(To credo του νεοφιλελεύθερου)
Του Δημοσθένη Δαγκλή
Στις παρακάτω σκέψεις επαναλαμβάνονται ιστορικά μακραίωνες κριτικές για διαχρονικούς πολιτικο-ιδεολογικούς μύθους που διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα και αντιστρέφουν την αλήθεια. «Συστημικά» επιχειρήματα αναβιώνουν συνεχώς και πρέπει κανείς να αποκαλύπτει αυτά που -τουλάχιστον για την Αριστερά- ήταν και είναι «αυτονόητα», αλλά στην ακραία ατομιστική εποχή μας δεν φαίνονται ως τέτοια.
Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από γαλλικό θεατρικό έργο, ηλικίας πάνω από έναν αιώνα, στο οποίο αναφέρεται ο Γκεόργκι Πλεχάνοφ στο γνωστό του έργο «Αισθητική». Εκεί, ο συγγραφέας του θεατρικού έργου Φρανσουά ντε Κιρέλ εκφράζει με γλαφυρό και αλληγορικό τρόπο μέσω του πρωταγωνιστή τον θαυμασμό του για τον καπιταλισμό:
«Οταν στο βάθος της ερήμου ο λέοντας με τους βρυχηθμούς του αναγγέλλει πως βγήκε για κυνήγι, τα τσακάλια τρέχουν κοπαδιαστά να καταβροχθίσουν τα απομεινάρια της σφαγής. Επειδή είναι αδύναμα να χτυπήσουν τον βούβαλο και αργοκίνητα για να προλάβουν τα ζαρκάδια, όλες τους τις ελπίδες τις στηρίζουν στα νύχια του βασιλιά των ζώων […] Σαν χορτάσει ο λέοντας, τρώνε τα τσακάλια.
Πιστεύετε ότι τα τσακάλια θα τρέφονταν καλύτερα, αν ο λέοντας μοίραζε τη λεία του σε κομμάτια, όσοι ήταν… οι καλεσμένοι και φύλαγε για τον εαυτό του έναν μικρό μεζέ; Κάθε άλλο! Ο γλυκερός αυτός λέοντας δεν θα άξιζε να λέγεται λέοντας, θα ήταν ένα από τα σκυλάκια που οδηγούν τους τυφλούς! Εγώ τον βλέπω να σταματάει το σφάξιμο στον πρώτο ρόγχο αγωνίας και να γλείφει τις πληγές του θύματός του. Μιλήστε μου για ένα ζώο άγριο, διψασμένο για αίμα, που να ονειρεύεται μόνο φόνους και σφαγές… αυτό σαν βρυχάται, τα τσακάλια γλείφουν με ηδονή τα χείλη τους…».
Ο συγγραφέας ολοκληρώνει την αλληγορία του και δηλώνει ευθαρσώς: «Ο βιομήχανος δημιουργεί τις ζωοδότρες πηγές και ο εργάτης απορροφά το περίσσευμά τους». Τέλος, αφού εκθειάζει «τα προικισμένα άτομα που θρέφουν την κοινωνία», εκφράζει την πίστη του στην «παραγωγική φιλαυτία που είναι για την εργαζόμενη μάζα ό,τι και η φιλανθρωπία για τον φτωχό… μία πηγή ευεργεσίας»!
Υπάρχουν σήμερα στην εποχή του ανελέητου νεοφιλελευθερισμού άνθρωποι που γαλουχούνται με τέτοιες «αλήθειες», οι οποίες ενδύονται status «φυσικού νόμου»; Υπάρχουν πολιτικοί, όπως π.χ. αυτοί που κυβερνούν αυτή τη στιγμή τη χώρα μας, που κατά κανόνα έχουν μια τέτοια φιλοσοφία; Τα δυο ερωτήματα είναι βέβαια ρητορικά. Οπως δήλωσε κάποτε η Μ. Θάτσερ «εκτός από την οικονομία, ο νεοφιλελευθερισμός στοχεύει στην ψυχή των ανθρώπων». Είναι προφανής βέβαια εδώ ο ρόλος που έχει παίξει η μέχρι τώρα παγκόσμια ιστορική εξέλιξη των κοινωνικοπολιτικών πραγματώσεων της Αριστεράς, η οποία καλύπτει όλον τον 20ό αιώνα.
Η ανάδειξη των «αυτονόητων» αφορά την αποκατάσταση της αληθινής αιτιακής σχέσης που αντιστρέφει η αλληγορία, δηλαδή ότι αντίθετα στην ανθρώπινη κοινωνία – ζούγκλα, χωρίς τη δουλειά των πολλών «τσακαλιών» ο «βασιλιάς των ζώων» θα πέθαινε από την πείνα…, κάτι που ισχύει για όλους τους τομείς της παραγωγής. Επίσης, σήμερα με την υπερίσχυση του χρηματιστικού καπιταλισμού θα ήταν μάλλον καλύτερο, χωρίς να αλλάζει βασικά η σχέση, να αντικατασταθεί ο βιομήχανος του κειμένου με τον μεγαλοεπενδυτή. Τα κεφάλαια του τελευταίου εμπεριέχουν την εργασία είτε π.χ. αυτή του συνδικαλισμένου Ευρωπαίου εργαζόμενου, είτε ακόμη πιο προσοδοφόρα… την εργασία του δεκάχρονου παιδιού στην Απω Ανατολή που δουλεύει δεκάωρο σε γαλέρα για δυο – τρία δολάρια τον μήνα, με πόνο, δάκρυα και συχνά με αίμα.
Οσον αφορά την προκλητική αντίληψη υπέρ ενός ατομισμού που ως «φιλαυτία αποτελεί πηγή ευεργεσίας για τους εργαζόμενους» θαυμάζει κανείς τη θρασύτητα αυτής της «εγωιστικής» πολιτικής ανθρωπολογίας, όπου η ζωή των πολλών εξαρτάται από τη φιλανθρωπία των «προικισμένων». Παρά την παλαιότητά του, το κείμενο θα λέγαμε ότι είναι ακόμη προφητικό και εύκολα εντάσσεται στον σημερινό συστημικό ευσεβή πόθο κατίσχυσης μιας οργουελιανής κύριαρχης ιδεολογίας, μιας ανάλγητης «ψευδούς συνείδησης» στην κατεύθυνση ενός νέου κοινωνικού μεσαίωνα.
Στην εποχή μας, όμως, υπάρχει επιπλέον και κάτι νέο που το γνωρίζουμε καλά και ήδη δεχόμαστε τις επιπτώσεις. Σ’ αυτή την κατεύθυνση, σ’ αυτή την τρελή πορεία έντασης κερδοσκοπίας, εκτός από την κλιμακούμενη εξαθλίωση των πολλών ο ανεξέλεγκτος τεχνοκαπιταλισμός καταστρέφει γρήγορα τη φύση και τον πλανήτη, που, αν καταστούν αβίωτοι, δεν θα πεθάνουν μόνον τα «τσακάλια» αλλά πολύ γρήγορα και τα «λιοντάρια»!
* φυσικός, dr. Φιλοσοφίας
πηγή: efsyn.gr