτών» η οποία στηρίζεται από τον ΣΥΡΙΖΑ –με αυτονόητο σεβασμό στην αυτονομία και την ανεξαρτησία της–, η οποία μάλιστα κέρδισε τις εκλογές, κόντρα στα συμφέροντα και στο μπλοκ Μελισσανίδη, και θα διαχειριστεί τη συνολική κατάσταση τα επόμενα χρόνια. Βάσει των εισηγήσεων και των αποφάσεων των προηγούμενων θα έπρεπε τα αρμόδια αποφασιστικά όργανα να διαμορφώσουν τη συλλογική γραμμή του κόμματος και βέβαια τη θέση του στο κοινοβουλευτικό επίπεδο. Όποια άλλη διαδικασία τραυματίζει πολλαπλά το συλλογικό μας εγχείρημα τόσο στο επίπεδο της κομματικής λειτουργίας, των μελών, των σχέσεών μας με την κοινωνία και τα κινήματα, όσο και πολιτικά.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και όλοι/ες εμείς στηριζόμαστε και συνδεόμαστε οργανικά με τους αγώνες και τις αντιστάσεις που αναπτύχθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, αλλά και σήμερα σε μια πληθώρα θεμάτων και μετώπων. Συνδεόμαστε με τους κατοίκους της Ν. Φιλαδέλφειας που συντονίζονται και κινητοποιούνται ενάντια στις επιταγές του Μελισσανίδη και των μεθόδων που χρησιμοποιεί για να τις επιβάλει, όπως έχουν συχνά κάνει στο παρελθόν, προκειμένου να προστατεύσουν το Άλσος (ενδεικτικά 1975, 1977, 1986, 1995, 2002-2003) που ιστορικά αποτελεί, για το σύνολο των κατοίκων, κεντρικό σημείο αναφοράς και ταυτότητας της πόλης.
Το δικό μας γήπεδο είναι αυτό της ριζοσπαστικής Αριστεράς, των ταξικών και ταυτόχρονα οικολογικών κοινωνικών αντιστάσεων και αγώνων, σε τοπικό, εθνικό ή και διεθνές επίπεδο. Είναι το γήπεδο της υπεράσπισης των κοινωνικών αναγκών, του δημοσίου συμφέροντος, των «από κάτω», των πολλών, των συνολικών συνθηκών και της ποιότητας διαβίωσής τους, της προστασίας του περιβάλλοντος.
Το δικό μας γήπεδο είναι αυτό του μαζικού αγώνα για την πολιτική ανατροπή, για την κυβέρνηση της Αριστεράς.
Σε αυτόν τον αγώνα θα σταθούμε στο πλευρό των κινημάτων και των αγωνιστικών δημοτικών αρχών που θα υπερασπίσουν τα δικαιώματα και θα διεκδικήσουν την βελτίωση της ζωής της κοινωνικής πλειοψηφίας απέναντι στα συμφέροντα μεγαλοπαραγόντων του ποδοσφαίρου που ταυτίζονται με επιχειρηματικά συμφέροντα στους τομείς της ενέργειας, των τραπεζών του real estate και του εφοπλισμού και επιχειρούν να επιβάλλουν τα σχέδιά τους ακόμα και μέσω της διάχυσης του φόβου και της τρομοκρατίας, με τραμπούκικες μεθόδους που θυμίζουν παρακράτος και αναβιώνουν πρακτικές «Καρφίτσας».
Μέλη του τμήματος Οικολογίας –Περιβάλλοντος του ΣΥΡΙΖΑ
Βασίλης Τσολακίδης-βιοαρχιτέκτονας, Γιάννης Γρηγοριάδης-μηχανολόγος μηχανικός, Γιάννης Παπαδημητρίου-δικηγόρος, Γιώργος Βελεγράκης-ηλεκτρολόγος μηχανικός, Γιώργος Μπάλιας-δικηγόρος, Γιώργος Χονδρός-εθνολόγος, Δέσποινα Σπανούδη-χημικός μηχανικός/σύμβουλος αυτοδιοίκησης, Ηλέκτρα Τρουλλιννού-ιδ. υπάλληλος, Θέμης Δημητρακόπουλος-πολιτικός επιστήμονας/ συγγραφέας, Κώστας Γαβριηλιδης-αγρονόμος και τοπογράφος μηχανικός, Κυριακή Κλοκίτη-γεωπόνος, Μπάμπης Μπιλίνης-οικονομολόγος, Νατάσα Βαρουχάκη-δασολόγος, Πέτρος Κακούρος-δασολόγος/περιβαντολλόγος, Πέτρος Ψαρρέας- γεωλογία/περιβάλλον, Πόλυς Τακόπουλος-δικηγόρος, Χάρης Κωνσταντάτος-πολιτικός επιστήμονας.