Ο Κεν Λόουτς έκλεισε εχθές (17/6) τα 85 του χρόνια. Ο σπουδαίος Βρετανός σκηνοθέτης έχει μάθει να μη συμβιβάζεται και να τοποθετεί στο κέντρο του έργου τον άνθρωπο κόντρα στο ρεύμα της εποχής. Αυτή τη φορά δε θα μιλήσουμε για κάποια από τις ταινίες του, αλλά για ένα ντοκιμαντέρ σε σκηνοθεσία Λουίζ Οσμόντ (Versus) για τον ίδιο, το οποίο φιλοξενείται στην πλατφόρμα Cinobo. Σαν ένας άλλος Νόαμ Τσόμσκι μας εξηγεί μέσα από τα έργα κι όχι τα γραφόμενά του πως λειτουργεί αυτός ο κόσμος. Ευαίσθητος, κυνικός, διορατικός, πάντα με κοφτερή ματιά. Δε ξεχνά την ιστορία, δεν μένει όμως σε αυτήν. Προσπαθεί και με μεγάλη επιτυχία ακροβατεί ανάμεσα στους δύο πυλώνες (παρελθόν, παρόν) με φόντο το μέλλον.
Το πολιτικό σινεμά θεωρώ πως είναι απαραίτητο ειδικά στην εποχή μας. Βιώνουμε χρόνια που η πλειοψηφία δε διαβάζει. Μπορεί να αφιερώσει δύο ώρες για μία προβολή, όχι όμως μία εβδομάδα για ένα βιβλίο. Επομένως είναι σημαντικό τα σωστά μηνύματα να εκπέμπονται ποικιλοτρόπως, ώστε να φθάνουν στους αποδέκτες. Η ακεραιότητα του χαρακτήρα του Λόουτς είναι αδιαπραγμάτευτη. Από τις αποτυχημένες απόπειρες, τη λογοκρισία και το φάσμα της καταστροφής, στην κορυφή της Ευρώπης κερδίζοντας δύο φορές τον Χρυσό Φοίνικα των Καννών (Ο Άνεμος χορεύει το Κριθάρι, I Daniel Blake). Προσπαθεί να καταδείξει με κάθε τρόπο την ουσία του δράματος μέσα από τις ζωές κατατρεγμένων.
Μαθαίνουμε την τραγική προσωπική του ιστορία. Πως μία απώλεια καθόρισε το είναι και τους στόχους ζωής του. Πρωταγωνιστές του απλοί λαϊκοί αγωνιστές, λιμενεργάτες, άνεργοι, μερικώς απασχολούμενοι, ανθρακωρύχοι, εργαζόμενοι που βιώνουν την εκμετάλλευση και τη βία. Από τον βρετανικό εμφύλιο, στον ισπανικό κι από τη Θάτσερ στον Μπόρις Τζόνσον. Αρνείται να πει τη λέξη ηττηθήκαμε και να σκύψει το κεφάλι. Αγωνίζεται, αγωνίζεται, αγωνίζεται, όπως προτάσσει η Αριστερά του ανθρωπισμού. Ένας αγώνας υπέρ των δικαιωμάτων, της ισότητας και της δικαιοσύνης που δεν τελειώνει ποτέ.
Δεν είναι τυχαίο ότι έχει κερδίσει φανατικούς οπαδούς σε ολόκληρο τον κόσμο. Η προσωπικότητά του ξυπνάει κάτι επαναστατικό. Δεν επαναπαύεται και δε διαπραγματεύεται την ηθική του. Πιστοί συνοδοιπόροι στο έργο του, κάτι παραπάνω από συνεργάτες άνθρωποι όπως οι Πωλ Λάβερτι, Γκάμπριελ Μπερν, Κίλιαν Μέρφι, Ρίκι Τόμλινσον, Άλαν Πάρκερ. Έχουν να πουν από μικρή ιστορία που φωτίζει το πορτραίτο του. Μία αμφίδρομη σχέση εμπιστοσύνης, σχέση στοργής, σχέση ζωής. Αυτήν την ασφάλεια έψαχνε πάντα για να ελευθερωθεί και να καταδείξει πως λειτουργεί η εξουσία.
Η φλόγα καίει ακόμα μέσα του. Η κάμερά του είναι έτοιμη να δώσει φωνή στους επόμενους ήρωες του, παρά την αναγκαστική παύση λόγω πανδημίας. Είμαι σίγουρος πως μέχρι να εγκαταλείψει τον μάταιο τούτο κόσμο θα κάνει ταινίες με βαθύ νόημα. Αυτή είναι και θα είναι η απάντησή του, αυτός είναι ο τρόπος να ζει και να αντιδρά. Ειλικρινά ελπίζω να αργήσει αυτή η στιγμή, καθώς η ανθρωπότητα τον έχει ανάγκη. Η παρακαταθήκη που θα αφήσει δεδομένα τεράστια. Το υλικό διαχρονικό στους αιώνες των αιώνων.
Στο δίλημμα πρόοδος ή συντήρηση ο Λόουτς είναι αδιαπραγμάτευτος. “Το να κάνεις σινεμά είναι σαν τα κύματα, κανείς δεν μπορεί να τα σταματήσει”. Αυτή η ορμή είναι που σε γοητεύει ως θεατή. Ο επιμένων νικά. Ένας σύγχρονος Ιππότης με όπλο του την Τέχνη απέναντι στις διαρκώς διογκούμενες κοινωνικές ανισότητες. Η οπτική της ταινίας τεκμηρίωσης προκαλεί συγκίνηση. Έπρεπε να συμβεί. Με αφορμή λοιπόν τα γενέθλιά του γράφω αυτές τις σειρές και σας συμβουλεύω να δείτε όποια ταινία του έχετε αφήσει σύντομα …
