«I have a dead underprivileged kid under my pocket, what do you have?», «i have two million honorable teachers», απαντά ο Μάρτιν Σπινέλα, εκπρόσωπος του συνδικάτου των δασκάλων στον εκπρόσωπο της κυβέρνησης, Φράνκ Άντεργουντ στο πλαίσιο της σύγκρουσης σωματείου και κυβέρνησης για το εκπαιδευτικό νομοσχέδιο που προτίθεται να καταθέσει η τελευταία στο Κογκρέσο.
Πρόκειται φυσικά για επεισόδιο της δημοφιλούς αμερικανικής σειράς House of Cards, που όπως μαρτυρά και ο τίτλος της ασχολείται με τις παρασκηνιακές πτυχές τις αμερικανικής πολιτικής όπου ίντριγκες, δολοφονίες, προσωπικές φιλοδοξίες, διαπλέκονται με οικονομικά συμφέροντα, πολιτικές μεθοδεύσεις και επικοινωνιακές στρατηγικές, σκιαγραφώντας μια κυνική οπτική για τα πρόσωπα που κινούν τα νήματα στις ανώτατες κρατικές δομές. Χαρακτηριστική για τη φυσιογνωμία της σειράς είναι η τοποθέτηση της πολιτικής αντιπαράθεσης σε ένα αυστηρά οργανωμένο μικρόκοσμο, μονωμένο από την υπόλοιπη κοινωνία, στον οποίο πρόσβαση έχουν μόνο μάνατζερς, τεχνοκράτες, κομματικά στελέχη και μεγαλοδημοσιογράφοι. Σαν το κατεξοχήν κέντρο πολιτικής εξουσίας, κατασκευάζει γεγονότα, επεξεργάζεται στρατηγικές και λειτουργεί ως το πεδίο εκδήλωσης ζυμώσεων και συγκρούσεων, όπου η τελική λύση τους έρχεται μέσω μιας σειράς ασταθών, επανακαθοριζόμενων συμβιβασμών.
Ο ρόλος των κοινωνικών τάξεων και των ομαδοποιήσεών τους είναι καθαρά υποστηρικτικός στους σχεδιασμούς των κύριων παικτών που βάζουν την ατζέντα και οι αντιδράσεις τους ελεγχόμενες. Στον αρχικό διάλογο, ο διορισμένος από την ηγεσία του συνδικάτου, «μάνατζερ», αναλαμβάνει την διαπραγμάτευση των αιτημάτων των δασκάλων με τον πρωταγωνιστή της σειράς, που στο εν λόγω επεισόδιο είναι υπεύθυνος για την υπερψήφιση της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης. Στη σκηνή αυτή επαναλαμβάνεται το κλασικό μοτίβο, όπου ο διεφθαρμένος, αδίστακτος Άντεργουντ, για να πετύχει το σκοπό του και αδιαφορώντας για τις κοινωνικές συνέπειες, εκβιάζει με ανήθικα μέσα τον πολιτικό του αντίπαλο, που λόγω αρχών και του θεσμικού του ρόλου υπερασπίζεται με εντιμότητα και ειλικρίνεια τις θέσεις του. Έτσι στο πρόσωπο του αντικοινωνικού, εγκληματία Άντεργουντ επιρρίπτονται οι ευθύνες για τα πολιτικά αδιέξοδα, τις αστοχίες και τις αδικίες ενός κατά τα άλλα λειτουργικού, δίκαιου πολιτικού συστήματος, που το μόνο λάθος του είναι η ανοχή του στην ματαιοδοξία μεμονωμένων ατόμων.
Η πολιτική κριτική του Ηοuse of Cards παρουσιάζεται προοδευτική, ενώ στην πραγματικότητα είναι πλήρως συστημική και ενσωματώσιμη. Απηχεί την κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη αφήγηση κατά την οποία το κράτος και οι δομές του εκφράζουν εγγενώς την γενική βούληση και την κοινωνική εκπροσώπηση, η οποία ανανεώνεται μόνο στις εκλογές. Τα κινήματα, και οι παρεμβάσεις των «από κάτω» περιλαμβάνονται, αλλά νοούνται σαν καμπάνιες εξωτερικής πίεσης που είτε υποβοηθούν, είτε εμποδίζουν τα ήδη συγκροτημένα πολιτικά σχέδια, τα οποία απλά επικαιροποιούνται. Έτσι, το κράτος και οι μηχανισμοί του αυτονομούνται από τη σφαίρα του κοινωνικού και παρουσιάζονται ως νομιμοποιημένοι εγγυητές της εθνικής ενότητας και της «κοινής» επιθυμίας και όχι ως δομές γενίκευσης των ταξικών αντιθέσεων και συνολικοποίησης των υπαρχόντων κάθε φορά συσχετισμών. Οι αγκυλώσεις και τα δομικά προβλήματα από τις απόπειρες εφαρμογής ενός τέτοιου μοντέλου μετατοπίζονται στην ηθική διαφθορά, την πολιτική ανικανότητα και την ατομική ευθύνη.
Το δυστύχημα είναι ότι αυτό το υπόδειγμα δεν εμπεδώνεται μόνο από τους κρατικούς θεσμούς και τις χολιγουντιανές ταινίες και σήριαλ, αλλά και από την πλειοψηφία των μίντια, των πολιτιστικών φορέων, του πνευματικού κόσμου, της θεσμοθετημένης εκπαίδευσης. Επίσης, δεν προέκυψε τα τελευταία χρόνια και σαν φαινόμενο δεν περιορίζεται φυσικά μόνο στις ΗΠΑ, αλλά υιοθετήθηκε συστηματικά απ’ το σύνολο σχεδόν των «προοδευτικών», σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα η διαδικασία αυτή ξεκίνησε απ’ το ΠΑΣΟΚ και είναι γεγονός πως αποτελεί ακόμα ηγεμονική αντίληψη, παρόλη την αποσύνθεση του μορφώματος που την διέδωσε. Κάθε προσπάθεια ανατροπής, λοιπόν, πρέπει να περνάει από ένα λόγο που δε θα διερευνά τη σχέση κυβερνόντων-κυβερνώμενων ως αφετηριακά ορθή, που διασαλεύεται μόνο από ηθικά παραπτώματα.
Αν μια ενδεχόμενη κυβέρνηση της Αριστεράς θέλει να πετύχει το στόχο της για σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας οφείλει να υιοθετήσει ένα αντιπαραθετικό παράδειγμα πολιτικής οργάνωσης από το νεοφιλελεύθερο. Ένα παράδειγμα που να εγκαθιστά στον πυρήνα της λειτουργίας του μορφές συμμετοχικής δημοκρατίας και να αντικαθιστά την ομοσπονδιακή άσκηση της πολιτικής από τις συλλογικές επεξεργασίες των υποτελών τάξεων. Ένα μοντέλο που να αποκεντρώνει τις κρατικές λειτουργίες του και να ισχυροποιείται απέναντι στις συστημικές πιέσεις του αντιπάλου, μέσω της συνάρθρωσης αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων σε όλα τα κοινωνικά πεδία.
Διαφορετικά, θα συνεχίσει να αναπαράγεται αυτή η στρεβλή αντίληψη περί δημοκρατίας και οι εύθραυστες, κάθε φορά, κοινοβουλευτικές συμμαχίες θα παράγουν συμβιβασμούς που θα θέτουν σε διακύβευση ακόμα και την πολιτική ατζέντα που θέτουν οι ίδιοι οι «από κάτω». Και, φυσικά, αν αυτό το καθεστώς συνεχίσει να αναπαράγεται, θα αρχίσουν να «φυτρώνουν» Φρανκ Άντεργουντ και στον δικό μας χώρο…
πηγή: Rednotebook.gr