Αυτά είναι πορτρέτα αγροτών, όχι «κακοποιών, παράσιτων, τρομοκρατών και αποσχιστών», όπως τα βασικά μέσα μαζικής ενημέρωσης τους χρωματίζουν, όχι ένας όχλος χωρίς πρόσωπο. Αυτά είναι πορτρέτα ανθρώπων με ονόματα, αγώνες και φιλοδοξίες, έναν τρόπο ζωής. Αυτά είναι πορτρέτα μιας τάξης. Αυτά είναι πορτρέτα μιας ιστορικής διαμαρτυρίας.
Οι φωτογραφίες αυτού του φακέλου είναι από τον Vikas Thakur, μέλος του Τμήματος Τέχνης του Tριηπειρωτικής: Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών. Ο Vikas, με έδρα το Δελχί, επισκέφθηκε δύο βασικούς χώρους διαμαρτυρίας στα σύνορα Singhu και Tikri σε εβδομαδιαία βάση καθ ‘όλη τη διάρκεια του Δεκεμβρίου 2020 και του Ιανουαρίου 2021. Με μια κάμερα τηλεφώνου Xiaomi Note 6 στο χέρι, κατέγραψε την εξέγερση των αγροτών. «Στην αρχή, ήθελα απλώς να τραβήξω φωτογραφίες για λόγους αρχειοθέτησης», είπε ο Vikas . Οι ακατέργαστες εικόνες που προκύπτουν είναι πορτρέτα των αγροτών – που προέρχονται κυρίως από την Χαριάνα και το Παντζάμπ – με το θυμό και τη χαρά τους, αψηφώντας τον ψυχρό χειμώνα στα τρακτέρ τους, διαβάζοντας ποίηση στα καροτσάκια τους και γιορτάζοντας θρησκευτικά φεστιβάλ. Είναι πορτραίτα αγροτών, μιας τάξης και ανθρώπων σε μια ιστορική εξέγερση.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη σελίδα guernicaeu.wordpress.com
Γυναίκες αγρότες από το Punjab και τη Haryana διαμαρτύρονται στα σύνορα του Tikri στο Δελχί, 24 Ιανουαρίου 2021. Vikas Thakur / Τριηπειρωτική: Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας
Η Ινδία δέχεται το δεύτερο κύμα της πανδημίας COVID-19. Οι καθημερινές επιβεβαιωμένες περιπτώσεις ξεπέρασαν τις 400.000 τον Μάιο καθώς το σύστημα υγείας σφαδάζει, τα νοσοκομειακά κρεβάτια γέμισαν και οι φιάλες ιατρικού οξυγόνου άδειασαν. Η αύξηση του ποσοστού θανάτων έχει δημιουργήσει ουρές στα κρεματόρια. Ενώ τα φώτα της δημοσιότητας βρίσκονται στο Δελχί και σε άλλα αστικά κέντρα, σιωπηλοί θάνατοι εξαπλώνονται στην αγροτική βόρεια Ινδία. Οι άνθρωποι πεθαίνουν από «πυρετό» και «δύσπνοια», τους όρους κοινής λογικής που χρησιμοποιούνται για την περιγραφή των συμπτωμάτων COVID-19. Επειδή πολλοί δεν έχουν υποβληθεί σε τεστ για την ασθένεια, οι θάνατοι τους δεν αποτελούν μέρος των επίσημων αριθμών.
Τον Σεπτέμβριο του 2020, η κυβέρνηση της Ινδίας, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Narendra Modi και το ακροδεξιό κόμμα Bharatiya Janata (BJP), εξέδωσε τρεις νόμους που επηρεάζουν άμεσα τη γεωργία. Δεν πραγματοποιήθηκε προηγούμενη διαβούλευση με τις οργανώσεις αγροτών και δεν επιτράπηκε συζήτηση στο κοινοβούλιο. Οι αγρότες αντιλήφθηκαν αμέσως ότι αυτοί οι τρεις νόμοι θα τους μετατρέψουν σε ημι-δουλοπάροικους των μεγάλων επιχειρήσεων στην Ινδία. Ξεκίνησαν ένα κύμα διαμαρτυριών που συνεχίζεται μήνες αργότερα, παρά την πανδημία.
Οι αγρότες και οι εργαζόμενοι στη γεωργία βάδισαν για πρώτη φορά προς το Δελχί τον Νοέμβριο του 2020. Είχαν μπλοκαριστεί στα σύνορά του και έτσι εγκατέστησαν στρατόπεδα διαμαρτυρίας κατά μήκος των εθνικών αυτοκινητοδρόμων. Οι μαζικές κινητοποιήσεις ξεκίνησαν στο Punjab αλλά σύντομα εξαπλώθηκαν στη Haryana, του Uttar Pradesh, του Rajasthan και του Madhya Pradesh. Στις εβδομάδες που ακολούθησαν τις πρώτες πορείες, το κύμα διαμαρτυρίας εξαπλώθηκε σε όλη την Ινδία, από τη Maharashtra στη δυτική Ινδία έως το Bihar στην ανατολική Ινδία και μέχρι τη νότια Ινδία. Την Ημέρα της Δημοκρατίας, 26 Ιανουαρίου 2021, οι αγρότες και οι εργαζόμενοι στη γεωργία εισέβαλαν στο Νέο Δελχί, την πρωτεύουσα του έθνους. Κατέστησαν σαφές ότι η ημέρα για τον εορτασμό του Ινδικού Συντάγματος του 1950 ήταν και δική τους ημέρα.
Τα ελεγχόμενα από τις επιχειρήσεις μέσα ενημέρωσης διασύρουν τους αγρότες, προσβάλλοντας την ακεραιότητά τους αποκαλώντας τους κακοποιούς, παράσιτα, τρομοκράτες και αποσχιστές που έχουν σκοπό να εμποδίσουν την ανάπτυξη της Ινδίας. Οι αγρότες δεν υποχώρησαν. Γνώριζαν ότι αντιπροσώπευαν ολόκληρη την τάξη τους, για την οποία αυτή η μάχη είναι υπαρξιακή: η αποδοχή των όρων της νέας πολιτικής της κυβέρνησης πρόκειται να σκοτώσει και να καταστρέψει τα μέσα διαβίωσής τους και τον τρόπο ζωής τους. Γνώριζαν ότι οι τρεις αγροτικές επιχειρήσεις θα παραχωρούσαν ακόμα περισσότερο τον έλεγχο της ινδικής γεωργίας σε μεγάλους καπιταλιστές όπως οι οικογένειες Ambani και Adani. Μια σειρά γεωργικών οργανώσεων, από το All India Kisan Sabha (AIKS) έως την Ένωση Bharatiya Kisan, προσέγγισσν αγρότες και εργάτες γης σε ολόκληρη τη χώρα για να δημιουργήσουν έναν συνασπισμό σε εθνικό επίπεδο για να υπερασπιστεί τους αγρότες και να απαιτήσει την απόσυρση των τριών νόμων.
Οι διαμαρτυρίες δεν έχουν μειωθεί, αν και οι αγρότες είναι προσεκτικοί για την πανδημία. Είναι αποφασισμένοι να κρατήσουν σταθερά, καθώς η κυβέρνηση του BJP αρνήθηκε να υποχωρήσει. Όποια και αν είναι η έκβαση, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ινδική γεωργία είναι στο χείλος του γκρεμού και ότι η κυβέρνηση Modi είναι έτοιμη να την σπρώξει. Η ινδική αγροτιά συνεχίζει να αγωνίζεται για την επιβίωσή της κατά τη διάρκεια μιας χρόνιας αγροτικής κρίσης που διέρχεται τρεις δεκαετίες νεοφιλελεύθερης μεταρρύθμισης. Οι τρεις νόμοι του Modi για τα αγροκτήματα θα αποδεκατίσουν τα απομεινάρια της αγροτικής ζωής των αγροτών και θα παραδώσουν τον τομέα στην παραγωγή που ελέγχεται από επιχειρήσεις και στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού.
Ποια είναι η αγροτική κρίση; Είναι μια χρόνια κατάσταση της οποίας τα συμπτώματα ποικίλλουν: οι ιδιοτροπίες της γεωργίας, συμπεριλαμβανομένων των αποτυχιών των καλλιεργειών, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα χαμηλά έως αρνητικά εισοδήματα, χρέος, υποαπασχόληση, εκποίηση και αυτοκτονίες. Αυτός ο φάκελος θα εντοπίσει τις αιτίες αυτής της κρίσης, οι οποίες δεν είναι δύσκολο να διακριθούν, αλλά ανάγονται στις ημέρες της βρετανικής αποικιακής κυριαρχίας και στις αποτυχίες του νέου ινδικού κράτους μετά την ανεξαρτησία το 1947. Η πρόοδος στην ινδική γεωργία έρχεται με το ρυθμό μιας τεράστιας χελώνας, που κινείται αργά και πεισματικά κρατώντας την πορεία της. Λίγα φαίνεται να έχουν αλλάξει τα τελευταία εβδομήντα πέντε χρόνια, και ακόμη και όταν προκύπτουν νέοι παράγοντες, οι παλαιοί εξακολουθούν να υφίστανται. Για να καταλάβουμε γιατί η χελώνα σταματάει τώρα στην άκρη του γκρεμού, πρέπει να ξαναδούμε το ταξίδι της.
Ένας αγρότης συμμετέχει στις διαδηλώσεις με το φορτηγό του στα σύνορα του Singhu στο Δελχί, 5 Δεκεμβρίου 2020. Vikas Thakur / Τριηπειρωτική: Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας
Το παρελθόν
Όταν η Αγγλική Εταιρεία Ανατολικής Ινδίας ανέλαβε για πρώτη φορά τον έλεγχο της Ινδίας το 1757, άρχισε να αποσυρναμολογεί τις παλαιότερες οικονομικές σχέσεις και να τις αναδιοργανώνει για να ταιριάζει καλύτερα στην εξαγωγή φόρων. Διαφορετικά μέρη της Ινδίας αντιμετωπίστηκαν διαφορετικά, αλλά η κύρια δομή της λεηλασίας παρέμεινε η ίδια. Η γη μετατράπηκε σε πωλήσιμη ιδιοκτησία που θα μπορούσε να αποξενωθεί από τους αγρότες και οι νεοσυσταθέντες μεσάζοντες (όπως οι ζαμίνταρ) έφτασαν να χρεώσουν υπερβολικά ενοίκια από τους αγρότες. Το 1770, οι Βρετανοί στάθηκαν άπραγοι, ενώ η Βεγγάλη, το πρώτο μέρος της Ινδίας που πέρασε από τον εταιρικό έλεγχο, βίωσε έναν λιμό που σκότωσε το ένα τρίτο του πληθυσμού. Ενώ η κοινωνία του χωριού πριν από την εξουσία της Εταιρείας δεν ήταν παράδεισος, κατά τη διάρκεια της Εταιρείας και του Στέμματος (μετά το 1858), έγινε μια ζωντανή κόλαση για την αγροτιά.
Η οικονομολόγος Utsa Patnaik υπολόγισε ότι η Εταιρεία και το Βρετανικό στέμμα εξήγαγαν 45 τρισεκατομμύρια δολάρια (με τους σημερινούς όρους) από το 1765 έως το 1938 – ούτε καν στους δύο ολόκληρους αιώνες της αποικιοκρατίας. Με άλλα λόγια, η λεηλασία ισούται με το τρέχον Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της Ινδίας ύψους 2,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η συνέπεια αυτής της σοβαρής αιμορραγίας πόρων ήταν ότι, ακόμη και σε καλές καλλιεργητικές περιόδους, οι αγρότες είχαν μετα βίας αρκετή τροφή για να επιβιώσουν. Σε κακά χρόνια – όταν η εποχή των μουσώνων προκάλεσε καταστροφή- οι αγρότες μετά βίας μπορούσαν να συγκεντρώσουν αρκετά χρήματα για να πληρώσουν τους φόρους τους πριν πέσουν σε μήνες απόλυτης πείνας. Οι χωρικοί δεν μπορούσαν να εξοικονομήσουν χρήματα ή τρόφιμα στα καλά χρόνια, επειδή η φορολογία εμπόδιζε τυχόν αποταμιεύσεις. Αυτό τους άφησε ευάλωτους στα κακά χρόνια. Όταν η ξηρασία ή οι αποτυχίες των καλλιεργειών ήρθαν, όπως αναπόφευκτα συμβαίνει, οι αγρότες δεν είχαν καμία ανάσχεση από τη θηριωδία του λιμού.
Μεταξύ 1850 και 1899, οι Ινδοί αγρότες υπέφεραν από 24 λιμούς, ένας κάθε δύο χρόνια. Αυτές οι λιμοί σκότωσαν εκατομμύρια ανθρώπους: κατά τη διάρκεια του λιμού 1876-79, 10,3 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν. κατά τη διάρκεια του λιμού του 1896-1902, 19 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν. Ο William Digby, ένας δημοσιογράφος που έκανε ρεπορτάζ για το λιμό του Madra sτο 1876, έγραψε το 1901 ότι «ο ρόλος που διαδραμάτισε η βρετανική αυτοκρατορία τον δέκατο ένατο αιώνα θεωρείται από τον ιστορικό πενήντα χρόνια, ως εκ τούτου, οι περιττοί θάνατοι εκατομμυρίων Ινδών θα ήταν το κύριο και πιο διαβόητο μνημείο της».
Η ανάμνηση αυτών των λιμών –ιδίως η πείνα της Βεγγάλης του 1943– εξασφάλισε ότι το νέο ινδικό κράτος κατάργησε τους φόρους για την αγροτιά, οι οποίοι εξάλειψαν την ολίσθηση στην πείνα και επέτρεψαν στην αγροτιά να χρησιμοποιήσει τα εισοδήματά της για να επενδύσει στη γη για να βελτιώσει την παραγωγή τροφίμων. Κατά τη διάρκεια της ξηρασίας, η κυβέρνηση εξασφάλισε ότι η αγροτιά έλαβε τροφή προκειμένου να αποφευχθεί η εμφάνιση λιμού. Η πείνα δεν εξαλείφθηκε, αλλά ο λιμός σίγουρα ναί.
Ωστόσο, το ινδικό κράτος, που ελέγχεται από τη μεγάλη αστική τάξη και τους φεουδάρχες, διατήρησε τις αγροτικές οικονομικές ιεραρχίες που τους κληρονόμησαν οι Βρετανοί. Σε αντίθεση με την ΕΣΣΔ και τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, η ανεξάρτητη Ινδία δεν πήρε τσεκούρι στις κοινωνικοοικονομικές ιεραρχίες των χωριών. Υπό την πίεση του αριστερού κινήματος, το οποίο ήταν ισχυρό σε ορισμένες περιοχές της Ινδίας, η ινδική κυβέρνηση εφάρμοσε τις μεταρρυθμίσεις της γης με μισή καρδιά. Η ανακατανομή της γης ήταν μικρή και τα χαμηλά ανώτατα όρια των γεωργικών εκμεταλλεύσεων δεν εφαρμόστηκαν λόγω της πρόσφυσης των γαιοκτημόνων στο πολιτικό σύστημα των περιφερειών τους. Η νομοθεσία περί μίσθωσης σε διάφορες πολιτείες είχε αντίκτυπο, καθώς οι χωρικοί σε συγκεκριμένες πολιτείες απέκτησαν τίτλους της γης που καλλιεργούσαν. Η συγκέντρωση της γης παρέμεινε υψηλή και η νεο-φεουδαρχική εκμετάλλευση των μικρών αγροτών και των εργαζομένων χωρίς δική τους γη στη γεωργία, από τις καταπιεσμένες κυρίως κάστες, συνεχίστηκε.
Αντί να εκσυγχρονίσει τον γεωργικό τομέα, η άρχουσα τάξη της Ινδίας πραγματοποίησε εκβιομηχάνιση υπό την ηγεσία του δημόσιου τομέα, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής τεράστιων φραγμάτων και έργων άρδευσης. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1950, η εκβιομηχάνιση της Ινδίας είχε φτάσει στα όρια της μη μεταρρυθμισμένης γεωργίας. Ο αναπτυσσόμενος βιομηχανικός τομέας χρειαζόταν γεωργικές πρώτες ύλες και το διευρυνόμενο βιομηχανικό εργατικό δυναμικό είχε αυξήσει τη ζήτηση τροφίμων. Κατά συνέπεια, οι ελλείψεις τροφίμων είχαν γίνει συχνές, γεγονός που προκάλεσε τη διόγκωση των τιμών των σπόρων τροφίμων. Αυτή η πληθωριστική πίεση επιβράδυνε τη βιομηχανοποίηση. Τα αποθέματα συναλλάγματος της Ινδίας είχαν σχεδόν εξαντληθεί, γεγονός που περιόρισε την ικανότητα της κυβέρνησης να εισάγει σπόρους τροφίμων.
Μέχρι το 1965, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν γίνει ο κύριος εξαγωγέας σιτηρών στην Ινδία, οπότε η κυβέρνηση της Ινδίας ζήτησε από τις ΗΠΑ το 1956 να παράσχουν σιτηρά σύμφωνα με το Δημόσιο Νόμο (PL) 480. Στο πλαίσιο αυτού του καθεστώτος, η Ινδία εισήγαγε σπόρους τροφίμων, κυρίως σιτάρι, και πλήρωσαν τις ΗΠΑ σε ινδικό νόμισμα, το οποίο εμπόδισε την Ινδία να εισέλθει βαθύτερα σε κρίση συναλλάγματος. Οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν το σχέδιο PL-480 για να πιέσουν την ινδική κυβέρνηση να αλλάξει τις πολιτικές της, ιδίως την μη ευθυγραμμισμένη εξωτερική πολιτική της Ινδίας. Ένας Αμερικανός διπλωμάτης είπε ότι οι σπόροι που στάλθηκαν στην Ινδία ήταν κακής ποιότητας, χρήσιμοι για ζωοτροφές πουλερικών, αλλά όχι για κατανάλωση από τον άνθρωπο.
Λόγω των πολέμων της Ινδίας με την Κίνα (1962) και το Πακιστάν (1965), τα αποθέματα συναλλάγματος μειώθηκαν σημαντικά. Η ξηρασία το 1965 συρρίκνωσε την παραγωγή τροφίμων κατά 20% στη γεωργική περίοδο 1965-66. Ινδοί πολιτικοί και διπλωμάτες επικαλέστηκε την υπόθεση για περισσότερες αποστολές σιτηρών από την Ουάσινγκτον, αλλά οι ΗΠΑ έστειλαν λιγότερο από ό, τι χρειαζόταν για να δημιουργήσουν πίεση για αλλαγή δύο πολιτικών: πρώτον, κατάργηση του αναπτυξιακού μοντέλου υποκατάστασης των εισαγωγών και άνοιγμα της χώρας στις ξένες επενδύσεις και στο εμπόριο· δεύτερον, να αποδυναμώσει τους δεσμούς με την ΕΣΣΔ και να σταματήσει την κριτική για τον πόλεμο των ΗΠΑ στο Βιετνάμ. Όταν η πρωθυπουργός Indira Gandhi πήγε στην Ουάσιγκτον το 1966 για να συναντήσει τον Αμερικανό πρόεδρο Lyndon Johnson, συμφώνησε με τους όρους των ΗΠΑ και της Παγκόσμιας Τράπεζας για να άρει τις απαγορεύσεις εισαγωγών, να παραχωρήσει ένα σύνολο βιομηχανιών, να επιτρέψει αμερικανικές επενδύσεις στην παραγωγή λιπασμάτων και να υποτιμήσει την ινδική ρουπία κατά 57%. Ως αποτέλεσμα, ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε και η οικονομία πήγε σε βαθύτερη κρίση. Η κυβέρνηση της Ινδίας πίστευε ότι οι ΗΠΑ θα έστελναν σπόρους τροφίμων και ότι η Παγκόσμια Τράπεζα θα συμφωνούσε με ένα νομισματικό πακέτο, αλλά ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Παγκόσμια Τράπεζα δεν τήρησαν τη συμφωνία. Αυτό ήταν εξευτελισμός για την ινδική κυβέρνηση, μια αναγνώριση ότι παρέμεινε εξαρτημένη από το ιμπεριαλιστικό σύστημα.
Κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης, υπήρχε συνειδητοποίηση σε κύκλους της ελίτ ότι, για μια χώρα τόσο μεγάλη όσο η Ινδία, η τροφοδοσία του λαού της με εισαγωγές δεν ήταν επιλογή. Όχι μόνο γιατί αυτό θα ήταν μια πρόσκληση για ιμπεριαλιστική παρέμβαση στην κυριαρχία της Ινδίας. Το να επιτραπεί η επισιτιστική ασφάλεια των εκατομμυρίων της Ινδίας να παραμείνει εξαρτημένη από τις διακυμάνσεις της προσφοράς και των τιμών των διεθνών αγορών θα ήταν η συνταγή για μια σοβαρή εσωτερική κρίση. Αυτή η συνειδητοποίηση ανάγκασε την ινδική κυβέρνηση να αναζητήσει εσωτερικές επιλογές για την επίτευξη επισιτιστικής ασφάλειας και την έξοδο από την κρίση.
Μια αγρότισσα συμμετέχει σε μια προπαρασκευαστική τροχήλατη πορεία στα σύνορα του Singhu στο Δελχί, 7 Ιανουαρίου 2021. Vikas Thakur / Τριηπειρωτική: Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας
Δύο δρόμοι για έξοδο από την κρίση
Η κυβέρνηση της Ινδίας διέθετε δύο δρόμους για να βγει από την κρίση:
Αναδιανομή γης. Η κυβέρνηση της Ινδίας θα μπορούσε να είχε υλοποιήσει αγροτικές μεταρρυθμίσεις μέσω της αναδιανομής γης, το οποίο θα σήμαινε την παραχώρηση γης σε αγροτικές οικογένειες χωρίς γη. Η συγκέντρωση της γης είχε γίνει εμπόδιο για την αύξηση της γεωργικής παραγωγικότητας. Οι νεο-φεουδαρχικές σχέσεις σήμαιναν ότι οι φεουδάρχες θα μπορούσαν να εξαγάγουν υψηλά ενοίκια από τους ενοικιαστές τους, καθώς και να κλέψουν δωρεάν εργασία από τους ενοικιαστές για προσωπική τους χρήση. Οι φεουδάρχες χρησιμοποίησαν το εισόδημα από τη γη που μισθώνουν για να δανείζουν χρήματα αντί να επενδύουν στη γη και την τεχνολογία τους. Οι ενοικιαστές που μίσθωσαν τη γη δεν θα χρησιμοποιούσαν το δικό τους εισόδημα για να το βελτιώσουν, και εκτός από το υψηλό ενοίκιο έτρωγαν το μεγαλύτερο μέρος του πλεονάσματος τους. Η έλλειψη επενδύσεων στη γεωργία εμπόδισε τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Αναδιανομή γης, σε συνδυασμό με δημόσιες επενδύσεις σε γεωργικές υποδομές, θα αύξανε τόσο την κοινωνικοοικονομική ισότητα όσο και την οικονομική ανάπτυξη. Η ανάπτυξη θα ακολουθείτο από αυξημένη παραγωγικότητα και την αυξημένη κατανάλωση από τους αγρότες, πράγμα που θα είχε ωθήσει σε αγροτική εκβιομηχάνιση.
Η Πράσινη Επανάσταση. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο γεωπόνος Norman Borlaug ανέπτυξε νάνους ποικιλίες σιταριού υψηλής απόδοσης, οι οποίες απαιτούσαν χημικά λιπάσματα και άρδευση βιομηχανικής κλίμακας. Αυτή η νέα γεωργική τεχνολογία ποικιλιών υψηλής απόδοσης ήταν πολύ πιο παραγωγική σε σύγκριση με τις υπάρχουσες αυτόχθονες τεχνολογίες. Ως εκ τούτου, η «πράσινη επανάσταση» ήταν μια καλή επιλογή για την ινδική άρχουσα τάξη, η οποία θεώρησε ότι αυτό θα αύξανε τη γεωργική παραγωγικότητα χωρίς μεταρρύθμιση της γης.
Στην πραγματικότητα, οι μεταρρυθμίσεις γης και η τεχνολογία της Πράσινης Επανάστασης δεν χρειάζεται να θεωρηθούν ως αποκλειστική επιλογή. Ο συνδυασμός και των δύο, χρησιμοποιούμενες με σύνεση, θα μπορούσε να έχει δημιουργήσει υψηλούς ρυθμούς γεωργικής ανάπτυξης που ωφελούσαν την αγροτιά. Το ινδικό κράτος, ωστόσο, επέλεξε να αποφύγει τη μεταρρύθμιση των σχέσεων γης και επικεντρώθηκε στην Πράσινη Επανάσταση.
Το 1961, 12% των αγροτικών νοικοκυριών κατείχαν περισσότερο από 60% της καλλιεργήσιμης γης στα χωριά της Ινδίας. Δεδομένου ότι ο στόχος της κυβέρνησης ήταν να αυξήσει τη γεωργική παραγωγή για να προωθήσει την αυτάρκεια στα δημητριακά προς όφελος της εκβιομηχάνισης, ήταν λογικό να εφαρμοστεί η τεχνολογία Πράσινης Επανάστασης προς όφελος των μεγάλων καπιταλιστών αγροτών. Η βελτίωση της διαβίωσης των αγροτικών μαζών και η επίτευξη κοινωνικοοικονομικής δικαιοσύνης δεν ήταν οι πρωταρχικοί παράγοντες. Θεωρήθηκε ότι τα οφέλη θα μεταφέρονταν στα υπόλοιπα αγροτικά νοικοκυριά καθώς η παραγωγικότητα αυξήθηκε και τα εισοδήματα των πλούσιων αγροτών αυξήθηκαν.
Για να βοηθήσει τους αγρότες, το κράτος ενίσχυσε τους θεσμούς της αγρονομίας. Ίδρυσε το Εθνικό Σύστημα Γεωργικής Έρευνας μαζί με το Ινδικό Συμβούλιο Γεωργικής Έρευνας (που ιδρύθηκε το 1929) στην κορυφή του, μαζί με ένα μεγάλο δίκτυο εξειδικευμένων ερευνητικών ιδρυμάτων, γεωργικά πανεπιστήμια, κέντρα επέκτασης, και σταθμούς έρευνας πεδίου. Τα ιδρύματα αυτά παρείχαν τεχνική υποστήριξη για τη χρήση τεχνολογιών Πράσινης Επανάστασης. Οι ποικιλίες υψηλής απόδοσης απαιτούσαν αφθονία νερού και εφαρμογή αγροχημικών. Εξαιτίας αυτού, η τεχνολογία της Πράσινης Επανάστασης θα μπορούσε να εφαρμοστεί μόνο σε περιοχές με συστήματα άρδευσης καναλιών, όπως το Punjab, η Haryana, το δυτικό Uttar Pradesh και οι παράκτιες πεδιάδες της νότιας Ινδίας. Η τεχνολογία της Πράσινης Επανάστασης δεν χρησιμοποιήθηκε στο 70% της καλλιεργήσιμης γης της Ινδίας, όπου τα χωριά συνέχισαν να ασκούν γεωργία αυτοσυντήρησης.
Η κυβέρνηση έκανε σημαντικές επενδύσεις στην επιφανειακή άρδευση για να επεκτείνει την τεχνολογία της Πράσινης Επανάστασης στην υπόλοιπη χώρα. Μεταξύ 1951 και 1991, η αρδευόμενη περιοχή υπερδιπλασιάστηκε, από 8,3 εκατομμύρια εκτάρια σε 17,5 εκατομμύρια εκτάρια. Οι τραπεζικές πιστώσεις προς τους αγρότες τους βοήθησαν να αυξήσουν την άρδευση με την εξόρυξη φρεατίων και μπορουνόλ. Μεταξύ 1961 και 1991, η αρδευόμενη περιοχή επεκτάθηκε από σχεδόν καθόλου σε 14 εκατομμύρια εκτάρια. Καθώς η άρδευση των καναλιων επεκτάθηκε, ακόμη και οι μικροί και περιθωριοποιημένοι αγρότες άρχισαν να χρησιμοποιούν τους σπόρους υψηλής απόδοσης και τον συνδυασμό χημικών λιπασμάτων της τεχνολογίας της Πράσινης Επανάστασης.
Τα κρατικά όργανα που είναι επιφορτισμένα με τη γεωργική ανάπτυξη κατέστησαν σαφές ότι οι γεωργοί δεν μπορούν να αφεθούν να επενδύσουν οι ίδιοι στην αύξηση της παραγωγικότητας. Οι απαιτούμενες επενδύσεις σε καίριους τομείς -όπως η άρδευση, ο έλεγχος των πλημμυρών, η ανάπτυξη της γης και η δημιουργία υποδομών της αγοράς- ήταν σημαντικές και υπερέβαιναν τις δυνατότητες των μεμονωμένων αγροτών. Μπορούσαν να πραγματοποιηθούν μόνο από το κράτος. Επιπλέον, η γεωργία έρχεται με τις ιδιοτροπίες της φύσης (πλημμύρες, ξηρασίες, χαλαζοπτώσεις και παράσιτα), που επιδεινώνονται περαιτέρω από τις αβεβαιότητες που επιβάλλει το καπιταλιστικό σύστημα. Οι τιμές ποικίλλουν, με τους μικρούς γεωργούς ιδιαίτερα να μην είναι σε θέση να διαπραγματευθούν χαμηλότερες τιμές γεωργικών εισροών και να μην μπορούν να ελέγξουν τις τιμές της αγοράς των προϊόντων τους. Η κρατική στήριξη ήταν αναγκαία για την πρόσβαση σε πιστώσεις, την επιδότηση εισαγωγών, τη δημιουργία υποδομής στην αγορά και τη διατήρηση ενός συστήματος αποδοτικών τιμών για την τελική παραγωγή. Αναλαμβάνοντας μέρος του κινδύνου μέσω των θεσμικών μηχανισμών του, το κράτος είχε την ικανότητα να καταστήσει βιώσιμη τη γεωργία. Καθώς αυτά τα ιδρύματα αναπτύχθηκαν τη δεκαετία του 1960, ενσωματώθηκαν στις γεωργικές διαδικασίες και στην αγροτική ζωή. Ενώ αυτά τα θεσμικά μέσα ευνοούσαν τους μεγαλύτερους αγρότες, εντούτοις σταθεροποίησαν ολόκληρη την αγροτική οικονομία και παρείχαν κάποια ανακούφιση ακόμη και στους γεωργικούς εργάτες χωρίς γη. Αποτελεί απόδειξη της ανθεκτικότητας αυτών των θεσμών που καμία κυβέρνηση δεν μπόρεσε να τους διαλύσει πλήρως από τότε που η ινδική οικονομία άρχισε να απελευθερώνεται μετά το 1991. Οι τρεις αγροτικοί νόμοι του Μόντι είναι μια άμεση απόπειρα να εκτοπισθούν αυτές οι θεσμικές ρυθμίσεις. Ο αγώνας των αγροτών, επομένως, είναι ένας πολιτικός αγώνας όχι μόνο για την προστασία αυτών των θεσμικών οργάνων, αλλά και για τη διατήρηση του τρόπου ζωής τους.
Ένα ζευγάρι αγροτών περνάει μια νύχτα χειμώνα στο βαγόνι τους στα σύνορα Singhu στο Δελχί, 28 Δεκεμβρίου 2020. Vikas Thakur / Τριηπειρωτική: Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας
Πίστωση και τιμές
Η πιο σημαντική απόφαση οικονομικής πολιτικής στην ανεξάρτητη Ινδία ήταν η εθνικοποίηση των τραπεζών το 1969. Η ανάγκη παροχής πιστωτικής στήριξης για τη γεωργική επέκταση έπαιξε σημαντικό ρόλο σε αυτήν την απόφαση. Μέχρι την εθνικοποίηση, το τραπεζικό σύστημα στην Ινδία κυριαρχούνταν από ιδιωτικές τράπεζες και από τη δημόσια ελεγχόμενη κρατική τράπεζα της Ινδίας (SBI). Οι ιδιωτικές τράπεζες είχαν τα γραφεία τους στα μητροπολιτικά κέντρα, χωρίς πραγματική παρουσία στην αγροτική Ινδία. Τα διοικητικά τους συμβούλια ήταν γεμάτα με βιομηχάνους, των οποίων το ένστικτο ήταν να δανείζουν χρήματα στον βιομηχανικό τομέα και όχι στον γεωργικό τομέα. Το 1961, η γεωργία – η οποία απασχολούσε το 70% του εργατικού δυναμικού και αντιπροσώπευε το 40% του ΑΕΠ – έλαβε 2% των δανείων που δόθηκαν από εμπορικές τράπεζες. Οι εμπορικές τράπεζες αρνήθηκαν να ακολουθήσουν οποιαδήποτε κυβερνητική έκκληση να δανείσουν στους αγρότες. Για τις εμπορικές τράπεζες, το να ξοδεύουν χρήματα για να επεκταθούν στην ύπαιθρο δεν πρόκειται ποτέ να προσφέρει το ίδιο ποσοστό απόδοσης με τα δάνεια τους στη βιομηχανία και το εμπόριο. Ως αποτέλεσμα της αποτυχίας των τραπεζών να επενδύσουν στον γεωργικό τομέα, το κράτος εθνικοποίησε δεκατέσσερις ιδιωτικές τράπεζες το 1969 και έθεσε το 80% των τραπεζικών επιχειρήσεων υπό δημόσιο έλεγχο.
Η κυβέρνηση έδωσε εντολή στις νέες δημόσιες τράπεζες να δανείσουν τουλάχιστον το 18% των πιστώσεών τους στη γεωργία. Ως αποτέλεσμα, αυτές οι δημόσιες τράπεζες άρχισαν να ανοίγουν υποκαταστήματα σε αγροτικές περιοχές, κυρίως στις περιοχές όπου η τεχνολογία Πράσινης Επανάστασης είχε εφαρμοστεί.
Για πρώτη φορά, εκατομμύρια αγρότες είχαν μια εναλλακτική λύση από τον δανειστή του χωριού. Αυτό παρείχε ώθηση στις επενδύσεις στη γεωργία. Οι τράπεζες συνέδεσαν δάνεια χαμηλού επιτοκίου στη γεωργία με κέρδη από πιστώσεις στη βιομηχανία και στο εμπόριο. Οι αγρότες έλαβαν εποχιακά δάνεια καλλιέργειας καθώς και μακροπρόθεσμα δάνεια για την αγορά μηχανημάτων όπως τρακτέρ και ψεκαστήρες. Τα δάνεια δόθηκαν με βάση το μέγεθος της εκμετάλλευσης γης, ευνοώντας τους μεγαλύτερους αγρότες, αν και οι αγρότες με μικρότερα κτήματα έλαβαν επίσης πίστωση. Η πίστωση αυτή συνοδεύτηκε από την πώληση επιδοτούμενων γεωργικών εισροών από την κυβέρνηση, όπως οι σπόροι και τα λιπάσματα, και η κυβέρνηση επιδοτούσε τους ιδιωτικούς κατασκευαστές λιπασμάτων για να τους αποζημιώσει για τις χαμηλότερες τιμές. Η εθνικοποίηση των τραπεζών επιτάχυνε τη γεωργική ανάπτυξη.
Το 1960, η κυβέρνηση θέσπισε ένα καθεστώς ελάχιστης τιμής στήριξης (MSP). Πέντε χρόνια αργότερα, ίδρυσε την Εταιρεία Τροφίμων της Ινδίας (FCI). Το FCI και ο MSP είχαν ως στόχο να διαχειριστούν ένα στοιχειώδες δίλημμα στη γεωργία: εάν οι τιμές των τροφίμων είναι πολύ χαμηλές, οι αγρότες υποφέρουν, αλλά εάν οι τιμές των τροφίμων είναι πολύ υψηλές, οι εργαζόμενοι υποφέρουν. Το MSP για κάθε δεδομένη καλλιέργεια καθορίζεται έτσι ώστε οι αγρότες να λαμβάνουν μια τιμή που καλύπτει το κόστος καλλιέργειας τους και να παρέχει στον γεωργό ένα λογικό εισόδημα. Το FCI με τη σειρά του προμηθεύεται τροφή από τους αγρότες στο MSP και την τα καθιστά διαθέσιμη στους εργαζόμενους σε λογική τιμή. Ολόκληρος μηχανισμός αυτός επιδοτείται από την κυβέρνηση, εξισορροπώντας έτσι αυτούς τους ανταγωνιστικούς παράγοντες. Η κυβέρνηση πωλεί τους σπόρους προμηθειών τροφίμων μέσω ενός συστήματος δημόσιας διανομής (PDS) στην εργατική τάξη και την αγροτιά.
Αλλά δεν αγοράζονται όλα τα προϊόντα που καλλιεργούνται από τους αγρότες από το FCI. Τα υπόλοιπα πωλούνται σε εμπόρους, οι οποίοι έχουν ένα πλεονέκτημα έναντι των μεμονωμένων αγροτών, καθώς οι έμποροι είναι σε θέση να τους υποκαταστήσουν, να καθυστερήσουν τις πληρωμές τους και να τους εξαπατήσουν χρησιμοποιώντας παραπλανητικές ισοτιμίες. Στη δεκαετία του 1960 και του 1970, οι πολιτείες της Ινδικής Ένωσης δημιούργησαν επιτροπές γεωργικής παραγωγής προϊόντων (APMC) για τη ρύθμιση εξωτερικών χώρων αγοράς, τη δημιουργία υποδομής αποθήκευσης στους εξωτερικούς χώρους και τη διασφάλιση της ρύθμισης της συμπεριφοράς των εμπόρων. Το FCI αγόρασε τα αποθέματα σιτηρών σε αυτους του χώρους των APMC.
Η επιτυχία της κυβέρνησης με την Πράσινη Επανάσταση και τις αγροτικές πιστωτικές πολιτικές περιορίστηκε από τους περιορισμένους στόχους της. Αυτές οι νέες τεχνολογίες ευνόησαν τις πολιτείες με εγγυημένη άρδευση, πράγμα που σήμαινε ότι έλαβαν μεγαλύτερο μέρος της γεωργικής πίστωσης. Οι περισσότερες προμήθειες σιτηρών μέσω του MSP περιορίστηκαν σε αυτές τις περιοχές, όπως το Punjab, Haryana και το δυτικό Uttar Pradesh. Παρόλο που το MSP απαριθμεί μόνο είκοσι τρία γεωργικά προϊόντα, όπως δημητριακά και όσπρια, το ρύζι και το σιτάρι αγοράζονται πιο συχνά. Η ματαιοδοξία αυτής της απόφασης σημαίνει ότι όσοι καλλιεργούν τις ημι-άνυδρες περιοχές όπου καλλιεργούνται άλλες καλλιέργειες δεν έχουν πρόσβαση στο σύνολο της κρατικής στήριξης. Η ίδρυση του APMC ακολούθησε αυτή την προκατάληψη, έτσι ώστε αυτές οι τρεις περιοχές (Punjab, Haryana και δυτικό Uttar Pradesh) να είχαν καλύτερη υποδομή αγοράς. Στο Punjab , υπάρχει ένας ρυθμιζόμενος εξωτερικός ψώρος της αγοράς κάθε 116 τετραγωνικά χιλιόμετρα, αλλά στο Andhra Pradesh, ένα χώρο εξωτερικής αγοράς που εξυπηρετεί χωριά σε απόσταση 853 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η γειτνίαση με τα τους εξωτερικους χώρους της αγοράς κάνει μια σημαντική διαφορά για τους μικρούς και περιθωριακούς αγρότες, καθώς οι κοντινοί εξωτερικοί χώροι σημαίνουν χαμηλότερο κόστος μεταφοράς.
Ένας αγρότης που συμμετείχε στην αρχική διαμαρτυρία διαβάζει το έργο του επαναστατιη ποιητή Πουντζάμπ, Pash, στο βαγόνι του στα σύνορα του Singhu στο Δελχί, 10 Δεκεμβρίου 2021. Vikas Thakur / Τριηπειρωτική: Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας
Οι ταξικές ακαμψίες
Λίγο μετά την έναρξη της Πράσινης Επανάστασης, το Ινδικό Υπουργείο Εσωτερικών δικαίως ανησυχούσε για τις κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες της εμβάθυνσης της αγροτικής ανισότητας. Ανησυχούσαν, όπως το έθεσε ο υπουργός Εσωτερικών, YB Chavan, ότι η Πράσινη Επανάσταση πιθανότατα θα μεταμορφωθεί σε μια Κόκκινη Επανάσταση. Η έκθεση, Οι αιτίες και η φύση των τρεχουσών αγροτικών εντάσεων (1969), που παρήγαγε το υπουργείο του, είχε μια διαυγή εκτίμηση του προβλήματος από αστική άποψη:
Πρώτον, [οι νέες στρατηγικές της Πράσινης Επανάστασης] στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό σε μια ξεπερασμένη αγροτική κοινωνική δομή. Τα συμφέροντα αυτού που θα μπορούσε να ονομαστεί αγροτικές τάξεις δεν συγκλίνουν σε ένα κοινώς αποδεκτό σύνολο κοινωνικών και οικονομικών στόχων. Δεύτερον, η νέα τεχνολογία και στρατηγική, έχοντας προσανατολιστεί στους στόχους της παραγωγής με δευτερεύοντα σεβασμό στις κοινωνικές επιταγές, έφερε μια κατάσταση στην οποία στοιχεία ανισότητας, αστάθειας και αναταραχής γίνονται εμφανή με την πιθανότητα αύξησης της έντασης.
Ακριβώς αυτού του είδους η πολιτική ενέτεινε τις αγροτικές ταξικές διαιρέσεις και δημιούργησε το είδος της εργασίας που το Υπουργείο Εσωτερικών προτίμησε να αποφύγει, συγκεκριμένα την αντιμετώπιση των αγροτικών εξεγέρσεων. Το «σύνθετο μόριο» του Ινδικού χωριού, που έγραψαν λυρικα οι συγγραφείς της έκθεσης του Υπουργείου Εσωτερικών του 1969, μπορεί να βρεθεί με μια οργανωμένη αγροτιά και «μπορεί να τελειώσει σε μια έκρηξη». Αυτό έπρεπε να αποφευχθεί με την αποθάρρυνση της αγροτιάς μέσω παγίδων χρέους και με την ενίσχυση της ισχύος των πλούσιων αγροτών στην ύπαιθρο.
Οι πλουσιότεροι αγρότες ήταν σε καλύτερη θέση στο να αποκτήσουν πρόσβαση στους θεσμικούς μηχανισμούς που έχει θεσπίσει το κράτος. Το σύστημα δημιουργήθηκε για να παρέχει περισσότερη τραπεζική πίστωση και μεγαλύτερα πλεονεκτήματα από τις ελάχιστες τιμές στήριξης και επιδοτούμενα λιπάσματα σε όσους είχαν μεγαλύτερες εκτάσεις γης. Δεδομένου ότι η κυβέρνηση ενδιαφερόταν περισσότερο για την αύξηση της παραγωγικότητας της γεωργίας παρά για τη βελτίωση των ανισοτήτων της αγροτικής Ινδίας, οι πολιτικές κατέληξαν προς όφελος των πλούσιων αγροτών.
Δεδομένου ότι οι πλούσιοι αγρότες στράφηκαν στην τραπεζική πίστωση της κυβέρνησης, οι μικροί και περιθωριοποιημένοι αγρότες έπρεπε να συνεχίσουν να αναζητούν δάνεια από πιστωτές. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα αξιολόγησης κατάστασης των αγροτικών νοικοκυριών, οι πλούσιοι αγρότες είχαν πρόσβαση στο 80% των δανείων τους από θεσμικές πηγές, ενώ οι περιθωριοποιημένοι αγρότες έλαβαν μόνο το 50% των δανείων τους από αυτές τις πηγές. Για το ήμισυ της πίστωσής τους, οι περιθωριοποιημένοι αγρότες κατέφυγαν σε μη θεσμικές πηγές, όπως οι πιστωτές που χρεωναν τοκογλυφικά υψηλά επιτόκια. Αυτό έβαλε τους περιθωριοποιημένους αγρότες σε παγίδα χρέους. Η κατάσταση παραμένει δυσοίωνη για τους γεωργικούς εργαζόμενους, οι οποίοι λαμβάνουν ογδόντα οκτώ τοις εκατό της πίστωσής τους από τους δανειστές.
Πολλοί αγρότες χωρίς γη και περιθωριοποιημένοι αγρότες αποκτούν πρόσβαση σε γη γινόμενοι ενοικιαστές και εκμισθώνοντας γη από άλλα νοικοκυριά, συχνά από απουσιάζοντες ιδιοκτήτες. Τα επίσημα στοιχεία υποτιμούν την έκταση της ενοικιαζόμενης γεωργίας στην Ινδία. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι ενοικιαστές αγρότες αποτελούν σημαντικό μέρος των αγροτικών νοικοκυριών. Σε ορισμένες περιοχές της παράκτιας Andhra Pradesh, για παράδειγμα, το 70% των αγροτών είναι μισθωτοί. Στο Bihar, το 26% των καλλιεργητών είναι μισθωτοί. Οι περιθωριοποιημένοι αγρότες συχνά αυξάνουν την καλλιέργειά τους αναλαμβάνοντας μισθωτικές συμβάσεις, τις οποίες εκμεταλλεύονται με οικογενειακή εργασία.
Οι συμβάσεις μίσθωσης είναι ως επί το πλείστον άτυπες προφορικές συμβάσεις, δεδομένου ότι οι ιδιοκτήτες, που είναι απόντες, θέλουν να παρακάμψουν νόμους που δίνουν σημαντικά δικαιώματα στους ενοικιαστές γεωργούς σε σχέση με τη γη που καλλιεργούν. Δεδομένου ότι δεν έχουν τίτλο ιδιοκτησίας, οι αγρότες χωρίς γη – όπως οι περιθωριοποιημένοι αγρότες – δεν έχουν πρόσβαση σε θεσμική υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένων των δανείων καλλιέργειας ή των μακροπρόθεσμων δανείων. Για να αποκτήσουν πίστωση, αυτοί οι μισθωτές αγρότες στρέφονται σε ιδιοκτήτες, πλούσιους αγρότες, δανειστές και εμπόρους για δάνεια. Τα επιτόκια είναι υψηλά και οι ενοικιαστές συχνά αναγκάζονται να παρέχουν μη οικονομικές αποδόσεις, όπως δωρεάν εργασία. Όταν οι καλλιέργειες αποτυγχάνουν, οι αγρότες μπαίνουν βαθύτερα στην παγίδα του χρέους. Αφού πληρώσουν το ενοίκιο, τα εισοδήματα των μικρών και περιθωριοποιημένων αγροτών ενοικιαστών είναι τόσο χαμηλά που κάθε σοκ, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών υγείας ή μιας αποτυχημένης καλλιέργειας, τους αναγκάζει να λάβουν άτυπα δάνεια, εμβαθύνοντας περαιτέρω τη δέσμευση του τοπικού πιστωτή επί της γης και της εργασίας τους. Εάν δεν υπάρχει σύμβαση μίσθωσης, οι μισθωτές δεν μπορούν να πουλήσουν στο σύστημα MSP. Αντ ‘αυτού, συχνά αναγκάζονται να πουλήσουν τις καλλιέργειες τους στο αγρόκτημά τους σε εμπόρους σε τιμές πολύ χαμηλότερες από εκείνες που θα λάμβαναν στις ρυθμιζόμενες αγορές.
Αυτά τα προβλήματα υπήρχαν προτού αρχίσει να υπονομεύεται ολόκληρο το σύστημα πίστωσης και τιμών κατά την περίοδο ελευθέρωσης που ξεκίνησε το 1991.
Απελευθέρωση και η αγροτική κρίση
Το 1990-91, η ινδική κυβέρνηση αντιμετώπισε μια σοβαρή κρίση συναλλάγματος. Τα συναλλαγματικά αποθέματα μειώθηκαν στα 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια, τα οποία ανέρχονταν μόνο σε δύο εβδομάδες εισαγωγών. Η ινδική κυβέρνηση μεταβίβασε σαράντα επτά τόνους χρυσού στο Λονδίνο ως εγγύηση έναντι βραχυπρόθεσμου δανείου 400 εκατομμυρίων δολαρίων από την Τράπεζα του Λονδίνου. Η Ινδία στράφηκε στο ΔΝΤ. Τον Νοέμβριο του 1991, ο Υπουργός Οικονομικών Manmohan Singh είπε: «Οι διαπραγματεύσεις με το ΔΝΤ ήταν δύσκολες επειδή ο κόσμος έχει αλλάξει. Η Ινδία δεν έχει ανοσία. Η Ινδία πρέπει να επιβιώσει και να ανθίσει σε έναν κόσμο που δεν μπορούμε να αλλάξουμε με τη δική μας εικόνα. Οι οικονομικές σχέσεις είναι σχέσεις εξουσίας. Δεν ζούμε σε ένα παιχνίδι ηθικής ».
Όπως επεσήμαναν ορισμένοι οικονομολόγοι, η Ινδία είχε κι άλλες επιλογές για να βγει από την κρίση στην οποία βρισκόταν. Αντ ‘αυτού, η ινδική κυβέρνηση επέλεξε να δεχτεί δάνεια από το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα με σοβαρές προϋποθέσεις. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, η Ινδία αναγκάστηκε να εφαρμόσει νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο ενός προγράμματος διαρθρωτικής προσαρμογής, το οποίο είχε την ενθουσιώδη υποστήριξη τόσο της μητροπολης όσο και του ινδικού κεφαλαίου. Αυτή η ατζέντα μεταρρύθμισης σήμαινε ότι η κυβερνητική πολιτική θα σταματούσε την προσπάθειά της να προστατεύσει τον Ινδικό λαό από τις χειρότερες επιπτώσεις του μη ρυθμιζόμενου καπιταλισμού.
Η κυβέρνηση άρχισε να απελευθερώνει τον τραπεζικό τομέα παρέχοντας άδειες σε νέες ιδιωτικές τράπεζες, οι οποίες στη συνέχεια ανταγωνίστηκαν τις τράπεζες του δημόσιου τομέα. Αυτό είχε αρνητικό αντίκτυπο στο αγροτικό σύστημα. Εκείνη την εποχή, εκπρόσωποι της απελευθέρωσης προέβαλαν το επιχείρημα – συχνά με λίγα στοιχεία – ότι ο τραπεζικός τομέας υπέφερε λόγω της επιβολής ποσοστώσεων για γεωργικές πιστώσεις, του ανώτατου ορίου που επιβλήθηκε στα επιτόκια των τραπεζών για τη γεωργία και της δημιουργίας ενός δικτύου αγροτικών υποκαταστήματα τραπεζών. Οι τράπεζες του δημόσιου τομέα, που δυσκολεύονται να ανταγωνιστούν τις νέες ιδιωτικές τράπεζες, περιέκοψαν τα αγροτικά τμήματά τους. Οι πιστώσεις που προορίζονται για τη γεωργία πήγαν αλλού, συμπεριλαμβανομένου του αργά αναπτυσσόμενου χρηματοπιστωτικού τομέα. Η γεωργική πίστωση συρρικνώθηκε και οι αγρότες κατέφυγαν για άλλη μια φορά σε άτυπες πιστωτικές πηγές.
Την 1η Ιανουαρίου 1995, η Ινδία προσχώρησε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), ο οποίος είχε ως αποτέλεσμα τη χαλάρωση των ποσοτικών περιορισμών στις εισαγωγές γεωργικών προϊόντων. Οι Ινδοί αγρότες – πολλοί εργάζονται σε λίγα στρέμματα γης – αναγκάστηκαν να ανταγωνιστούν τις πολυεθνικές αγροτικές επιχειρήσεις και τους αγρότες από προηγμένες βιομηχανικές χώρες που εκμεταλλεύτηκαν χιλιάδες στρέμματα και έλαβαν τεράστιες επιδοτήσεις από τις κυβερνήσεις τους.
Όχι μόνο η κυβέρνηση άνοιξε την πόρτα στις εισαγωγές γεωργικών προϊόντων, αλλά επίσης συμπίεσε τους Ινδούς αγρότες περικόπτοντας τις επιδοτήσεις. Οι τιμές των λιπασμάτων αυξήθηκαν, πράγμα που σήμαινε αύξηση του κόστους καλλιέργειας. Μαζικές εκστρατείες δημοσίων σχέσεων που υποσχέθηκαν υψηλότερες αποδόσεις και κέρδη από εταιρείες του ιδιωτικού τομέα οδήγησαν τους αγρότες να αγοράσουν ακριβά σπόρους και φυτοφάρμακα, τα οποία αύξησαν το κόστος της καλλιέργειας με μικρή αντίστοιχη αύξηση των αποδόσεων. Αυτό ήταν εμφανές στην καλλιέργεια βαμβακιού στις ημι-άνυδρες περιοχές του Deccan Plateau. Οι αγρότες ενθαρρύνθηκαν να καλλιεργήσουν βαμβάκι για εξαγωγή, αλλά ο χαλαρός κανονισμός για την αγροτική επιχείρηση οδήγησε στην πώληση ψευδοσπόρων και στην υπερβολική χρήση φυτοφαρμάκων, τα οποία δεν προστατεύουν τους αγρότες από διαδοχικές αποτυχίες των καλλιεργειών που προκαλούνται από επιθέσεις παρασίτων. Η πτώση των διεθνών τιμών βαμβακιού με την πάροδο των ετών προκάλεσε μια σοβαρή αγροτική κρίση στην περιοχή με επακόλουθη αύξηση των θανάτων των αγροτών από αυτοκτονία. Οι δημόσιες επενδύσεις σε αγροτικές περιοχές συρρικνώθηκαν απότομα. Μετά το 1991, δεν υπήρξε επέκταση στην επιφανειακή άρδευση. περιοχή κάτω από τα κανάλια έπεσε κατά ένα εκατομμύριο στρέμματα λόγω έλλειψης επισκευών και έλλειψης επιθυμιών. Κατά συνέπεια, τα εισοδήματα των αγροτών αυξήθηκαν μόνο κατά 1,96 τοις εκατό ετησίως μεταξύ 1993-94 και 2004-05.
Η αύξηση του κόστους, οι χαμηλές τιμές στην παγκόσμια αγορά και οι αποτυχίες των καλλιεργειών οδήγησαν σε μια περίοδο παρατεταμένης αγροτικής κρίσης. Από το 1991, η κυβέρνηση μείωσε τις επιδοτήσεις καταναλωτικών τροφίμων, επηρεάζοντας αρνητικά την επισιτιστική ασφάλεια εκατομμυρίων Ινδών. Μεταξύ 1995 και 2001, ο αριθμός των υποσιτισμένων ατόμων στην Ινδία αυξήθηκε κατά σχεδόν είκοσι εκατομμύρια. Η κατάσταση της επισιτιστικής ανασφάλειας στον κόσμο του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (2003) έδειξε ότι, από τα 842 εκατομμύρια υποσιτισμένους ανθρώπους στον κόσμο εκείνη την εποχή, 214 εκατομμύρια, ή ένα πλήρες τέταρτο, ζούσαν στην Ινδία. Τουλάχιστον 500.000 αγρότες, απογοητευμένοι από το οικονομικό χρέος, αυτοκτόνησαν την ίδια δεκαετία.
Η αγροτική κρίση δεν είναι καθολική: επηρεάζει κυρίως μικρούς και περιθωριοποιημένους αγρότες. Οι πλούσιοι αγρότες – που διαφοροποιήθηκαν σε κηπουρική, υδατοκαλλιέργεια κ.λπ. – κατάφεραν να απαλλαγούν από την πλήρη έκταση της κρίσης εκμεταλλευόμενοι τις διεθνείς αγορές σε βασικούς τομείς. Είχαν το περιθώριο να κάνουν επενδύσεις και την ικανότητα απορρόφησης ζημιών τα κακά χρόνια. Η απελευθέρωση δεν ήταν τόσο άσχημη για τους μεγάλους αγρότες όσο και για την υπόλοιπη αγροτική κοινωνία.
Μετά το 1991, καθώς οι αρνητικές συνέπειες της απελευθέρωσης άρχισαν να επηρεάζουν τους αγρότες και τους εργάτες, τους άνεργους και τους κατοίκους των παραγκουπόλεων, η αντίδραση ήρθε γρήγορα. Υπήρχε η θλίψη για τις αυτοκτονίες των αγροτών, οι μαζικές διαμαρτυρίες κατά της διείσδυσης δημόσιας γης, από την κλοπή αμπελώνων βετέλ στην Posco Steel στην Orissa και την υπεράσπιση των γεωργικών εκτάσεων από την αρπαγή τους από μια Ειδική Οικονομική Ζώνη στο χωριό Bhatta Parsaul (Noida, UP). Κάθε πολιτεία της Ινδίας βιώνει αναταραχή, καθώς το βιοτικό επίπεδο για πολλούς έχει επιδεινωθεί και οι προοπτικές εργασίας παραμένουν στάσιμες. Έχουν χωριστεί ζωές για να δημιουργήσουν αξία για τη βιομηχανική και αγροτική αστική τάξη και για τις πολυεθνικές και εθνικές εταιρείες που συνδέονται με αυτές. Το βάρος της «προόδου» πέφτει έντονα στους Αντιβάσι (αυτόχθονες κοινότητες), των οποίων η γη είναι το σημείο μηδέν για εκμετάλλευση, και στους Ντάλιτ (οι καταπιεσμένες κάστες), των οποίων η εργασία στους αγρούς καθοδηγείται τώρα από αφάνταστες πιέσεις. Η βαρβαρότητα της καθημερινής ζωής στη σημερινή Ινδία δεν μεταφράζεται εύκολα σε πολιτική δραστηριότητα. Η κοινωνική ανασφάλεια, η εξαρτημένη και επικίνδυνη εργασία, οι κατακερματισμένες κοινότητες, η μετανάστευση μεγάλων αποστάσεων και οι καθημερινές μετακινήσεις καθιστούν την πιθανότητα πολιτικής δράσης πιο δύσκολη, αλλά καθιστά επίσης τέτοια δράση επιτακτική.
Οι γυναίκες διακοσμούν ένα palki sahib, μια θρησκευτική δομή Σιχ στα σύνορα Singhu στο Δελχί, 31 Δεκεμβρίου 2021. Vikas Thakur / Τριηπειρωτική: Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας
Αναστολή καταδίκης
Το 2004, η Ενωμένη Προοδευτική Συμμαχία (UPA), ένας συνασπισμός υπό την ηγεσία του Κογκρέσου, κέρδισε τις κοινοβουλευτικές εκλογές και σχημάτισε την κυβέρνηση. Το UPA υποστηρίχθηκε στο κοινοβούλιο από τα αριστερά κόμματα, τα οποία απαίτησαν να υπάρξει διακοπή με τη νεοφιλελεύθερη ατζέντα μεταρρυθμίσεων και η κυβέρνηση να υποστηρίξει τους καλλιεργητές. Αυτές οι συμφωνίες καθορίστηκαν στο Κοινό Ελάχιστο Πρόγραμμα, το έγγραφο που περιγράφει τους στόχους της κυβέρνησης συνασπισμού. Μία από τις έξι βασικές αρχές της κάλεσε ρητά την κυβέρνηση «να ενισχύσει την ευημερία και την ευημερία των αγροτών, της αγροτικής εργασίας και των εργαζομένων, ιδίως εκείνων στην μαύρη εργασία, και να εξασφαλίσει ένα ασφαλές μέλλον για τις οικογένειές τους από κάθε άποψη».
Η πίστωση στη γεωργία βελτιώθηκε, όπως και οι δημόσιες επενδύσεις σε αγροτικές περιοχές. Το 2005, η κυβέρνηση εισήγαγε ένα πρόγραμμα εγγύησης απασχόλησης στην ύπαιθρο (The Mahatma Gandhi National Rural Employment Guarantee Act ή MGNREGA) που υποσχέθηκε 100 ημέρες εργασίας σε όλους τους γεωργικούς εργαζόμενους, παρείχε κεφάλαια για τη βελτίωση των υποδομών στα χωριά και αύξησε τους υδροφόρους ορίζοντες σε επιρρεπείς στην ξηρασία περιοχές μέσω της ανάπτυξης λεκανών απορροής. Αυτά τα προγράμματα οδήγησαν στην επέκταση της γεωργίας, ιδίως στην παραγωγή εμπορικών καλλιεργειών όπως το βαμβάκι. Οι αγρότες διαφοροποιησαν τις καλλιέργιες τους σε κηπευτικές και πουλερικά για να καλύψουν τις απαιτήσεις της μεσαίας τάξης των πόλεων. Αυτό βοήθησε στο ότι οι παγκόσμιες γεωργικές τιμές ήταν υψηλές, ότι το ΑΕΠ της Ινδίας αυξανόταν κατά 7-8% ετησίως, και ότι οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις αυξάνονταν. Μεταξύ 2004-05 και 2011-12, τα εισοδήματα των αγροτών αυξάνονταν κατά 7,6% ετησίως σε αντίθεση με το 1,96% των προηγούμενων ετών.
Παρά την πίεση της Αριστεράς, ιδιαίτερα στη δεύτερη θητεία της (2009-2014) όταν δεν εξαρτιόταν από την αριστερή υποστήριξη, η κυβέρνηση UPA στράφηκε μια νεοφιλελεύθερη ατζέντα σε πολλά πεδία, ευνοώντας την έντονη ινδική καπιταλιστική τάξη. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του, το UPA προχώρησε στην απελευθέρωση του τομέα λιπασμάτων, στην απελευθέρωση των μισθώσεων γης, στο άνοιγμα της γεωργίας σε μελλοντικές συναλλαγές και στην έναρξη της διαδικασίας για μεταρρυθμίσεις της γεωργικής αγοράς. Με άλλα λόγια, στη δεύτερη θητεία του, το UPA ξεκίνησε τη διαδικασία που θα επιταχύνει ο Πρωθυπουργός Νάρεντα Μόντι.
Το μεγάλο κεφάλαιο της Ινδίας, σε στενή συνεργασία με την πολιτική τάξη, εκμεταλλεύτηκε τις πολιτικές ιδιωτικοποίησης για να καταλάβει δημόσιους πόρους (συμπεριλαμβανομένων κερδοφόρων περιουσιακών στοιχείων του δημόσιου τομέα), να αποκτήσει τεράστια έκταση γης εκτοπίζοντας κοινότητες χωριών και δασών, να ελέγχει τους ορυκτούς πόρους του έθνους και να υπονομεύει τις κοινωνικές τομεακές τράπεζες μέσω μιας σειράς συστημάτων απάτης και μη πληρωμής. Αυτή η διαδικασία – η οποία περιλαμβάνει την ιδιωτικοποίηση, την απελευθέρωση του εμπορίου και τις αποπληθωριστικές πολιτικές – είναι αυτό που ο Prabhat Patnaik αποκαλεί «συσσώρευση με καταπάτηση», την ώθηση από το κεφάλαιο να καταλάβει περιοχές της ανθρώπινης ζωής με την πλήρη υποστήριξη του κράτους. Από το 2008 και μετά, ο βιομηχανικός Mukesh Ambani έκανε την ετήσια εμφάνισή του στη λίστα των δισεκατομμυριούχων του Forbes. Το 2008, η καθαρή του περιουσία ήταν 20,8 δισεκατομμύρια δολάρια, και σύντομα θα γινόταν ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο εκτός Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής. Όταν η κυβέρνηση UPA επανεκλέχθηκε για δεύτερη θητεία το 2009 και μπορούσε να κυβερνήσει χωρίς αριστερή υποστήριξη, τα χρηματιστήρια προσέτρεξαν για να αυξήσουν την κεφαλαιοποίηση της αγοράς των εταιρειών του Ambani κατά 12 εκατομμύρια δολάρια σε πέντε ημέρες.
Οι στάχτες του Modi
Το 2011, οι μεγαλύτεροι καπιταλιστές στην Ινδία – συμπεριλαμβανομένου του Mukesh Ambani – παρακολούθησαν ένα συνέδριο που ονομάζεται Vibrant Gujarat, όπου επαίνεσαν τον αρχηγό του κράτους Narendra Modi, αφήνοντας κατά μέρος την κατηγορία εναντίον του για τη διάπραξη γενοκτονίας μουσουλμάνων το 2002 και ουσιαστικά υποστήριξαν τον Modi στο να γίνει πρωθυπουργός. Ανυπόμονοι για περισσότερες νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, αυτοί οι καπιταλιστές επένδυσαν τον Modi ως το μέσο για «απελευθέρωση της αγοράς εργασίας» (δηλαδή, μείωση των συνδικαλιστικών οργανώσεων) και για «αγροτική μεταρρύθμιση». Τρία χρόνια αργότερα, το κόμμα Bharatiya Janata του Μόντι κέρδισε τις κοινοβουλευτικές εκλογές και έγινε πρωθυπουργός της Ινδίας.
Ένας αγρότης από την Haryana διαμαρτύρεται στα σύνορα Tikri στο Δελχί, 12 Δεκεμβρίου 2020. Vikas Thakur / Τριηπειρωτική: Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας
Η κυβέρνηση του Modi καλωσορίστηκε με την κατάρρευση των διεθνών τιμών των εξαγωγικών καλλιεργειών όπως το βαμβάκι, δύο χρόνια ξηρασίας και μια γενική επιβράδυνση των ποσοστών αγροτικής ανάπτυξης. Αντί να αντιμετωπίσει την κρίση που ξεδιπλώθηκε, η κυβέρνηση του Modi προκάλεσε τρεις ακόμη οικονομικές καταστροφές στην οικονομία:
Απονομισματοποίηση (2016) . Με την απόσυρση άνω του 80% του νομίσματος από την κυκλοφορία χωρίς προειδοποίηση, ο Modi ανάγκασε τη ζήτηση να συρρικνωθεί, συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών προϊόντων. Οι αγρότες έπρεπε να πετάξουν το γάλα και τα λαχανικά, καθώς έκριναν ότι τα μετρητά στα χέρια τους ήταν άχρηστα.
Φόρος αγαθών και υπηρεσιών ή GST (2017) . Η εφαρμογή του GST μείωσε τα μικρά περιθώρια κέρδους μικρών εμπόρων και λιανικών επιχειρήσεων. Αυτό επηρέασε τις γεωργικές αγορές, οι οποίες είδαν μεγαλύτερη παρουσία μονοπωλιακών εταιρειών στη θέση του περισσότερο διαφοροποιημένου κλάδου μικρών εμπόρων.
COVID-19 (2020-21) . Η κυβέρνηση BJP απέτυχε να αντιμετωπίσει την ασθένεια και την ταχεία εξάπλωσή της. Ένα ξαφνικό κλείδωμα τον Μάρτιο του 2020 ανάγκασε εκατομμύρια μετανάστες εργαζόμενους να εγκαταλείψουν τις δουλειές τους στις πόλεις και να επιστρέψουν στα σπίτια τους στα χωριά και τις μικρότερες πόλεις. Όταν αυξήθηκε το ποσοστό μόλυνσης και θανάτου, η ζήτηση για γεωργικά αγαθά μειώθηκε. Αυτό ενέτεινε την κρίση για τους αγρότες που δεν είχαν δίχτυ ασφαλείας.
Κατά την έναρξη της κρίσης COVID-19, η κυβέρνηση εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση για να εισαγάγει τρία γεωργικά νομοσχέδια στο κοινοβούλιο τον Ιούνιο του 2020, τα οποία εγκρίθηκαν και υπογράφηκαν σε νόμο έως τον Σεπτέμβριο του 2020 χωρίς κοινοβουλευτική συζήτηση. Αυτοί οι τρεις νόμοι ανοίγουν τον γεωργικό τομέα στην είσοδο μεγάλων αγροτικών επιχειρήσεων. Η κυβέρνηση ισχυρίστηκε ότι αυτοί οι νόμοι θα επιτρέψουν στους αγρότες να ανακαλύψουν τις καλύτερες τιμές στην αγορά, όταν στην πραγματικότητα θα φέρουν τους μικρούς αγρότες αντιμέτωπους με τις αγροτικές επιχειρήσεις, οι οποίες ελέγχουν τις πληροφορίες της αγοράς και απολαμβάνουν τα πλεονεκτήματα της κλίμακας.
Οι τρεις νόμοι αποδυναμώνουν τους περιορισμένους κανονισμούς που υπάρχουν στη γεωργική αγορά. Αυτοί οι κανονισμοί έχουν στραγγαλιστεί από το 1991, αλλά τώρα καταργούνται.
Νόμος για τις συναλλαγές και το εμπόριο προϊόντων αγροτών (προώθηση και διευκόλυνση) . Αυτός ο νόμος υπαγορεύει ότι το εμπόριο έξω από τη ρυθμιζόμενη αγορά δεν θα φορολογείται, πράγμα που σημαίνει ότι οι έμποροι θα εγκαταλείψουν τις ρυθμιζόμενες αγορές για μη ρυθμιζόμενες. Στις πολιτείες όπου υπάρχουν ρυθμιζόμενες αγορές – όπως η Haryana και το Punjab – αυτό έχεο ήδη άμεσο αντίκτυπο.
Συμφωνία για τη διασφάλιση των τιμών και των γεωργικών υπηρεσιών (ενίσχυση και προστασία). Αυτός ο νόμος επιτρέπει στις αγροτικές επιχειρήσεις να αρχίσουν απευθείας διαπραγματεύσεις με τους αγρότες για μια συγκεκριμένη ποσότητα μιας συγκεκριμένης καλλιέργειας σε μια συγκεκριμένη τιμή. Δεν υπάρχει κανονισμός ή όριο στη σύμβαση. Τα συμβόλαια μπορεί να είναι προφορικά. Ο νόμος διατηρεί επίσης τυχόν διαφορές σχετικά με αυτές τις συμβάσεις εκτός της δικαιοδοσίας των αστικών δικαστηρίων, αφήνοντας τους αγρότες στο έλεος των εταιρειών και των γραφειοκρατών.
Νόμος για τα βασικά προϊόντα (τροποποίηση) . Μέσω αυτού του νόμου, η κυβέρνηση αφαίρεσε βασικά αντικείμενα (δημητριακά, όσπρια, πατάτες και κρεμμύδια) από τη λίστα των βασικών εμπορευμάτων, τα οποία – σύμφωνα με τον νόμο για τα βασικά προϊόντα (1955) – δεν επιτρέπεται να συσσωρευτούν ή να γίνεται κερδοσκοπία. Ο νόμος του 1955 σχεδιάστηκε για να αποτρέψει τον πληθωρισμό των τιμών των τροφίμων. Ο τροποποιητικός νόμος διευκολύνει την είσοδο των εταιρειών στο εμπόριο σιτηρών και επιτρέπει τη συσσώρευση γεωργικών αγαθών, γεγονός που επιταχύνει τις κερδοσκοπίες της αγοράς.
Οι αγρότες κατάλαβαν αμέσως ότι αυτοί οι τρεις νόμοι σημαίνουν την ανάληψη της γεωργίας από μεγάλες επιχειρήσεις. Ήδη, οι αγρότες αγωνίζονται να πάρουν ένα επαρκές μερίδιο της αξίας τους: οι κτηνοτρόφοι λαμβάνουν λιγότερο από το μισό από αυτό που πληρώνει ο καταναλωτής και οι αγρότες κρεμμυδιού και πατάτας λαμβάνουν το 35% της λιανικής τιμής. Μόλις η αγροτικές επιχείρησεις αναλάβει το εμπόριο, είναι αναπόφευκτο οι αγρότες να δουν το μερίδιό τους να μειώνεται ακόμη περισσότερο.
Επιπλέον, οι αγρότες γνωρίζουν ότι μόλις κλείσουν οι ρυθμιζόμενες αγορές, η κυβέρνηση θα μειώσει τις προμήθειες σιτηρών και μπορεί να αποσύρει εντελώς το MSP. Η κυβέρνηση είπε ότι αντί να επιδοτεί λιπάσματα, θα προσφέρει στους αγρότες μεταφορές μετρητών. Οι αγρότες λένε ότι υπάρχει μια μεγάλη πιθανότητα ότι αυτό το ποσό μεταφοράς δεν θα συμβαδίζει με τον πληθωρισμό και ότι τελικά θα σταματήσει. Μόλις μειωθούν οι επιδοτήσεις, οι αγρότες θα βιώσουν αύξηση του κόστους γεωργικών εισροών και η απόσυρση του MSP θα τους αφήσει να αντιμετωπίσουν τις ασταθείς γεωργικές αγορές χωρίς υποστήριξη.
Ένας αγρότης από το Πουντζάμπ διαμαρτύρεται κατά τη διάρκεια πορείας τρακτέρ την Ημέρα της Δημοκρατίας στο GT Karnal Bypass Road στο Δελχί, 26 Ιανουαρίου 2021. Vikas Thakur / Τριηπειρωτική: Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνα
Η δικαιολογία για αυτούς τους νόμους είναι ότι η επιδότηση λιπασμάτων και η προμήθεια βασικών εμπορευμάτων οδήγησε στην υπερβολική χρήση λιπασμάτων, υποβαθμίζοντας έτσι την υγεία του εδάφους και στην υπερβολική χρήση των υπόγειων υδάτινων πόρων (ιδίως μέσω της επέκτασης του ορυζώνα και του σίτου). Δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι οι μεγάλες επιχείρησεις ανησυχεί για την υγεία του εδάφους ή την υπερβολική χρήση νερού. Η καλύτερη λύση σε αυτά τα προβλήματα δεν είναι να διαλύσουν τα θεσμικά όργανα, αλλά να τα μεταρρυθμίσουν. Για παράδειγμα, οι αγρότες έχουν ζητήσει από καιρό ότι η κυβέρνηση πρέπει να επεκτείνει τον κατάλογο των καλλιεργειών για προμήθεια, αυξάνοντας έτσι την ποσότητα άλλων καλλιεργειών εκτός από τον ορυζώνα και το σιτάρι.Αυτό θα εγκαθιστούσε μηχανισμούς προμηθειών εκτός των περιοχών που επηρεάζονται από την Πράσινη Επανάσταση, και θα εξασφάλιζε ένα πιο ισορροπημένο μοτίβο καλλιέργιας. Με τη βελτίωση των υπηρεσιών επέκτασης για την παροχή τεχνικής βοήθειας, η χρήση των γεωργικών εισροών θα μπορούσε να βελτιστοποιηθεί. Η εξάρτηση από αγροχημικές εταιρείες για συμβουλές σχετικά με τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα δεν έχει βελτιστοποιήσει τη χρήση αυτών των χημικών ουσιών. Η ενίσχυση των δημόσιων υπηρεσιών επέκτασης θα συμβάλει σημαντικά στη μείωση της περιττής χρήσης σκληρών χημικών ουσιών.
Είναι σαφές ότι το πρόβλημα στην ινδική γεωργία δεν είναι η υπερβολική θεσμική στήριξη, αλλά η ανεπαρκής και άνιση ανάπτυξη των θεσμών, καθώς και η απροθυμία αυτών των θεσμικών οργάνων να αντιμετωπίσουν τις εγγενείς ανισότητες της κοινωνίας των χωριών. Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι οι επιχειρήσεις γεωργικών επιχειρήσεων θα αναπτύξουν υποδομές, θα ενισχύσουν τις γεωργικές αγορές ή θα παρέχουν τεχνική υποστήριξη στους αγρότες. Όλα αυτά είναι σαφή για τους αγρότες.
Οι διαμαρτυρίες των αγροτών, που ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 2020, είναι ένα σημάδι της σαφήνειας με την οποία οι αγρότες αντέδρασαν στην αγροτική κρίση και στους τρεις νόμους που θα εμβαθύνουν μόνο την κρίση. Καμία προσπάθεια της κυβέρνησης – συμπεριλαμβανομένης της προσπάθειας να δαιαχωρίσει τους αγρότες σε θρησκευτική βάση – δεν κατάφερε να σπάσει την ενότητα των αγροτών. Υπάρχει μια νέα γενιά που έχει μάθει να αντιστέκεται και είναι διατεθειμένη να κάνει τον αγώνα της σε όλη την Ινδία.
Ο καθηγητής Sarbjot Singh Behl, ο οποίος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Guru Nanak Dev (Amritsar, Punjab), έγραψε ένα ποίημα, Tale of a Farmer (που μεταφράστηκε από την Jeena Singh), το οποίο συλλαμβάνει το αγωνιστικό πνεύμα των αγροτών:
Μέχρι το πρωί, σπορά, άροτρο και θερισμός
Είναι οι υποσχέσεις που κρατώ
στην καλή γη κάτω από τα πόδια μου
Αυτή είναι η ζωή…
Μέχρι την τελευταία πνοή που αυτό το σώμα αναπνέειΤο χώμα που ποτίζεται με τον ιδρώτα μου
Καταιγίδες θα ανεμοδαρούν το στήθος μου
το τσουχτερό κρύο ή η ζέστη του καλοκαιριού
δεν θα μπορούσε να κάνει το πνεύμα μου να υποχωρήσει
Αυτή είναι η ζωή …
Μέχρι την τελευταία πνοή που αυτό το σώμα αναπνέειΌτι δεν μπορεσε η φύση, το κατάφερε ο κυβερνήτης
έβαλε το ομοίωμα του πνεύματός μου
Σαν σκιάχτρο σε πεδία αφθονίας
Για το κέφι και την κοροϊδία του
Αυτή είναι η ζωή…
Μέχρι την τελευταία πνοή που αυτό το σώμα αναπνέειΣτις μέρες που πέρασαν, τα χωράφια μου απλώθηκαν
Όπου συναντώνται οι ουρανοί με τη γη
Αλλά δυστυχώς! Τώρα έμεινα μόνο
με μερικά στρέμματα για να πληρώσω το χρέος μου.
Αυτή είναι η ζωή…
Μέχρι την τελευταία πνοή που αυτό το σώμα αναπνέειΗ συγκομιδή μου χρυσού, λευκού και πράσινου
φέρνει στην αγορά ελπίδες
διακεκομμένες ελπίδες και κενά χέρια
Είναι τα δώρα της γης μου
Αυτή είναι η ζωή… έως ότου ο θάνατος συμφωνήσει
να με βγάλει από αυτή τη δυστυχίαΠαιδιά που κλαίνε, απροσδιόριστα, ανεμπόδιστα
Τα όνειρά τους τώρα βρίσκονται διάσπαρτα
κάτω από την οροφή, απλά συντρίμμια
Σώματα σπασμένα, ψυχές γκρεμισμένες
Είναι ζωή …
Μέχρι την τελευταία πνοή που αυτό το σώμα αναπνέειΌλοι οι πολύτιμοι λίθοι, τα κοσμήματα έφυγαν, τα
άδειά στομάχια, οι ψυχές ξέσπασαν
Αλλά έχω υποσχέσεις να κρατήσω για
να ξεδιψάσω την πείνα και την απληστία
Αυτή είναι η ζωή…
Μέχρι την τελευταία πνοή που αυτό το σώμα αναπνέειΗ χρυσή συγκομιδή που θερίζω
Κανένας έμπορος δεν θέλει πάντα να κρατήσει
το χρέος καβάλησε, σε τόσο βαθιά αγωνία
μολυβένια καρδιά μου δύσκολα μπορεί να νικήσει
Έτσι είναι η ζωή …
Μέχρι την τελευταία πνοή που αυτό το σώμα αναπνέειΜπορεί να υπάρξει άλλη λύση;
Είναι είτε η θηλιά είτε η επανάσταση
Το δρεπάνι και η κόσα δεν είναι πλέον εργαλεία,
αλλά τώρα είναι όπλα, πράγματι
Έτσι είναι η ζωή …
Μέχρι την τελευταία πνοή που αυτό το σώμα αναπνέει
Ένα τρακτέρ στο GT Karnal Road διαπερνά οδοφράγματα και μπαίνει στο Δελχί, ξεκινώντας μια αντιπαράθεση μεταξύ διαδηλωτών και της αστυνομίας στο Δελχί, 26 Ιανουαρίου 2021.
Vikas Thakur / Τριηπειρωτική: Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας
Βιβλιογραφικές αναφορές:
Balachandran, Gopalan. Reserve Bank of India, 1951-1967, Vol. 2. Oxford: Oxford University Press, 1998.
Bansal, Vaishali, Yoshifumi Usami, and Vikas Rawal. Agricultural Tenancy in Contemporary India: An Analytical Report and a Compendium of Statistical Tables based on NSSO Surveys of Land and Livestock Holding, SSER Monograph 18/1. New Delhi: Society for Social and Economic Research, 6 May 2018.
Bardhan, Pranab. ‘Green Revolution and Agricultural Labourers’. Special issue of Economic and Political Weekly, vol. 5, no. 29-31, July 1970.
Bhaduri, Amit. ‘A Study in Agricultural Backwardness Under Semi-Feudalism’. The Economic Journal, vol. 83, no. 329, 1 March 1973.
Bhoi, Binod B., Sujata Kundu, Vimal Kishore, and D. Suganthi. ‘Supply Chain Dynamics and Food Inflation in India’. RBI Bulletin, vol. LXXIII, no. 10, October 2019.
Chakravarti, A. K. ‘Green Revolution in India’. Annals of the Association of American Geographers, vol. 63, no. 3, September 1973.
Chand, Ramesh, Raka Saxena, and Simmi Rana. ‘Estimates and Analysis of Farm Income in India, 1983–84 to 2011–12’. Economic and Political Weekly, vol. 50, no. 22, May 2015.
Chaudhary, M. K., and D. R. Aneja. ‘Impact of Green Revolution on Long-Term Sustainability of Land and Water Resources in Haryana’. Indian Journal of Agricultural Economics, vol. XLVI, no. 3, July-September 1991.
Davis, Mike. Late Victorian Holocausts: El Niño Famines and the Making of the Third World. New York: Verso, 2000.
Digby, William. ‘Prosperous’ British India: A Revelation from Official Records. London: Fisher Urwin, 1901.
Dutt, Subimal. Report of the Industrial Licensing Policy Inquiry Committee. Government of India, Ministry of Industrial Development, Internal Trade and Company Affairs, New Delhi, 1969.
Gait, E. A. Census of India, 1911, Vol. 1. Calcutta: Office of the Superintendent Government Printing, 1911.
George, P. S. ‘Some Aspects of Public Distribution of Foodgrains in India’. Economic and Political Weekly, vol. 19, no. 39, 29 September 1984.
Ghosh, Jayati, C. P. Chandrasekhar, and Prabhat Patnaik. Demonetisation Decoded: A Critique of India’s Currency Experiment. New Delhi: Routledge India, 2017.
Goldsmith, Arthur A. ‘Policy Dialogue, Conditionality, and Agricultural Development: Implications of India’s Green Revolution’. The Journal of Developing Areas, vol. 22, no. 2, January 1988.
Government of India, Directorate of Economics and Statistics, Ministry of Agriculture, Cooperation, and Family Welfare. Pocket Book of Agricultural Statistics 2017. New Delhi, 28 June 2018.
Government of India, Ministry of Agriculture and Farmers’ Welfare. Report of the Committee on Doubling Farmers’ Income, Volume I: ‘March of Agriculture since Independence and Growth Trends’. New Delhi, August 2017.
Government of India, Ministry of Statistics and Programme Implementation. ‘Summary of macro economic aggregates at current prices, 1950-51 to 2013-14’. New Delhi, March 2014.
Government of India, National Sample Survey Office, Department of Statistics and Programme Implementation. Key Indicators of Situation of Agricultural Households in India. NSS 70th Round, January-December 2013, New Delhi, December 2014.
Government of India, Research and Policy Division, Ministry of Home Affairs. The Causes and Nature of Current Agrarian Tensions. New Delhi, 1969.
Government of India, National Sample Survey Organisation, Department of Statistics. Tables with notes on some aspects on landholdings in rural areas (state and all-India estimate). NSS 17th Round, September 1961-July 1962, Report no. 144, New Delhi, 1970.
Government of India, Ministry of Information and Broadcasting. Problems of the Third Plan: A Critical Miscellany. New Delhi, 1961.
Hazari, R. K. Corporate Private Sector: Concentration, Ownership and Control. Bombay: Asia Publishing House, 1966.
Issac, T.M., Thomas, Lekha Chakraborty, and R. Mohan. Challenges to Indian Fiscal Federalism. Foreword by Ghosh, Jayati, and C.P. Chandrasekhar. New Delhi: LeftWord Books, 2019.
Mooij, Jos. ‘Food policy and politics: The political economy of the public distribution system in India’. Journal of Peasant Studies, vol. 25, no. 2, 1998.
McMahon, Robert J. ‘Food as a Diplomatic Weapon: The India Wheat Loan of 1951’. Pacific Historical Review, vol. 56, no. 3, August 1987.
Patnaik, Prabhat, and C. P. Chandrasekhar. ‘Indian Economy under ‘Structural Adjustment’. Economic and Political Weekly, vol. 30, no. 47, November 1995.
Patnaik, Prabhat. ‘The Accumulation Process in the Period of Globalisation’. Economic and Political Weekly, vol. 43, no. 26-27, 28 June-11 July 2008.
Patnaik, Utsa, and Subhra Chakrabarti, eds. Agrarian and Other Histories: Essays for Binay Bhushan Chaudhuri. New Delhi: Tulika Books, 2019.
Ramachandran, V. K., Madhura Swaminathan, and Vikas Rawal, eds. Socio-economic Surveys of Three Villages in Andhra Pradesh: A Study of Agrarian Relations. New Delhi: Tulika Books, 2010.
Ramana Murthy, R.V., and Rekha Misra. ‘Pricing of Paddy A Case Study of Andhra Pradesh’. Reserve Bank of India, Department of Economic and Policy Research, Development Research Group, Study no. 38, 2012.
Ramakumar, R., ed. Note-Bandi: Demonetisation and India’s Elusive Chase for Black Money. Oxford: Oxford University Press, 2018.
Rawal, Vikas, and Vaishali Bansal. The Land Question in Contemporary Rural India, SSER Monograph 21/2. New Delhi: Society for Social and Economic Research, 2021.
Rawal, Vikas. ‘Ownership Holdings of Land in Rural India: Putting the Record Straight’. Economic and Political Weekly, vol. 43, no. 10, March 2008.
Rawal, Vikas, Suvidya Patel, and Jessim Pais. The Political Economy of Agricultural Market Reforms: An Analysis of the Farmers Produce Trade and Commerce (Promotion and Facilitation) Act, 2020, SSER Monograph 20/4. New Delhi: Society for Social and Economic Research, 2020.
Reserve Bank of India. The Reserve Bank of India, 1967-1981, Vol. 3. Mumbai: Reserve Bank of India, 2005.
Rewa, Pranjal, ed. Kabhu na Chare Khet. Dilli ke darwaze par kisan ki dastak. New Delhi: LeftWord Books, 2021.
Shah, Mihir, Rangu Rao, and P. S. Vijay Shankar. ‘Rural Credit in 20th Century India: Overview of History and Perspectives’. Economic and Political Weekly, vol. 42, no. 15, 14-20 April 2007.
Sharma, Alakh N., and Gerry Rodgers. ‘Structural Change in Bihar’s Rural Economy Findings from a Longitudinal Study’. Economic and Political Weekly, vol. 50, no. 52, December 2015.
Sen, Abhijit. ‘Some Reflections on Agrarian Prospects’. Economic and Political Weekly, vol. 51, no. 8, February 2016.
Sen, Abhijit, and Jayathi Gosh. ‘Indian Agriculture after Liberalisation’. Bangladesh Development Studies, vol. XXXX, A, no. 1-2, March-June 2017.
Singh Behl, Sarbjot. ‘A Couple of Acres to Pay My Debt.’ People’s Archive of Rural India, 5 November 2020.
Singh, Gyanendra. ‘Trends in agricultural production as influenced by growth in irrigation resources in India’. World Water Policy, vol. 6, no. 2, November 2020.
Sridhar, V. ‘Why Do Farmers Commit Suicide? The Case of Andhra Pradesh’. Economic and Political Weekly, vol. 41, no. 16, April 2006.
Torri, Michelguglielmo. ‘Economic Policy and Political Gains: The First Phase of India’s Green Revolution’. Asia Studies Journal, vol. 12, no. 2-3, 1974.
Tricontinental: Institute for Social Research. CoronaShock: A Virus and the World. 5 May 2020.
Tricontinental: Institute for Social Research. The Neoliberal Attack on Rural India: Two Reports by P. Sainath. 7 October 2019.
Tricontinental: Institute for Social Research. One Hundred Years of the Communist Movement in India. 1 September 2020.
