Το μεγάλου μήκους σκηνοθετικό ντεμπούτο της γεννημένης το 1986 Αμάντα Κέρνελ οδήγησε στο Βραβείο LUX του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου για το 2017. Ξεκίνημα από το Sundance που πάντα κρύβει διαμαντάκια και βραβείο καλύτερου πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη στο 74ο Φεστιβάλ της Βενετίας για το εξαιρετικό “Sami Blood”. Το σχήμα του κύκλου μας δίνει μία αίσθηση ολοκλήρωσης. Η συνολική διαδρομή όμως ήταν κάθε άλλο παρά στρωμένη με ροδοπέταλα. Όπως οι Ινδιάνοι στη Λατινική Αμερική κι οι Αβορίγινες στην Αυστραλία, έτσι κι οι Λάπωνες υπέστησαν τον ακραιφνή φυλετικό ρατσισμό.
Γράφει ο Μίλτος Τόσκας
Το στερνό καθήκον δίνει την ευκαιρία στη Χριστίνα να επιστρέψει στην πατρογονική εστία. Ήταν άλλωστε η μοναδική περίπτωση να αποφασίσει την μεγάλη επιστροφή. Τα ηθικά διλήμματα ξεπεράστηκαν, τα πάντα όμως της θυμίζουν τον παιδικό εφιάλτη. Το τραγούδι ως τροχός επιβίωσης κι η συνύπαρξη με τους ταράνδους ως ευχή και κατάρα μαζί. Τίποτα δεν μπορεί να σβήσει τα βαθιά τραύματα, είναι πια χαραγμένα σαν ανεξίτηλα σημάδια. Κάθε σκληρή κουβέντα έχει τυπωθεί σα στάμπα. “Βρωμολαπωνάκια, ένα σκοτώνεις, εκατό βγαίνουν” …
Ο χρόνος γυρίζει πίσω. Η Έλε κι η Νίνα έχουν χάσει τον πατέρα τους κι η μητέρα τους είναι υποχρεωμένη να της στείλει σε οικοτροφείο. Εκεί εξελίσσονται σε “πειραματόζωα”. “Τι θα μου κάνετε”; Καλλιεργείται ένα προφίλ κατωτερότητας για όλα τα παιδιά της φυλής σε κάθε έκφανση της καθημερινότητας. Η διαδρομή των δύο αγαπημένων αδελφών φαίνεται από την αρχή πως θα καταλήξει διαφορετικά. Όποιος θέλει να έχει δικαίωμα στο όνειρο καλείται να αποχωρήσει. “Τα μυαλά μας είναι μικρά, κανείς δεν μας θέλει”. Συνεχή εμπόδια, ακόμα κι αν θέλεις να κάνεις το βήμα. Μία διαρκής υποτίμηση της ανθρώπινης υπόστασης.
Όλα αυτά γίνονται πιο γλαφυρά μέσα από τη φωτογραφία. Η λυρική ομορφιά της παρθένας φύσης μας σαγηνεύει, αλλά όσα συμβαίνουν στο κεντρικό φόντο δε μας αφήνουν περιθώριο χαλάρωσης. Λένε Σεσίλια Σπάροκ φανταστική στον πρωταγωνιστικό ρόλο, Μάι Ντόρις Ρίμπι ουσιαστική. Η Έλε ζει στα άκρα. Από τη μία βιώνει το φλερτ, τον έρωτα κι από την άλλη την άκρατη βία και το μαστίγιο. Η ανάγκη απόδρασης μεγαλώνει. Το ταξίδι δε δύναται να έχει επιστροφή. Ρίσκο, θάρρος, θράσος. Κλείνει η πόρτα. Η αναζήτηση της πραγματικής ταυτότητας όμως συνεχίζεται παρά τις συνεχείς απορρίψεις.
Και το φιλμ έρχεται να κάνει μία έμμεση σύνδεση με τη σημερινή Σκανδιναβία. Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει την τρομοκρατική επίθεση του νέο-ναζί στις 22 Ιουλίου του 2011. Το φάντασμα πρέπει να σβήσει ανεπιστρεπτί και σε καμία περίπτωση να αναβιώσει. Αυτές τις ημέρες ζούμε ιστορικές στιγμές στην πατρίδα μας, την Ελλάδα. Η καταδίκη του ναζιστικού μορφώματος της Χρυσής Αυγής αποτελεί δικαίωση για όλον τον προοδευτικό κόσμο. Οι ιστορικές εξελίξεις δίνουν το έναυσμα της αντεπίθεσης.
Η Έλε επέστρεψε τελικά από την Ουψάλα με πόνο ψυχής. Το χρωστούσε στον εαυτό της και την μικρή της αδελφή, Νίνα. Τώρα ίσως είναι αργά να της πει τη “συγγνώμη” που τόσο ήθελε. Μετάνιωσε που την άφησε πίσω. Είχαν ανάγκη η μία την άλλη. Σήμερα τα μηχανάκια έχουν αντικαταστήσει τους ταράνδους, η τεχνολογική εξέλιξη έχει ξεπεράσει τους ανθρώπους, τίποτα όμως δεν είναι ικανό να αγγίξει την ανθρώπινη επικοινωνία και τα αληθινά συναισθήματα.