Τεράστια επιτυχία γνωρίζει το αυτοδιαχειριζόμενο σινεμά της ΕΡΤ-3. Έχει μετατραπεί σε μια σπουδαία, κινηματογραφική λέσχη, που όλοι αναφέρονται σ’ αυτήν. Κάθε εβδομάδα τουλάχιστον 200 θεατές και σινεφίλ όλων των ηλικιών και ταξικών στρωματώσεων συγκεντρώνονται στον Αλέξανδρο, για να απολαύσουν μια εκλεκτή ταινία σε απαστράπτουσα κόπια, να επικοινωνήσουν και με τις συζητήσεις να νιώθουν πως, πέρα από την ψυχαγωγία, συμμετέχουν σε ένα σεμινάριο πολιτισμού για την έβδομη τέχνη.
Με την αριστουργηματική δημιουργία του Μπίλι Γουάιλντερ “Το τελευταίο ατού” (Ace in the hole, ασπρόμαυρο,1951) (στο βασικό ρόλο ο Κερκ Ντάγκλας παίζει εκπληκτικά) συνεχίζουν το αφιέρωμα Στις ομίχλες του νουάρ οι εργαζόμενοι των τριών ραδιοφώνων της ΕΡΤ-3 (102 FM, 9,58, βραχέα) που εκπέμπουν τώρα από τους 105,2.
Η προβολή, όπως πάντα δωρεάν, γίνεται την Τρίτη 19 Νοεμβρίου στις 21:00 στον Αλέξανδρο (Εθνικής Αμύνης 1) με τη συμπαράσταση του ΚΕΜΕΣ, τη χορηγία της ταινίας ( που παρουσιάζεται σε πρώτη προβολή για τη Θεσσαλονίκη σε επίπεδο επανεκδόσεων) από τη New Star και τον κ. Βελισσάριο Κοσυβάκη και την ευγενική παραχώρηση της αίθουσας από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονία- Κέντρο πολιτισμού.
Το φιλμ θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου με θέμα Δημοσιογραφία και νουάρ, ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη ανάλυση του κορυφαίου Αμερικανού κριτικού Ρότζερ Έμπερτ. Μετά την προβολή θα ακολουθήσει συζήτηση.
Η ιστορία αναφέρεται σ’ έναν αριβίστα και φιλόδοξο δημοσιογράφο, που πληροφορείται ένα ατύχημα και θεωρεί πως αυτό είναι μια ευκαιρία να εκτινάξει ψηλά την καριέρα του. Ακολουθούν ανατροπές.
Το φιλμ προτάθηκε για Όσκαρ σεναρίου και κέρδισε βραβείο μουσικής στο φεστιβάλ της Βενετίας
Η αναλυτική κριτική του Ρότζερ Έμπερτ είναι η ακόλουθη:
«Δεν υπάρχει ούτε ένα μαλακό ή συναισθηματικό κομμάτι στην ταινία του Μπίλι Ουάιλντερ, «Το τελευταίο ατού», ένα πορτρέτο της διεφθαρμένης δημοσιογραφίας και της ακόρεστης όρεξης του κοινού για αυτήν. Είναι εύκολο να κατηγορείς τον Τύπο για το πώς παρουσιάζει αυτοκαταστροφικούς σελέμπριτις, ερωτύλους παπάδες, διεφθαρμένους πολιτικούς ή αμετανόητους σίριαλ κίλερς, αλλά ποιος λατρεύει αυτές τις ιστορίες; Το κοινό. Ο Ουάιλντερ, πιστός στο όραμά του και πολύ μπροστά από την εποχή του, έκανε μια ταινία που οι μόνοι καλοί είναι το θύμα και ο γιατρός του. Αντί να κατηγορεί μόνο τον δημοσιογράφο που σχεδίασε αυτό το μιντιακό τσίρκο, είναι εξίσου σκληρός και απέναντι στους θεατές, που πληρώνουν 25 σεντς εισιτήριο. Κανείς δεν τη γλιτώνει εδώ.
Στην ταινία πρωταγωνιστεί ο Κερκ Ντάγκλας, ένας ηθοποιός που μπορεί να σου παγώσει το αίμα άμα θέλει, και εδώ είναι στον πιο βάναυσο ρόλο του. Έχει κάνει βέβαια κάποιες κωμωδίες και έχει υποδυθεί ήρωες, αλλά μπορούσε να είναι και ανελέητος, με το πρόσωπό του να συσπάται από χλευασμό και πικρία. Υποδύεται εδώ τον Τσακ Τέιτουμ, έναν έμπειρο ρεπόρτερ με πρόβλημα αλκοολισμού, που έχει απολυθεί από 11 δουλειές (για δυσφήμιση, μοιχεία, ποτό), που το αμάξι του χαλάει κάπου στο Αλμπερκέρκι και καταφέρνει με απατεωνιά να πιάσει δουλειά σε μια τοπική εφημερίδα.
Η ευκαιρία που περιμένει έρχεται την επόμενη χρονιά. Σταλμένος σε μια απομονωμένη πόλη για να καλύψει ένα κυνήγι φιδιών, σταματά σε ένα έρημο χωριουδάκι και ανακαλύπτει ότι ο ιδιοκτήτης του εμπορικού μαγαζιού της περιοχής έχει παγιδευτεί σε ένα εγκαταλειμμένο ορυχείο ασημιού μέσα σε μια σπηλιά. Ο Τέιτουμ ξεχνά τα φίδια και μπαίνει στο τούνελ να μιλήσει στον Λίο Μινόζα, του οποίου τα πόδια έχουν καταπλακωθεί από κορμούς. Όταν ο Τέιτουμ βγαίνει από το τούνελ, βλέπει το λαμπρό μέλλον: θα αποκτήσει αποκλειστικότητα της ιστορίας, θα την τραβήξει όσο μπορεί, για να «αρμέξει» χρήμα, δόξα και να πάρει πίσω την παλιά του δουλειά.
Δεν υπάρχει ούτε ένα περιττό πλάνο στην ταινία του Ουάιλντερ, η οποία είναι έτσι κι αλλιώς φτιαγμένη με μεγάλη οπτική οικονομία. Οι μαθητές του μοντέρ της ταινίας Άρθουρ Σμιτ θα μπορούσαν να διδαχθούν πολλά από τον τρόπο που κάθε πλάνο κάνει τον καθήκον του. Δεν υπάρχει ούτε χαριστικά ένα πλάνο δράσης-αντίδρασης. Η μαυρόασπρη φωτογραφία του Τσαρλς Λανγκ είναι επίσης αναπόφευκτη επιλογή. Η ιστορία μπορεί να χάλαγε με χρώμα.
Αν και η ταινία είναι 56 ετών (σ.σ. το 2007), διαπίστωσα, παρακολουθώντας την ξανά, ότι κρατάει ακόμα τη δύναμή της. Δεν έχει γεράσει, γιατί ο Ουάιλντερ και οι συν-σεναριογράφοι του, Ουόλτερ Νιούμαν και Λέσερ Σάμιουελς, ήταν τόσο ικανοί.
Ο Κερκ Ντάγκλας, γεννημένος το 1916, είναι ακόμα ένας δυνατός παίκτης. Δεν μας κάνει εντύπωση που ένας από τους πρώτους του κινηματογραφικούς ρόλους ήταν ως μποξέρ στην ταινία «Φλογισμένα πάθη». Όταν του πήρα συνέντευξη για το περιοδικό Εσκουάιρ το 1969, ο ρόλος του μποξέρ ήταν το κεντρικό θέμα του για τους χαρακτήρες του. Μου είπε: «Δεν έχει σημασία αν είσαι ο καλός ή το κάθαρμα. Αυτό που μετράει είναι να μην λυγίσεις!» Η προσήλωσή και η ενέργεια του Ντάγκλας ως Τσακ Τέιτουμ είναι σχεδόν τρομακτική. Δεν υπάρχει τίποτα το ξεπερασμένο στην ερμηνεία του. Είναι εξίσου και τώρα αιχμηρή σαν κοφτερό μαχαίρι.
Ο Ουάιλντερ, γεννημένος στην Αυστρία, πρόσφυγας από το καθεστώς του Χίτλερ, έγινε ένας από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες της Αμερικής. Αλλά ποτέ δεν «έχαψε» το αμερικανικό όνειρο. Αυτό που είδε στην Ευρώπη τον έκανε ρεαλιστή. Αν και το «Τελευταίο ατού» πάντα θεωρούταν ένα από τα καλύτερα έργα του, η απόρριψή του από την εμπορικότητα δεν εξέπληξε: οι θεατές θέλουν έγκλημα, σασπένς, βία αλλά τους αρέσει το χάπι εντ, και ο Ουάιλντερ τους λέει να ξυπνήσουν και να δράσουν».