Δεν είναι υπερβολική «παράπλευρη απώλεια» ,αλλά σημαντικό γεγονός με πολλαπλές επιπτώσεις, ότι στη μνημονιακή συγκυρία επιδεινώθηκαν τα προϋπάρχοντα προβλήματα περιβάλλοντος και δημιουργήθηκαν νέα, σαν αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής.
Σε θεσμικό επίπεδο , η κατάργηση του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης , ενός «εργαλείου» σχεδιασμού (χωροταξικού, πολεοδομικού, περιβαλλοντικού) εγκαταλελειμμένου και παραμελημένου απ’όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις και μη υποστηριζόμενου από τους τοπικούς φορείς , αποτελεί μια σημαντική οπισθοδρόμηση. Ενισχύει τον άμεσο ,κεντρικό πολιτικό έλεγχο από την κυβέρνηση των ζητημάτων που αφορούν την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης και καταργεί την δυνατότητα του συμμετοχικού σχεδιασμού που υπήρχε με το Συμβούλιο του ΟΡΘΕ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η σπουδή του Υπουργού ΥΠΕΚΑ κ.Μανιάτη να τροποποιήσει τις θετικές ρυθμίσεις μείωσης της επικινδυνότητας για τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις SEVESO που υπήρχαν στο σχέδιο του Ρυθμιστικού, σύμφωνα με τις εντολές του ΣΒΒΕ κατά την παρουσίαση του στις 15/1 στη Θεσσαλονίκη. Επίσης η πρόσφατη καταστρατήγηση απαγόρευσης νέων εγκαταστάσεων SEVESO σύμφωνα με το ΓΠΣ Εχεδώρου, με την παράνομη αδειοδότηση της Balcan Logistics ,αποδεικνύει τον τρόπο λήψης αποφάσεων για την δημόσια ασφάλεια.
Εξορύξεις χρυσού
Η επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη ΒΑ Χαλκιδική υπερβαίνει τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής και θα είναι καταστροφική και μη αναστρέψιμη για το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής. Συγκεκριμένα αποδείχθηκε ότι θα υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις
-
Στην ποσότητα και στην ποιότητα του υδατικού δυναμικού
-
Στο έδαφος , στο δάσος, στη χλωρίδα και στην πανίδα
-
Στην ποιότητα του αέρα της ευρύτερης περιοχής
Όλα τα προηγούμενα εκτός των μη αναστρέψιμων συνεπειών που θα έχουν στη σωματική και ψυχική υγεία των κατοίκων , θα προκαλέσουν και σοβαρές συνέπειες στις οικονομικές δραστηριότητές τους (γεωργία, κτηνοτροφία ,μελισσοκομία, αλιεία,, τουρισμός κ.ά.) οι οποίες είναι ασύμβατες με τα μεταλλεία.
Ανάλογες επιπτώσεις θα υπάρξουν και στις σχεδιαζόμενες εξορύξεις χρυσού στο Κιλκίς και στις Σέρρες
Ιδιωτικοποίηση ΕΥΑΘ
Η δημόσια ΕΥΑΘ με υποδομές που χρηματοδοτήθηκαν με δημόσιους πόρους είναι έτοιμη να περάσει στον έλεγχο ιδιωτών με αποτελέσματα που όπως δείχνει η διεθνής εμπειρία θα είναι η άνοδος του κόστους του νερού, η πλημμελής συντήρηση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, η υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και του περιβάλλοντος. Να σημειωθεί ότι σήμερα τους δύο βιολογικούς και το διυλιστήριο νερού της ΕΥΑΘ τα λειτουργούν ιδιώτες .
Το δημοψήφισμα για την αποτροπή της ιδιωτικοποίησης της ΕΥΑΘ στις 18 Μαϊου είναι καθοριστικής σημασίας για την διατήρηση ή την απώλεια του δημόσιου κοινωνικού αγαθού του νερού.
Υδατικά συστήματα
Η ελλειπής ή ανύπαρκτη πολλές φορές επεξεργασία των αστικών λυμάτων και των υγρών βιομηχανικών αποβλήτων, σε συνδυασμό με την ανεξέλεγκτη άρδρευση δημιούργησαν και δημιουργούν πολλά προβλήματα στους υδάτινους αποδέκτες (Κορώνεια, Τάφρος 66, Θερμαϊκός, Αξιός, κλπ) και στην ποσότητα και στην ποιότητα των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων. Η ανυπαρξία συστηματικής παρακολούθησης ,η πολυαρχία (περίπου 60 φορείς και υπηρεσίες έχουν αρμοδιότητες σχετικές με το Θερμαϊκό) και οι ανεδαφικοί σχεδιασμοί (master plan Κορώνειας) επιτείνουν και δεν λύνουν τα προβλήματα.
Διαχείριση απορριμμάτων
Η διαχείριση των ΑΣΑ στην ΠΚΜ δεν διαφέρει από το πανελλαδικό μοντέλο: ανεξέλεγκτη ως προβληματική λειτουργία των περισσότερων ΧΥΤΑ (διαρροές στραγγισμάτων, οσμές) ή λανθασμένες χωροθετήσεις τους (Ημαθία) , προώθηση φαραωνικών , υπερδιαστασιολογημένων εγκαταστάσεων μεταφόρτωσης (ΣΜΑ Ευκαρπίας) και επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων, παραγωγή δευτερογενών καυσίμων (RDF,SRF), καύση «εναλλακτικών» καυσίμων στις τσιμεντοβιομηχανίες (ΤΙΤΑΝ), συμβασιοποίηση με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου ΣΔΙΤ για 27 χρόνια (Σέρρες).Τέλος επιμονή στη μη αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ , μέχρι ότου δημιουργηθούν τετελεσμένα υπέρ των εργολάβων.
Ελεύθεροι χώροι-παραλιακό μέτωπο
Οι τελευταίοι εναπομείναντες ελεύθεροι χώροι στο ΠΣΘ και μοναδική του ελπίδα να «ανασάνει», τα πρώην στρατόπεδα βρίσκονται στο στόχαστρο του ΤΑΙΠΕΔ και του real estate.Τα στρατόπεδα Μ.Αλεξάνδρου & Παπακυριαζή στο κέντρο της ιδιαίτερα υποβαθμισμένης περιβαλλοντικά Δυτ.Θεσσαλονίκης μεταβιβάσθηκαν στο ΤΑΙΠΕΔ, η λεόντεια συμφωνία του Δημάρχου Παύλου Μελά υπέρ του στρατού και της μητρόπολης για το στρατόπεδο Παύλου Μελά, αλλά και οι «αναπτυξιακές» προθέσεις του για πανεπιστήμιο και γήπεδο στου Καρατάσσου, το στρ.Κόδρα ανατολικά, η ακύρωση της απόφασης μετεγκατάστασης της ΔΕΘ από το κέντρο της πόλης και της απόδοσης του χώρου για μητροπολιτικό πάρκο, αποτελούν τις πιο πρόσφορες ευκαιρίες για την εκτύλιξη του σχεδίου τσιμεντοποίησης και εμπορευματοποίησης με την συμμετοχή της αυτοδιοίκησης και αποτέλεσμα τη συρρίκνωση ή την απώλεια των ελεύθερων χώρων.
Ακόμη το παραλιακό μέτωπο της Θεσσαλονίκης απειλείται από κατακερματισμό με διάφορες κατασκευές , μαρίνες και ‘πάρκα αναψυχής’, ενώ αντί να αποδοθούν οι Προβλήτες 1 και 2 του λιμανιού στην πόλη της Θεσσαλονίκης για ήπιες πολιτιστικές δράσεις, εκχωρούνται σε ιδιώτες.
Προστατευόμενες περιοχές, περιαστικό πράσινο
Ενώ ο κ.Καλαφάτης ως υπουργός ΥΠΕΚΑ προωθεί την «τακτοποίηση» του Κισσού στον Χορτιάτη με την συνδρομή του τοπικού Δήμου, δεν προωθεί το σχέδιο ΠΔ προστασίας του Σέϊχ –Σου που εδώ και καιρό έχει στα συρτάρια του γραφείου του. Δεν ενδιαφέρεται επίσης, να αποκτήσουν ΠΔ οριοθέτησης και καθορισμού των επιτρεπόμενων χρήσεων γης και δραστηριοτήτων οι εννέα προστατευόμενες περιοχές που υπάρχουν στην ΠΚΜ ,ούτε σχέδια διαχείρισης οι περιοχές του Natura 2000.Αποτέλεσμα όλων αυτών οι πιέσεις και οι απειλές να αυξάνονται και να υλοποιούνται τα συμφέροντα σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος (αποθήκες 12000 τ.μ. στον Αξιό, παραθεριστικοί οικισμοί στην Πιερία, ανεξέλεγκτος τουρισμός στον Όλυμπο,κ.ά.)
Ενεργειακή φτώχεια και αιθαλομίχλη-ΑΠΕ
Η δραστική μείωση των εισοδημάτων , η τεράστια αύξηση των τιμών των καυσίμων(πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ηλεκτρική ενέργεια) και η έλλειψη θερμικής μόνωσης του 80% του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος, προκάλεσε εκρηκτική αύξηση της ενεργειακής φτώχειας πρόσφατα στη χώρα μας. Οι μεσομακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών από την εμφάνιση του νέφους αιθαλομίχλης, που προϋπήρχε χωρίς να λαμβάνονται μέτρα αντιμετώπισης στη Θεσσαλονίκη και η ρύπανση του αέρα εσωτερικών χώρων, από την εκτεταμένη καύση ανεξέλεγκτης ποιότητας βιομάζας σε αμφίβολης ποιότητας (από άποψη εκπομπών ρύπων , ενεργειακής απόδοσης και ασφάλειας) συσκευές καύσης, θα είναι θανατηφόρες.
Η απουσία ενός Περιφερειακού Ενεργειακού Σχεδιασμού ενταγμένου και συναρθρωμένου με ένα μακροπρόθεσμο Εθνικό Ενεργειακό σχεδιασμό που θα σέβονται την φέρουσα ικανότητα των οικοσυστημάτων , την τοπική κλίμακα, την αισθητική του τοπίου και τις τοπικές χρήσεις γης και ανάγκες , οδήγησαν τις διοικήσεις της ΠΚΜ και των Δήμων στη διευκόλυνση της «πράσινης» επιχειρηματικότητας (φαραωνικό αιολικό στο Βέρμιο 155 Α/Γ,465 MW) , την εφαρμογή δηλαδή στο νεοφιλελεύθερο πλαίσιο της αγοράς της προώθησης των ΑΠΕ.
Η ραγδαία περαιτέρω υποβάθμιση του φυσικού και κτισμένου περιβάλλοντος και η απώλεια δημόσιων κοινωνικών αγαθών, δεν συνάδει απλώς με τη γενικότερη κατάσταση της κοινωνικής-ανθρωπιστικής κρίσης, αλλά είναι αποτέλεσμα της θεώρησης του περιβάλλοντος ως πολυτέλεια σε περιόδους κρίσης και εμπόδιο στην επιχειρηματικότητα και γι’αυτό το λόγο κατεδαφιστέο. Σ’αυτό βοήθησαν το σαθρό και ανεπαρκές θεσμικό πλαίσιο, οι ελλειμματικοί και διαβρωμένοι μηχανισμοί προστασίας , αλλά κυρίως οι αρνητικοί κοινωνικοί συσχετισμοί , που δεν μπόρεσαν να το υπερασπισθούν. Οι κοινωνικές αντιστάσεις που αναπτύσσονται το τελευταίο διάστημα (Σκουριές ,Ευκαρπία, SOSτε το νερό, κ.ά.) δεν υποκύπτουν στην καταστολή και την ιδεολογική τρομοκρατία της «ανάπτυξης», θα δώσουν την απάντηση στην περιβαλλοντοκτόνα μνημονιακή πολιτική, με τους όρους της κοινωνίας.
O Γιάννης Γρηγοριάδης είναι υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος με την Ριζοσπαστική Αριστερή Ενότητα στην Κεντρική Μακεδονία